Evenki Corpus 1.0: BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk

[1]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.001 (001)
stl Amaskipti, okin bəjəl alaguwdʼasatin turonmi, əsə bajildu dʼudutin, Ultagirdu, bəjətkən baldiran.
st Амаскипты, окин бэел алагувдясатын туронми, эсэ баилду дюдутын, Ултагирду, бэеткэн балдыран.
ts Amaskipti, okin bəjəl alguwdʼasatin turonmi, əsə baːjildu dʼuːdutin, Ultagirdu, bəjətkoːn baldiran.
tx Amaskipti, okin bəjəl alguwdʼasatin turonmi, əsə baːjildu dʼuːdutin, Ultagirdu, bəjətkoːn baldiran.
mb ama-ski-pti okin bəjə-l algu-w-dʼa-sa-tin turon-mi ə-sə baːj-i-l-du dʼuː-du-tin Ultagir-du bəjətkoːn baldi-ra-n
mp amar-skiː-pti okin bəjə-l alagu-wu-dʼə-čəː-tin turəːn-miː ə-čəː baj-i-l-duː dʼuː-duː-tin Ultagir-duː bəjətkəːn baldi-rə-n
ge behind-LOC.LAT-TIME when human-PL.[NOM] learn-PASS-IPFV-PST-3PL speak-INF NEG-PTCP.PST.[NOM] rich-EP-PL-DAT/LOC tent-DAT/LOC-3PL Ultagir-DAT/LOC boy.[NOM] be.born-AOR-3SG
gg hinten-LOC.LAT-TIME wenn Mensch-PL.[NOM] lernen-PASS-IPFV-PST-3PL sprechen-INF NEG-PTCP.PST.[NOM] reich-EP-PL-DAT/LOC Zelt-DAT/LOC-3PL Ultagir-DAT/LOC Junge.[NOM] geboren.werden-AOR
gr сзади-LOC.LAT-TIME когда человек-PL.[NOM] учить-PASS-IPFV-PST-3PL говорить-INF NEG-PTCP.PST.[NOM] богатый-EP-PL-DAT/LOC чум-DAT/LOC-3PL Ултагир-DAT/LOC мальчик.[NOM] родиться-AOR-3SG
mc locn-locn:loc.case-n>n conj n-n:(num).[n:case] v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn2 v-v:inf v-v>ptcp.[n:case] adj-n:(ep)-n:(num)-n:case n-n:case-n:(poss) nprop-n:case n.[n:case] v-v:tense1-v:pn1
ps locn conj n v v ptcp n n nprop n v
SeR np:Time np.h:A v:Th np:L np.h:P
SyF s:temp np.h:S v:pred
BOR DOLG/YAK:cult
fe Long time ago, when the people were learning to speak, in a chum of not rich people, the Ultagirs, a boy was born.
fg Vor langer Zeit, als die Menschen lernten zu sprechen, wurde in einem Zelt von nicht reichen Leuten, den Ultagirs, ein Junge geboren.
ltr Давным-давно, когда люди только учились называть вещи своими именами, в небогатом чуме рода Ултагир появился на свет необычный мальчик.
nt [DCh]: BTV retells the story after Utukogir, Natal'ya Savel'evna.
[2]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Əja-wər ŋolildən, əja-wal əsə ajawrə, umukon əhaji aŋaran, gjətki — əsə.
st Эя-вэр ӈолилдэн, эя-вал эсэ аяврэ, умукон эхаи аӈаран, гетки — эсэ.
ts Eːja-wər ŋoːlildən, eːja-war əsə ajawrə, umukon eːhan aŋaran, getki — əsə.
tx Eːja-wər ŋoːlildən, eːja-war əsə ajawrə, umukon eːhan aŋaran, getki — əsə.
mb eː-ja-wər ŋoːli-l-də-n eː-ja-war ə-sə ajaw-rə umukon eːha-n aŋa-ra-n ge-tki ə-sə
mp eː-jə-wəl ŋəːlə-l-rə-n eː-jə-wəl ə-čəː ajaw-rə umun əːsa-n aŋa-rə-n geː-tkiː ə-čəː
ge what-ACC.INDEF-INDEF be.frightened-INCH-AOR-3SG what-ACC.INDEF-INDEF NEG-PTCP.PST.[NOM] like-PTCP.NFUT one.[NOM] eye.[NOM]-3SG move.apart-AOR-3SG second-ALL NEG-
gg -3SG was-ACC.INDEF-INDEF Angst.haben-INCH-AOR-3SG was-ACC.INDEF-INDEF NEG-PTCP.PST.[NOM] mögen-PTCP.NFUT eins.[NOM] Auge.[NOM]-3SG sich.lösen-AOR-3SG zweiter-ALL NEG-
gr что-ACC.INDEF-INDEF испугаться-INCH-AOR-3SG что-ACC.INDEF-INDEF NEG-PTCP.PST.[NOM] нравиться-PTCP.NFUT один.[NOM] глаз.[NOM]-3SG раздвигать-AOR-3SG второй-ALL NEG-
mc interrog-n:case-clit v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog-n:case-clit v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp cardnum.[n:case] n.[n:case]-n:(poss) v-v:tense1-v:pn1 adj-n:case v-v>ptcp.[n:case]
ps pro v pro ptcp ptcp cardnum n v adj ptcp
SeR pro:St 0.3.h:E pro:St 0.3.h:E 0.3.h:Poss np:P
SyF pro:O 0.3.h:S v:pred pro:O 0.3.h:S ptcp:pred np:S v:pred
fe He was afraid of anything, he didn't like anything, one of his eyes opened, the other not.
fg Er hatte vor nichts Angst, er mochte nichts, eins seiner Augen öffnete sich, das andere nicht.
ltr То ли этот свет напугал его, то ли не понравился чем-то, но, посмотрев на окружающий мир одним глазиком, второй открывать не захотел.
nt
[3]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.003 (003) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.004 (004)
stl Tuk-do gərbirə — Čokoti. Əknʼilin hinʼidʼəŋkitin, əda kjətara dərən, umukon əhan adʼərən, monʼin əwidʼərən hihəldʼi-abduldʼi.
st Тук-до гэрбирэ — Чокоты. Экнилин хинидеӈкитын, эда кетара дэрэн, умукон эхан адерэн, монин эвидерэн хихэлди-абдулди.
ts Tuk-do gərbirə — Čokoti. Əknʼilin hinʼidʼəŋkitin, eːda ketara dərən, umukon eːhan aːdʼərən, moːnʼin əwiːdʼərən hihəldʼi-abduldʼi.
tx Tuk-do gərbirə — Čokoti. Əknʼilin hinʼidʼəŋkitin, eːda ketara dərən, umukon eːhan
mb tuk-do gərbi-rə Čokoti əknʼi-l-i-n hinʼi-dʼə-ŋki-tin eːda ketara dərə-n umukon eːha-n aː-dʼə-
mp tugi-də gərbiː-rə Čokoti əkiːn-l-i-n hinʼi-dʼə-ŋki-tin eːda keːtaraː dərə-n umun əːsa-n aː-dʼə-
ge PTCP.PST.[NOM] so-EMPH name-AOR.[3PL] Chokoti %elder.brother-PL.[NOM]-EP-3SG %think-IPFV-PST.DIST-3PL why curved.[NOM] face.[NOM]-3SG one.[NOM] eye.[NOM]-3SG sleep-
gg PTCP.PST.[NOM] so-EMPH nennen-AOR.[3PL] Tschokoti %älterer.Bruder-PL.[NOM]-EP-3SG %denken-IPFV-PST.DIST-3PL warum krumm.[NOM] Gesicht.[NOM]-3SG eins.[NOM] Auge.[NOM]-3SG schlafen
gr PTCP.PST.[NOM] так-EMPH назвать-AOR.[3PL] Чокоти %старший.брат-PL.[NOM]-EP-3SG %думать-IPFV-PST.DIST-3PL почему кривой.[NOM] лицо.[NOM]-3SG один.[NOM] глаз.[NOM]-3SG спать-
mc adv-clit v-v:tense1.[v:pn1] nprop n-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss) v-v>v-v:tense2-v:pn2 interrog adj.[n:case] n.[n:case]-n:(poss) cardnum.[n:case] n.[n:case]-n:(poss) v-v>v-
ps adv v nprop n v interrog adj n cardnum n v
SeR 0.3.h:A np.h:E 0.3.h:Poss 0.3.h:Poss np:Th
SyF 0.3.h:S v:pred np.h:S v:pred s:comp np:S v:pred
fe So he was called Chokoti – [the one-eyed]. His elder brothers thought about why his face was curved, one eye slept, [even when] he himself was playing with stones and stuff.
fg So nannten man ihn Tschokoti – [den Einäugigen]. Seine älteren Brüder dachten darüber nach, warum sein Gesicht schief war, ein Auge schlief, [sogar wenn] er selbst mit Steinen und so spielte.
ltr Так и назвали его Чокоты – [одноглазый]. Поначалу его старшие братья удивлялись, почему это половина лица Чокоты спит, даже тогда, когда он играет подвешенными камушками-
[4]
► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti əŋkin əwirə kuŋakarnun. Hanŋuktaritin
st Чокоты эӈкин эвирэ куӈакарнун. Ханӈуктаритын
ts Čokoti əknʼilin əwiːrə kuŋakaːrnun. Hanŋuktaritin:
tx aːdʼərən, moːnʼin əwiːdʼərən hihəldʼi-abduldʼi. Čokoti əknʼilin əwiːrə kuŋakaːrnun.
mb rə-n moːnʼ-i-n əwiː-dʼə-rə-n hihə-l-dʼi-abdu-l-dʼi Čokoti əknʼi-l-i-n əwiː-rə kuŋakaː-r-nun hanŋukta-ri-tin
mp rə-n məːn-i-n əwiː-dʼə-rə-n hisə-l-t-abdu-l-t Čokoti əkiːn-l-i-n əwiː-rə kuŋakaːn-l-nuːn hanŋuːkta-riː-tin
ge IPFV-AOR-3SG self.[NOM]-EP-3SG play-IPFV-AOR-3SG stone-PL-INSTR-property-PL-INSTR Chokoti.[NOM] %elder.brother-PL.[NOM]-EP-3SG play-AOR.[3PL] child-PL-COM ask-
gg -IPFV-AOR-3SG selbst.[NOM]-EP-3SG spielen-IPFV-AOR-3SG Stein-PL-INSTR-Eigentum-PL-INSTR Tschokoti.[NOM] %älterer.Bruder-PL.[NOM]-EP-3SG spielen-AOR.[3PL] Kind-PL-COM fragen-
gr IPFV-AOR-3SG сам.[NOM]-EP-3SG играть-IPFV-AOR-3SG камень-PL-INSTR-имущество-PL-INSTR Чокоти.[NOM] %старший.брат-PL.[NOM]-EP-3SG играть-AOR.[3PL] ребенок-PL-COM спросить-
mc v:tense1-v:pn1 emphpro.[n:case]-n:(ep)-n:(poss) v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case-n-n:(num)-n:case nprop.[n:case] n-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss) v-v:tense1.[v:pn1] n-n:(num)-n>n v-v>ptcp.[n:case]-
ps emphpro v n nprop n v n ptcp
SeR pro.h:A np:Ins np.h:Poss np.h:A np:Com 0.3.h:A
SyF pro.h:S v:pred np.h:S v:pred 0.3.h:S ptcp:pred
fe Chokotis elder brothers played with [other] children. They asked:
fg Tschokotis ältere Brüder spielten mit [anderen] Kinder. Sie fragten: "Wo
ltr гремушками? Нередко на
[5]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.006 (006) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.007 (007) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.008 (008) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.009
stl “Idu Čokoti?” Ŋi-do əŋkin harə. Gəlunŋəsin. Tuk-tə Čokoti baldiran, on umukon kjətara
st “Иду Чокоты?” Ӈи-до эӈкин харэ. Гэлунӈэсин. Тук-тэ Чокоты балдыран, он умукон кетара
ts "Iːdu Čokoti?" Ŋiː-do əŋkin haːrə. Gəlunməsin bison. Tuk-tə Čokoti baldiran, on umukon ketara
tx Hanŋuktaritin: "Iːdu Čokoti?" Ŋiː-do əŋkin haːrə. Gəlunməsin bison. Tuk-tə Čokoti baldiran,
mb iː-du Čokoti ŋiː-do ə-ŋki-n haː-rə gəlun-məsin bi-so-n tuk-tə Čokoti baldi-ra-n
mp ir-duː Čokoti ŋiː-də ə-ŋki-n saː-rə gəlun-gəčin bi-čəː-n tugi-də Čokoti baldi-rə-n
ge PTCP.PRS.[NOM]-3PL where-DAT/LOC Chokoti.[NOM] who.[NOM]-EMPH NEG-PST.DIST-3SG know-PTCP.NFUT untrained.reindeer-SIM.[NOM] be-PST-3SG so-EMPH Chokoti.[NOM] grow-AOR-3SG
gg PTCP.PRS.[NOM]-3PL wo-DAT/LOC Tschokoti.[NOM] wer.[NOM]-EMPH NEG-PST.DIST-3SG wissen-PTCP.NFUT ungeschultes.Rentier-SIM.[NOM] sein-PST-3SG so-EMPH Tschokoti.[NOM] wachsen-AOR-3SG
gr PTCP.PRS.[NOM]-3PL где-DAT/LOC Чокоти.[NOM] кто.[NOM]-EMPH NEG-PST.DIST-3SG знать-PTCP.NFUT необученный.олень-SIM.[NOM] быть-PST-3SG так-EMPH Чокоти.[NOM] расти-AOR-3SG
mc n:(poss) interrog-n:case nprop.[n:case] interrog.[n:case]-clit v-v:tense2-v:pn2 v-v>ptcp n-n:(eval).[n:case] v-v:tense2-v:pn2 adv-clit nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1
ps interrog nprop interrog aux ptcp n cop adv nprop v
SeR np.h:Th pro.h:E 0.3.h:Th np.h:Th
SyF pro:pred np.h:S pro.h:S v:pred n:pred 0.3.h:S cop np.h:S v:pred
fe "Where is Chokoti?" Nobody knew. He was like an untrained reindeer. So Chokoti grew up, like a curved small tree.
fg ist Tschokoti?" Niemand wusste es. Er war wie ein ungezähmtes Rentier. So wurde Tschokoti groß, wie ein schiefer
ltr вопрос: «А где же Чокоты?» все только пожимали плечами. Так и вырос Чокоты незаметно, как одинокое
[6]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref (009) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.010 (010)
stl mokan. Okin ətirkor Dulin dundəwə omorə, hərgi dundəlo nulgirə, akirtin ororwo boriro, hururo gorotmor.
st мокан. Окин этыркор Дулин дундэвэ оморэ, хэрги дундэло нулгирэ, акиртын орорво бориро, хуруро горотмор.
ts mokan. Okin ətirkon dulin dundələ əmərə, hərgi dundələ nulgiːrə, akirtin ororwo boriro, hururo gorotmor.
tx on umukon ketara mokan. Okin ətirkon dulin dundələ əmərə, hərgi dundələ nulgiːrə, akirtin
mb on umukon ketara mo-kan okin ətirkon dulin dundə-lə əmə-rə hərgi dundə-lə nulgiː-rə aki-r-tin
mp oni umun keːtaraː moː-kəːn okin ətirkəːn dulin dundə-ləː əmə-rə hərgiː dundə-ləː nulgiː-rə akiːn-l-tin
ge how one.[NOM] curved.[NOM] tree-DIM.[NOM] when old.man.[NOM] middle.[NOM] earth-LAT come-AOR.[3PL] bottom.[NOM] earth-LAT wander-AOR.[3PL] elder.brother-PL.[NOM]-3PL
gg wie eins.[NOM] krumm.[NOM] Baum-DIM.[NOM] wenn alter.Mann.[NOM] Mitte.[NOM] Erde-LAT kommen-AOR.[3PL] Unterteil.[NOM] Erde-LAT wandern-AOR.[3PL] älterer.Bruder-PL.[NOM]-3PL
gr как один.[NOM] кривой.[NOM] дерево-DIM.[NOM] когда старик.[NOM] середина.[NOM] земля-LAT прийти-AOR.[3PL] низ.[NOM] земля-LAT кочевать-AOR.[3PL] старший.брат-PL.[NOM]-3PL
mc adv cardnum.[n:case] adj.[n:case] n-n:(eval).[n:case] conj n.[n:case] locn.[n:case] n-n:case v-v:tense1.[v:pn1] locn.[n:case] n-n:case v-v:tense1.[v:pn1] n-n:(num).[n:case]-n:(poss)
ps adv cardnum adj n conj n locn n v locn n v n
SeR np.h:A np:G np:G 0.3.h:A 0.3.h:Poss np.h:A
SyF s:temp np.h:S
fe When the old people came to the middle world [and] wandered to the lower world, the elder brothers [of Chokoti(?)] divided the reindeers, they went far away.
fg kleiner Baum. Als die alten Männer in die mittlere Welt kamen [und] in die untere Welt zogen, teilten [Tschokotis(?)] ältere Brüder die Rentiere, sie gingen weit weg.
ltr корявое деревцо. Когда старики покинули Средний мир и аргишили в Нижний, старшие братья поделили между собой небольшое стадо и разъехались по своим
nt [DCh]: The clause probably means that Chokoti's parents died, since the lower world is the world of the death people in Evenki mythology.
[7]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Nəkundu dʼan əsəl ajalwə ororwa, amtil dʼumikanmən omorə.
st Нэкунду дян эсэл аялвэ орорва, амтыл дюмиканмэн оморэ.
ts Nəkundu dʼan əsəl ajalwə ororwa, amtil (dujumkaː-) (dʼujum-) dʼumikaːnmən omorə.
tx ororwo boriro, hururo gorotmor. Nəkundu dʼan əsəl ajalwə ororwa, amtil (dujumkaː-)
mb oro-r-wo bori-ro huru-ro goro-tmor nəkun-du dʼan ə-sə-l aja-l-wə oro-r-wa amtil
mp oron-l-wə bori-rə suru-rə goro-tmər nəkuːn-duː dʼaːn ə-čəː-l aja-l-wə oron-l-wə amtil
ge reindeer-PL-ACC divide-AOR.[3PL] leave-AOR.[3PL] long-COMP younger.sibling-DAT/LOC ten.[NOM] NEG-PTCP.PST-PL.[NOM] good-PL-ACC reindeer-PL-ACC parents.[NOM]
gg Rentier-PL-ACC teilen-AOR.[3PL] losgehen-AOR.[3PL] lang-COMP jüngeres.Geschwister-DAT/LOC zehn.[NOM] NEG-PTCP.PST-PL.[NOM] gut-PL-ACC Rentier-PL-ACC Eltern.[NOM]
gr олень-PL-ACC делить-AOR.[3PL] уйти-AOR.[3PL] долгий-COMP младший.сиблинг-DAT/LOC десять.[NOM] NEG-PTCP.PST-PL.[NOM] хороший-PL-ACC олень-PL-ACC родители.[NOM]
mc n-n:(num)-n:case v-v:tense1.[v:pn1] v-v:tense1.[v:pn1] adj-adj>adj n-n:case cardnum.[n:case] v-v>ptcp-n:(num).[n:case] adj-n:(num)-n:case n-n:(num)-n:case n.[n:case]
ps n v v adv n cardnum ptcp adj n n
SeR np:Th 0.3.h:A np.h:B np:Th np.h:Poss
SyF np:O v:pred 0.3.h:S v:pred np:O
fe They left the younger brother ten bad [lit. not good] reindeers and the bad small chum of the parents.
fg Sie ließen dem jüngeren Bruder zehn schlechte [lit. nicht gute] Rentiere und das alte kleine Zelt der Eltern.
ltr стойбищам, оставив младшему родительский чум и десяток не самых ладных оленей.
nt
[8]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.012 (012) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.013
stl “Əril-do tuksadʼara, nʼimokilin gunʼiŋkitin.” “Əda nuŋandun, čokotidu!
st “Эрил-до туксадяра, нимокилин гуниӈкитын.” “Эда нуӈандун, чокотыду!
ts "Əril-do tuksadʼara", (nʼimoliɣin) gunʼiŋkitin. "Eːda nuŋandun, Čokotidu!
tx (dʼujum-) dʼumikaːnmən omorə. "Əril-do tuksadʼara", (nʼimoliɣin) gunʼiŋkitin. "Eːda nuŋandun,
mb dʼu-mi-kaːn-mə-n omo-rə ər-i-l-do tuksa-dʼa-ra nʼimo-l-i-ɣin gunʼ-i-ŋki-tin eː-da nuŋan-du-n Čokoti-du
mp dʼuː-miː-kəːn-wə-n əməː-rə ər-i-l-də tuksa-dʼə-rə nʼimək-l-i-gin guːn-i-ŋki-tin eː-duː nuŋan-duː-n Čokoti-
ge tent-PEJOR-DIM-ACC-3SG leave-AOR.[3PL] this-EP-PL.[NOM]-ADD run-IPFV-AOR.[3PL] neighbour-PL-EP-IMP.3SG say-EP-PST.DIST-3PL what-DAT/LOC 3-DAT/LOC-3SG Chokoti-
gg Zelt-PEJOR-DIM-ACC-3SG lassen-AOR.[3PL] dieser-EP-PL.[NOM]-ADD laufen-IPFV-AOR.[3PL] Nachbar-PL-EP-IMP.3SG sagen-EP-PST.DIST-3PL was-DAT/LOC 3-DAT/LOC-3SG Tschokoti
gr чум-PEJOR-DIM-ACC-3SG оставить-AOR.[3PL] этот-EP-PL.[NOM]-ADD бежать-IPFV-AOR.[3PL] сосед-PL-EP-IMP.3SG сказать-EP-PST.DIST-3PL что-DAT/LOC 3-DAT/LOC-3SG Чокоти-
mc n-n:(eval)-n:(eval)-n:case-n:(poss) v-v:tense1.[v:pn1] dem-n:(ep)-n:(num).[n:case]-clit v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n-n:(num)-n:(ep)-v:imp.pn v-v:(ep)-v:tense2-v:pn2 interrog-n:case pers-n:case-n:(poss) nprop-
ps n v dem v n v interrog pers nprop
SeR np:Th 0.3.h:A pro.h:A np.h:A
SyF np:O 0.3.h:S v:pred pro.h:S v:pred np.h:S v:pred
fe "These ones are running", the neighbours(?) said. "Where to go for him, for Chokoti!
fg "Diese laufen", sagten die Nachbarn(?). "Wo soll er hin, Tschokoti!
ltr - И эти пропадут, - говорили соседи. – Куда ему, одноглазому!
nt [DCh]: "nʼimoliɣin" may be a mispronounciation of "nʼimoɣ-i-l-i-n" 'neighbour-EP-PL-EP-3SG'.
[9]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref (013) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.014 (014) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.015 (015)
stl Hokordʼon.” Anŋanʼi ŋənərən, gjə, ilanʼidi, əknʼilin isərə – əŋnəkor Čokotidu kətətmər baldipkil.
st Хокордён.” Анӈани ӈэнэрэн, ге, иланиды, экнилин исэрэ – эӈнэкор Чокотыду кэтэтмэр балдыпкил.
ts Hokordʼon." (Ančəri) anŋanʼiː ŋənərən, geː, ilanʼiː-di, əknʼiːlin isərə – əŋnəkon-tə Čokotodu kətətmər baldipkil.
tx Čokotidu! Hokordʼon." (Ančəri) anŋanʼiː ŋənərən, geː, ilanʼiː-di, əknʼiːlin isərə – əŋnəkon-
mb hokor-dʼo-n anŋanʼiː ŋənə-rə-n geː ilanʼ-iː-di əknʼiː-l-i-n isə-rə əŋnəkon-tə
mp duː sokor-dʼəː-n anŋaniː ŋənə-rə-n geː ilan-giː-də əkiːn-l-i-n ičə-rə əŋnəkəːn-də
ge DAT/LOC lose-FUT.IMM-3SG year.[NOM] go-AOR-3SG second.[NOM] three-ORD.[NOM]-ADD %elder.brother-PL.[NOM]-EP-3SG see-AOR.[3PL] calf.[NOM]-
gg -DAT/LOC verlieren-FUT.IMM-3SG Jahr.[NOM] gehen-AOR-3SG zweiter.[NOM] drei-ORD.[NOM]-ADD %älterer.Bruder-PL.[NOM]-EP-3SG sehen-AOR.[3PL] Kalb.[NOM]-
gr DAT/LOC потерять-FUT.IMM-3SG год.[NOM] идти-AOR-3SG второй.[NOM] три-ORD.[NOM]-ADD %старший.брат-PL.[NOM]-EP-3SG увидеть-AOR.[3PL]
mc n:case v-v:tense2-v:pn2 n.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 adj.[n:case] cardnum-cardnum>adj.[n:case]-clit n-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss) v-v:tense1.[v:pn1] n.[n:case]-clit
ps v n v adj adj n v n
SeR 0.3.h:Th np:Th 0.3.h:Poss np.h:E np:P
SyF 0.3.h:S v:pred np:S v:pred np.h:S v:pred np:S
fe He'll get lost." A year passed, the second, also three, his elder brothers saw [that] always more calves are born for Chokoti.
fg Er wird verloren gehen." Ein Jahr verging, das zweite, auch drei, seine älteren Brüder sahen [dass] immer mehr Kälber für Tschokoti geboren werden.
ltr Потеряет. Но прошёл год, другой, третий, и заметили братья – телят у Чокоты всякий раз намного больше, чем у них.
[10]
► ► ► ► ► ► ► ►
stl Aknʼilin urunčəŋkitin, inʼəktəŋkitin: “Hi, Čokoti, arakukan nʼimŋandʼandə?”
st Акнилин урунчэӈкитын, инектэӈкитын: “Хи, Чокоты, аракукан нимӈандяндэ?”
ts Aknʼilin urunčədʼəŋkitin, inʼəktədʼəŋkin: "Hi, Čokoti, arakukan nʼimŋadʼande?"
tx tə Čokotodu kətətmər baldipkil. Aknʼilin urunčədʼəŋkitin, inʼəktədʼəŋkin: "Hi,
mb Čokoto-du kətə-tmər baldi-pki-l aknʼ-i-l-i-n urun-čə-dʼə-ŋki-tin inʼəktə-dʼə-ŋki-n hi
mp Čokoti-duː kətə-tmər baldi-wkiː-l akiːn-i-l-i-n urun-dʼə-dʼə-ŋki-tin inʼəktə-dʼə-ŋki-n siː
ge EMPH Chokoti-DAT/LOC many-COMP be.born-PTCP.HAB-PL.[NOM] elder.brother-EP-PL.[NOM]-EP-3SG rejoice-IPFV-IPFV-PST.DIST-3PL laugh-IPFV-PST.DIST-3SG
gg EMPH Tschokoti-DAT/LOC viel-COMP geboren.werden-PTCP.HAB-PL.[NOM] älterer.Bruder-EP-PL.[NOM]-EP-3SG sich.freuen-IPFV-IPFV-PST.DIST-3PL lachen-IPFV-PST.DIST-3SG du.[NOM]
gr теленок.[NOM]-EMPH Чокоти-DAT/LOC много-COMP родиться-PTCP.HAB-PL.[NOM] старший.брат-EP-PL.[NOM]-EP-3SG радоваться-IPFV-IPFV-PST.DIST-3PL смеяться-IPFV-PST.DIST-3SG ты.[NOM]
mc nprop-n:case quant-quant>quant v-v>ptcp-n:(num).[n:case] n-n:(ep)-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss) v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn2 v-v>v-v:tense2-v:pn2
ps nprop quant ptcp n v v pers
SeR np.h:B 0.3.h:Poss np.h:E 0.3.h:A pro.h:A
SyF ptcp:pred np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred pro.h:S
fe His elder brothers were happy and laughed: "You, Chokoti, do you shamanize silently?"
fg Seine älteren Bruder freuten sich und lachten: "Du, Tschokoti, schamanisierst du heimlich?"
ltr Радовались братья и немного завидовали: - Ты, Чокоты, наверное, шаманишь потихоньку?
[11]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti inʼamudʼaŋkin, ŋaləldʼi arpuldʼaŋkin. “Əsə, əŋnəm nʼimŋarikta.”
st Чокоты инямудяӈкин, ӈалэлди арпулдяӈкин. “Эсэ, эӈнэм нимӈарикта.”
ts Čokoti inʼamuldʼaran, ŋaləldʼi arpuldʼaŋkin. "Əsə, əŋnəm (nʼim-) nʼimŋarikta."
tx Čokoti, arakukan nʼimŋadʼande?" Čokoti inʼamuldʼaran, ŋaləldʼi arpuldʼaŋkin. "Əsə, əŋnəm
mb Čokoti arakukan nʼimŋa-dʼa-nde Čokoti inʼamu-l-dʼa-ra-n ŋalə-l-dʼi arpul-dʼa-ŋki-n ə-sə ə-ŋnə-m
mp Čokoti arakukaːn nimŋan-dʼə.[rə]-ndi Čokoti inamu-l-dʼə-rə-n ŋaːlə-l-t arpul-dʼə-ŋki-n ə-čəː ə-ŋnə.[rə]-m
ge you.SG.[NOM] Chokoti.[NOM] silently shamanize-IPFV.[AOR]-2SG Chokoti.[NOM] cry-INCH-IPFV-AOR-3SG hand-PL-INSTR rock-IPFV-PST.DIST-3SG NEG-PTCP.PST.[NOM] NEG-HAB.[AOR]-1SG
gg Tschokoti.[NOM] leise schamanisieren-IPFV.[AOR]-2SG Tschokoti.[NOM] weinen-INCH-IPFV-AOR-3SG Hand-PL-INSTR schaukeln-IPFV-PST.DIST-3SG NEG-PTCP.PST.[NOM] NEG-HAB.[AOR]-1SG
gr Чокоти.[NOM] тихонько шаманить-IPFV.[AOR]-2SG Чокоти.[NOM] плакать-INCH-IPFV-AOR-3SG рука-PL-INSTR качать-IPFV-PST.DIST-3SG NEG-PTCP.PST.[NOM] NEG-HAB.[AOR]-1SG
mc pers.[n:case] nprop.[n:case] adv v-v>v.[v:tense1]-v:pn1 nprop.[n:case] v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case v-v>v-v:tense2-v:pn2 v-v>ptcp.[n:case] v-v>v.[v:tense1]-v:pn1
ps nprop adv v nprop v n v ptcp aux
SeR np.h:A np:Ins 0.3.h:A 0.1.h:A
SyF v:pred np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred 0.1.h:S v:pred
fe Chokoti started to cry and waved with his hands. "No, I don't shamanize."
fg Tschokoti fing an zu weinen und wedelte mit den Händen. "Nein, ich schamanisiere nicht."
ltr Но одноглазый только смущённо улыбался и разводил руками. Нет, не умел он тогда шаманить.
[12]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Umukon əhandʼi isəpki bison, əwa oton isərə ilanəhasi: idu lalbuka kətətmər, idu manmakta hulutmər, idu ajatmar hiŋilgən.
st Умукон эханди исэпки бисон, эва отон исэрэ иланэхаси: иду лалбука кэтэтмэр, иду манмакта хулутмэр, иду аятмар хиӈилгэн.
ts Umukon eːhandʼi isəpkoːpki bison, eːwa oton isərə ilanəhasi: idu lalbuka kətətmər, idu manmakta huluːtmər, idu ajatmar hiŋilgən.
tx (nʼim-) nʼimŋarikta." Umukon eːhandʼi isəpkoːpki bison, eːwa oton isərə ilanəhasi: idu
mb nʼimŋa-ri-kta umukon eːha-n-dʼi isə-pkoː-pki bi-so-n eː-wa oto-n isə-rə ilan-əha-si i-du
mp nimŋan-riː-ktə umun əːsa-n-t ičə-wkəːn-wkiː bi-čəː-n eː-wə ətəː-n ičə-rə ilan-əːsa-čiː i-duː
ge shamanize-%%-ITER one.[NOM] eye-3SG-INSTR see-CAUS-PTCP.HAB.[NOM] be-PST-3SG what-ACC NEG.FUT-3SG see-PTCP.NFUT three-eye-ATTR.[NOM] where-DAT/LOC
gg schamanisieren-%%-ITER eins.[NOM] Auge-3SG-INSTR sehen-CAUS-PTCP.HAB.[NOM] sein-PST-3SG was-ACC NEG.FUT-3SG sehen-PTCP.NFUT drei-Auge-ATTR.[NOM] wo-DAT/LOC
gr шаманить-%%-ITER один.[NOM] глаз-3SG-INSTR увидеть-CAUS-PTCP.HAB.[NOM] быть-PST-3SG что-ACC NEG.FUT-3SG увидеть-PTCP.NFUT три-глаз-ATTR.[NOM] где-DAT/LOC
mc v-v>v-v>v cardnum.[n:case] n-n:(poss)-n:case v-v>v-v>ptcp.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 interrog-n:case v-v:pn1 v-v>ptcp cardnum-n-n>adj.[n:case] interrog-n:case
ps v cardnum n ptcp aux interrog aux ptcp n interrog
SeR 0.3.h:Poss np:Ins 0.3.h:E pro:St 0.3.h:E
SyF 0.3.h:S v:pred s:comp s:comp
fe With his one eye he made visible, what three-eyed people won't see: where is more moss, where are fewer mosquitos, where the snow is better.
fg Mit seinem einen Auge machte er das sichtbar, was Dreiäugige nicht sehen: wo mehr Moos ist, wo weniger Mücken sind, wo der Schnee besser ist.
ltr Но одним своим глазом видел то, что другой и тремя не увидит: где ягеля больше, где комара меньше, где снега ровно столько, сколько надо.
[13]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Arakukan in umukidu bəjədu ŋənədʼərən.
st Аракукан ин умукиду бэеду ӈэнэдерэн.
ts Arakukaːn iːn umukiːn bəjədu ŋənədʼərən.
tx lalbuka kətətmər, idu manmakta huluːtmər, idu ajatmar hiŋilgən. Arakukaːn iːn umukiːn bəjədu
mb lalbuka kətə-tmər i-du manmakta huluː-tmər i-du aja-tmar hiŋilgən araku-kaːn iːn umukiːn bəjə-du
mp laːlbukaː kətə-tmər i-duː ŋanmakta hulu-tmər i-duː aja-tmər siŋilgəːn arakuːn-kəːn in umuːkin bəjə-duː
ge moss.[NOM] many-COMP where-DAT/LOC mosquito.[NOM] small-COMP.[NOM] where-DAT/LOC good-COMP.[NOM] snow.[NOM] slowly-DIM life.[NOM] single.[NOM] man-DAT/LOC
gg Moos.[NOM] viel-COMP wo-DAT/LOC Mücke.[NOM] klein-COMP.[NOM] wo-DAT/LOC gut-COMP.[NOM] Schnee.[NOM] langsam-DIM Leben.[NOM] einziger.[NOM] Mann-DAT/LOC
gr мох.[NOM] много-COMP где-DAT/LOC комар.[NOM] маленький-COMP.[NOM] где-DAT/LOC хороший-COMP.[NOM] снег.[NOM] медленно-DIM жизнь.[NOM] одинокий.[NOM] мужчина-DAT/LOC
mc n.[n:case] quant-quant>quant interrog-n:case n.[n:case] adj-adj>adj.[n:case] interrog-n:case adj-adj>adj.[n:case] n.[n:case] adv-n:(eval) n.[n:case] adj.[n:case] n-n:case
ps n quant interrog n adj interrog adj n adv n adj n
SeR np:Th np.h:Poss
SyF s:comp s:comp np:S
fe Slowly the life of the lonely man goes by.
fg Langsam vergeht das Leben des alten Mannes.
ltr Медленно, неторопливо кочует время одинокого человека.
[14]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Tirga Čokoti hawalipki, ororwo oŋkolipkanʼipki, dolbo guskolwə olonʼipki, guluwukonmə opki, isəsipki, on ojoli hulukukor osiktal isəbdʼərə.
st Тырга Чокоты хавалипки, орорво оӈколипканипки, долбо гусколвэ олонипки, гулувуконмэ опки, исэсипки, он оёли хулукукор осиктал исэбдерэ.
ts Tirga Čokoti hawalipki, ororwo oŋkolisipki, dolbo guskolwə olonʼipki, guluwukonmə opki, isəpki, on ojoli hulukukoːr oːsiktal isəbdʼərə.
tx ŋənədʼərən. Tirga Čokoti hawalipki, ororwo oŋkolisipki, dolbo guskolwə olonʼipki,
mb ŋənə-dʼə-rə-n tirga Čokoti hawal-i-pki oro-r-wo oŋko-l-i-si-pki dolbo gusko-l-wə olonʼ-i-pki
mp ŋənə-dʼə-rə-n tirga Čokoti hawal-i-wkiː oron-l-wə oŋkow-l-i-sin-wkiː dolbo guskə-l-wə olon-i-wkiː
ge go-IPFV-AOR-3SG by.day Chokoti.[NOM] work-EP-PTCP.HAB.[NOM] reindeer-PL-ACC pasture-INCH-EP-DUR-PTCP.HAB.[NOM] night.[NOM] wolf-PL-ACC be.frightened-EP-PTCP.HAB.[NOM]
gg gehen-IPFV-AOR-3SG am.Tag Tschokoti.[NOM] arbeiten-EP-PTCP.HAB.[NOM] Rentier-PL-ACC weiden.lassen-INCH-EP-DUR-PTCP.HAB.[NOM] Nacht.[NOM] Wolf-PL-ACC erschrecken-EP-PTCP.HAB.[NOM]
gr идти-IPFV-AOR-3SG днём Чокоти.[NOM] работать-EP-PTCP.HAB.[NOM] олень-PL-ACC пасти-INCH-EP-DUR-PTCP.HAB.[NOM] ночь.[NOM] волк-PL-ACC испугаться-EP-PTCP.HAB.[NOM]
mc v-v>v-v:tense1-v:pn1 adv nprop.[n:case] v-v:(ep)-v>ptcp.[n:case] n-n:(num)-n:case v-v>v-v:(ep)-v>v-v>ptcp.[n:case] n.[n:case] n-n:(num)-n:case v-v:(ep)-v>ptcp.[n:case]
ps v adv nprop ptcp n ptcp n n ptcp
SeR adv:Time np.h:A np:Th 0.3.h:A np:St 0.3.h:E
SyF v:pred np.h:S ptcp:pred np:O 0.3.h:S ptcp:pred np:O 0.3.h:S ptcp:pred
fe By day Chokoti works, he pastures reindeers, at night he is frightened of wolves, he makes a bonfire, he sees how small stars are visible above [him].
fg Bei Tage arbeitet Tschokoti, er hütet die Rentiere, nachts hat er Angst vor Wölfen, er macht ein Lagerfeuer, er sieht, wie kleine Sterne über [ihm] zu sehen sind.
ltr Днём Чокоты что-нибудь мастерит или перегоняет оленей на своём стойбище, а по ночам отпугивает волков, разводит маленький костерок и наблюдает, как наверху пасутся маленькие
[15]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref
stl Halwətin nuŋan kuŋakandupki
st Халвэтын нуӈан куӈакандупки
ts Halətin nuŋan kuŋakaːrdupki
tx guluwukonmə opki, isəpki, on ojoli hulukukoːr oːsiktal isəbdʼərə. Halətin nuŋan
mb guluwu-kon-mə o-pki isə-pki on ojo-li hulu-ku-koː-r oːsikta-l isə-b-dʼə-rə hal-ə-tin nuŋa-n
mp guluwuːn-kəːn-wə oː-wkiː ičə-wkiː oni ojo-liː hulu-kun-kəːn-l oːsiːkta-l ičə-wu-dʼə-rə hal-jə-tin nuŋan-n
ge bonfire-DIM-ACC do-PTCP.HAB.[NOM] see-PTCP.HAB.[NOM] how top-PROL small-AUG-DIM-PL.[NOM] star-PL.[NOM] see-PASS-IPFV-AOR.[3PL] part-ACC.INDEF-3PL 3.[NOM]-
gg Lagerfeuer-DIM-ACC machen-PTCP.HAB.[NOM] sehen-PTCP.HAB.[NOM] wie Oberteil-PROL klein-AUG-DIM-PL.[NOM] Stern-PL.[NOM] sehen-PASS-IPFV-AOR.[3PL] Teil-ACC.INDEF-3PL 3.[NOM]-
gr костер-DIM-ACC делать-PTCP.HAB.[NOM] увидеть-PTCP.HAB.[NOM] как верх-PROL маленький-AUG-DIM-PL.[NOM] звезда-PL.[NOM] увидеть-PASS-IPFV-AOR.[3PL] часть-ACC.INDEF-3PL 3.[NOM]-
mc n-n:(eval)-n:case v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp.[n:case] interrog locn-n:case adj-n:(eval)-n:(eval)-n:(num).[n:case] n-n:(num).[n:case] v-v>v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n-n:case-n:(poss)
ps n ptcp ptcp conj locn adj n v n pers
SeR np:P 0.3.h:A 0.3.h:E np:L np:St np:St pro.h:E
SyF np:O 0.3.h:S ptcp:pred 0.3.h:S ptcp:pred s:comp np:O pro.h:S
fe Some of them he remembers from
fg Einige von ihnen erinnert er aus
ltr звёзды. Некоторые ему знакомы с
nt [DCh]: The analysis of
[16]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl dʼončaŋkin. “Ilkon, Dugama, Hankjən… Kətə oror nʼəŋnʼəŋidu ətəjočimnʼidu”, Čokoti dʼaldujə gundʼərən, “ətondə taŋda…
st дёнчаӈкин. “Илкон, Дугама, Ханкен… Кэтэ орор неӈнеӈиду этэёчимниду”, Чокоты дялдуе гундерэн, “этондэ таӈда…
ts dʼončaŋkin. "Ilkon, Duganmiː, Hanken, kətə (iran) nʼəŋnʼəŋidu ətəjočimnʼidu", Čokoti dʼalduji gundʼərən," "otondə taŋda, mindu
tx kuŋakaːrdupki dʼončaŋkin. "Ilkon, Duganmiː, Hanken, kətə (iran) nʼəŋnʼəŋidu ətəjočimnʼidu",
mb kuŋakaː-r-du-pki dʼon-ča-ŋki-n Ilkon Duganmiː Hanken kətə nʼəŋnʼə-ŋi-du ətəjoč-i-mnʼi-du
mp kuŋakaːn-l-duː-pkiː dʼoːn-dʼə-ŋki-n Ilkon Duganmiː Hanken kətə nʼaŋnʼa-ŋiː-duː ətəjəːt-i-mniː-duː
ge 3SG child-PL-DAT/LOC-%ALL remember-IPFV-PST.DIST-3SG Ilkon Duganmi Hanken many sky-ATTR-DAT/LOC shepherd-EP-NACT-DAT/LOC
gg 3SG Kind-PL-DAT/LOC-%ALL erinnern-IPFV-PST.DIST-3SG Ilkon Duganmi Hanken viel Himmel-ATTR-DAT/LOC hüten-EP-NACT-DAT/LOC
gr 3SG ребенок-PL-DAT/LOC-%ALL вспомнить-IPFV-PST.DIST-3SG Илкон Дуганми Ханкэн много небо-ATTR-DAT/LOC пасти-EP-NACT-DAT/LOC
mc pers.[n:case]-n:(poss) n-n:(num)-n:case-n:case v-v>v-v:tense2-v:pn2 nprop nprop nprop quant n-n>adj-n:case v-v:(ep)-v>n-n:case
ps n v nprop nprop nprop quant adj n
SeR
SyF v:pred
fe childhood. "Ilkon, Duganmi, Hanken, the shepherd in the sky has many (reindeers)", Chokoti thinks, "you won't count [them], if
fg der Kindheit. "Ilkon, Duganmi, Hanken, der Hirte am Himmel hat viele (Rentiere)", denkt Tschokoti, "man kann nicht alle zählen,
ltr детства. - Илкон, Дугама, Ханкен… Много оленей у небесного пастуха, думает Чокоты, - не сосчитаешь… Вот бы мне
nt "kuŋakaːrdupki" is tentative; maybe it is a mispronounciation of "kuŋakaː-r-duk-pi" 'child-PL-ABL-RFL.POSS'.
[17]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Mindu bimčə tarba oron! Kutu dʼuduw odʼan.
st Минду бимчэ тарба орон! Куту дюдув одян.
ts bimčə tar oror! Kutu dʼuːduw oːdʼan.
tx Čokoti dʼalduji gundʼərən, "otondə taŋda, mindu bimčə tar oror! Kutu dʼuːduw oːdʼan.
mb Čokoti dʼal-du-ji gun-dʼə-rə-n oto-ndə taŋ-da min-du bi-mčə tar oro-r kutu dʼuː-du-w oː-dʼa-n
mp Čokoti dʼal-duː-wiː guːn-dʼə-rə-n ətəː-ndi taŋ-rə bi-duː bi-mčə tar oron-l kutu dʼuː-duː-w oː-dʼəː-n
ge Chokoti.[NOM] thought-DAT/LOC-RFL.SG say-IPFV-AOR-3SG NEG.FUT-2SG count-PTCP.NFUT I-DAT/LOC be-COND.[3SG] that.[NOM] reindeer-PL.[NOM] success.[NOM] tent-DAT/LOC-1SG become-
gg Tschokoti.[NOM] Gedanke-DAT/LOC-RFL.SG sagen-IPFV-AOR-3SG NEG.FUT-2SG zählen-PTCP.NFUT ich-DAT/LOC sein-COND.[3SG] jener.[NOM] Rentier-PL.[NOM] Erfolg.[NOM] Zelt-DAT/LOC-1SG werden-
gr Чокоти.[NOM] мысль-DAT/LOC-RFL.SG сказать-IPFV-AOR-3SG NEG.FUT-2SG считать-PTCP.NFUT я-DAT/LOC быть-COND.[3SG] тот.[NOM] олень-PL.[NOM] удача.[NOM] чум-DAT/LOC-1SG стать-
mc nprop.[n:case] n-n:case-n:rfl.poss v-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v:pn1 v-v>ptcp pers-n:case v-v:mood2.[v:pn2] dem.[n:case] n-n:(num).[n:case] n.[n:case] n-n:case-n:(poss) v-v:tense2-
ps nprop n v aux ptcp pers cop dem n n n cop
SeR np.h:E 0.2.h:A pro.h:Poss np:Th np:Th 0.1.h:Poss np:L
SyF np.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred cop np:S np:S cop
fe I just had those reindeers, though! There would be luck in my chum.
fg wenn ich nur jene Rentiere hätte! Es wäre Glück in meinem Zelt.
ltr хоть половину такого стада! Поселилось бы счастье в моём чуме.
[18]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Umukondu kutu asin?” Umno iŋindu dolbodu Ugidu dundə dagali bison, taduk doldiwupki bison, on tolgokil ŋənədʼəri, kiŋgidʼara.
st Умуконду куту асин?” Умно иӈинду долбоду Угиду дундэ дагали бисон, тадук долдывупки бисон, он толгокил ӈэнэдери, киӈгидяра.
ts Umukondu-to kutu asin?" Umno inʼindu dolbodu uɣidu dundə dagali bison, taduk dolduwupki bison, on tolgokil ŋənədʼəriː, kiŋdʼara.
tx Umukondu-to kutu asin?" Umno inʼindu dolbodu uɣidu dundə dagali bison, taduk dolduwupki bison,
mb umukon-du-to kutu asin umno inʼin-du dolbo-du uɣi-du dundə daga-li bi-so-n ta-duk doldu-wu-pki bi-so-n
mp umun-duː-də kutu aːčin umnəː iŋin-duː dolbo-duː ugi-duː dundə daga-liː bi-čəː-n tar-duk doːldiː-wu-wkiː bi-čəː-n
ge FUT.IMM-3SG one-DAT/LOC-EMPH success.[NOM] NEG.EX once cold-DAT/LOC night-DAT/LOC top-DAT/LOC earth.[NOM] close-PROL be-PST-3SG that-ABL hear-PASS-PTCP.HAB be-PST-
gg FUT.IMM-3SG eins-DAT/LOC-EMPH Erfolg.[NOM] NEG.EX einmal Kälte-DAT/LOC Nacht-DAT/LOC Oberteil-DAT/LOC Erde.[NOM] nahe-PROL sein-PST-3SG jener-ABL hören-PASS-PTCP.HAB sein-PST-
gr FUT.IMM-3SG один-DAT/LOC-EMPH удача.[NOM] NEG.EX однажды холод-DAT/LOC ночь-DAT/LOC верх-DAT/LOC земля.[NOM] близкий-PROL быть-PST-3SG тот-ABL слышать-PASS-PTCP.HAB быть-PST
mc v:pn2 cardnum-n:case-clit n.[n:case] n adv n-n:case n-n:case locn-n:case n.[n:case] adj-n:case v-v:tense2-v:pn2 dem-n:case v-v>v-v>ptcp v-
ps cardnum n n adv n n locn n adj cop dem ptcp aux
SeR np.h:Poss np:Th np:Time np:Th
SyF np:S n:pred np:S adj:pred cop v:pred
fe Does a single one not have success?" Once in a cold night, the upper world was so close, and it could be heard how sledges were running, they tinkled.
fg Hat ein einzelner [Mensch] kein Glück?" Einmal in einer kalten Nacht war die obere Welt so nahe, und es war zu hören, wie Schlitten fuhren, sie klingelten.
ltr Или одним глазом счастья не увидишь? Как-то в морозную, особенно ясную ночь Верхний мир был так близко, что, казалось, оттуда доносится едва уловимый скрип полозьев и тихое
[19]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Umukon ohikta, dʼur, ilan”, Čokoti taŋildan, isətčənə ohiktaltiki, dʼandulitagran, ərkirən.
st “Умукон охикта, дюр, илан”, Чокоты таӈилдан, исэтчэнэ охикталтыки, дяндулитагран, эркирэн.
ts "Umukon ahikta, dʼuːr, iːlan", Čokoti nʼiŋanʼildan, isətčən (ahiltaki), dʼanduli tagran, ərkirən.
tx on tolgokil ŋənədʼəriː, kiŋdʼara. "Umukon ahikta, dʼuːr, iːlan", Čokoti nʼiŋanʼildan, isətčən
mb on tolgoki-l ŋənə-dʼə-riː kiŋ-dʼa-ra umukon ahikta dʼuːr iːlan Čokoti nʼiŋanʼ-i-l-da-n isət-čə-n
mp oni tolgokiː-l ŋənə-dʼə-riː kəŋgi-dʼə-rə umun oːsiːkta dʼuːr ilan Čokoti nʼiŋanʼ-i-l-rə-n ičət-čəː-n
ge 3SG how sledge-PL.[NOM] go-IPFV-PTCP.PRS.[NOM] tinkle-IPFV-AOR.[3PL] one.[NOM] star.[NOM] two.[NOM] three.[NOM] Chokoti.[NOM] %%-EP-INCH-AOR-3SG look-PST-
gg 3SG wie Schlitten-PL.[NOM] gehen-IPFV-PTCP.PRS.[NOM] läuten-IPFV-AOR.[3PL] eins.[NOM] Stern.[NOM] zwei.[NOM] drei.[NOM] Tschokoti.[NOM] %%-EP-INCH-AOR-3SG schauen-PST
gr -3SG как нарта-PL.[NOM] идти-IPFV-PTCP.PRS.[NOM] звенеть-IPFV-AOR.[3PL] один.[NOM] звезда.[NOM] два.[NOM] три.[NOM] Чокоти.[NOM] %%-EP-INCH-AOR-3SG смотреть-
mc v:tense2-v:pn2 interrog n-n:(num).[n:case] v-v>v-v>ptcp.[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] cardnum.[n:case] n.[n:case] cardnum.[n:case] cardnum.[n:case] nprop.[n:case] v-v:(ep)-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v:tense2-
ps conj n ptcp v cardnum n cardnum cardnum nprop v v
SeR np:Th 0.3:Cau np.h:A 0.3.h:A
SyF s:comp 0.3:S v:pred np.h:S v:pred 0.3.h:S
fe "One star, two, three", Chokoti counted(?), he watched, he counted up to ten, he was able to.
fg "Ein Stern, zwei, drei", Tschokoti zählte(?), er guckte, er zählte bis zehn, [das] konnte er.
ltr бормотание колокольчиков. - Одна звезда, вторая, третья, - без всякого умысла переводил взгляд Чокоты, но досчитав до десяти, задремал.
[20]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Timatnə isərən — orordun dʼan huŋtul oror bəhjə osal.
st Тыматнэ исэрэн — орордун дян хуӈтул орор бэхе осал.
ts Timatnə isərən — orordun dʼan huŋtul oror behe oːsal.
tx (ahiltaki), dʼanduli tagran, ərkirən. Timatnə isərən — orordun dʼan huŋtul oror behe oːsal.
mb dʼan-duli tag-ra-n ərki-rə-n timatnə isə-rə-n oro-r-du-n dʼan huŋtu-l oro-r be-he oː-sa-l
mp dʼaːn-liː taŋ-rə-n ərki-rə-n timaːtnə ičə-rə-n oron-l-duː-n dʼaːn huŋtu-l oron-l bi-rə oː-čəː-l
ge 3SG ten-PROL count-AOR-3SG be.able-AOR-3SG in.the.morning see-AOR-3SG reindeer-PL-DAT/LOC-3SG ten.[NOM] different-PL.[NOM] reindeer-PL.[NOM] be-PTCP.NFUT become-
gg -3SG zehn-PROL zählen-AOR-3SG können-AOR-3SG morgens sehen-AOR-3SG Rentier-PL-DAT/LOC-3SG zehn.[NOM] anders-PL.[NOM] Rentier-PL.[NOM] sein-PTCP.NFUT werden-
gr PST-3SG десять-PROL считать-AOR-3SG мочь-AOR-3SG утром увидеть-AOR-3SG олень-PL-DAT/LOC-3SG десять.[NOM] другой-PL.[NOM] олень-PL.[NOM] быть-PTCP.NFUT стать-
mc v:pn2 cardnum-n:case v-v:tense1-v:pn1 v-v:tense1-v:pn1 adv v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case-n:(poss) cardnum.[n:case] adj-n:(num).[n:case] n-n:(num).[n:case] v-v>ptcp v-v>ptcp-
ps cardnum v v adv v n cardnum adj n ptcp ptcp
SeR 0.3.h:A 0.3.h:E adv:Time 0.3.h:E 0.3.h:Poss np:L np:Th
SyF v:pred 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred np:S ptcp:pred
fe In the morning he saw, among his reindeers there were ten other reindeers.
fg Am Morgen sah er, [dass] unter seinen Rentieren zehn andere Rentiere waren.
ltr Утром смотрит – среди его оленей десять чужих бродят. Белые, гладкие.
[21]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.029 (029) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.030 (030) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.031 (031)
stl Iduk əmərə? Dulumdul, burgul. Əmədʼəndə – dilmawal mirolo nopkil, on əŋnəkor.
st Идук эмэрэ? Дулумдул, бургул. Эмэдендэ – дылмавал мироло нопкил, он эӈнэкор.
ts Iduk əmərə? Dulumdul, burgul. Eː, əmədʼəntə – dilmawal mirolo noːpkil, on əŋnəkoːr.
tx Iduk əmərə? Dulumdul, burgul. Eː, əmədʼəntə – dilmawal mirolo noːpkil,
mb i-duk əmə-rə dulumdu-l burgu-l eː əmə-dʼə-ntə dil-ma-wa-l miro-lo noː-pki-l
mp i-duk əmə-rə dulumdu-l burgu-l eː əmə-dʼə.[rə]-ndi dil-mə-wə-l mirə-ləː noː-wkiː-l
ge PTCP.PST-PL.[NOM] where-ABL come-AOR.[3PL] quiet-PL.[NOM] fat-PL.[NOM] eh come-IPFV.[AOR]-2SG head-DRV-ACC-PL shoulder-LAT throw-
gg PTCP.PST-PL.[NOM] wo-ABL kommen-AOR.[3PL] still-PL.[NOM] fett-PL.[NOM] äh kommen-IPFV.[AOR]-2SG Kopf-DRV-ACC-PL Schulter-LAT werfen-
gr PTCP.PST-PL.[NOM] где-ABL прийти-AOR.[3PL] смирный-PL.[NOM] толстый-PL.[NOM] э прийти-IPFV.[AOR]-2SG голова-DRV-ACC-PL плечо-LAT бросить-
mc n:(num).[n:case] interrog-n:case v-v:tense1.[v:pn1] adj-n:(num).[n:case] adj-n:(num).[n:case] interj v-v>v.[v:tense1]-v:pn1 n-n>n-n:case-n:(num) n-n:case v-v>ptcp-
ps interrog v adj adj interj v n n ptcp
SeR pro:So 0.3:A 0.2.h:A np:Th np:G 0.3:A
SyF 0.3:S v:pred 0.2.h:S v:pred np:O 0.3:S ptcp:pred
fe Where did they come from? Quiet ones, fat ones. Eh, you come [to them], they have put their heads onto their shoulders, like calves.
fg Wo sind sie hergekommen? Ruhige, fette. Äh, du kommst [zu ihnen], sie haben ihre Köpfe auf ihre Schultern gelegt, wie Kälber.
ltr Откуда взялись? Смирные. Подойдёшь – голову на плечо кладут, словно когда-то телятами бегали за Чокоты.
nt [DCh]: The order of number and case suffix in "dilmawal" seems to be wrong.
[22]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ŋi-do əpki əmərə, ororwo əpkil omira. Tug-do bihin.
st Ӈи-до эпки эмэрэ, орорво эпкил омира. Туг-до бихин.
ts Ŋi-do əpki əmərə, ororwo əpkil oːmira. Tug-do bihin.
tx on əŋnəkoːr. Ŋi-do əpki əmərə, ororwo əpkil oːmira. Tug-do
mb on əŋnəkoː-r ŋi-do ə-pki əmə-rə oro-r-wo ə-pki-l oːmi-ra tug-do
mp oni əŋnəkəːn-l ŋiː-də ə-wkiː əmə-rə oron-l-wə ə-wkiː-l oniː-rə tugi-də
ge PTCP.HAB-PL.[NOM] how calf-PL.[NOM] who.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.HAB.[NOM] come-PTCP.NFUT reindeer-PL-ACC NEG-PTCP.HAB-PL.[NOM] search.reindeer-PTCP.NFUT so-EMPH
gg PTCP.HAB-PL.[NOM] wie Kalb-PL.[NOM] wer.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.HAB.[NOM] kommen-PTCP.NFUT Rentier-PL-ACC NEG-PTCP.HAB-PL.[NOM] Rentiere.suchen-PTCP.NFUT so-EMPH
gr PTCP.HAB-PL.[NOM] как теленок-PL.[NOM] кто.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.HAB.[NOM] прийти-PTCP.NFUT олень-PL-ACC NEG-PTCP.HAB-PL.[NOM] искать.оленей-PTCP.NFUT так-EMPH
mc n:(num).[n:case] adv n-n:(num).[n:case] interrog.[n:case]-clit v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp n-n:(num)-n:case v-v>ptcp-n:(num).[n:case] v-v>ptcp adv-clit
ps adv n pro ptcp ptcp n ptcp ptcp adv
SeR pro.h:A np:Th 0.3.h:A
SyF pro.h:S ptcp:pred np:O 0.3.h:S ptcp:pred
fe Nobody comes, they don't search the reindeers. So it was.
fg Niemand kommt, sie suchen die Rentiere nicht. So war es.
ltr Никто не приезжает, пропавших оленей не ищет. Ладно.
nt
[23]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti ororin oda. Okin-war dolbonʼi ədin asin oran. Čokoti hukulodʼərən tolgokidu,
st Чокоты орорин ода. Окин-вар долбони эдын асин оран. Чокоты хукулодерэн
ts Čokoti ororin oːda. Okin-war dolbonʼi ədin asin oran. Čokoti hukuloːdʼərən tolgohidu,
tx bihin. Čokoti ororin oːda. Okin-war dolbonʼi ədin asin oran. Čokoti
mb bi-hi-n Čokoti oro-r-i-n oː-da okin-war dolbonʼi ədin asin o-ra-n Čokoti hukuloː-dʼə-rə-
mp bi-rə-n Čokoti oron-l-i-n oː-rə okin-wəl dolboni ədin aːčin oː-rə-n Čokoti hukuləː-dʼə-rə-
ge be-AOR-3SG Chokoti.[NOM] reindeer-PL.[NOM]-EP-3SG become-AOR.[3PL] when-INDEF night.[NOM] wind.[NOM] NEG.EX become-AOR-3SG Chokoti.[NOM] lie-IPFV-AOR
gg sein-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] Rentier-PL.[NOM]-EP-3SG werden-AOR.[3PL] wann-INDEF Nacht.[NOM] Wind.[NOM] NEG.EX werden-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] liegen-IPFV-
gr быть-AOR-3SG Чокоти.[NOM] олень-PL.[NOM]-EP-3SG стать-AOR.[3PL] когда-INDEF ночь.[NOM] ветер.[NOM] NEG.EX стать-AOR-3SG Чокоти.[NOM] лежать-IPFV-
mc v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] n-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss) v-v:tense1.[v:pn1] interrog-clit n.[n:case] n.[n:case] n v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1
ps cop nprop n cop pro n n n cop nprop v
SeR np.h:Poss 0.3:Th pro:Time np:Th np.h:Th
SyF cop n:pred 0.3:S cop np:S n:pred cop np.h:S v:pred
fe They became Chokoti's reindeers. Once there was a windless night. Chokoti was lying on his sledge,
fg Sie wurden Tschokotis Rentiere. Einmal war eine Nacht windstill. Tschokoti lag auf dem Schlitten,
ltr Значит, Чокоты им теперь хозяин. Прошло какое-то время, случилась опять ночь безветренная, чуткая. Лежит Чокоты на санках,
[24]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl ŋaləlwi amardun dilmawi norən, orordudʼi, bəjəldudʼi, ohiktalduli dʼončadʼaran. Ohiktal
st толгокиду, ӈалэлви амардун дылмави норэн, орордуди, бэелдуди, охикталдули дёнчадяран. Охиктал
ts ŋaləlwi amardun dilmawi noːrən, ororduli, bəjəlduli, ohiktalduli dʼončadʼaran. Ohiktal
tx hukuloːdʼərən tolgohidu, ŋaləlwi amardun dilmawi noːrən, ororduli, bəjəlduli, ohiktalduli dʼončadʼaran. Ohiktal
mb n tolgohi-du ŋalə-l-wi amar-du-n dil-ma-wi noː-rə-n oro-r-duli bəjə-l-duli ohikta-l-duli dʼon-ča-dʼa-ra-n ohikta-l
mp n tolgokiː-duː ŋaːlə-l-wiː amar-duː-n dil-mə-wiː nəː-rə-n oron-l-liː bəjə-l-liː oːsiːkta-l-liː dʼoːn-dʼə-dʼə-rə-n oːsiːkta-l
ge -3SG sledge-DAT/LOC hand-PL-RFL.SG behind-DAT/LOC-3SG head-DRV-RFL.SG put-AOR-3SG reindeer-PL-PROL human-PL-PROL star-PL-PROL remember-IPFV-IPFV-AOR-3SG star-PL.[NOM]
gg AOR-3SG Schlitten-DAT/LOC Hand-PL-RFL.SG hinten-DAT/LOC-3SG Kopf-DRV-RFL.SG legen-AOR-3SG Rentier-PL-PROL Mensch-PL-PROL Stern-PL-PROL erinnern-IPFV-IPFV-AOR-3SG Stern-
gr AOR-3SG нарта-DAT/LOC рука-PL-RFL.SG сзади-DAT/LOC-3SG голова-DRV-RFL.SG класть-AOR-3SG олень-PL-PROL человек-PL-PROL звезда-PL-PROL вспомнить-IPFV-IPFV-AOR-3SG звезда-
mc -v:pn1 n-n:case n-n:(num)-n:rfl.poss locn-n:case-n:(poss) n-n>n-n:rfl.poss v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case n-n:(num)-n:case n-n:(num)-n:case v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-
ps n n locn n v n n n v n
SeR np:L 0.3.h:Poss np:Th np:G 0.3.h:Poss np:St np.h:St np:St 0.3.h:E np:Th
SyF np:O 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred np:S
fe he had put his hands under his head, he remembered the reindeers, the people, the stars. The stars from
fg er hatte seine Hände unter seinen Kopf gelegt, er erinnerte sich an die Rentiere, an die Leute, an die Sterne. Die Sterne
ltr заложил руки за голову, об оленях думает, о людях, о звёздах. А звёзды
[25]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl ugiliduk hitantidʼara. Taŋmi-da aja. “Umun, dʼur, ilan…”, Čokoti dʼurdʼandula taŋdan, dərurən, ahinan.
st угилидук хитантыдяра. Таӈми-да ая. “Умун, дюр, илан…”, Чокоты дюрдяндула таӈдан, дэрурэн, ахинан.
ts uɣiliduk hitantidʼara. Taŋmi-da ajaː. "Umun, dʼuːr, iːlan", Čokoti dʼardʼandula tagdan, dəruːrən, (ahiːnan) ahinan.
tx uɣiliduk hitantidʼara. Taŋmi-da ajaː. "Umun, dʼuːr, iːlan", Čokoti dʼardʼandula tagdan, dəruːrən,
mb uɣi-li-duk hitanti-dʼa-ra taŋ-mi-da ajaː umun dʼuːr iːlan Čokoti dʼar-dʼan-dula tag-da-n dəruː-rə-n
mp ugi-liː-duk hitanti-dʼə-rə taŋ-miː-də aja umun dʼuːr ilan Čokoti dʼuːr-dʼaːn-ləː taŋ-rə-n dəruː-rə-n
ge top-PROL-ABL %twinkle-IPFV-AOR.[3PL] count-INF-EMPH good.[NOM] one two three Chokoti.[NOM] two-ten-LAT count-AOR-3SG get.tired-AOR-
gg PL.[NOM] Oberteil-PROL-ABL %funkeln-IPFV-AOR.[3PL] zählen-INF-EMPH gut.[NOM] eins zwei drei Tschokoti.[NOM] zwei-zehn-LAT zählen-AOR-3SG müde.werden-
gr PL.[NOM] верх-PROL-ABL %сверкать-IPFV-AOR.[3PL] считать-INF-EMPH хороший.[NOM] один два три Чокоти.[NOM] два-десять-LAT считать-AOR-3SG устать-AOR-
mc n:(num).[n:case] locn-n:case-n:case v-v>v-v:tense1.[v:pn1] v-v:inf-clit adj.[n:case] cardnum cardnum cardnum nprop.[n:case] cardnum-cardnum-n:case v-v:tense1-v:pn1 v-v:tense1-
ps locn v v adj cardnum cardnum cardnum nprop cardnum v v
SeR np:So v:Th np.h:A 0.3.h:E
SyF v:pred v:S adj:pred np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred
fe above twinkled. It is easy [lit. good] to count [them]. "One, two three", Chokoti counted up to twenty, he got tired, he fell asleep.
fg funkelten von oben. Es ist einfach [wörtl. gut] [sie] zu zählen. "Eins, zwei, drei", zählte Tschokoti bis zwanzig, er wurde müde, er schlief ein.
ltr рядом сверкают, протяни руку – погладить можно. А считать совсем легко. - Одна, вторая, третья… - дошёл счёт до двадцати, и заснул уставший за день Чокоты.
[26]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Mjəldan, dʼurdʼar huŋtul oror əməsol. Bagdamal, burgul.
st Мелдан, дюрдяр хуӈтул орор эмэсол. Багдамал, бургул.
ts Meldan, dʼurdʼan huŋtul oror əməsol. Bagdamaːl, burguːl.
tx (ahiːnan) ahinan. Meldan, dʼurdʼan huŋtul oror əməsol. Bagdamaːl, burguːl.
mb a-hin-a-n mel-da-n dʼur-dʼan huŋtu-l oro-r əmə-so-l bagdamaː-l burguː-l
mp aː-sin-rə-n meːl-rə-n dʼuːr-dʼaːn huŋtu-l oron-l əmə-čəː-l bagdama-l burgu-l
ge 3SG sleep-INCEP-AOR-3SG wake.up-AOR-3SG two-ten.[NOM] different-PL.[NOM] reindeer-PL.[NOM] come-PTCP.PST-PL.[NOM] white-PL.[NOM] fat-PL.[NOM]
gg AOR-3SG schlafen-INCEP-AOR-3SG aufwachen-AOR-3SG zwei-zehn.[NOM] anders-PL.[NOM] Rentier-PL.[NOM] kommen-PTCP.PST-PL.[NOM] weiß-PL.[NOM] fett-PL.[NOM]
gr 3SG спать-INCEP-AOR-3SG проснуться-AOR-3SG два-десять.[NOM] другой-PL.[NOM] олень-PL.[NOM] прийти-PTCP.PST-PL.[NOM] белый-PL.[NOM] толстый-PL.[NOM]
mc v:pn1 v-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v:tense1-v:pn1 cardnum-cardnum.[n:case] adj-n:(num).[n:case] n-n:(num).[n:case] v-v>ptcp-n:(num).[n:case] adj-n:(num).[n:case] adj-n:(num).[n:case]
ps v v cardnum adj n ptcp adj adj
SeR 0.3.h:P 0.3.h:P np:A
SyF 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred np:S ptcp:pred
fe He woke up, twenty other reindeers had come. White ones, fat ones.
fg Er wachte auf, zwanzig andere Rentiere waren gekommen. Weiße, fette.
ltr Проснулся, а в стаде ещё двадцать чужих оленей появилось. Белые, гладкие…
[27]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti dʼonan, ŋil ər oror, ŋoləldən — nʼəŋnʼədi ətəjosimnʼi əmədʼən, logildʼən!
st Чокоты дёнан, ӈил эр орор, ӈолэлдэн — неӈнеды этэёсимни эмэден, логилден!
ts Čokoti dʼonan, ŋil ər oror, ŋoləldən — nʼəŋnʼədi ətəjoːsimnʼi əmədʼən, loɣildʼən!
tx Čokoti dʼonan, ŋil ər oror, ŋoləldən — nʼəŋnʼədi ətəjoːsimnʼi əmədʼən, loɣildʼən!
mb Čokoti dʼon-a-n ŋi-l ər oro-r ŋolə-l-də-n nʼəŋnʼə-di ətəjoː-si-mnʼi əmə-dʼə-n loɣi-l-dʼə-n
mp Čokoti dʼoːn-rə-n ŋiː-l ər oron-l ŋəːlə-l-rə-n nʼaŋnʼa-di ətəjəː-sin-mniː əmə-dʼəː-n ləgiː-l-dʼəː-n
ge Chokoti.[NOM] remember-AOR-3SG who-PL.[NOM] this.[NOM] reindeer-PL.[NOM] be.frightened-INCH-AOR-3SG sky-ADJZ.[NOM] watch-DUR-NACT.[NOM] come-FUT.IMM-3SG scold-INCH-
gg Tschokoti.[NOM] erinnern-AOR-3SG wer-PL.[NOM] dieser.[NOM] Rentier-PL.[NOM] Angst.haben-INCH-AOR-3SG Himmel-ADJZ.[NOM] wachen-DUR-NACT.[NOM] kommen-FUT.IMM-3SG schimpfen-INCH-
gr Чокоти.[NOM] вспомнить-AOR-3SG кто-PL.[NOM] этот.[NOM] олень-PL.[NOM] испугаться-INCH-AOR-3SG небо-ADJZ.[NOM] караулить-DUR-NACT.[NOM] прийти-FUT.IMM-3SG ругать-INCH-
mc nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 interrog-n:(num).[n:case] dem.[n:case] n-n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n>adj.[n:case] v-v>v-v>n.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 v-v>v-v:tense2-
ps nprop v interrog dem n v adj n v v
SeR np.h:E pro.h:Poss np:Th 0.3.h:E np.h:A 0.3.h:A
SyF np.h:S v:pred s:comp 0.3.h:S v:pred np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred
fe Chokoti remembered whose these reindeers are, he got frightened, the shepherd of the sky will come, he will scold [him]!
fg Tschokoti erinnerte sich, wem die Rentiere gehören, er erschrak, der Hirte des Himmels wird kommen, er wird [ihn] schelten!
ltr Догадался Чокоты, чьи это олени, испугался – приедет небесный пастух, ругать будет!
[28]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Taduk aja odan. Nuŋan əsə dʼoromoro, mortin oror əmərə, tar həgdidu orordu oton isəwrə.
st Тадук ая одан. Нуӈан эсэ дёроморо, мортын орор эмэрэ, тар хэгдыду орорду отон исэврэ.
ts Taduk aja odan. Nuŋan əsə dʼoromoro, mortin oror əmərə, tar həgdidu orordu oton isəwrə.
tx Taduk aja odan. Nuŋan əsə dʼoromoro, mortin oror əmərə, tar
mb ta-duk aja o-da-n nuŋa-n ə-sə dʼoromo-ro mo-r-tin oro-r əmə-rə tar
mp tar-duk aja oː-rə-n nuŋan-n ə-čəː dʼoromo-rə məːn-l-tin oron-l əmə-rə tar
ge FUT.IMM-3SG that-ABL good.[NOM] become-AOR-3SG 3.[NOM]-3SG NEG-PTCP.PST.[NOM] steal-PTCP.NFUT self-PL.[NOM]-3PL reindeer-PL.[NOM] come-AOR.[3PL] that.[NOM]
gg FUT.IMM-3SG jener-ABL gut.[NOM] werden-AOR-3SG 3.[NOM]-3SG NEG-PTCP.PST.[NOM] stehlen-PTCP.NFUT selbst-PL.[NOM]-3PL Rentier-PL.[NOM] kommen-AOR.[3PL] jener.[NOM]
gr FUT.IMM-3SG тот-ABL хороший.[NOM] стать-AOR-3SG 3.[NOM]-3SG NEG-PTCP.PST.[NOM] украсть-PTCP.NFUT сам-PL.[NOM]-3PL олень-PL.[NOM] прийти-AOR.[3PL] тот.[NOM]
mc v:pn2 dem-n:case adj.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 pers.[n:case]-n:(poss) v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp emphpro-n:(num).[n:case]-n:(poss) n-n:(num).[n:case] v-v:tense1.[v:pn1] dem.[n:case]
ps dem adj cop pers ptcp ptcp emphpro n v dem
SeR pro:Time 0.3.h:Th pro.h:A np:A
SyF adj:pred 0.3.h:S cop pro.h:S ptcp:pred np:S v:pred
fe Then he calmed down [lit. became good]. He hadn't stolen, the reindeers had come themselves, they won't be visible in the big reindeer herd.
fg Dann beruhigte er sich [wörtl. wurde gut]. Er hatte nicht gestohlen, die Rentiere waren von selbst gekommen, sie sind in der großen Rentierherde nicht zu sehen.
ltr Но, поразмыслив, успокоился. В таком огромном стаде пропажа нескольких оленей совсем незаметна. Да и не украл же он их, сами поменяли хозяина.
[29]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti taŋkin ohiktalwa, taduk ətərən. Čokoti əsə torgon bjəhjə, əda
st Чокоты таӈкин охикталва, тадук этэрэн. Чокоты эсэ торгон бехе, эда
ts Čokoti taŋkin ohiktalwa, taduk ətərən. Čokoti əsə torgon behe, eːda
tx həgdidu orordu oton isəwrə. Čokoti taŋkin ohiktalwa, taduk ətərən. Čokoti əsə
mb həgdi-du oro-r-du oto-n isə-w-rə Čokoti ta-ŋki-n ohikta-l-wa ta-duk ətə-rə-n Čokoti ə-sə
mp həgdi-duː oron-l-duː ətəː-n ičə-wu-rə Čokoti taŋ-ŋki-n oːsiːkta-l-wə tar-duk ətə-rə-n Čokoti ə-čəː
ge big-DAT/LOC reindeer-PL-DAT/LOC NEG.FUT-3SG see-PASS-PTCP.NFUT Chokoti.[NOM] count-PST.DIST-3SG star-PL-ACC that-ABL finish-AOR-3SG Chokoti.[NOM] NEG-
gg groß-DAT/LOC Rentier-PL-DAT/LOC NEG.FUT-3SG sehen-PASS-PTCP.NFUT Tschokoti.[NOM] zählen-PST.DIST-3SG Stern-PL-ACC jener-ABL beenden-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] NEG-
gr большой-DAT/LOC олень-PL-DAT/LOC NEG.FUT-3SG увидеть-PASS-PTCP.NFUT Чокоти.[NOM] считать-PST.DIST-3SG звезда-PL-ACC тот-ABL закончить-AOR-3SG Чокоти.[NOM] NEG-
mc adj-n:case n-n:(num)-n:case v-v:pn1 v-v>v-v>ptcp nprop.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 n-n:(num)-n:case dem-n:case v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] v-v>ptcp.[n:case]
ps adj n aux ptcp nprop v n dem v nprop ptcp
SeR np:L 0.3:St np.h:A np:Th pro:Time 0.3.h:A np.h:Th
SyF 0.3:S v:pred np.h:S v:pred np:O 0.3.h:S v:pred np.h:S
fe Chokoti counted the stars, then he stopped. Chokoti is not greedy, why should a
fg Tschokoti zählte die Sterne, dann hörte er auf. Tschokoti ist nicht geizig, warum soll
ltr И ещё несколько раз принимался Чокоты считать звёзды, но не часто, а вскоре и вовсе перестал. Чокоты не жадный, много ли
[30]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl umukindu kətə. Ŋidu kətətmər oror, bəjəl ajat gunʼipkil.
st умукинду кэтэ. Ӈиду кэтэтмэр орор, бэел аят гунипкил.
ts umukindu kətə. Ŋidu kətətmər oror, bəjəl ajaːt gunʼipkil.
tx torgon behe, eːda umukindu kətə. Ŋidu kətətmər oror, bəjəl ajaːt gunʼipkil.
mb torgon be-he eːda umukin-du kətə ŋi-du kətə-tmər oro-r bəjə-l ajaː-t gunʼ-i-pki-l
mp torgon bi-rə eːda umuːkin-duː kətə ŋiː-duː kətə-tmər oron-l bəjə-l aja-t guːn-i-wkiː-l
ge PTCP.PST.[NOM] greedy.[NOM] be-PTCP.NFUT why single-DAT/LOC many who-DAT/LOC many-COMP reindeer-PL.[NOM] human-PL.[NOM] good-ADVZ say-EP-PTCP.HAB-PL.[NOM]
gg PTCP.PST.[NOM] gierig.[NOM] sein-PTCP.NFUT warum einziger-DAT/LOC viel wer-DAT/LOC viel-COMP Rentier-PL.[NOM] Mensch-PL.[NOM] gut-ADVZ sagen-EP-PTCP.HAB-PL.[NOM]
gr PTCP.PST.[NOM] жадный.[NOM] быть-PTCP.NFUT почему одинокий-DAT/LOC много кто-DAT/LOC много-COMP олень-PL.[NOM] человек-PL.[NOM] хороший-ADVZ сказать-EP-PTCP.HAB-PL.[NOM]
mc adj.[n:case] v-v>ptcp interrog adj-n:case quant interrog-n:case quant-quant>quant n-n:(num).[n:case] n-n:(num).[n:case] adj-adj>adv v-v:(ep)-v>ptcp-n:(num).[n:case]
ps adj ptcp interrog adj quant interrog quant n n adv ptcp
SeR pro.h:Poss np:Th pro.h:Poss np:Th
SyF adj:pred cop np:S s:rel np.h:S ptcp:pred
BOR YAK:cult
BOR-Morph dir:bare
fe single one has many. Who has more reindeers, the people speak well of [that one].
fg ein einzelner viele haben. Wer mehr Rentiere hat, [von dem] reden die Leute gut.
ltr одному надо? Чем больше у пастуха оленей, тем больше его уважают.
[31]
► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Aknʼilin nəkuntiki ŋənəmosiŋkitin hankutadawər, nuŋardutin bələdon. “Čokoti, mundu nʼimŋakakəl”, nuŋartin
st Акнилин нэкунтыки ӈэнэмосиӈкитын ханкутадавэр, нуӈардутын бэлэдон. “Чокоты, мунду нимӈакакэл”, нуӈартын
ts Aknʼiːlin nəkuntiki irəmohinə haŋnuktadawər, nuŋardun bələdon. "Čokoti, mundu nʼimnʼaŋakəl", nuŋartin
tx Aknʼiːlin nəkuntiki irəmohinə haŋnuktadawər, nuŋardun bələdon. "Čokoti, mundu
mb aknʼ-iː-l-i-n nəkun-tiki irəmo-hin-ə haŋnukta-da-wər nuŋa-r-du-n bələ-do-n Čokoti mun-du
mp akiːn-i-l-i-n nəkuːn-tkiː irəməː-sin-rə hanŋuːkta-dəː-wər nuŋan-l-duː-n bələ-dəː-n Čokoti mun-duː nimŋan-
ge elder.brother-EP-PL.[NOM]-EP-3SG younger.sibling-ALL visit-INCEP-AOR.[3PL] ask-CVB.PURP-RFL.PL 3-PL-DAT/LOC-3SG help-CVB.PURP-3SG Chokoti.[NOM] we.EX-DAT/LOC
gg älterer.Bruder-EP-PL.[NOM]-EP-3SG jüngeres.Geschwister-ALL besuchen-INCEP-AOR.[3PL] fragen-CVB.PURP-RFL.PL 3-PL-DAT/LOC-3SG helfen-CVB.PURP-3SG Tschokoti.[NOM] wir.EX-DAT/LOC
gr старший.брат-EP-PL.[NOM]-EP-3SG младший.сиблинг-ALL посетить-INCEP-AOR.[3PL] спросить-CVB.PURP-RFL.PL 3-PL-DAT/LOC-3SG помочь-CVB.PURP-3SG Чокоти.[NOM] мы.EX-DAT/LOC
mc n-n:(ep)-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss) n-n:case v-v>v-v:tense1.[v:pn1] v-v:conv.pers-v:pn2 pers-n:(num)-n:case-n:(poss) v-v:conv.pers-v:pn2 nprop.[n:case] pers-n:case v-
ps n n v v pers v nprop pers v
SeR 0.3.h:Poss np.h:A np:G 0.3.h:A pro.h:A pro.h:B 0.2.h:A
SyF np.h:S v:pred s:purp 0.2.h:S
fe The elder brothers visited their younger brother to ask him to help them. "Chokoti, shamanize for us", they laughed.
fg Die älteren Brüder besuchten den jüngeren Bruder, um ihn zu fragen, ob er ihnen hilft. "Tschokoti, schamanisiere für uns", lachten
ltr Старшие братья всё чаще ездили к младшему за советом и помощью. - Ты бы пошаманил и нам, Чокоты! –
[32]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl inʼəktədʼərə. Čokoti-ka aknʼildu ədʼəŋo gunə əwada. Gori mohadula
st инектэдерэ. Чокоты-ка акнилду эдеӈо гунэ эвада. Гори мохадула
ts inʼəktədʼərə. Čokoti-ka aknʼildu ədʼəŋo gunə eːwa-da. Gori mohadu
tx nʼimnʼaŋakəl", nuŋartin inʼəktədʼərə. Čokoti-ka aknʼildu ədʼəŋo gunə eːwa-da. Gori mohadu
mb nʼimnʼaŋa-kəl nuŋa-r-tin inʼəktə-dʼə-rə Čokoti-ka aknʼ-i-l-du ə-dʼəŋo gun-ə eː-wa-da gori moha-du
mp kəl nuŋan-l-tin inʼəktə-dʼə-rə Čokoti-kə akiːn-i-l-duː ə-dʼəŋəː guːn-rə eː-wə-də goro moːsa-duː
ge shamanize-IMP.2SG 3-PL.[NOM]-3PL laugh-IPFV-AOR.[3PL] Chokoti.[NOM]-EMPH elder.brother-EP-PL-DAT/LOC NEG-PTCP.FUT.[NOM] say-PTCP.NFUT what-ACC-EMPH long taiga-
gg schamanisieren-IMP.2SG 3-PL.[NOM]-3PL lachen-IPFV-AOR.[3PL] Tschokoti.[NOM]-EMPH älterer.Bruder-EP-PL-DAT/LOC NEG-PTCP.FUT.[NOM] sagen-PTCP.NFUT was-ACC-EMPH lang Taiga-
gr шаманить-IMP.2SG 3-PL.[NOM]-3PL смеяться-IPFV-AOR.[3PL] Чокоти.[NOM]-EMPH старший.брат-EP-PL-DAT/LOC NEG-PTCP.FUT.[NOM] сказать-PTCP.NFUT что-ACC-EMPH долгий тайга-
mc v:imp.pn pers-n:(num).[n:case]-n:(poss) v-v>v-v:tense1.[v:pn1] nprop.[n:case]-clit n-n:(ep)-n:(num)-n:case v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp interrog-n:case-clit adj n-n:case
ps pers v nprop n ptcp ptcp pro adv n
SeR pro.h:A np.h:A np.h:R pro:Th np:G
SyF v:pred pro.h:S v:pred np.h:S ptcp:pred pro:O
fe Chokoti won't say anything to the elder brothers. They went far into
fg sie. Tschokoti wird nichts zu den älteren Brüdern sagen. Sie gingen weit in
ltr смеялись они. А Чокоты не улыбается, не разводит руками, как раньше, но открыться братьям не может. Пойдёт слух по
[33]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl hurudʼərə ətəjosimnʼil ohiktakarwə taŋildʼara, ohiktakar asin odʼara. Umno
st хурудерэ этэёсимнил охиктакарвэ таӈилдяра, охиктакар асин одяра. Умно
ts hurundʼərə ətəjoːsimnʼil ohiktakarwə taŋildʼara, ohiktakaːr-ko aːsʼin oːdʼara. Umno
tx hurundʼərə ətəjoːsimnʼil ohiktakarwə taŋildʼara, ohiktakaːr-ko aːsʼin oːdʼara. Umno
mb huru-n-dʼə-rə ətəjoː-si-mnʼi-l ohikta-ka-r-wə taŋ-i-l-dʼa-ra ohikta-kaː-r-ko aːsʼin oː-dʼa-ra umno
mp suru-n-dʼə-rə ətəjəː-sin-mniː-l oːsiːkta-kəːn-l-wə taŋ-i-l-dʼə-rə oːsiːkta-kəːn-l-kə aːčin oː-dʼə-rə umnəː
ge DAT/LOC leave-DRV-IPFV-AOR.[3PL] watch-DUR-NACT-PL.[NOM] star-DIM-PL-ACC count-EP-INCH-IPFV-AOR.[3PL] star-DIM-PL.[NOM]-EMPH NEG.EX become-IPFV-AOR.[3PL] once
gg DAT/LOC losgehen-DRV-IPFV-AOR.[3PL] wachen-DUR-NACT-PL.[NOM] Stern-DIM-PL-ACC zählen-EP-INCH-IPFV-AOR.[3PL] Stern-DIM-PL.[NOM]-EMPH NEG.EX werden-IPFV-AOR.[3PL] einmal
gr DAT/LOC уйти-DRV-IPFV-AOR.[3PL] караулить-DUR-NACT-PL.[NOM] звезда-DIM-PL-ACC считать-EP-INCH-IPFV-AOR.[3PL] звезда-DIM-PL.[NOM]-EMPH NEG.EX стать-IPFV-AOR.[3PL] однажды
mc v-v>v-v>v-v:tense1.[v:pn1] v-v>v-v>n-n:(num).[n:case] n-n:(eval)-n:(num)-n:case v-v:(ep)-v>v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n-n:(eval)-n:(num).[n:case]-clit n v-v>v-v:tense1.[v:pn1] adv
ps v n n v n n cop adv
SeR 0.3.h:A np.h:A np:Th np:Th
SyF 0.3.h:S v:pred np.h:S np:O v:pred np:S n:pred cop
fe the taiga, the shepherds started to count the stars, the stars have disappeared. Once at
fg die Taiga, die Hirten fingen an die Sterne zu zählen, die Sterne sind verschwunden. Einmal
ltr тундре, начнут оленеводы звёзды считать, смотри потом в пустое небо! Однажды
[34]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl akindu, gərbisi Həgdi, hunatitkanʼin urgəpču bussəldən. “Amakasi imurən, čukalda — əkun-da əpki
st акинду, гэрбиси Хэгды, хунатытканин ургэпчу буссэлдэн. “Амакаси имурэн, чукалда — экун-да эпки
ts akindu, gərbisi Həgdi, (hunatitki) hunatitkaːnʼin urgəpču bussəldən, urgəpču. "Amakasi imuːrən, čukal-da — eːkun-da əpki
tx akindu, gərbisi Həgdi, (hunatitki) hunatitkaːnʼin urgəpču bussəldən, urgəpču. "Amakasi imuːrən, čukal-da
mb akin-du gərbi-si Həgdi hunat-i-tkaːnʼ-i-n urgəpču bussə-l-də-n urgəpču amakasi imuːrə-n čuka-l-da
mp akiːn-duː gərbiː-čiː Həgdi hunaːt-i-tkəːn-i-n urgəpču bussə-l-rə-n urgəpču amakaːči imuːrəː-n čuːka-l-də
ge elder.brother-DAT/LOC name-ATTR.[NOM] Hegdi.[NOM] girl-EP-DIM.[NOM]-EP-3SG heavy.[NOM] be.ill-INCH-AOR-3SG heavy.[NOM] bear.[NOM] tallow.[NOM]-3SG grass-
gg älterer.Bruder-DAT/LOC Name-ATTR.[NOM] Hegdi.[NOM] Mädchen-EP-DIM.[NOM]-EP-3SG schwer.[NOM] krank.sein-INCH-AOR-3SG schwer.[NOM] Bär.[NOM] Talg.[NOM]-3SG Gras-
gr старший.брат-DAT/LOC имя-ATTR.[NOM] Хегди.[NOM] девушка-EP-DIM.[NOM]-EP-3SG тяжелый.[NOM] болеть-INCH-AOR-3SG тяжелый.[NOM] медведь.[NOM] сало.[NOM]-3SG трава-
mc n-n:case n-n>adj.[n:case] nprop.[n:case] n-n:(ep)-n:(eval).[n:case]-n:(ep)-n:(poss) adj.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 adj.[n:case] n.[n:case] n.[n:case]-n:(poss) n-
ps n adj nprop n adj v adj n n n
SeR np.h:E 0.3.h:Poss np.h:Th np:Poss
SyF np.h:S v:pred
fe the elder brother, named Hegdi, his daughter was heavily ill, heavily. "Bear tallow, herbs, nothing helps.
fg beim älteren Bruder, er hieß Hegdi, seine Tochter war schwer krank, schwer. "Bärentalg, Kräuter, nichts hilft.
ltr у брата, которого звали Хэгды, тяжело заболел дочь. И жир медвежий, и трава целебная – ничего не
[35]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl bələrə. Nəku, hurugot, bələkəl Solongodu”, Həgdig ojotčərən. “Anti bi
st бэлэрэ. Нэку, хуругот, бэлэкэл Солонгоду”, Хэгдыг оётчэрэн. “Анты би
ts bələrə. Nəkuː, hurugot, bələkəl Sologondu", Həgdi ojoːtčərən. "Anti bi
tx — eːkun-da əpki bələrə. Nəkuː, hurugot, bələkəl Sologondu", Həgdi ojoːtčərən. "Anti
mb eːkun-da ə-pki bələ-rə nəkuː huru-got bələ-kəl Sologon-du Həgdi ojoː-t-čə-rə-n anti
mp eːkun-də ə-wkiː bələ-rə nəkuːn suru-ŋəːt bələ-kəl Solongo-duː Həgdi ojoː-t-dʼə-rə-n anti
ge PL.[NOM]-ADD what.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.HAB.[NOM] help-PTCP.NFUT younger.sibling leave-IMP.1PL.IN help-IMP.2SG Solongo-DAT/LOC Hegdi.[NOM] %beg-DUR-IPFV-AOR-3SG
gg PL.[NOM]-ADD was.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.HAB.[NOM] helfen-PTCP.NFUT jüngeres.Geschwister losgehen-IMP.1PL.IN helfen-IMP.2SG Solongo-DAT/LOC Hegdi.[NOM] %bitten-DUR-IPFV-AOR-3SG
gr PL.[NOM]-ADD что.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.HAB.[NOM] помочь-PTCP.NFUT младший.сиблинг уйти-IMP.1PL.IN помочь-IMP.2SG Солонго-DAT/LOC Хегди.[NOM] %просить-DUR-IPFV-AOR-3SG
mc n:(num).[n:case]-clit interrog.[n:case]-clit v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp n v-v:imp.pn v-v:imp.pn nprop-n:case nprop.[n:case] v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1
ps pro ptcp ptcp interj v v nprop nprop v adj
SeR pro:Cau 0.1.h:A 0.2.h:A np.h:B np.h:A
SyF pro:S ptcp:pred 0.1.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred np.h:S v:pred
fe Younger brother, let's go, help Solongo", Hegdi begged. "What
fg Kleiner Bruder, gehen wir, hilf Solongo", bat Hegdi. "Was für
ltr помогает. Поедем, брат, вылечи Солонго, - уговаривал Хэгды. - Какой я
[36]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl haman? On ajdʼam”, Čokoti tikulitčaran. “Mindu uŋtun asin…” “Uŋtuwun odʼan”, Həgdi urunən, “bi hindu
st хаман? Он айдям”, Чокоты тыкулитчаран. “Минду уӈтун асин…” “Уӈтувун одян”, Хэгды урунэн, “би
ts haman? On ajdʼam", Čokoti (tikuli-). "Mindu uŋtun aːsin." "Uŋtuwun oːdʼan", Həgdi urunən, "bi hindu
tx bi haman? On ajdʼam", Čokoti (tikuli-). "Mindu uŋtun aːsin." "Uŋtuwun oːdʼan",
mb bi haman on aj-dʼa-m Čokoti tiku-l-i min-du uŋtun aːsin uŋtuwun oː-dʼa-n
mp bi samaːn oni aj-dʼəː-m Čokoti tiku-l-i bi-duː uŋtuwuːn aːčin uŋtuwuːn oː-dʼəː-n
ge what.kind.[NOM] I.[NOM] shaman.[NOM] how help-FUT.IMM-1SG Chokoti.[NOM] be.angry-INCH-EP I-DAT/LOC tambourine.[NOM] NEG.EX tambourine.[NOM] become-FUT.IMM-3SG
gg was.für.ein.[NOM] ich.[NOM] Schamane.[NOM] wie helfen-FUT.IMM-1SG Tschokoti.[NOM] sich.ärgern-INCH-EP ich-DAT/LOC Tamburin.[NOM] NEG.EX Tamburin.[NOM] werden-FUT.IMM-3SG
gr какой.[NOM] я.[NOM] шаман.[NOM] как помочь-FUT.IMM-1SG Чокоти.[NOM] сердиться-INCH-EP я-DAT/LOC бубен.[NOM] NEG.EX бубен.[NOM] стать-FUT.IMM-3SG
mc adj.[n:case] pers.[n:case] n.[n:case] interrog v-v:tense2-v:pn1 nprop.[n:case] v-v>v-v:(ep) pers-n:case n.[n:case] n n.[n:case] v-v:tense2-v:pn2
ps pers n interrog v nprop v pers n n n cop
SeR pro.h:Th 0.1.h:A np.h:A pro.h:Poss np:Th np:Th
SyF pro.h:S n:pred 0.1.h:S v:pred np.h:S v:pred np:S n:pred np:S cop
fe kind of shaman am I? How will I help?", Chokoti (got angry). "I have no tambourine." "There'll be a tambourine", Hegdi was
fg ein Schamane bin ich? Wie soll ich helfen?", wurde Tschokoti (böse). "Ich habe kein Tamburin." "Da wird ein Tamburin sein", freute sich
ltr тебе шаман? Как вылечу? – сердился Чокоты. – У меня и бубна-то нету… - Бубен будет, - обрадовался Хэгды, -
[37]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl odʼam!” On-kə Čokoti akindu oton bələrə. On-kə uŋtuwun bələdʼən, amanʼa opča
st хинду одям!” Он-кэ Чокоты акинду отон бэлэрэ. Он-кэ уӈтувун бэлэден, аманя опча
ts oːdʼam!" On-kə Čokoti akindu oton bələrə. On-kə uŋtuwun bələdʼən, amanʼa oːpča
tx Həgdi urunən, "bi hindu oːdʼam!" On-kə Čokoti akindu oton bələrə. On-kə uŋtuwun
mb Həgdi urun-ə-n bi hin-du oː-dʼa-m on-kə Čokoti akin-du oto-n bələ-rə on-kə uŋtuwun bələ-dʼə-n
mp Həgdi urun-rə-n bi siː-duː oː-dʼəː-m oni-kə Čokoti akiːn-duː ətəː-n bələ-rə oni-kə uŋtuwuːn bələ-dʼəː-n
ge Hegdi.[NOM] rejoice-AOR-3SG I.[NOM] you.SG-DAT/LOC do-FUT.IMM-1SG how-EMPH Chokoti.[NOM] elder.brother-DAT/LOC NEG.FUT-3SG help-PTCP.NFUT how-EMPH tambourine.[NOM] help-
gg Hegdi.[NOM] sich.freuen-AOR-3SG ich.[NOM] du-DAT/LOC machen-FUT.IMM-1SG wie-EMPH Tschokoti.[NOM] älterer.Bruder-DAT/LOC NEG.FUT-3SG helfen-PTCP.NFUT wie-EMPH Tamburin.[NOM] helfen-
gr Хегди.[NOM] радоваться-AOR-3SG я.[NOM] ты-DAT/LOC делать-FUT.IMM-1SG как-EMPH Чокоти.[NOM] старший.брат-DAT/LOC NEG.FUT-3SG помочь-PTCP.NFUT как-EMPH бубен.[NOM] помочь-
mc nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 pers.[n:case] pers-n:case v-v:tense2-v:pn1 interrog-clit nprop.[n:case] n-n:case v-v:pn1 v-v>ptcp interrog-clit n.[n:case] v-v:tense2-
ps nprop v pers pers v interrog nprop n aux ptcp interrog n v
SeR np.h:E pro.h:A pro.h:B np.h:A np.h:B np:Cau
SyF np.h:S v:pred pro.h:S v:pred np.h:S v:pred np:S v:pred
fe happy, "I'll make it for you!" How would Chokoti not help the elder brother. How will the tambourine help, [how] will
fg Hegdi, "ich mache eins für dich!" Wie könnte Tschokoti dem älteren Bruder nicht helfen. Wie soll das Tamburin helfen, [wie] soll
ltr бубен я тебе запросто сделаю! Нет, не мог Чокоты отказать брату, хоть и нисколько не верил, что, ударяя в бубен, да ещё сделанный
[38]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl bələdʼən, on Həwəki doldidʼan, ahatkamə ajdʼan. “Əskə Həgdi mjəwanʼin golodʼərən,
st бэлэден, он Хэвэки долдыдян, ахаткамэ айдян. “Эскэ Хэгды меванин голодерэн,
ts bələdʼən, on Həwəki doldidʼan, (ahat - kə), on ajdʼan. "(Əskə) Həgdi meːwanʼin
tx bələdʼən, amanʼa oːpča bələdʼən, on Həwəki doldidʼan, (ahat - kə), on ajdʼan. "(Əskə) Həgdi
mb amanʼa oː-p-ča bələ-dʼə-n on Həwəki doldi-dʼa-n on aj-dʼa-n Həgdi meːwanʼ-i-
mp amanʼa oː-wu-čəː bələ-dʼəː-n oni səwəki doːldiː-dʼəː-n oni aj-dʼəː-n Həgdi meːwan-i-n
ge FUT.IMM-3SG soon do-PASS-PTCP.PST.[NOM] help-FUT.IMM-3SG how Heweki.[NOM] hear-FUT.IMM-3SG how help-FUT.IMM-3SG Hegdi.[NOM]
gg FUT.IMM-3SG bald machen-PASS-PTCP.PST.[NOM] helfen-FUT.IMM-3SG wie Heweki.[NOM] hören-FUT.IMM-3SG wie helfen-FUT.IMM-3SG Hegdi.[NOM]
gr FUT.IMM-3SG скоро делать-PASS-PTCP.PST.[NOM] помочь-FUT.IMM-3SG как Хэвэки.[NOM] слышать-FUT.IMM-3SG как помочь-FUT.IMM-3SG Хегди.[NOM]
mc v:pn2 adv v-v>v-v>ptcp.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 interrog nprop.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 interrog v-v:tense2-v:pn2 nprop.[n:case] n.[n:case]-
ps adv ptcp v interrog nprop v interrog v nprop n
SeR np:Cau np.h:E np.h:Poss np:A
SyF s:comp v:pred np.h:S v:pred 0.3:S v:pred np:S
fe the quickly made [tambourine] help, how will Heweki hear, how will it help. "Hegdis heart is asking, how couldn't
fg das schnell gemachte [Tamburin] helfen, wie soll Heweki es hören, wie soll es helfen. "Hegdis Herz ruft, wie kann ich nicht
ltr на скорую руку, можно достучаться до злых духов, упросить не забирать бедную Солонго. «Если в сердце у брата ещё
[39]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl on otom bələrə, tuk Čokoti monduji gundʼərən, huktindʼərə orordʼi.”
st он отом бэлэрэ, тук Чокоты мондуи гундерэн, хуктындерэ орорди.”
ts golodʼərən, on otom bələrə", (tut) tuk Čokoti moːndun gundʼərən, huktildʼərə orordʼi.
tx meːwanʼin golodʼərən, on otom bələrə", (tut) tuk Čokoti moːndun gundʼərən, huktildʼərə orordʼi.
mb n golo-dʼə-rə-n on oto-m bələ-rə tuk Čokoti moːn-du-n gun-dʼə-rə-n hukti-l-dʼə-rə oro-r-dʼi
mp gələː-dʼə-rə-n oni ətəː-m bələ-rə tugi Čokoti məːn-duː-n guːn-dʼə-rə-n hukti-l-dʼə-rə oron-l-t
ge heart.[NOM]-EP-3SG ask-IPFV-AOR-3SG how NEG.FUT-1SG help-PTCP.NFUT so Chokoti.[NOM] self-DAT/LOC-3SG say-IPFV-AOR-3SG run-INCH-IPFV-AOR.[3PL] reindeer-
gg Herz.[NOM]-EP-3SG bitten-IPFV-AOR-3SG wie NEG.FUT-1SG helfen-PTCP.NFUT so Tschokoti.[NOM] selbst-DAT/LOC-3SG sagen-IPFV-AOR-3SG laufen-INCH-IPFV-AOR.[3PL] Rentier-
gr сердце.[NOM]-EP-3SG просить-IPFV-AOR-3SG как NEG.FUT-1SG помочь-PTCP.NFUT так Чокоти.[NOM] сам-DAT/LOC-3SG сказать-IPFV-AOR-3SG бежать-INCH-IPFV-AOR.[3PL] олень-PL
mc n:(ep)-n:(poss) v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog v-v:pn1 v-v>ptcp adv nprop.[n:case] emphpro-n:case-n:(poss) v-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v>v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n-n:(num)
ps v interrog aux ptcp adv nprop emphpro v v n
SeR 0.1.h:A np.h:A pro.h:R 0.3.h:A
SyF v:pred 0.1.h:S v:pred np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred
fe I help", Chokoti said to himself, he started off with the reindeers.
fg helfen", sagte Tschokoti zu sich selbst, er fuhr mit den Rentieren los.
ltr теплится пусть слабая надежда, нельзя дуть на неё холодными губами». Так думал Чокоты, пока упряжка неслась от стойбища к стойбищу.
[40]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Həgdi dʼudun həkupču. Atirkanʼin togodu həŋkirəlwə nodadʼərən.
st Хэгды дюдун хэкупчу. Атырканин тогоду хэӈкирэлвэ нодадерэн.
ts Həgdi (dʼuduji), eː, dʼudun həkupču bihin. Atirkaːnʼin togodu həŋkirəlwə nodaːdʼərən.
tx Həgdi (dʼuduji), eː, dʼudun həkupču bihin. Atirkaːnʼin togodu həŋkirəlwə nodaːdʼərən.
mb Həgdi dʼu-du-ji eː dʼu-du-n həku-pču bi-hi-n atirkaːnʼ-i-n togo-du həŋkirə-l-wə nodaː-dʼə-rə-n
mp Həgdi dʼuː-duː-wiː eː dʼuː-duː-n həku-pču bi-rə-n atirkaːn-i-n togo-duː səŋkirəː-l-wə noːdaː-dʼə-rə-n
ge PL-INSTR Hegdi.[NOM] tent-DAT/LOC-RFL.SG eh tent-DAT/LOC-3SG heat-ADJZ.[NOM] be-AOR-3SG old.woman.[NOM]-EP-3SG fire-DAT/LOC junipers-PL-ACC throw-IPFV-AOR
gg PL-INSTR Hegdi.[NOM] Zelt-DAT/LOC-RFL.SG äh Zelt-DAT/LOC-3SG Hitze-ADJZ.[NOM] sein-AOR-3SG alte.Frau.[NOM]-EP-3SG Feuer-DAT/LOC Wacholder-PL-ACC werfen-IPFV-
gr -INSTR Хегди.[NOM] чум-DAT/LOC-RFL.SG э чум-DAT/LOC-3SG жара-ADJZ.[NOM] быть-AOR-3SG старуха.[NOM]-EP-3SG огонь-DAT/LOC можжевельник-PL-ACC бросить-IPFV-
mc -n:case nprop.[n:case] n-n:case-n:(poss) interj n-n:case-n:(poss) n-n>adj.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case]-n:(ep)-n:(poss) n-n:case n-n:(num)-n:case v-v>v-v:tense1-
ps nprop n interj n adj cop n n n v
SeR np.h:Poss np:L 0.3.h:Poss np.h:A np:G np:Th
SyF adj:pred cop np.h:S np:O v:pred
fe In Hegdi's chum it was warm. His wife is throwing junipers into the fire.
fg In Hegdis Zelt war es warm. Seine Frau wirft Wacholder ins Feuer.
ltr В чуме у Хэгды было жарко. Его жена суетилась у очага, подкладывала сухие ветки под парящий котелок с пахучими травами и
[41]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Həktəwundu buslə ahatkakan hukulodʼərən. Čokoti halganduji təgərən, umukon əhatpi isəsildən.
st Хэктэвунду буслэ ахаткакан хукулодерэн. Чокоты халгандуи тэгэрэн, умукон эхатпи исэсилдэн.
ts Həktəwundu (buslə) ahatkaːkan hukuloːdʼərən. Čokoti (haldu) (haŋgaldun), eː, halgandun təɣərən, umukon əhatpi isəsittən.
tx Həktəwundu (buslə) ahatkaːkan hukuloːdʼərən. Čokoti (haldu) (haŋgaldun), eː, halgandun təɣərən, umukon əhatpi
mb həktəwun-du buslə ahatkaː-kan hukuloː-dʼə-rə-n Čokoti hal-du eː halgan-du-n təɣə-rə-n umukon əha-t-pi
mp səktəwun-duː buslə asaːtkaːn-kəːn hukuləː-dʼə-rə-n Čokoti hal-duː eː halgan-duː-n təgə-rə-n umun əːsa-t-wiː
ge -3SG bed-DAT/LOC be.ill girl-DIM.[NOM] lie-IPFV-AOR-3SG Chokoti.[NOM] part-DAT/LOC eh foot-DAT/LOC-3SG sit.down-AOR-3SG one.[NOM] eye-
gg AOR-3SG Bett-DAT/LOC krank.sein Mädchen-DIM.[NOM] liegen-IPFV-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] Teil-DAT/LOC äh Fuß-DAT/LOC-3SG sich.setzen-AOR-3SG eins.[NOM] Auge-
gr AOR-3SG постель-DAT/LOC болеть девочка-DIM.[NOM] лежать-IPFV-AOR-3SG Чокоти.[NOM] часть-DAT/LOC э нога-DAT/LOC-3SG сесть-AOR-3SG один.[NOM] глаз-
mc v:pn1 n-n:case v n-n:(eval).[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] n-n:case interj n-n:case-n:(poss) v-v:tense1-v:pn1 cardnum.[n:case] n-n:case-
ps n v n v nprop n interj n v cardnum n
SeR np:L np.h:Th np.h:A 0.3.h:Poss np:L
SyF np.h:S v:pred np.h:S v:pred
fe On the bed a very small girl was lying. Chokoti sat down at her feet, he started to watch her with his one eye.
fg Auf dem Bett lag ein ganz kleines Mädchen. Tschokoti setzte sich an ihre Füße, er fing an sie mit seinem einen Auge zu betrachten.
ltr кореньями. На постели из оленьих шкур разметалась в горячке совсем маленькая девочка. Чокоты присел возле неё на корточки и растерянно заморгал единственным глазом.
[42]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Əkunma bi odʼam? Əja-war odʼam? Əkunma bi odʼam?”
st “Экунма би одям? Эя-вар одям? Экунма би одям?”
ts "Əkun-kə bi oːdʼam? Eːja-war-kə odʼam? Əkunma-kə bi oːdʼam?"
tx isəsittən. "Əkun-kə bi oːdʼam? Eːja-war-kə odʼam? Əkunma-kə bi
mb isə-si-t-tə-n əkun-kə bi oː-dʼa-m eː-ja-war-kə o-dʼa-m əkun-ma-kə bi oː-dʼa-m
mp ičə-sin-t-rə-n eːkun-kə bi oː-dʼəː-m eː-jə-wəl-kə oː-dʼəː-m eːkun-wə-kə bi oː-dʼəː-m
ge INSTR-RFL.SG see-INCEP-DUR-AOR-3SG what.[NOM]-EMPH I.[NOM] do-FUT.IMM-1SG what-ACC.INDEF-INDEF-EMPH do-FUT.IMM-1SG what-ACC-EMPH I.[NOM] do-
gg INSTR-RFL.SG sehen-INCEP-DUR-AOR-3SG was.[NOM]-EMPH ich.[NOM] machen-FUT.IMM-1SG was-ACC.INDEF-INDEF-EMPH machen-FUT.IMM-1SG was-ACC-EMPH ich.[NOM] machen-
gr INSTR-RFL.SG увидеть-INCEP-DUR-AOR-3SG что.[NOM]-EMPH я.[NOM] делать-FUT.IMM-1SG что-ACC.INDEF-INDEF-EMPH делать-FUT.IMM-1SG что-ACC-EMPH я.[NOM] делать-
mc n:(poss) v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog.[n:case]-clit pers.[n:case] v-v:tense2-v:pn1 interrog-n:case-clit-clit v-v:tense2-v:pn1 interrog-n:case-clit pers.[n:case] v-v:tense2-
ps v interrog pers v pro v interrog pers v
SeR 0.3.h:Poss np:Ins 0.3.h:A pro:P pro.h:A pro:P 0.1.h:A pro:P pro.h:A
SyF 0.3.h:S v:pred pro:O pro.h:S v:pred pro:O 0.1.h:S v:pred pro:O pro.h:S v:pred
fe "What will I do? What will I do? What will I do?"
fg "Was soll ich tun? Was tue ich? Was soll ich tun?"
ltr «Что я могу? Но что-то надо делать, но что? Ну что я могу?» - лихорадочно спрашивал он себя и не
[43]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Solongo ŋolətčənə isəsildən. Čokoti gadan ahatkan ŋaləlwən, aranasa burirə — həkupčul bisotin.
st Солонго ӈолэтчэнэ исэсилдэн. Чокоты гадан ахаткан ӈалэлвэн, аранаса бурирэ — хэкупчул бисотын.
ts Solongo ŋoːlətčənə isətčərən. Čokoti gadan ahatkan ŋaːləlwən, (aran asa) burirə — həkupčut bisoːtin.
tx oːdʼam?" Solongo ŋoːlətčənə isətčərən. Čokoti gadan ahatkan ŋaːləlwən, (aran asa)
mb Solongo ŋoːlət-čə-nə isət-čə-rə-n Čokoti ga-da-n ahatkan ŋaːlə-l-wə-n aran a-sa
mp Solongo ŋəːlət-dʼə-nə ičət-dʼə-rə-n Čokoti ga-rə-n asaːtkaːn ŋaːlə-l-wə-n aran ə-čəː
ge FUT.IMM-1SG Solongo.[NOM] be.afraid-IPFV-CVB.SIM1 look-IPFV-AOR-3SG Chokoti.[NOM] take-AOR-3SG girl.[NOM] hand-PL-ACC-3SG barely NEG-PTCP.PST
gg FUT.IMM-1SG Solongo.[NOM] Angst.haben-IPFV-CVB.SIM1 schauen-IPFV-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] nehmen-AOR-3SG Mädchen.[NOM] Hand-PL-ACC-3SG kaum NEG-PTCP.PST
gr FUT.IMM-1SG Солонго.[NOM] бояться-IPFV-CVB.SIM1 смотреть-IPFV-AOR-3SG Чокоти.[NOM] взять-AOR-3SG девочка.[NOM] рука-PL-ACC-3SG едва NEG-PTCP.PST
mc v:pn1 nprop.[n:case] v-v>v-v:conv.impers v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] n-n:(num)-n:case-n:(poss) adv v-v>ptcp
ps nprop v v nprop v n n adv ptcp
SeR np.h:A np.h:A np.h:Poss np:Th
SyF np.h:S s:adv v:pred np.h:S v:pred np:O
BOR YAK:mod
BOR-Morph dir:bare
fe Solongo looked [at him] being afraid. Chokoti took the girl's hands, (they almost) fell, they were hot.
fg Solongo guckte [ihn] verängstigt an. Tschokoti nahm die Hände des Mädchens, sie fielen (fast), sie waren heiß.
ltr находил ответа. Солонго смотрела испуганно, не узнавая. Пальчики её тонко подрагивали, словно что-то искали. Чокоты взял их в свои большие ладони и чуть не уронил – такие они были горячие.
[44]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Əkəl ŋoləttə, bi hinnʼi aka. Bi — Čokoti. Əkəl ŋoləttə.”
st “Экэл ӈолэттэ, би хинни ака. Би — Чокоты. Экэл ӈолэттэ.”
ts "Əkəl ŋoːləttə, bi hinnʼi aka, bi — Čokoti. Əkəl ŋoːləttə."
tx burirə — həkupčut bisoːtin. "Əkəl ŋoːləttə, bi hinnʼi aka, bi — Čokoti. Əkəl ŋoːləttə."
mb buri-rə həku-pču-t bi-soː-tin ə-kəl ŋoːlət-tə bi hin-nʼi aka bi Čokoti ə-kəl ŋoːlət-tə
mp buru-rə həku-pču-t bi-čəː-tin ə-kəl ŋəːlət-rə bi siː-ŋiː akaː bi Čokoti ə-kəl ŋəːlət-rə
ge fall-PTCP.NFUT heat-ADJZ-ADVZ be-PST-3PL NEG-IMP.2SG be.afraid-PTCP.NFUT I.[NOM] you.SG-ATTR elder.brother.[NOM] I.[NOM] Chokoti.[NOM] NEG-IMP.2SG be.afraid-
gg fallen-PTCP.NFUT Hitze-ADJZ-ADVZ sein-PST-3PL NEG-IMP.2SG Angst.haben-PTCP.NFUT ich.[NOM] du-ATTR älterer.Bruder.[NOM] ich.[NOM] Tschokoti.[NOM] NEG-IMP.2SG Angst.haben-
gr упасть-PTCP.NFUT жара-ADJZ-ADVZ быть-PST-3PL NEG-IMP.2SG бояться-PTCP.NFUT я.[NOM] ты-ATTR старший.брат.[NOM] я.[NOM] Чокоти.[NOM] NEG-IMP.2SG бояться-
mc v-v>ptcp n-n>adj-adj>adv v-v:tense2-v:pn2 v-v:imp.pn v-v>ptcp pers.[n:case] pers-pers>posspro n.[n:case] pers.[n:case] nprop.[n:case] v-v:imp.pn v-v>ptcp
ps ptcp adv cop aux ptcp pers posspro n pers nprop aux ptcp
SeR 0.3:Th 0.2.h:E pro.h:Th pro.h:Poss pro.h:Th 0.2.h:E
SyF adj:pred 0.3:S cop 0.2.h:S v:pred pro.h:S n:pred pro.h:S n:pred 0.2.h:S v:pred
fe "Don't be afraid, I am your elder brother, I am Chokoti. Don't be afraid."
fg "Hab keine Angst, ich bin dein älterer Bruder, ich bin Tschokoti. Hab keine Angst."
ltr - Не бойся, я твой дядя. Я – Чокоты. Ты не бойся.
[45]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Həgdi uŋtuwun gusko irəksədukin oran. Taduk Čokototiki dagamaran. “Alatkəl”, nuŋan
st Хэгды уӈтувун гуско ирэксэдукин оран. Тадук Чокототыки дагамаран. “Алаткэл”, нуӈан
ts Həgdi uŋtuwun gusko irəksədukin oːran. Taduk Čokototiki dagamaran. "Alatkəl", nuŋan
tx Həgdi uŋtuwun gusko irəksədukin oːran. Taduk Čokototiki dagamaran. "Alatkəl", nuŋan
mb Həgdi uŋtuwun gusko irəksə-duk-i-n oː-ra-n ta-duk Čokoto-tiki daga-ma-ra-n alat-kəl nuŋa-n
mp Həgdi uŋtuwuːn guskə irəːksə-duk-i-n oː-rə-n tar-duk Čokoti-tkiː daga-məː-rə-n alaːt-kəl nuŋan-n
ge PTCP.NFUT Hegdi.[NOM] tambourine.[NOM] wolf.[NOM] fur-ABL-EP-3SG do-AOR-3SG that-ABL Chokoti-ALL close-VBLZ-AOR-3SG wait-IMP.2SG
gg PTCP.NFUT Hegdi.[NOM] Tamburin.[NOM] Wolf.[NOM] Pelz-ABL-EP-3SG machen-AOR-3SG jener-ABL Tschokoti-ALL nahe-VBLZ-AOR-3SG warten-IMP.2SG
gr PTCP.NFUT Хегди.[NOM] бубен.[NOM] волк.[NOM] шкура-ABL-EP-3SG делать-AOR-3SG тот-ABL Чокоти-ALL близкий-VBLZ-AOR-3SG ждать-IMP.2SG
mc nprop.[n:case] n.[n:case] n.[n:case] n-n:case-n:(ep)-n:(poss) v-v:tense1-v:pn1 dem-n:case nprop-n:case adj-adj>v-v:tense1-v:pn1 v-v:imp.pn
ps nprop n n n v dem nprop v v pers
SeR np.h:A np:P np:Poss np:So pro:Time np:G 0.3.h:A 0.2.h:A pro.h:A
SyF np.h:S np:O v:pred 0.3.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred pro.h:S
fe Hegdi made a tambourine out of the fur of a wolf. Then he came closer to Chokoti. "Wait", he said silently.
fg Hegdi machte ein Tamburin aus einem Wolfspelz. Dann kam er näher zu Tschokoti. "Warte", sagte er leise.
ltr Тем временем Хэгды натянул на тальниковый обруч кусок волчьей шкуры, повесил несколько жалобно звякнувших бубенчиков и подошёл к Чокоты. - Подожди, - шепнул
[46]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl arakukon gunən. Huldu ahatkanmə norən, Čokoti ŋaləlduji gadan nuŋanman, dʼuduk jurən.
st аракукон гунэн. Хулду ахатканмэ норэн, Чокоты ӈалэлдуи гадан нуӈанман, дюдук юрэн.
ts arakukan gunən. Huldu ahatkanmə noːrən. Čokoti ŋaːləlduji gadan nuŋanman, dʼuduk jurən.
tx arakukan gunən. Huldu ahatkanmə noːrən. Čokoti ŋaːləlduji gadan nuŋanman, dʼuduk jurən.
mb arakukan gun-ə-n hu-l-du ahatkan-mə noː-rə-n Čokoti ŋaːlə-l-du-ji ga-da-n nuŋan-ma-n dʼu-duk ju-rə-n
mp arakukaːn guːn-rə-n hu-l-duː asaːtkaːn-wə nəː-rə-n Čokoti ŋaːlə-l-duː-wiː ga-rə-n nuŋan-wə-n dʼuː-duk juː-rə-n
ge 3.[NOM]-3SG silently say-AOR-3SG %%-PL-DAT/LOC girl-ACC put-AOR-3SG Chokoti.[NOM] hand-PL-DAT/LOC-RFL.SG take-AOR-3SG 3-ACC-3SG tent-ABL go.out-AOR-3SG
gg 3.[NOM]-3SG leise sagen-AOR-3SG %%-PL-DAT/LOC Mädchen-ACC legen-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] Hand-PL-DAT/LOC-RFL.SG nehmen-AOR-3SG 3-ACC-3SG Zelt-ABL rausgehen-AOR-3SG
gr 3.[NOM]-3SG тихонько сказать-AOR-3SG %%-PL-DAT/LOC девочка-ACC класть-AOR-3SG Чокоти.[NOM] рука-PL-DAT/LOC-RFL.SG взять-AOR-3SG 3-ACC-3SG чум-ABL выйти-AOR-3SG
mc pers.[n:case]-n:(poss) adv v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case n-n:case v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] n-n:(num)-n:case-n:rfl.poss v-v:tense1-v:pn1 pers-n:case-n:(poss) n-n:case v-v:tense1-v:pn1
ps adv v n n v nprop n v pers n v
SeR np:G np.h:Th 0.3.h:A np.h:A 0.3.h:Poss np:L pro.h:Th np:So 0.3.h:A
SyF v:pred np.h:O 0.3.h:S v:pred np.h:S v:pred pro.h:O 0.3.h:S v:pred
fe He put the girl into (…). Chokoti took her by her hands, he went out of the tent.
fg Er legte das Mädchen in (...). Tschokoti nahm sie bei den Händen, er ging aus dem Zelt hinaus.
ltr тот, не оборачиваясь. Укутав притихшую девочку, Чокоты взял её на руки и вынес из чума.
[47]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Əkəl ŋoləttə, Solongo. Minə dolsatkal, əkunma-da əkəl ŋolittə”, Čokoti gunən. “Isəndə, anti nʼaŋnʼa?
st “Экэл ӈолэттэ, Солонго. Минэ долсаткал, экунма-да экэл ӈолиттэ”, Чокоты гунэн. “Исэндэ, анты няӈня?
ts "Əkəl ŋoːləttə, Solongo. Minə dolsatkal, eːkunma-da əkəl ŋolittə", Čokoti gunən. "Isəndə, anti nʼaŋnʼa?
tx "Əkəl ŋoːləttə, Solongo. Minə dolsatkal, eːkunma-da əkəl ŋolittə", Čokoti gunən. "Isəndə, anti
mb ə-kəl ŋoːlət-tə Solongo minə dolsat-kal eːkun-ma-da ə-kəl ŋolit-tə Čokoti gun-ə-n isə-ndə anti
mp ə-kəl ŋəːlət-rə Solongo minə doːlčaːt-kəl eːkun-wə-də ə-kəl ŋəːlət-rə Čokoti guːn-rə-n ičə.[rə]-ndi anti
ge NEG-IMP.2SG be.afraid-PTCP.NFUT Solongo.[NOM] I.ACC listen-IMP.2SG what-ACC-EMPH NEG-IMP.2SG be.afraid-PTCP.NFUT Chokoti.[NOM] say-AOR-3SG see.[AOR]-2SG what.kind.[NOM]
gg NEG-IMP.2SG Angst.haben-PTCP.NFUT Solongo.[NOM] ich.ACC zuhören-IMP.2SG was-ACC-EMPH NEG-IMP.2SG Angst.haben-PTCP.NFUT Tschokoti.[NOM] sagen-AOR-3SG sehen.[AOR]-2SG was.für.ein.[NOM]
gr NEG-IMP.2SG бояться-PTCP.NFUT Солонго.[NOM] я.ACC слушать-IMP.2SG что-ACC-EMPH NEG-IMP.2SG бояться-PTCP.NFUT Чокоти.[NOM] сказать-AOR-3SG увидеть.[AOR]-2SG какой.[NOM]
mc v-v:imp.pn v-v>ptcp nprop.[n:case] pers v-v:imp.pn interrog-n:case-clit v-v:imp.pn v-v>ptcp nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 v.[v:tense1]-v:pn1 adj.[n:case]
ps aux ptcp nprop pers v pro aux ptcp nprop v v adj
SeR 0.2.h:E pro.h:Th 0.2.h:A pro.h:St 0.2.h:E np.h:A 0.2.h:E
SyF 0.2.h:S v:pred pro.h:O 0.2.h:S v:pred pro.h:O 0.2.h:S v:pred np.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred s:comp
fe "Don't be afraid, Solongo. Listen to me, don't be afraid of anything", Chokoti said. "Do you see, how the sky is?
fg "Hab keine Angst, Solongo. Hör mir zu, hab vor nichts Angst", sagte Tschokoti. "Siehst du, wie der Himmel ist?
ltr - Не бойся, Солонго. Слушай меня и ничего не бойся, - говорил Чокоты. - Видишь, какое небо?
[48]
► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.080 (080) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.081 (081) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.082 (082) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.083 (083)
stl Kali, nʼamapču. Əkəl ŋolittə. Hi-kə, əkəl ŋolitta, mintiki əməkəl”, əŋnəkonmə orirən.
st Кали, нямапчу. Экэл ӈолиттэ. Хи-кэ, экэл ӈолитта, минтыки эмэкэл”, эӈнэконмэ орирэн.
ts Kaːli, nʼamapčuː. Əkəl ŋolottə. Hi-kə, əkəl ŋoːlittə, mintiki əməkəl", əŋnəkoːnmə oːrirən.
tx nʼaŋnʼa? Kaːli, nʼamapčuː. Əkəl ŋolottə. Hi-kə, əkəl ŋoːlittə,
mb nʼaŋnʼa kaːli nʼamapčuː ə-kəl ŋolot-tə hi-kə ə-kəl ŋoːlit-tə min-tiki
mp nʼaŋnʼa kali nʼamapču ə-kəl ŋəːlət-rə siː-kə ə-kəl ŋəːlət-rə bi-tkiː
ge sky.[NOM] big.[NOM] warm.[NOM] NEG-IMP.2SG be.afraid-PTCP.NFUT you.SG.[NOM]-EMPH NEG-IMP.2SG be.afraid-PTCP.NFUT I-ALL
gg Himmel.[NOM] groß.[NOM] warm.[NOM] NEG-IMP.2SG Angst.haben-PTCP.NFUT du.[NOM]-EMPH NEG-IMP.2SG Angst.haben-PTCP.NFUT ich-ALL
gr небо.[NOM] большой.[NOM] теплый.[NOM] NEG-IMP.2SG бояться-PTCP.NFUT ты.[NOM]-EMPH NEG-IMP.2SG бояться-PTCP.NFUT я-ALL
mc n.[n:case] adj.[n:case] adj.[n:case] v-v:imp.pn v-v>ptcp pers.[n:case]-clit v-v:imp.pn v-v>ptcp pers-
ps n adj adj aux ptcp pers aux ptcp pers
SeR np:Th 0.2.h:E 0.2:E pro:G
SyF 0.2.h:S v:pred 0.2:S v:pred
fe Big and warm. Don't be afraid. And you, don't be afraid, come to me", he called a reindeer calf.
fg Groß und warm. Hab keine Angst. Auch du, hab keine Angst, komm zu mir", rief er ein Rentierkalb.
ltr Большое, тёплое. Не бойся. И ты не бойся, иди сюда, - поманил он телёнка.
[49]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Əŋnəkon əsə ŋolittə, ahatkantiki dərəwən isəttən, inʼəmupču hjərdʼiji nʼikəldən: tilim, əru bussəmi.
st Эӈнэкон эсэ ӈолиттэ, ахаткантыки дэрэвэн исэттэн, инемупчу хердии никэлдэн: тылим, эру буссэми.
ts Əŋnəkon əsə ŋoːlittə, ahatkantiki dərəwon isəttən, inʼəmupču herdʼilin nʼikəldən: "tilim, əru bussəmi".
tx mintiki əməkəl", əŋnəkoːnmə oːrirən. Əŋnəkon əsə ŋoːlittə, ahatkantiki dərəwon isəttən, inʼəmupču herdʼilin
mb əmə-kəl əŋnəkoːn-mə oːri-rə-n əŋnəkon ə-sə ŋoːlit-tə ahatkan-tiki dərə-wo-n isət-tə-n inʼəmupču he-r-dʼi-l-i-n
mp əmə-kəl əŋnəkəːn-wə ori-rə-n əŋnəkəːn ə-čəː ŋəːlət-rə asaːtkaːn-tkiː dərə-wə-n ičət-rə-n inʼəmupču seːn-l-t-l-i-n
ge come-IMP.2SG calf-ACC call-AOR-3SG calf.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] be.afraid-PTCP.NFUT girl-ALL face-ACC-3SG look-AOR-3SG funny.[NOM] ear-PL-INSTR-PL-EP-
gg kommen-IMP.2SG Kalb-ACC rufen-AOR-3SG Kalb.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] Angst.haben-PTCP.NFUT Mädchen-ALL Gesicht-ACC-3SG schauen-AOR-3SG lustig.[NOM] Ohr-PL-INSTR-PL-EP-
gr прийти-IMP.2SG теленок-ACC звать-AOR-3SG теленок.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] бояться-PTCP.NFUT девочка-ALL лицо-ACC-3SG смотреть-AOR-3SG смешной.[NOM] ухо-PL-INSTR-PL-EP-
mc n:case v-v:imp.pn n-n:case v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp n-n:case n-n:case-n:(poss) v-v:tense1-v:pn1 adj.[n:case] n-n:(num)-n:case-n:(num)-
ps v n v n ptcp ptcp n n v adj n
SeR 0.2:A np:R 0.3.h:A np:E np:G 0.3.h:Poss np:Th 0.3:A np:Ins
SyF 0.2:S v:pred np:O 0.3.h:S v:pred np:S ptcp:pred np:O 0.3:S v:pred
fe The calf wasn't afraid, it looked into the girl's face, funny, it wiggled its ears: "I understand, it's bad to be sick."
fg Das Kalb hatte keine Angst, es guckte dem Mädchen ins Gesicht, lustig, es wackelte mit den Ohren: "Ich verstehe, es ist schlecht krank zu sein."
ltr И телёнок не испугался, заглянул девочке в лицо и смешно зашевелил ушами: понимаю, мол, болеть никому не интересно.
nt [DCh]: The form "herd'ilin" seems to be ill-formed.
[50]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Solongo arakukan inʼəmuhinən, dərurən, taduk əhalwi homdan.
st Солонго аракукан инемухинэн, дэрурэн, тадук эхалви хомдан.
ts Solongo arakukaːn inʼəhuhinən, dəruːrən, taduk eːhalwi homdan.
tx nʼikəldən: "tilim, əru bussəmi". Solongo arakukaːn inʼəhuhinən, dəruːrən, taduk eːhalwi
mb nʼikə-l-də-n til-i-m əru bussə-mi Solongo arakukaːn inʼə-hu-hin-ə-n dəruː-rə-n ta-duk eːha-l-wi
mp nʼəkə-l-rə-n til.[rə]-i-m əru bussə-miː Solongo arakukaːn inʼəktə-hu-sin-rə-n dəruː-rə-n tar-duk əːsa-l-wiː
ge 3SG be.going.to-INCH-AOR-3SG understand.[AOR]-EP-1SG bad.[NOM] be.ill-INF Solongo.[NOM] silently laugh-DRV-INCEP-AOR-3SG get.tired-AOR-3SG that-ABL eye-PL-RFL.SG
gg 3SG dabei.sein.zu.tun-INCH-AOR-3SG verstehen.[AOR]-EP-1SG schlecht.[NOM] krank.sein-INF Solongo.[NOM] leise lachen-DRV-INCEP-AOR-3SG müde.werden-AOR-3SG jener-ABL Auge-PL-RFL.SG
gr 3SG собираться-INCH-AOR-3SG понять.[AOR]-EP-1SG плохой.[NOM] болеть-INF Солонго.[NOM] тихонько смеяться-DRV-INCEP-AOR-3SG устать-AOR-3SG тот-ABL глаз-PL-RFL.SG
mc n:(ep)-n:(poss) v-v>v-v:tense1-v:pn1 v.[v:tense1]-v:(ep)-v:pn1 adj.[n:case] v-v:inf nprop.[n:case] adv v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v:tense1-v:pn1 dem-n:case n-n:(num)-n:rfl.poss
ps v v adj v nprop adv v v dem n
SeR 0.3:A 0.1.h:E v:Th np.h:A 0.3.h:E pro:Time 0.3.h:Poss np:Th
SyF 0.3:S v:pred 0.1.h:S v:pred adj:pred v:S np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred np:O
fe Solongo started to laugh silently, then she got tired and closed her eyes.
fg Solongo fing an leise zu lachen, dann wurde sie müde und schloss die Augen.
ltr Солонго слегка улыбнулась, но, видимо, борьба с болезнью её утомила, она сладко зевнула, и глаза её закрылись.
nt
[51]
► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti ahatkantiki isətčənə, əwawa-war arakukan gundʼəso. Timatnə,
st Чокоты ахаткантыки исэтчэнэ, эвава-вар аракукан гундесо. Тыматнэ,
ts Čokoti ahatkantiki isətčənə, eːwa-war arakukan gundʼəsoː. Timatnə,
tx homdan. Čokoti ahatkantiki isətčənə, eːwa-war arakukan gundʼəsoː. Timatnə,
mb hom-da-n Čokoti ahatkan-tiki isət-čə-nə eː-wa-war arakukan gun-dʼə-soː timatnə
mp soːm-rə-n Čokoti asaːtkaːn-tkiː ičət-dʼə-nə eː-wə-wəl arakukaːn guːn-dʼə-čəː timaːtnə
ge close-AOR-3SG Chokoti.[NOM] girl-ALL look-IPFV-CVB.SIM1 what-ACC-INDEF silently say-IPFV-PTCP.PST.[NOM] in.the.morning
gg schließen-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] Mädchen-ALL schauen-IPFV-CVB.SIM1 was-ACC-INDEF leise sagen-IPFV-PTCP.PST.[NOM] morgens
gr закрыть-AOR-3SG Чокоти.[NOM] девочка-ALL смотреть-IPFV-CVB.SIM1 что-ACC-INDEF тихонько сказать-IPFV-PTCP.PST.[NOM] утром
mc v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] n-n:case v-v>v-v:conv.impers interrog-n:case-clit adv v-v>v-v>ptcp.[n:case] adv
ps v nprop n v pro adv ptcp adv
SeR 0.3.h:A np.h:A np:G pro:Th adv:Time
SyF 0.3.h:S v:pred np.h:S s:adv pro:O ptcp:pred
fe Chokoti, looking at the girl, silently said something. In the
fg Tschokoti guckte auf das Mädchen und sagte leise etwas. Am Morgen,
ltr А Чокоты смотрел на успокоившуюся девочку и всё шептал ей о звёздах, о траве, о цветах, о телёнке, который тоже задремал неподалёку, опустившись на шелковистые колени. А утром в
[52]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl sattidʼara, Čokoti dolsatčasan, on ahatkan inʼəktədʼəson, əŋnəkonmə dʼonmi. Əkun harən, Čokoti bələrən ahatkandu, ahatkanli
st саттыдяра, Чокоты долсатчасан, он ахаткан инектэдесон, эӈнэконмэ дёнми. Экун харэн, Чокоты бэлэрэн ахатканду,
ts sattira, Čokoti dolsatčaran, on ahatkan inʼəktədʼəson, əŋnəkoːnmə dʼoːnmi. Eːkun haːrən, Čokoti bələrən ahatkandu, ahatkan-dʼi
tx sattira, Čokoti dolsatčaran, on ahatkan inʼəktədʼəson, əŋnəkoːnmə dʼoːnmi. Eːkun haːrən, Čokoti
mb satti-ra Čokoti dolsat-ča-ra-n on ahatkan inʼəktə-dʼə-so-n əŋnəkoːn-mə dʼoːn-mi eːkun haː-rə-n Čokoti
mp čajti-rə Čokoti doːlčaːt-dʼə-rə-n oni asaːtkaːn inʼəktə-dʼə-čəː-n əŋnəkəːn-wə dʼoːn-miː eːkun saː-rə-n Čokoti
ge drink.tea-AOR.[3PL] Chokoti.[NOM] listen-IPFV-AOR-3SG how girl.[NOM] laugh-IPFV-PST-3SG calf-ACC remember-CVB1 what.[NOM] know-AOR-3SG Chokoti.[NOM]
gg Tee.trinken-AOR.[3PL] Tschokoti.[NOM] zuhören-IPFV-AOR-3SG wie Mädchen.[NOM] lachen-IPFV-PST-3SG Kalb-ACC erinnern-CVB1 was.[NOM] wissen-AOR-3SG Tschokoti.[NOM]
gr пить.чай-AOR.[3PL] Чокоти.[NOM] слушать-IPFV-AOR-3SG как девочка.[NOM] смеяться-IPFV-PST-3SG теленок-ACC вспомнить-CVB1 что.[NOM] знать-AOR-3SG Чокоти.[NOM]
mc v-v:tense1.[v:pn1] nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog n.[n:case] v-v>v-v:tense2-v:pn2 n-n:case v-v:conv.impers interrog.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case]
ps v nprop v conj n v n v interrog v nprop
SeR 0.3.h:A np.h:A np.h:A np:St pro.h:E np.h:A
SyF 0.3.h:S v:pred np.h:S v:pred s:comp s:adv pro.h:S v:pred np.h:S
BOR RUS:cult
BOR-Phon lenition
BOR-Morph indir:infl
fe morning, they were having tea, Chokoti listened how the girl was laughing, remembering the calf. Who knows, [whether] Chokoti helped the girl, [or]
fg sie tranken Tee, Tschokoti hörte zu, wie das Mädchen lachte, als es sich an das Kalb erinnerte. Wer weiß, [ob] Tschokoti dem Mädchen geholfen
ltr чуме, прихлёбывая горячий чай, Чокоты слушал, как девочка, смеясь, рассказывала о телёнке, который говорил ей о цветах и при этом вот так шевелил ушами… На самом ли деле помог Чокоты этой девочке,
[53]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref
stl monmi ətərən bussədʼəmi, ələtin gunʼildə — haman bələrən.
st ахатканли монми этэрэн буссэдеми, элэтын гунилдэ — хаман бэлэрэн.
ts monmi ətərən bussəmi, ələtin gunʼildə — haman bələrən.
tx bələrən ahatkandu, ahatkan-dʼi monmi ətərən bussəmi, ələtin gunʼildə — haman bələrən.
mb bələ-rə-n ahatkan-du ahatkan-dʼi mon-mi ətə-rə-n bussə-mi ələ-tin gunʼ-i-l-də haman bələ-rə-n uŋtuwun-
mp bələ-rə-n asaːtkaːn-duː asaːtkaːn-də məːn-wiː ətə-rə-n bussə-miː ələː-tin guːn-i-l-rə samaːn bələ-rə-n uŋtuwuːn
ge help-AOR-3SG girl-DAT/LOC girl.[NOM]-EMPH self.[NOM]-RFL.SG finish-AOR-3SG be.ill-INF all.[NOM]-3PL say-EP-INCH-AOR.[3PL] shaman.[NOM] help-AOR-3SG
gg helfen-AOR-3SG Mädchen-DAT/LOC Mädchen.[NOM]-EMPH selbst.[NOM]-RFL.SG beenden-AOR-3SG krank.sein-INF alles.[NOM]-3PL sagen-EP-INCH-AOR.[3PL] Schamane.[NOM] helfen-AOR-3SG Tamburin
gr помочь-AOR-3SG девочка-DAT/LOC девочка.[NOM]-EMPH сам.[NOM]-RFL.SG закончить-AOR-3SG болеть-INF весь.[NOM]-3PL сказать-EP-INCH-AOR.[3PL] шаман.[NOM] помочь-AOR-3SG бубен-
mc v-v:tense1-v:pn1 n-n:case n.[n:case]-clit emphpro.[n:case]-n:rfl.poss v-v:tense1-v:pn1 v-v:inf quant.[n:case]-n:(poss) v-v:(ep)-v>v-v:tense1.[v:pn1] n.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:case
ps v n n emphpro v v quant v n v n
SeR np.h:B np.h:Th v:Th np.h:A np.h:A np:Th
SyF v:pred np.h:S v:pred v:O np.h:S v:pred np.h:S v:pred np:O
fe the girl stopped being sick herself, all people say [that] a shaman helped. "He didn'
fg hat, [oder ob] das Mädchen von alleine aufhörte krank zu sein, alle sagen, [dass] ein Schamane geholfen hat. "Er nahm
ltr или она сама пошла на поправку, но с тех пор мнение о его шаманстве укрепилось. - Даже
[54]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Uŋtuwunma ŋaləduji əsə gada”, gundʼəŋkitin bəjəl. Mosaldu ələtin ələwon harə. Goroduk,
st “Уӈтувунма ӈалэдуи эсэ гада”, гундеӈкитын бэел. Мосалду элэтын элэвон харэ. Городук,
ts "Uŋtuwunma ŋaləldu əsə gada", gudʼəŋkin bəjəl. Moːsaldu ələtin ələwon haːrə. Goroduk,
tx "Uŋtuwunma ŋaləldu əsə gada", gudʼəŋkin bəjəl. Moːsaldu ələtin ələwon haːrə.
mb ma ŋalə-l-du ə-sə ga-da gu-dʼə-ŋki-n bəjə-l moːsa-l-du ələ-tin ələ-wo-n haː-rə goro-duk
mp -wə ŋaːlə-l-duː ə-čəː ga-rə guːn-dʼə-ŋki-n bəjə-l moːsa-l-duː ələː-tin ələː-wə-n saː-rə goro-duk
ge tambourine-ACC hand-PL-DAT/LOC NEG-PTCP.PST.[NOM] take-PTCP.NFUT say-IPFV-PST.DIST-3SG human-PL.[NOM] taiga-PL-DAT/LOC all.[NOM]-3PL all-ACC-3SG know-AOR.[3PL] long-
gg -ACC Hand-PL-DAT/LOC NEG-PTCP.PST.[NOM] nehmen-PTCP.NFUT sagen-IPFV-PST.DIST-3SG Mensch-PL.[NOM] Taiga-PL-DAT/LOC alles.[NOM]-3PL alles-ACC-3SG wissen-AOR.[3PL] lang-
gr ACC рука-PL-DAT/LOC NEG-PTCP.PST.[NOM] взять-PTCP.NFUT сказать-IPFV-PST.DIST-3SG человек-PL.[NOM] тайга-PL-DAT/LOC весь.[NOM]-3PL весь-ACC-3SG знать-AOR.[3PL] долгий-
mc n-n:(num)-n:case v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp v-v>v-v:tense2-v:pn2 n-n:(num).[n:case] n-n:(num)-n:case quant.[n:case]-n:(poss) quant-n:case-n:(poss) v-v:tense1.[v:pn1] adj-
ps n ptcp ptcp v n n quant quant v adj
SeR np:G 0.3.h:A np.h:A np:L np.h:E np.h:St np:So
SyF 0.3.h:S ptcp:pred v:pred np.h:S np.h:S np.h:O v:pred
fe t take the tambourine in his hands", the people said. In the taiga everybody knows about everybody. From far
fg das Tamburin nicht in die Hand", sagten die Leute. In der Taiga weiß jeder von jedem. Von fern
ltr бубен в руки не брал, - многозначительно говорили в тундре. В тундре все про всех знают. Вскоре
[55]
► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl dagamasilduk umukonəhasitki hamantiki busslədʼərilwə əməwuŋkitin. Kalil – kuŋakarŋəsil, ələwon hadawər nʼikəpkil, guldə: “Čokoti – haman.
st дагамасилдук умуконэхаситки хамантыки бусслэдерилвэ эмэвуӈкитын. Калил – куӈакарӈэсил, элэвон хадавэр никэпкил, гулдэ: “Чокоты –
ts dagamasilduk umukoneːhasitki hamantiki bussəloːdʼərilwə əməwuŋkitin. Kalil kuŋakaːrŋəsil, ələwon hidawər nʼikəpkil, guldə: "Čokoti – haman."
tx Goroduk, dagamasilduk umukoneːhasitki hamantiki bussəloːdʼərilwə əməwuŋkitin. Kalil kuŋakaːrŋəsil, ələwon
mb daga-masi-l-duk umukon-eːha-si-tki haman-tiki bussəloː-dʼə-ri-l-wə əmə-w-u-ŋki-tin kali-l kuŋakaː-r-ŋəsi-l ələ-wo-n
mp daga-məːt-l-duk umun-əːsa-čiː-tkiː samaːn-tkiː bussəloː-dʼə-riː-l-wə əmə-p-i-ŋki-tin kali-l kuŋakaːn-l-gəčin-l ələː-wə-n
ge ABL close-EMPH-PL-ABL one-eye-ATTR-ALL shaman-ALL be.ill-IPFV-PTCP.PRS-PL-ACC come-CAUS-EP-PST.DIST-3PL big-PL.[NOM] child-PL-SIM-PL.[NOM] all-ACC-3SG
gg ABL nahe-EMPH-PL-ABL eins-Auge-ATTR-ALL Schamane-ALL krank.sein-IPFV-PTCP.PRS-PL-ACC kommen-CAUS-EP-PST.DIST-3PL groß-PL.[NOM] Kind-PL-SIM-PL.[NOM] alles-ACC-3SG
gr ABL близкий-EMPH-PL-ABL один-глаз-ATTR-ALL шаман-ALL болеть-IPFV-PTCP.PRS-PL-ACC прийти-CAUS-EP-PST.DIST-3PL большой-PL.[NOM] ребенок-PL-SIM-PL.[NOM] весь-ACC-3SG
mc n:case adj-n:(eval)-n:(num)-n:case cardnum-n-n>adj-n:case n-n:case v-v>v-v>ptcp-n:(num)-n:case v-v>v-v:(ep)-v:tense2-v:pn2 adj-n:(num).[n:case] n-n:(num)-n:(eval)-n:(num).[n:case] quant-n:case-
ps adj adj n ptcp v adj n quant
SeR np:So np:G np.h:Th 0.3.h:A np.h:Th np:St
SyF np.h:O 0.3.h:S v:pred np.h:S n:pred s:comp
fe and even from close, they brought sick people to the one-eyed shaman. Big people are like children, they want to hear everything, they said:
fg und von nah brachte man kranke Leute zum einäugigen Schamanen. Große Leute sind wie Kinder, sie wollen alles hören, sie sagten: "Tschokoti
ltr не только ближние, но и дальние привозили к одноглазому шаману больных и недужных. Взрослые – всегда немножко дети, если они во что-нибудь верят,
[56]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Hamantiki čatərəwə, awsaja, tigəlwə buŋkitin.
st хаман. Хамантыки чатэрэвэ, авсая, тыгэлвэ буӈкитын.
ts Hamantiki čaːtərəwə, awsaja, tetigəlwə buŋkitin.
tx hidawər nʼikəpkil, guldə: "Čokoti – haman." Hamantiki čaːtərəwə, awsaja, tetigəlwə
mb hi-da-wər nʼikə-pki-l gu-l-də Čokoti haman haman-tiki čaːtərə-wə awsa-ja tetigə-l-wə
mp hiː-dəː-wər nʼəkə-wkiː-l guːn-l-rə Čokoti samaːn samaːn-tkiː čaːtərə-wə awsa-jə tətigə-l-wə
ge hear-CVB.PURP-RFL.PL be.going.to-PTCP.HAB-PL.[NOM] say-INCH-AOR.[3PL] Chokoti.[NOM] shaman.[NOM] shaman-ALL polar.fox-ACC box-ACC.INDEF clothing-PL-ACC
gg hören-CVB.PURP-RFL.PL dabei.sein.zu.tun-PTCP.HAB-PL.[NOM] sagen-INCH-AOR.[3PL] Tschokoti.[NOM] Schamane.[NOM] Schamane-ALL Polarfuchs-ACC Schachtel-ACC.INDEF Kleidung-PL-ACC
gr слышать-CVB.PURP-RFL.PL собираться-PTCP.HAB-PL.[NOM] сказать-INCH-AOR.[3PL] Чокоти.[NOM] шаман.[NOM] шаман-ALL песец-ACC коробка-ACC.INDEF одежда-PL-ACC
mc n:(poss) v-v:conv.pers-v:pn2 v-v>ptcp-n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] nprop.[n:case] n.[n:case] n-n:case n-n:case n-n:case n-n:(num)-n:case
ps v ptcp v nprop n n n n n
SeR 0.3.h:E 0.3.h:E 0.3.h:A np.h:Th np.h:R np:Th np:Th np:Th
SyF 0.3.h:S ptcp:pred 0.3.h:S v:pred np.h:S n:pred np:O np:O np:O
fe "Chokoti is a shaman." They gave polar foxes, boxes and clothes to the shaman.
fg ist ein Schamane." Sie gaben dem Schamanen Polarfüchse, Schachteln und Kleidung.
ltr лишать их этой веры всё равно, что раньше времени отнять младенца от материнской груди – затоскует младенец. С пустыми руками к шаману не ходят – кто песца принесёт, кто шкатулку,
[57]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl On-kə otondə gada — bəjə tikuldʼan. Čokotidu dʼudun ələn odan. Dʼu kali, umukondu
st Он-кэ отондэ гада — бэе тыкулдян. Чокотыду дюдун элэн одан. Дю кали, умуконду
ts On-kə otondə gada — bəjə tikuldʼan. Čokotidu dʼudun ələn oːdan. Dʼu kaːli, umukondu
tx buŋkitin. On-kə otondə gada — bəjə tikuldʼan. Čokotidu dʼudun ələn oːdan. Dʼu kaːli,
mb bu-ŋki-tin on-kə oto-ndə ga-da bəjə tiku-l-dʼa-n Čokoti-du dʼu-du-n ələ-n oː-da-n dʼu kaːli
mp buː-ŋki-tin oni-kə ətəː-ndi ga-rə bəjə tiku-l-dʼəː-n Čokoti-duː dʼuː-duː-n ələː-n oː-rə-n dʼuː kali
ge give-PST.DIST-3PL how-EMPH NEG.FUT-2SG take-PTCP.NFUT human.[NOM] be.angry-INCH-FUT.IMM-3SG Chokoti-DAT/LOC tent-DAT/LOC-3SG all.[NOM]-3SG become-AOR-3SG tent.[NOM]
gg geben-PST.DIST-3PL wie-EMPH NEG.FUT-2SG nehmen-PTCP.NFUT Mensch.[NOM] sich.ärgern-INCH-FUT.IMM-3SG Tschokoti-DAT/LOC Zelt-DAT/LOC-3SG alles.[NOM]-3SG werden-AOR-3SG Zelt.[NOM]
gr давать-PST.DIST-3PL как-EMPH NEG.FUT-2SG взять-PTCP.NFUT человек.[NOM] сердиться-INCH-FUT.IMM-3SG Чокоти-DAT/LOC чум-DAT/LOC-3SG весь.[NOM]-3SG стать-AOR-3SG чум.[NOM]
mc v-v:tense2-v:pn2 interrog-clit v-v:pn1 v-v>ptcp n.[n:case] v-v>v-v:tense2-v:pn2 nprop-n:case n-n:case-n:(poss) quant.[n:case]-n:(poss) v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case]
ps v interrog aux ptcp n v nprop n quant cop n adj
SeR 0.3.h:A 0.2.h:A np.h:E np.h:B 0.3.h:Poss np:L np:Th np:Th
SyF 0.3.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred np.h:S v:pred np:S cop np:S adj:pred
fe How would you not take it, the person would get angry. Chokoti got everything in his chum. The chum was big,
fg Wie kann man es nicht annehmen, der Mensch würde böse. Tschokoti bekam alles in seinem Zelt. Das Zelt war groß,
ltr кто чашу серебряную. И отказаться нельзя – обида человеку будет. Всего стало вдоволь в чуме Чокоты. И чум теперь
[58]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl buluwsipču. Dʼumala ahiwa əməwmi. Ajapčukan hunat ədilədʼən, Čokoti – baj dulumdu.
st булувсипчу. Дюмала ахива эмэвми. Аяпчукан хунат эдылэден, Чокоты – бай дулумду.
ts buliwsipču. Dʼumala ahiwa əməwmi. Ajapčukan hunat (ədə-) (ədʼərə-) (ə-) ədilənən, Čokoti – baj dulumdu.
tx umukondu buliwsipču. Dʼumala ahiwa əməwmi. Ajapčukan hunat (ədə-) (ədʼərə-) (ə-) ədilənən, Čokoti –
mb umukon-du buliwsi-pču dʼu-ma-la ahi-wa əmə-w-mi ajapču-kan hunat ədi-lə-nə-n Čokoti
mp umun-duː buliːwsiː-pču dʼuː-mə-ləː asiː-wə əmə-p-miː ajapču-kəːn hunaːt ədiː-l-rə-n Čokoti
ge big.[NOM] one-DAT/LOC boredom-ADJZ.[NOM] tent-DRV-LAT woman-ACC come-CAUS-INF beautiful-DIM.[NOM] girl.[NOM] husband-VBLZ-AOR-3SG
gg groß.[NOM] eins-DAT/LOC Langeweile-ADJZ.[NOM] Zelt-DRV-LAT Frau-ACC kommen-CAUS-INF schön-DIM.[NOM] Mädchen.[NOM] Mann-VBLZ-AOR-3SG
gr большой.[NOM] один-DAT/LOC скука-ADJZ.[NOM] чум-DRV-LAT женщина-ACC прийти-CAUS-INF красивый-DIM.[NOM] девушка.[NOM] муж-VBLZ-AOR-3SG
mc adj.[n:case] cardnum-n:case n-n>adj.[n:case] n-n>n-n:case n-n:case v-v>v-v:inf adj-n:(eval).[n:case] n.[n:case] n-n>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case]
ps cardnum adj n n v adj n v nprop
SeR np.h:A np.h:Th
SyF adj:pred np.h:S v:pred np.h:S
fe [but] boring for a single person. [One should] bring a wife into his chum. A beautiful girl marries [him], Chokoti is rich and quiet.
fg [aber] langweilig für einen einzelnen Menschen. [Man soll] eine Frau ins Zelt bringen. Ein hübsches Mädchen heiratet [ihn], Tschokoti ist reich und ruhig.
ltr большой, просторный. Но как-то пусто в нём, неуютно. Давно уже пора привести в чум хозяйку. И ни одна красавица не отказалась бы стать женой пусть одноглазого, но богатого и доброго шамана.
[59]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti isəsildən. Hawasil, čawakil, turosiltikir — mjəwanʼin əpki orirə.
st Чокоты исэсилдэн. Хавасил, чавакил, туросилтыкир — меванин эпки орирэ.
ts Čokoti isəsildən. Hawaːsil, čawaːkil, turoːsiltikir — meːwanmi əpki ərirə.
tx baj dulumdu. Čokoti isəsildən. Hawaːsil, čawaːkil, turoːsiltikir — meːwanmi əpki
mb baj dulumdu Čokoti isə-si-l-də-n hawaː-si-l čawaːk-i-l turoː-si-l-tiki-r meːwan-mi ə-pki
mp baj dulumdu Čokoti ičə-sin-l-rə-n hawaː-čiː-l čawaːk-i-l turəːn-čiː-l-tikin-l meːwan-wiː ə-wkiː
ge Chokoti.[NOM] rich.[NOM] quiet.[NOM] Chokoti.[NOM] see-INCEP-INCH-AOR-3SG work-ATTR-PL.[NOM] worker-EP-PL.[NOM] word-ATTR-PL-QNT.DISTR-PL.[NOM] heart-RFL.SG NEG-
gg Tschokoti.[NOM] reich.[NOM] still.[NOM] Tschokoti.[NOM] sehen-INCEP-INCH-AOR-3SG Arbeit-ATTR-PL.[NOM] Arbeiter-EP-PL.[NOM] Wort-ATTR-PL-QNT.DISTR-PL.[NOM] Herz-RFL.SG NEG-
gr Чокоти.[NOM] богатый.[NOM] смирный.[NOM] Чокоти.[NOM] увидеть-INCEP-INCH-AOR-3SG работа-ATTR-PL.[NOM] работник-EP-PL.[NOM] слово-ATTR-PL-QNT.DISTR-PL.[NOM] сердце-RFL.SG NEG-
mc adj.[n:case] adj.[n:case] nprop.[n:case] v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n>adj-n:(num).[n:case] n-n:(ep)-n:(num).[n:case] n-n>adj-n:(num)-n:Any-n:(num).[n:case] n-n:rfl.poss v-
ps adj adj nprop v n n n n ptcp
SeR np.h:A
SyF adj:pred adj:pred np.h:S v:pred
BOR DOLG/YAK:cult
fe Chokoti started to look. Laborious ones, masters, they [said] a word, it didn't call his heart.
fg Tschokoti fing an zu gucken. Arbeitsame, Meisterinnen, sie [sagten] ein Wort, es berührte nicht sein Herz.
ltr Ко многим приглядывался Чокоты. Ловкие, работящие, но скажут два-три слова – нет, не так говорят, не те слова, не откликается на них умное сердце
[60]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti hulukukonmə ahatkanmə dʼončadʼaŋkin, on Həwəkidu gundʼəson ahatkandu bələdon…
st Чокоты хулукуконмэ ахатканмэ дёнчадяӈкин, он Хэвэкиду гундесон ахатканду бэлэдон…
ts Čokoti hulukukonmə ahatkanmə dʼončadʼaŋkin, on Həwəkidu gundʼəson ahatkandu bələdoːji.
tx ərirə. Čokoti hulukukonmə ahatkanmə dʼončadʼaŋkin, on Həwəkidu gundʼəson ahatkandu bələdoːji.
mb əri-rə Čokoti hulu-ku-kon-mə ahatkan-mə dʼon-ča-dʼa-ŋki-n on Həwəki-du gun-dʼə-so-n ahatkan-du bələ-doː-ji
mp əːri-rə Čokoti hulu-kun-kəːn-wə asaːtkaːn-wə dʼoːn-dʼə-dʼə-ŋki-n oni səwəki-duː guːn-dʼə-čəː-n asaːtkaːn-duː bələ-dəː-wiː
ge PTCP.HAB.[NOM] call-PTCP.NFUT Chokoti.[NOM] small-AUG-DIM-ACC girl-ACC remember-IPFV-IPFV-PST.DIST-3SG how Heweki-DAT/LOC say-IPFV-PST-3SG girl-DAT/LOC help-
gg PTCP.HAB.[NOM] rufen-PTCP.NFUT Tschokoti.[NOM] klein-AUG-DIM-ACC Mädchen-ACC erinnern-IPFV-IPFV-PST.DIST-3SG wie Heweki-DAT/LOC sagen-IPFV-PST-3SG Mädchen-DAT/LOC helfen-
gr PTCP.HAB.[NOM] звать-PTCP.NFUT Чокоти.[NOM] маленький-AUG-DIM-ACC девочка-ACC вспомнить-IPFV-IPFV-PST.DIST-3SG как Хэвэки-DAT/LOC сказать-IPFV-PST-3SG девочка-DAT/LOC помочь-
mc v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp nprop.[n:case] adj-n:(eval)-n:(eval)-n:case n-n:case v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn2 interrog nprop-n:case v-v>v-v:tense2-v:pn2 n-n:case v-v:conv.pers
ps ptcp nprop adj n v conj nprop v n v
SeR np.h:E np.h:St np.h:R 0.3.h:A np.h:B 0.3.h:A
SyF np.h:S np.h:O v:pred s:comp
fe Chokoti remembered the small girl, how he told Heweki to help the girl.
fg Tschokoti erinnerte sich an das kleine Mädchen, wie er Heweki gesagt hatte dem Mädchen zu helfen.
ltr Чокоты. И вспомнил Чокоты, как носил на руках маленькую девочку, как упрашивал злых духов отказаться от своей добычи, обещая им…
[61]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Əwa nuŋandun gundʼəm?” “Əda, bi mom gundʼəm”, Solongo gunən.
st Чокоты хинэ гамудяран. Эва нуӈандун гундем?” “Эда, би мом гундем”, Солонго гунэн.
ts "Čokoti hinə gamudʼaran. Eːwa nuŋandun gundʼəm?" "Eːda, bi mom gundʼəm", Solongo gunən.
tx "Čokoti hinə gamudʼaran. Eːwa nuŋandun gundʼəm?" "Eːda, bi mom gundʼəm", Solongo
mb Čokoti hinə ga-mu-dʼa-ra-n eː-wa nuŋan-du-n gun-dʼə-m eːda bi mo-m gun-dʼə-m Solongo
mp Čokoti sinə ga-muː-dʼə-rə-n eː-wə nuŋan-duː-n guːn-dʼəː-m eːda bi məːn-w guːn-dʼəː-m Solongo
ge CVB.PURP-RFL.SG Chokoti.[NOM] you.SG.ACC take-DESID-IPFV-AOR-3SG what-ACC 3-DAT/LOC-3SG say-FUT.IMM-1SG why I.[NOM] self.[NOM]-1SG say-FUT.IMM-1SG
gg CVB.PURP-RFL.SG Tschokoti.[NOM] du.ACC nehmen-DESID-IPFV-AOR-3SG was-ACC 3-DAT/LOC-3SG sagen-FUT.IMM-1SG warum ich.[NOM] selbst.[NOM]-1SG sagen-FUT.IMM-1SG
gr CVB.PURP-RFL.SG Чокоти.[NOM] ты.ACC взять-DESID-IPFV-AOR-3SG что-ACC 3-DAT/LOC-3SG сказать-FUT.IMM-1SG почему я.[NOM] сам.[NOM]-1SG сказать-FUT.IMM-1SG
mc -v:pn2 nprop.[n:case] pers v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog-n:case pers-n:case-n:(poss) v-v:tense2-v:pn1 interrog pers.[n:case] emphpro.[n:case]-n:(poss) v-v:tense2-v:pn1
ps nprop pers v interrog pers v interrog pers emphpro v nprop
SeR np.h:A pro.h:Th pro:Th pro.h:R 0.1.h:A pro.h:A np.h:A
SyF np.h:S pro.h:O v:pred pro:O 0.1.h:S v:pred pro.h:S v:pred np.h:S
fe "Chokoti wants to take you. What will I tell him?" "Why, I'll tell [him] myself", Solongo said.
fg "Tschokoti möchte dich holen. Was soll ich ihm sagen?" "Warum, ich sage es [ihm] selbst", sagte Solongo.
ltr - Вот дядя Чокоты забрать тебя хочет. Что мне сказать ему, доченька? - Зачем тебе? Я сама скажу, - просто ответила Солонго,
[62]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Əwikorwi bi nəkurdu busow, əŋnəkonmə monnunmi hurubdʼəm, – tugjə, akin?”
st “Эвикорви би нэкурду бусов, эӈнэконмэ моннунми хурубдем, – туге, акин?”
ts "Əwikorwi bi nəkurdu buson, əŋnəkonmə monnunmi hurubdʼəm, tuge, akin?"
tx gunən. "Əwikorwi bi nəkurdu buson, əŋnəkonmə monnunmi hurubdʼəm, tuge, akin?"
mb gun-ə-n əwi-ko-r-wi bi nəku-r-du bu-so-n əŋnəkon-mə mon-nun-mi huru-b-dʼə-m tuge akin
mp guːn-rə-n əwiːn-kəːn-l-wiː bi nəkuːn-l-duː buː-čəː-n əŋnəkəːn-wə məːn-nuːn-wiː suru-p-dʼəː-m tugi akiːn
ge Solongo.[NOM] say-AOR-3SG game-DIM-PL-RFL.SG I.[NOM] younger.sibling-PL-DAT/LOC give-PST-3SG calf-ACC self-COM-RFL.SG leave-CAUS-FUT.IMM-1SG so
gg Solongo.[NOM] sagen-AOR-3SG Spiel-DIM-PL-RFL.SG ich.[NOM] jüngeres.Geschwister-PL-DAT/LOC geben-PST-3SG Kalb-ACC selbst-COM-RFL.SG losgehen-CAUS-FUT.IMM-1SG so
gr Солонго.[NOM] сказать-AOR-3SG игра-DIM-PL-RFL.SG я.[NOM] младший.сиблинг-PL-DAT/LOC давать-PST-3SG теленок-ACC сам-COM-RFL.SG уйти-CAUS-FUT.IMM-1SG так
mc nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:(eval)-n:(num)-n:rfl.poss pers.[n:case] n-n:(num)-n:case v-v:tense2-v:pn2 n-n:case emphpro-n>n-n:rfl.poss v-v>v-v:tense2-v:pn1 adv n.[n:case]
ps v n pers n v n emphpro v adv n
SeR 0.1.h:Poss np:Th pro.h:A np.h:R np:Th pro:Com 0.1.h:A
SyF v:pred np:O pro.h:S v:pred np:O 0.1.h:S v:pred
fe "I(?) gave my toys to the younger siblings, I'll take the calf with myself, right, elder brother?"
fg "Ich(?) habe meine Spielsachen den jüngeren Geschwistern gegeben, ich nehme das Kalb selbst mit, ja, großer Bruder?"
ltr - Куклы я давно отдала младшим, а телёнка… Телёнка я с собой заберу, - и озорно посмотрела на улыбающегося Чокоты, - можно, дядя?
nt [DCh]: "buson" has apparently wrong pn-marking; "bu-so-w" 'give-PST-1SG' would be correct.
[63]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Dolsatča…”, aminʼin monduji gunən. Solongo Čokoti dʼutkin irən, tadu čərumə. Əh
st “Долсатча…”, аминин мондуи гунэн. Солонго Чокоты дюткин ирэн, таду чэрумэ. Эх
ts "Dolsatta", aminʼin monduji gunən. Solongo Čokoti dʼutkiji iːrən, tadu čəruːmə. Eː,
tx "Dolsatta", aminʼin monduji gunən. Solongo Čokoti dʼutkiji iːrən, tadu čəruːmə. Eː,
mb dolsat-ta aminʼ-i-n mon-du-ji gun-ə-n Solongo Čokoti dʼu-tki-ji iː-rə-n ta-du čəruːmə eː
mp doːlčaːt-rə amiːn-i-n məːn-duː-wiː guːn-rə-n Solongo Čokoti dʼuː-tkiː-wiː iː-rə-n tar-duː čəruːmə eː
ge elder.brother.[NOM] listen-AOR.[3PL] father.[NOM]-EP-3SG self-DAT/LOC-RFL.SG say-AOR-3SG Solongo.[NOM] Chokoti.[NOM] tent-ALL-RFL.SG enter-AOR-3SG that-DAT/LOC quiet.[NOM] eh
gg älterer.Bruder.[NOM] zuhören-AOR.[3PL] Vater.[NOM]-EP-3SG selbst-DAT/LOC-RFL.SG sagen-AOR-3SG Solongo.[NOM] Tschokoti.[NOM] Zelt-ALL-RFL.SG reingehen-AOR-3SG jener-DAT/LOC leise.[NOM] äh
gr старший.брат.[NOM] слушать-AOR.[3PL] отец.[NOM]-EP-3SG сам-DAT/LOC-RFL.SG сказать-AOR-3SG Солонго.[NOM] Чокоти.[NOM] чум-ALL-RFL.SG войти-AOR-3SG тот-DAT/LOC тихий.[NOM] э
mc v-v:tense1.[v:pn1] n.[n:case]-n:(ep)-n:(poss) emphpro-n:case-n:rfl.poss v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] nprop.[n:case] n-n:case-n:rfl.poss v-v:tense1-v:pn1 dem-n:case adj.[n:case] interj
ps v n emphpro v nprop nprop n v dem adj interj
SeR 0.3.h:A 0.3.h:Poss np.h:A pro.h:R np.h:A np.h:Poss np:G pro:L
SyF 0.3.h:S v:pred np.h:S v:pred np.h:S v:pred adj:pred
fe "She(?) listened", her father said to himself. Solongo went into Chokoti's chum, there it is quiet. Eh,
fg "Sie(?) hat gehört", sagte ihr Vater zu sich selbst. Solongo ging in Tschokotis Zelt hinein, dort ist es leise. Eh,
ltr «Подслушала…» - ошеломлённо подумал отец, но это уже не имело никакого значения. Переступила Солонго порог дядиного чума, а навстречу – тишина. С утра
nt
[64]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl tirganʼitikin dʼudu jaŋgupču. Əsə umukonmə, ilanma Solongo Čokoti əməwrən. Kəŋgidʼərən — tar umukon
st тырганитыкин дюду яӈгупчу. Эсэ умуконмэ, иланма Солонго Чокоты эмэврэн. Кэӈгидерэн — тар умукон
ts tirganʼitikin (du-) dʼudu jaŋgupču. Əsə umukonmə, ilanma Solongo Čokoti əməwrən. Kəŋgilədʼərən — tar umukon
tx tirganʼitikin (du-) dʼudu jaŋgupču. Əsə umukonmə, ilanma Solongo Čokoti əməwrən. Kəŋgilədʼərən —
mb tirganʼi-tikin dʼu-du jaŋgu-pču ə-sə umukon-mə ilan-ma Solongo Čokoti əmə-w-rə-n kəŋgi-lə-dʼə-rə-n
mp tirganiː-tikin dʼuː-duː jaŋgu-pču ə-čəː umun-wə ilan-wə Solongo Čokoti əmə-p-rə-n kəŋgi-l-dʼə-rə-n
ge day-QNT.DISTR.[NOM] tent-DAT/LOC make.noise-ADJZ.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] one-ACC three-ACC Solongo.[NOM] Chokoti.[NOM] come-CAUS-AOR-3SG small.bell-VBLZ-IPFV-AOR-
gg Tag-QNT.DISTR.[NOM] Zelt-DAT/LOC lärmen-ADJZ.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] eins-ACC drei-ACC Solongo.[NOM] Tschokoti.[NOM] kommen-CAUS-AOR-3SG Glöckchen-VBLZ-IPFV-AOR
gr день-QNT.DISTR.[NOM] чум-DAT/LOC шуметь-ADJZ.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] один-ACC три-ACC Солонго.[NOM] Чокоти.[NOM] прийти-CAUS-AOR-3SG бубенчик-VBLZ-IPFV-AOR-
mc n-n:Any.[n:case] n-n:case v-v>adj.[n:case] v-v>ptcp.[n:case] cardnum-n:case cardnum-n:case nprop.[n:case] nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n>v-v>v-v:tense1-v:pn1
ps n n adj ptcp cardnum cardnum nprop nprop v v
SeR np:Time np:L np.h:Th np.h:A
SyF adj:pred np.h:O np.h:S v:pred v:pred
fe each day it is noisy in the chum. [As if] Chokoti has brought not one, but three Solongos. A small bell tinkled, that one
fg jeden Tag ist es laut im Zelt. [Als ob] Tschokoti nicht eine, sondern drei Solongos gebracht hätte. Ein kleines Glöckchen
ltr до позднего вечера шумно в чуме Чокоты. Будто не одну, а целых три Солонго привёз он на свою голову. Звон в ушах – это одна
[65]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Solongo tigəlwə abdʼaran. Togo paskanadʼaran — tar gjə Solongo uldəwə imurəndʼi iridʼaran.
st Солонго тыгэлвэ абдяран. Того пасканадяран — тар ге Солонго улдэвэ имурэнди иридяран.
ts Solongo tətigəlwə abdʼaran. Togo (ka-) paskadʼaran — tar geː Solongo uldəwə imurdʼi iridʼərən.
tx tar umukon Solongo tətigəlwə abdʼaran. Togo (ka-) paskadʼaran — tar geː Solongo uldəwə imurdʼi
mb tar umukon Solongo tətigə-l-wə ab-dʼa-ra-n togo paska-dʼa-ra-n tar geː Solongo uldə-wə imur-dʼi iri-dʼə-rə
mp tar umun Solongo tətigə-l-wə aw-dʼə-rə-n togo paska-dʼə-rə-n tar geː Solongo uldə-wə imuːrəː-t iriː-dʼə-
ge 3SG that.[NOM] one.[NOM] Solongo.[NOM] clothing-PL-ACC wash-IPFV-AOR-3SG fire.[NOM] crackle-IPFV-AOR-3SG that.[NOM] second.[NOM] Solongo.[NOM] meat-ACC tallow-INSTR fry-IPFV
gg -3SG jener.[NOM] eins.[NOM] Solongo.[NOM] Kleidung-PL-ACC waschen-IPFV-AOR-3SG Feuer.[NOM] knistern-IPFV-AOR-3SG jener.[NOM] zweiter.[NOM] Solongo.[NOM] Fleisch-ACC Talg-INSTR braten-
gr 3SG тот.[NOM] один.[NOM] Солонго.[NOM] одежда-PL-ACC мыть-IPFV-AOR-3SG огонь.[NOM] трещать-IPFV-AOR-3SG тот.[NOM] второй.[NOM] Солонго.[NOM] мясо-ACC сало-INSTR жарить-
mc dem.[n:case] cardnum.[n:case] nprop.[n:case] n-n:(num)-n:case v-v>v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 dem.[n:case] adj.[n:case] nprop.[n:case] n-n:case n-n:case v-v>v-
ps dem cardnum nprop n v n v dem adj nprop n n v
SeR np.h:A np:P np:Cau np.h:A np:P np:Ins
SyF np.h:S np:O v:pred np:S v:pred np.h:S np:O v:pred
fe Solongo is washing clothes. The fire crackles, the second Solongo is frying meat with tallow.
fg klingelt, die eine Solongo wäscht Wäsche. Das Feuer knistert, die zweite Solongo brät Fleisch mit Talg.
ltr Солонго посуду моет. Огонь шипит – это вторая Солонго мясо жарит, жир уронила.
[66]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čipkar čiwidʼara — tar ilanʼi Solongo ikodʼərən. “Solongo, himulakal! Arakukan”, Čokoti
st Чипкар чивидяра — тар илани Солонго икодерэн. “Солонго, химулакал! Аракукан”, Чокоты
ts Čipkan čiwidʼara — tar ilanʼi Solongo ikoːdʼərən. "Solongo, himulakal! Arakukan", Čokoti
tx iridʼərən. Čipkan čiwidʼara — tar ilanʼi Solongo ikoːdʼərən. "Solongo, himulakal! Arakukan", Čokoti
mb -n čipkan čiwi-dʼa-ra tar ilanʼ-i Solongo ikoː-dʼə-rə-n Solongo himula-kal arakukan Čokoti
mp rə-n čipkaːn čiwi-dʼə-rə tar ilan-giː Solongo ikəː-dʼə-rə-n Solongo simulaː-kəl arakukaːn Čokoti
ge -AOR-3SG bird.[NOM] twitter-IPFV-AOR.[3PL] that.[NOM] three-ORD.[NOM] Solongo.[NOM] sing-IPFV-AOR-3SG Solongo.[NOM] be.silent-IMP.2SG silently
gg IPFV-AOR-3SG Vogel.[NOM] zwitschern-IPFV-AOR.[3PL] jener.[NOM] drei-ORD.[NOM] Solongo.[NOM] singen-IPFV-AOR-3SG Solongo.[NOM] schweigen-IMP.2SG leise
gr IPFV-AOR-3SG птица.[NOM] щебетать-IPFV-AOR.[3PL] тот.[NOM] три-ORD.[NOM] Солонго.[NOM] петь-IPFV-AOR-3SG Солонго.[NOM] молчать-IMP.2SG тихонько
mc v:tense1-v:pn1 n.[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] dem.[n:case] cardnum-cardnum>ordnum.[n:case] nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] v-v:imp.pn adv
ps n v dem adj nprop v nprop v adv nprop
SeR np:A np.h:A 0.2.h:A np.h:A
SyF np:S v:pred np.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred np.h:S
fe Birds are twittering, that third Solongo is singing. "Solongo, be silent! Quiet", Chokoti caressed
fg Vögel zwitschern, die dritte Solongo singt. "Solongo, sei still! Ruhig", Tschokoti
ltr Птицы щебечут – это третья Солонго песенку поёт или рассказывает что-то. - Отдохни, Солонго! Помолчи немного, -
[67]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl dilmawan alančəpki. “Bi himuladʼam, okin aldʼəm”, Solongo inʼəktədʼərən, tolkindu ənəlŋol omalwa odʼara.
st дылмаван аланчэпки. “Би химуладям, окин алдем”, Солонго инектэдерэн, толкинду энэлӈол омалва одяра.
ts dilmawan (alatčəpki) alančəpkin. "Bi himuladʼam, oːkin aldʼəm", Solongo inʼəktədʼərən, tolgokindu əŋnəkol oːmalwa oːdʼaran.
tx dilmawan (alatčəpki) alančəpkin. "Bi himuladʼam, oːkin aldʼəm", Solongo inʼəktədʼərən,
mb dil-ma-wa-n alančə-pki-n bi himula-dʼa-m oːkin a-l-dʼə-m Solongo inʼəktə-dʼə-rə-n tolgoki-n-
mp dil-mə-wə-n alančə-wkiː-n bi simulaː-dʼəː-m okin aː-l-dʼəː-m Solongo inʼəktə-dʼə-rə-n tolgokiː-n-
ge Chokoti.[NOM] head-DRV-ACC-3SG caress-PTCP.HAB.[NOM]-3SG I.[NOM] be.silent-FUT.IMM-1SG when sleep-INCH-FUT.IMM-1SG Solongo.[NOM] laugh-IPFV-AOR-3SG sledge-3SG
gg Tschokoti.[NOM] Kopf-DRV-ACC-3SG liebkosen-PTCP.HAB.[NOM]-3SG ich.[NOM] schweigen-FUT.IMM-1SG wenn schlafen-INCH-FUT.IMM-1SG Solongo.[NOM] lachen-IPFV-AOR-3SG Schlitten-
gr Чокоти.[NOM] голова-DRV-ACC-3SG ласкать-PTCP.HAB.[NOM]-3SG я.[NOM] молчать-FUT.IMM-1SG когда спать-INCH-FUT.IMM-1SG Солонго.[NOM] смеяться-IPFV-AOR-3SG нарта-3SG
mc nprop.[n:case] n-n>n-n:case-n:(poss) v-v>ptcp.[n:case]-n:(poss) pers.[n:case] v-v:tense2-v:pn1 conj v-v>v-v:tense2-v:pn1 nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(poss)-
ps n ptcp pers v conj v nprop v n
SeR 0.3.h:Poss np:Th pro.h:A 0.1.h:Th np.h:A 0.3.h:Poss
SyF np:O v:pred pro.h:S v:pred s:temp np.h:S v:pred
fe her head. "I'll be silent, when I'll sleep", Solongo laughed, she made on her sledge (…).
fg streichelte ihren Kopf. "Ich bin ruhig, wenn ich schlafe", lachte Solongo, sie machte (...) auf ihrem Schlitten.
ltr порой шутя погладит её по голове Чокоты. - Если я молчу, значит, я сплю, - смеётся Солонго, а во сне только ленивые умеют лепёшки стряпать.
nt [DCh]: The order of case and possessive suffix in "tolgokindu" is unexpected; the last part of the clause is unclear.
[68]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ŋi gundʼən Solongo ənəlŋo, Čokoti umukon əhaldʼi isəŋkin, on Solongo alaguwdʼaran aja dʼumawun odaji.
st Ӈи гунден Солонго энэлӈо, Чокоты умукон эхалди исэӈкин, он Солонго алагувдяран ая дюмавун одаи.
ts Ŋi gundʼən Solongo ənəlŋo, Čokoti umukon eːhaldʼi isəŋkin, on Solongo alaguwdʼaran aja dʼumawun oːdan.
tx tolgokindu əŋnəkol oːmalwa oːdʼaran. Ŋi gundʼən Solongo ənəlŋo, Čokoti umukon eːhaldʼi isəŋkin,
mb du əŋnəko-l oːma-l-wa oː-dʼa-ra-n ŋi gun-dʼə-n Solongo ənəlŋo Čokoti umukon eːha-l-dʼi isə-ŋki-n
mp duː əŋnəkəːn-l oːma-l-wə oː-dʼə-rə-n ŋiː guːn-dʼəː-n Solongo ənəlgə Čokoti umun əːsa-l-t ičə-ŋki-n
ge -DAT/LOC calf-PL.[NOM] %%-PL-ACC do-IPFV-AOR-3SG who.[NOM] say-FUT.IMM-3SG Solongo.[NOM] lazy.person.[NOM] Chokoti.[NOM] one.[NOM] eye-PL-INSTR see-
gg 3SG-DAT/LOC Kalb-PL.[NOM] %%-PL-ACC machen-IPFV-AOR-3SG wer.[NOM] sagen-FUT.IMM-3SG Solongo.[NOM] Faulpelz.[NOM] Tschokoti.[NOM] eins.[NOM] Auge-PL-INSTR sehen-
gr -DAT/LOC теленок-PL.[NOM] %%-PL-ACC делать-IPFV-AOR-3SG кто.[NOM] сказать-FUT.IMM-3SG Солонго.[NOM] лентяй.[NOM] Чокоти.[NOM] один.[NOM] глаз-PL-INSTR увидеть-
mc n:case n-n:(num).[n:case] n-n:(num)-n:case v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog.[n:case] v-v:tense2-v:pn1 nprop.[n:case] n.[n:case] nprop.[n:case] cardnum.[n:case] n-n:(num)-n:case v-v:tense2-
ps n n v interrog v nprop n nprop cardnum n v
SeR np:L 0.3.h:A pro.h:A np.h:Th np.h:E np:Ins
SyF 0.3.h:S v:pred pro.h:S v:pred np.h:S n:pred np.h:S v:pred
fe Who will say that Solongo is a lazy person, Chokoti saw with his one eye how Solongo learned, she became a good housekeeper.
fg Wer will sagen, dass Solongo ein Faulpelz war, Tschokoti sah mit seinem einen Auge, wie Solongo lernte, sie wurde eine gute Haushälterin.
ltr Нет, назвать Солонго ленивой и слепой бы не догадался, а Чокоты пусть и одним глазом, но хорошо видел, как старается Солонго
nt
[69]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Kokoldolwo uldildən, unʼakarsarwə giramdadi inmət gidaran, uldirən — nʼamapču Čokoti
st Коколдолво улдылдэн, унякарсарвэ гирамдады инмэт гидаран, улдырэн — нямапчу Чокоты
ts Kokoldolwo uldidʼərən, unʼakasarwə giramdildi inmət gidaran, (udildən) udilərən — nʼamapču
tx on Solongo alaguwdʼaran aja dʼumawun oːdan. Kokoldolwo uldidʼərən, unʼakasarwə giramdildi
mb on Solongo alagu-w-dʼa-ra-n aja dʼumawun oː-da-n kokoldo-l-wo uldi-dʼə-rə-n unʼakasa-r-wə giram-di-l-di
mp oni Solongo alagu-wu-dʼə-rə-n aja dʼumawun oː-rə-n kokoldo-l-wə uldiː-dʼə-rə-n unʼakaːn-l-wə giramna-di-l-t
ge PST.DIST-3SG how Solongo.[NOM] learn-PASS-IPFV-AOR-3SG good.[NOM] housekeeper.[NOM] become-AOR-3SG mitten-PL-ACC sew-IPFV-AOR-3SG forefinger-PL-ACC bone-ADJZ-PL-INSTR
gg PST.DIST-3SG wie Solongo.[NOM] lernen-PASS-IPFV-AOR-3SG gut.[NOM] Haushälter.[NOM] werden-AOR-3SG Fäustling-PL-ACC nähen-IPFV-AOR-3SG Zeigefinger-PL-ACC Knochen-ADJZ-PL-
gr PST.DIST-3SG как Солонго.[NOM] учить-PASS-IPFV-AOR-3SG хороший.[NOM] домохозяин.[NOM] стать-AOR-3SG рукавица-PL-ACC шить-IPFV-AOR-3SG указательный.палец-PL-ACC кость-ADJZ-PL-INSTR
mc v:pn2 interrog nprop.[n:case] v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 adj.[n:case] n.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case n-n>adj-n:(num)-n:case
ps conj nprop v adj n cop n v n adj
SeR np.h:A 0.3.h:Th np:P 0.3.h:A np:P
SyF s:comp n:pred 0.3.h:S cop np:O 0.3.h:S v:pred np:O
fe She sewed mittens, she pierced the forefingers [of the mitten] with a needle made out of bone, she
fg Sie nähte Fäustlinge, sie stach die Zeigefinger [des Fäustlings] mit einer Knochennadel, sie machte
ltr скорее научиться всему, что должна делать настоящая хозяйка чума. Вот и рукавички собралась шить, все пальчики исколола костяной иглой, а не бросила –
[70]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref
stl ŋaləldun, aja. Čokoti
st ӈалэлдун, ая. Чокоты
ts Čokoti ŋaːləldun, aja. Čokoti
tx inmət gidaran, (udildən) udilərən — nʼamapču Čokoti ŋaːləldun, aja. Čokoti
mb inmə-t gida-ra-n udi-l-də-n udi-lə-rə-n nʼamapču Čokoti ŋaːlə-l-du-n aja Čokoti
mp inmə-t gida-rə-n udin-l-rə-n udin-l-rə-n nʼamapču Čokoti ŋaːlə-l-duː-n aja Čokoti
ge needle-INSTR pierce-AOR-3SG metal.ornament-VBLZ-AOR-3SG metal.ornament-VBLZ-AOR-3SG warm.[NOM] Chokoti.[NOM] hand-PL-DAT/LOC-3SG good.[NOM]
gg INSTR Nadel-INSTR durchstechen-AOR-3SG Metallverzierung-VBLZ-AOR-3SG Metallverzierung-VBLZ-AOR-3SG warm.[NOM] Tschokoti.[NOM] Hand-PL-DAT/LOC-3SG gut.[NOM]
gr игла-INSTR проколоть-AOR-3SG металлическое.украшение-VBLZ-AOR-3SG металлическое.украшение-VBLZ-AOR-3SG теплый.[NOM] Чокоти.[NOM] рука-PL-DAT/LOC-3SG хороший.[NOM]
mc n-n:case v-v:tense1-v:pn1 n-n>v-v:tense1-v:pn1 n-n>v-v:tense1-v:pn1 adj.[n:case] nprop.[n:case] n-n:(num)-n:case-n:(poss) adj.[n:case]
ps n v v v adj nprop n adj nprop
SeR np:Ins 0.3.h:A 0.3.h:A np.h:Poss np:B np.h:A
SyF 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred adj:pred np.h:S
fe made metal ornaments, it is warm for Chokoti's hands, good. Chokoti
fg Metallverzierungen, es ist warm für Tschokotis Hände, gut. Tschokoti
ltr тепло в них рукам Чокоты, радостно. По-
[71]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl ororwo ətəjotčərən, čatərəlwə, dʼantakilwa bəjundʼərən, mawutpa, tolgokiwa odʼaran, mjəwan ikodʼərən.
st орорво этэётчэрэн, чатэрэлвэ, дянтакилва бэюндерэн, мавутпа, толгокива одяран, меван икодерэн.
ts ororwo ətəjoːtčərən, čatərəlwə, dʼantakilwa (bəju-) bəjundʼərən, mawutpa, tolgokiwa odʼaran, meːwa ikoːdʼərən.
tx ororwo ətəjoːtčərən, čatərəlwə, dʼantakilwa (bəju-) bəjundʼərən, mawutpa, tolgokiwa odʼaran, meːwa
mb oro-r-wo ətəjoː-t-čə-rə-n čatərə-l-wə dʼantaki-l-wa bəju bəjun-dʼə-rə-n mawut-pa tolgoki-wa o-dʼa-ra-n meːwa ikoː-dʼə-rə-n
mp oron-l-wə ətəjəː-t-dʼə-rə-n čaːtərə-l-wə dʼantakiː-l-wə bəjun bəjun-dʼə-rə-n maut-wə tolgokiː-wə oː-dʼə-rə-n meːwan ikəː-dʼə-rə-n
ge Chokoti.[NOM] reindeer-PL-ACC watch-DUR-IPFV-AOR-3SG polar.fox-PL-ACC wolverine-PL-ACC hunt hunt-IPFV-AOR-3SG lasso-ACC sledge-ACC do-IPFV-AOR-3SG heart.[NOM] sing-IPFV-
gg Tschokoti.[NOM] Rentier-PL-ACC wachen-DUR-IPFV-AOR-3SG Polarfuchs-PL-ACC Vielfraß-PL-ACC jagen jagen-IPFV-AOR-3SG Lasso-ACC Schlitten-ACC machen-IPFV-AOR-3SG Herz.[NOM] singen-IPFV
gr Чокоти.[NOM] олень-PL-ACC караулить-DUR-IPFV-AOR-3SG песец-PL-ACC росомаха-PL-ACC охотиться охотиться-IPFV-AOR-3SG аркан-ACC нарта-ACC делать-IPFV-AOR-3SG сердце.[NOM] петь-IPFV-
mc nprop.[n:case] n-n:(num)-n:case v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case n-n:(num)-n:case v v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:case n-n:case v-v>v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] v-v>v-
ps n v n n v v n n v n v
SeR np:Th np:P np:P 0.3.h:A np:P np:P 0.3.h:A
SyF np:O v:pred np:O np:O 0.3.h:S v:pred np:O np:O 0.3.h:S v:pred np:S v:pred
fe watches the reindeers, he hunts polar foxes and wolverinеs, he makes lassos and sledges, the heart is singing.
fg hütet die Rentiere, er jagt Polarfüchse und Vielfraße, er macht Lassos und Schlitten, das Herz lacht.
ltr прежнему он пас своих оленей, ставил ловушки на песцов и росомах, выстругивал полозья для санок или плёл маут, но что-то новое, большое и яркое, как солнце после долгой полярной ночи, осветило всю его
[72]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Bimčə tugi — gorowo inmit… Tugi əpki bjəhjə nʼimŋakardu… Umno ədindi hiŋilgəsi dolbonʼidu, Čokoti ikodʼəriwə Solongowo onʼoridʼasan,
st Бимчэ туги — горово инмит… Туги эпки бехе нимӈакарду… Умно эдынды хиӈилгэси долбониду, Чокоты икодеривэ Солонгово
ts Bimčə tugi — gorowo inmi. Tugi əpki behe nʼimŋakaːrdu. Umno ədin (himilgəsi) hiŋilgəsi dolbonʼidu, Čokoti ikoːdʼəriwə Solongowo
tx ikoːdʼərən. Bimčə tugi — gorowo inmi. Tugi əpki behe nʼimŋakaːrdu. Umno ədin (himilgəsi) hiŋilgəsi dolbonʼidu,
mb bi-mčə tugi goro-wo in-mi tugi ə-pki be-he nʼimŋakaː-r-du umno ədin hiŋilgə-si dolbonʼi-du
mp bi-mčə tugi goro-wə in-miː tugi ə-wkiː bi-rə nʼimŋakaːn-l-duː umnəː ədin siŋilgəːn-čiː dolboni-duː
ge AOR-3SG be-COND.[3SG] so long-ACC live-INF so NEG-PTCP.HAB.[NOM] be-PTCP.NFUT tale-PL-DAT/LOC once wind.[NOM] snow-ATTR.[NOM] night-DAT/LOC
gg -AOR-3SG sein-COND.[3SG] so lang-ACC leben-INF so NEG-PTCP.HAB.[NOM] sein-PTCP.NFUT Märchen-PL-DAT/LOC einmal Wind.[NOM] Schnee-ATTR.[NOM] Nacht-DAT/LOC
gr AOR-3SG быть-COND.[3SG] так долгий-ACC жить-INF так NEG-PTCP.HAB.[NOM] быть-PTCP.NFUT сказка-PL-DAT/LOC однажды ветер.[NOM] снег-ATTR.[NOM] ночь-DAT/LOC
mc v:tense1-v:pn1 v-v:mood2.[v:pn2] adv adj-n:case v-v:inf adv v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp n-n:(num)-n:case adv n.[n:case] n-n>adj.[n:case] n-n:case
ps cop adv adv v adv ptcp ptcp n adv n adj n
SeR np:L np:Time
SyF s:cond ptcp:pred
fe If so, [one can] live long. But it is not so in tales. Once in a windy, snowy night, Chokoti drew the singing Solongo, the dogs
fg Wenn es so ist, [kann man] lange leben. Aber so ist es nicht in Märchen. Dann in einer windigen, verschneiten Nacht malte Tschokoti die singende
ltr жизнь. Но так не бывает и в сказках… Однажды ветреным, снежным вечером, когда Чокоты рисовал угольком
nt [DCh]: "geːgalduk" seems to be a mispronounciation of "geːga-l-do" 'yelp-
[73]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref
stl ŋinakir gogoldo, gjəŋaldə, taduk čərumə odan. “Ərutki”,
st онёридясан, ӈинакир гоголдо, геӈалдэ, тадук чэрумэ одан. “Эрутки”,
ts onʼoridʼasan, nʼinakir (golo-) goɣoldo, (geːgalduk), taduk čərumə oːdan. "Ərutkiː",
tx Čokoti ikoːdʼəriwə Solongowo onʼoridʼasan, nʼinakir (golo-) goɣoldo, (geːgalduk), taduk čərumə oːdan. "Ərutkiː",
mb Čokoti ikoː-dʼə-ri-wə Solongo-wo onʼo-ri-dʼa-sa-n nʼinaki-r golo goɣo-l-do geːga-l-duk ta-duk čərumə oː-da-n əru-tkiː
mp Čokoti ikəː-dʼə-riː-wə Solongo-wə onʼo-riː-dʼə-rə-n ŋinakin-l gələː gogo-l-rə geːŋa-l-duk tar-duk čəruːmə oː-rə-n əru-tkiː
ge Chokoti.[NOM] sing-IPFV-PTCP.PRS-ACC Solongo-ACC paint-%%-IPFV-AOR-3SG dog-PL.[NOM] ask bark-INCH-AOR.[3PL] yelp-INCH-ABL that-ABL quiet.[NOM] become-AOR-3SG bad-ALL
gg Tschokoti.[NOM] singen-IPFV-PTCP.PRS-ACC Solongo-ACC färben-%%-IPFV-AOR-3SG Hund-PL.[NOM] bitten bellen-INCH-AOR.[3PL] kläffen-INCH-ABL jener-ABL leise.[NOM] werden-AOR-3SG Schlechtes-
gr Чокоти.[NOM] петь-IPFV-PTCP.PRS-ACC Солонго-ACC красить-%%-IPFV-AOR-3SG собака-PL.[NOM] просить лаять-INCH-AOR.[3PL] тявкать-INCH-ABL тот-ABL тихий.[NOM] стать-AOR-3SG плохой-ALL
mc nprop.[n:case] v-v>v-v>ptcp-n:case nprop-n:case v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num).[n:case] v v-v>v-v:tense1.[v:pn1] v-v>v-n:case dem-n:case adj.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:case
ps nprop ptcp nprop v n v v v dem adj cop n
SeR np.h:A np.h:Th np:A
SyF np.h:S np.h:O v:pred np:S v:pred adj:pred cop
fe started to bark, (started to yelp), then it became quiet. "To the bad
fg Solongo, die Hunde fingen an zu bellen, (fingen an zu kläffen), dann wurde es leise. "Zu den
ltr портрет поющей Солонго, собаки, спавшие возле чума, как-то неуверенно залаяли, потом заскулили, и всё стихло. «Не к добру»,
nt INCH-AOR.3PL'.
[74]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti juməlčərən. Dagamali hiŋilgəndu koŋnolədʼəson, inakir arkukan hogdʼoldʼiwar arpuldʼara.
st Чокоты юмэлчэрэн. Дагамали хиӈилгэнду коӈнолэдесон, инакир аркукан хогдёлдивар арпулдяра.
ts Čokoti juməlčən. Daɣamali hiŋilgəndu eː koŋnolədʼəson, (ina-) nʼinakir arakukan hogdʼoldʼiwar arpuldʼara.
tx Čokoti juməlčən. Daɣamali hiŋilgəndu eː koŋnolədʼəson, (ina-) nʼinakir arakukan hogdʼoldʼiwar arpuldʼara.
mb Čokoti juməl-čə-n daɣa-ma-li hiŋilgən-du eː koŋnolə-dʼə-so-n nʼinaki-r araku-kan hogdʼo-l-dʼi-war arpul-dʼa-ra
mp Čokoti juməl-čəː-n daga-mə-liː siŋilgəːn-duː eː koŋnolə-dʼə-čəː-n ŋinakin-l arakuːn-kəːn hogdʼo-l-t-wər arpul-dʼə-rə
ge Chokoti.[NOM] jump.out-PST-3SG close-EVAL-PROL snow-DAT/LOC eh be.black-IPFV-PST-3SG dog-PL.[NOM] slowly-DIM tail-PL-INSTR-RFL.PL rock-IPFV-
gg ALL Tschokoti.[NOM] hinausspringen-PST-3SG nahe-EVAL-PROL Schnee-DAT/LOC äh schwarz.sein-IPFV-PST-3SG Hund-PL.[NOM] langsam-DIM Schwanz-PL-INSTR-RFL.PL schaukeln-IPFV-
gr Чокоти.[NOM] выскочить-PST-3SG близкий-EVAL-PROL снег-DAT/LOC э чернеться-IPFV-PST-3SG собака-PL.[NOM] медленно-DIM хвост-PL-INSTR-RFL.PL качать-IPFV-
mc nprop.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 adj-n:(eval)-n:case n-n:case interj v-v>v-v:tense2-v:pn2 n-n:(num).[n:case] adv-n:(eval) n-n:(num)-n:case-n:rfl.poss v-v>v-
ps nprop v adj n interj v n adv n v
SeR np.h:A np:L np:A 0.3:Poss np:Ins
SyF np.h:S v:pred v:pred np:S v:pred
fe (?)", Chokoti jumped out. Close in the snow, eh, it was black, the dogs were slowly wagging their tails.
fg Schlechten (?)", Tschokoti sprang hinaus. Nicht weit entfernt im Schnee, eh, war es schwarz, die Hunde wedelten langsam mit ihren Schwänzen.
ltr - подумал Чокоты и откинул полог. Неподалёку на снегу что-то темнело, собаки принюхивались и вяло виляли хвостами.
[75]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Bəjə”, Čokoti utasuldan. Arčaldu hurkokon ildan. “Orom bururən”, aran-aran nuŋan gunən.
st “Бэе”, Чокоты утасулдан. Арчалду хуркокон илдан. “Ором бурурэн”, аран-аран нуӈан гунэн.
ts "Bəjə", Čokoti (uta) guldan. Arčaldu hurkokon ildan. "Oror bururən", aran-aran nuŋan gunən.
tx "Bəjə", Čokoti (uta) guldan. Arčaldu hurkokon ildan. "Oror bururən", aran-aran nuŋan
mb bəjə Čokoti gu-l-da-n arča-l-du hurkokon il-da-n oro-r buru-rə-n aran-aran nuŋa-n
mp bəjə Čokoti guːn-l-rə-n arča-l-duː hurkəːkəːn il-rə-n oron-l buru-rə-n aran-aran nuŋan-n
ge AOR.[3PL] human.[NOM] Chokoti.[NOM] say-INCH-AOR-3SG meeting-PL-DAT/LOC boy.[NOM] stand.up-AOR-3SG reindeer-PL.[NOM] fall-AOR-3SG barely-barely 3.[NOM]-3SG
gg AOR.[3PL] Mensch.[NOM] Tschokoti.[NOM] sagen-INCH-AOR-3SG Treffen-PL-DAT/LOC Junge.[NOM] aufstehen-AOR-3SG Rentier-PL.[NOM] fallen-AOR-3SG kaum-kaum 3.[NOM]-3SG
gr AOR.[3PL] человек.[NOM] Чокоти.[NOM] сказать-INCH-AOR-3SG встреча-PL-DAT/LOC парень.[NOM] встать-AOR-3SG олень-PL.[NOM] упасть-AOR-3SG едва-едва 3.[NOM]-3SG
mc v:tense1.[v:pn1] n.[n:case] nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case n.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num).[n:case] v-v:tense1-v:pn1 adv-adv pers.[n:case]-
ps n nprop v n n v n v adv pers
SeR np.h:A np:L np.h:A np:P np.h:A
SyF np.h:S v:pred np.h:S v:pred np:S v:pred np.h:S
BOR YAK:mod YAK:mod
fe "A human", Chokoti said. Opposite to him a boy stood up. "My reindeers have fallen", he barely said.
fg "Ein Mensch", sagte Tschokoti. Ihm gegenüber stand ein Junge auf. "Meine Rentiere sind gefallen", sagte er gerade so.
ltr «Человек!» - заторопился Чокоты. Навстречу поднялся незнакомый юноша, совсем мальчик. - Олень упал, - с трудом он разлепил губы.
[76]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Taduk ulgusondoji“, Čokoti dʼawasinan. Əhi — nʼamala, sattidʼandə.
st “Тадук улгусондои“, Чокоты дявасинан. Эхи — нямала, саттыдяндэ.
ts Taduk ulgusoːmondoji, Čokoti dʼawasinan. Əhi — nʼamala, sattidʼala. "Ŋənəkəl".
tx gunən. Taduk ulgusoːmondoji, Čokoti dʼawasinan. Əhi — nʼamala, sattidʼala. "Ŋənəkəl".
mb gun-ə-n ta-duk ulgusoː-mo-n-do-ji Čokoti dʼawa-sin-a-n əhi nʼama-la satti-dʼa-la ŋənə-kəl
mp guːn-rə-n tar-duk ulgučəːn-məːč-n-dəː-wiː Čokoti dʼawa-sin-rə-n əsiː nʼama-rə čajti-dʼə-rə ŋənə-kəl
ge say-AOR-3SG that-ABL tell-REC-DRV-CVB.PURP-RFL.SG Chokoti.[NOM] catch-INCEP-AOR-3SG now get.warm-AOR.[3PL] drink.tea-IPFV-AOR.[3PL] go-IMP.2SG
gg sagen-AOR-3SG jener-ABL erzählen-REC-DRV-CVB.PURP-RFL.SG Tschokoti.[NOM] fangen-INCEP-AOR-3SG jetzt warm.werden-AOR.[3PL] Tee.trinken-IPFV-AOR.[3PL] gehen-IMP.2SG
gr сказать-AOR-3SG тот-ABL рассказать-REC-DRV-CVB.PURP-RFL.SG Чокоти.[NOM] поймать-INCEP-AOR-3SG теперь теплеть-AOR.[3PL] пить.чай-IPFV-AOR.[3PL] идти-IMP.2SG
mc n:(poss) v-v:tense1-v:pn1 dem-n:case v-v>v-v>v-v:conv.pers-v:pn2 nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 adv v-v:tense1.[v:pn1] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] v-v:imp.pn
ps v dem v nprop v adv v v v
SeR pro:Time 0.3.h:A np.h:A 0.3.h:E 0.3.h:A 0.2.h:A
SyF v:pred s:purp np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred
BOR RUS:cult
BOR-Phon lenition
BOR-Morph indir:infl
fe Then Chokoti caught [him] to talk to each other. Now they are getting warm, are drinking tea. "Go."
fg Dann griff Tschokoti [ihn] um miteinander zu reden. Jetzt wird ihnen warm, sie trinken Tee. "Geh."
ltr - Потом, потом всё расскажешь, - подхватил его Чокоты. - Cейчас – тепло, чай.
[77]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Dʼudu Čokoti bəjətkondu luktan dʼukəsiwə hipunma, untalwa, isəttən, doŋotosi asin, togotki təgəpkonən.
st Дюду Чокоты бэетконду луктан дюкэсивэ хипунма, унталва, исэттэн, доӈотоси асин, тоготки тэгэпконэн.
ts Dʼudu Čokoti bəjətkondu luktan dʼuɣəsiwə hipunma, untalwa, isəttən, doŋotosi aːsin, togotki təgəpkoːnən.
tx Dʼudu Čokoti bəjətkondu luktan dʼuɣəsiwə hipunma, untalwa, isəttən, doŋotosi
mb dʼu-du Čokoti bəjətkon-du luk-ta-n dʼuɣə-si-wə hipun-ma unta-l-wa isə-t-tə-n doŋoto-si
mp dʼuː-duː Čokoti bəjətkəːn-duː luk-rə-n dʼukə-čiː-wə sipuːn-wə unta-l-wə ičə-t-rə-n doŋoto-čiː
ge tent-DAT/LOC Chokoti.[NOM] boy-DAT/LOC untie-AOR-3SG ice-ATTR-ACC coat.for.women-ACC shoe-PL-ACC see-RES-AOR-3SG frost-ATTR.[NOM]
gg Zelt-DAT/LOC Tschokoti.[NOM] Junge-DAT/LOC losbinden-AOR-3SG Eis-ATTR-ACC Frauenmantel-ACC Schuh-PL-ACC sehen-RES-AOR-3SG Frost-ATTR.[NOM]
gr чум-DAT/LOC Чокоти.[NOM] мальчик-DAT/LOC развязать-AOR-3SG лед-ATTR-ACC женская.парка-ACC обувь-PL-ACC увидеть-RES-AOR-3SG мороз-ATTR.[NOM]
mc n-n:case nprop.[n:case] n-n:case v-v:tense1-v:pn1 n-n>adj-n:case n-n:case n-n:(num)-n:case v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n>adj.[n:case]
ps n nprop n v adj n n v adj
SeR np:L np.h:A np.h:B np:Th np:Th 0.3.h:E
SyF np.h:S v:pred np:O np:O 0.3.h:S v:pred
fe In the chum Chokoti untied the iced coat and the shoes of the boy, he saw [that] he is not frozen, he sat him to the fire.
fg Im Zelt zog Tschokoti dem Jungen den vereisten Mantel und die Schuhe aus, er sah [dass] er nicht erfroren ist, er setzte ihn ans Feuer.
ltr В чуме Чокоты помог парнишке освободиться от обледеневшей парки и бокарей и, убедившись, что тот нигде не поморозился, усадил его ближе к огню.
[78]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Solongo nuŋandun umdawər bunən. Bəjətkon dʼur ŋaləldʼi həkupču časkəwə dʼawaran, togotki mərgədʼənə isəsildən.
st Солонго нуӈандун умдавэр бунэн. Бэеткон дюр ӈалэлди хэкупчу часкэвэ дяваран, тоготки мэргэденэ исэсилдэн.
ts Solongo nuŋandun umdawər budən. Bəjətkon dʼur ŋaləldʼi (həpč-) həkupču časkəwə dʼawaran, togotki mərgədʼənə isəsildən.
tx aːsin, togotki təgəpkoːnən. Solongo nuŋandun umdawər budən. Bəjətkon dʼur ŋaləldʼi (həpč-) həkupču časkəwə
mb aːsin togo-tki təgə-pkoːn-ə-n Solongo nuŋan-du-n umda-wər bu-də-n bəjətkon dʼur ŋalə-l-dʼi həku-pču časkə-wə dʼawa-
mp aːčin togo-tkiː təgə-wkəːn-rə-n Solongo nuŋan-duː-n umdaːn-wər buː-rə-n bəjətkəːn dʼuːr ŋaːlə-l-t həku-pču časkə-wə dʼawa-
ge NEG.EX fire-ALL sit.down-CAUS-AOR-3SG Solongo.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG drink-RFL.PL give-AOR-3SG boy.[NOM] two.[NOM] hand-PL-INSTR heat-ADJZ.[NOM] cup-ACC catch-
gg NEG.EX Feuer-ALL sich.setzen-CAUS-AOR-3SG Solongo.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG Getränk-RFL.PL geben-AOR-3SG Junge.[NOM] zwei.[NOM] Hand-PL-INSTR Hitze-ADJZ.[NOM] Tasse-ACC fangen-
gr NEG.EX огонь-ALL сесть-CAUS-AOR-3SG Солонго.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG питье-RFL.PL давать-AOR-3SG мальчик.[NOM] два.[NOM] рука-PL-INSTR жара-ADJZ.[NOM] чашка-ACC
mc n n-n:case v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] pers-n:case-n:(poss) n-n:rfl.poss v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] cardnum.[n:case] n-n:(num)-n:case n-n>adj.[n:case] n-n:case v-
ps n n v nprop pers n v n cardnum n adj n v
SeR 0.3.h:Th np:G 0.3.h:A np.h:A pro.h:R np:Th np.h:A np:Ins np:Th
SyF 0.3.h:S n:pred 0.3.h:S v:pred np.h:S np:O v:pred np.h:S np:O v:pred
BOR RUS:cult
fe Solongo gave him to drink. The boy held the hot cup with his two hands, grieving he looked into the fire.
fg Solongo gab ihm zu trinken. Der Junge hielt die heißen Tasse in beiden Händen, traurig schaute er ins Feuer.
ltr Солонго дала ему чай. Обхватив горячую чашку двумя руками, юноша устало и печально смотрел в огонь,
[79]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ančardun dərbokir udʼal isəwupkil — inʼamuktal, toli mu harmuktalduk.
st Анчардун дэрбокир удял исэвупкил — инямуктал, толи му хармукталдук.
ts Ančardun dərbokil udʼal isəwupkil — inʼamuktal, toli mu harmuktalduk.
tx dʼawaran, togotki mərgədʼənə isəsildən. Ančardun dərbokil udʼal isəwupkil — inʼamuktal, toli
mb ra-n togo-tki mərgə-dʼə-nə isə-si-l-də-n anča-r-du-n dərboki-l udʼa-l isə-wu-pki-l inʼamukta-l toli
mp rə-n togo-tkiː mərgə-dʼə-nə ičə-sin-l-rə-n ančan-l-duː-n dərbokin-l uːdʼa-l ičə-wu-wkiː-l inʼəmuːkta-l təːli
ge AOR-3SG fire-ALL grieve-IPFV-CVB.SIM1 see-DUR-INCH-AOR-3SG cheek-PL-DAT/LOC-3SG wet-PL.[NOM] trace-PL.[NOM] see-PASS-PTCP.HAB-PL.[NOM] tear-PL.[NOM] then
gg AOR-3SG Feuer-ALL trauern-IPFV-CVB.SIM1 sehen-DUR-INCH-AOR-3SG Wange-PL-DAT/LOC-3SG nass-PL.[NOM] Spur-PL.[NOM] sehen-PASS-PTCP.HAB-PL.[NOM] Träne-PL.[NOM] dann
gr поймать-AOR-3SG огонь-ALL опечалиться-IPFV-CVB.SIM1 увидеть-DUR-INCH-AOR-3SG щека-PL-DAT/LOC-3SG сырой-PL.[NOM] след-PL.[NOM] увидеть-PASS-PTCP.HAB-PL.[NOM] слеза-PL.[NOM] тогда
mc v:tense1-v:pn1 n-n:case v-v>v-v:conv.impers v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case-n:(poss) adj-n:(num).[n:case] n-n:(num).[n:case] v-v>v-v>ptcp-n:(num).[n:case] n-n:(num).[n:case] adv
ps n v v n adj n ptcp n adv
SeR np:G 0.3.h:A 0.3.h:Poss np:L np:St np:St
SyF s:adv 0.3.h:S v:pred np:S ptcp:pred
fe On his cheeks wet traces were visible, tears, then water from the [thawing] eyebrows.
fg Auf seinen Wangen waren nasse Spuren zu sehen, Tränen, und Wasser von den [tauenden] Augenbrauen.
ltr изредка на его щеках появлялись влажные следы – то ли слёзы, то ли влага с оттаивающих ресниц.
[80]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Solongo nʼimoritki isəsildən, həgditmər odan, əpki turottə. Gorojo himula təgətčəsotin.
st Солонго ниморитки исэсилдэн, хэгдытмэр одан, эпки туроттэ. Гороё химула тэгэтчэсотын.
ts Solongo nʼimoritki isəsildən, həgditmər oːdan, əpki turottə. Gorojoː (himula-) təgətčəson.
tx mu harmuktalduk. Solongo nʼimoritki isəsildən, həgditmər oːdan, əpki turottə. Gorojoː (himula-)
mb mu harmukta-l-duk Solongo nʼimor-i-tki isə-si-l-də-n həgdi-tmər oː-da-n ə-pki turot-tə goro-joː himula
mp muː sarimikta-l-duk Solongo nʼimər-i-tkiː ičə-sin-l-rə-n həgdi-tmər oː-rə-n ə-wkiː turəːt-rə goro-jə simulaː
ge water.[NOM] eyebrow-PL-ABL Solongo.[NOM] guest-EP-ALL see-DUR-INCH-AOR-3SG big-COMP.[NOM] become-AOR-3SG NEG-PTCP.HAB.[NOM] speak-PTCP.NFUT long-ACC.INDEF be.silent
gg Wasser.[NOM] Augenbraue-PL-ABL Solongo.[NOM] Gast-EP-ALL sehen-DUR-INCH-AOR-3SG groß-COMP.[NOM] werden-AOR-3SG NEG-PTCP.HAB.[NOM] sprechen-PTCP.NFUT lang-ACC.INDEF schweigen
gr вода.[NOM] бровь-PL-ABL Солонго.[NOM] гость-EP-ALL увидеть-DUR-INCH-AOR-3SG большой-COMP.[NOM] стать-AOR-3SG NEG-PTCP.HAB.[NOM] говорить-PTCP.NFUT долгий-ACC.INDEF молчать
mc n.[n:case] n-n:(num)-n:case nprop.[n:case] n-n:(ep)-n:case v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 adj-adj>adj.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp adj-n:case v
ps n n nprop n v adj cop ptcp ptcp adj v
SeR np:St np:So np.h:A np:G 0.3.h:Th 0.3.h:A np:Time
SyF np.h:S v:pred adj:pred 0.3.h:S cop 0.3.h:S ptcp:pred
fe Solongo watched the guest, she became bigger (?), she didn't speak. For a long time he was sitting
fg Solongo betrachtete den Gast, sie wurde größer (?), sie sagte nichts. Lange Zeit saß er (schweigend?)
ltr Даже Солонго, поглядывая на гостя, как-то притихла, повзрослела. Долго сидели молча.
[81]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Əhi ulgusokəl”, Čokoti guldən. Omolgi ulgusoldən. Ənukjə, bəjətkon gərbisin.
st “Эхи улгусокэл”, Чокоты гулдэн. Омолги улгусолдэн. Энуке, бэеткон гэрбисин.
ts "Əhi ulgusoːkəl", Čokoti guldən. Omolgi ulgusoldən. Ənukeː, bəjətkoːn gərbisin.
tx təgətčəson. "Əhi ulgusoːkəl", Čokoti guldən. Omolgi ulgusoldən. Ənukeː, bəjətkoːn
mb təgət-čə-so-n əhi ulgusoː-kəl Čokoti gu-l-də-n omolgi ulguso-l-də-n Ənukeː bəjətkoːn
mp təgət-dʼə-čəː-n əsiː ulgučəːn-kəl Čokoti guːn-l-rə-n omolgiː ulgučəːn-l-rə-n Ənukeː bəjətkəːn
ge sit-IPFV-PST-3SG now tell-IMP.2SG Chokoti.[NOM] say-INCH-AOR-3SG boy.[NOM] tell-INCH-AOR-3SG Enuke boy.[NOM]
gg sitzen-IPFV-PST-3SG jetzt erzählen-IMP.2SG Tschokoti.[NOM] sagen-INCH-AOR-3SG Junge.[NOM] erzählen-INCH-AOR-3SG Enuke Junge.[NOM]
gr сидеть-IPFV-PST-3SG теперь рассказать-IMP.2SG Чокоти.[NOM] сказать-INCH-AOR-3SG парень.[NOM] рассказать-INCH-AOR-3SG Энукэ мальчик.[NOM]
mc v-v>v-v:tense2-v:pn2 adv v-v:imp.pn nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop n.[n:case]
ps v adv v nprop v n v nprop n
SeR 0.3.h:Th adv:Time 0.2.h:A np.h:A np.h:A np.h:Poss
SyF 0.3.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred np.h:S v:pred np.h:S v:pred
fe there (silently?). "Now tell", Chokoti said. The boy started to tell. The boy is called Enuke.
fg da. "Nun erzähl", sagte Tschokoti. Der Junge fing an zu erzählen. Enuke ist der Name des
ltr - Теперь рассказывай, - нарушил тишину Чокоты. И юноша, тяжело вздохнув, поведал им свою печальную историю. Энуке - так звали юношу –
[82]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ollogirduk bison, orortin gorolo oŋkodʼoŋkitin, iŋinʼipčudu dundədu. “Gorolo”, Ənukjə gunən,
st Оллогирдук бисон, орортын гороло оӈкодёӈкитын, иӈинипчуду дундэду. “Гороло”, Энуке гунэн,
ts Ollogirduk bison, orortin goroloː oŋkodʼoŋkitin, iŋinʼipčudu dundədu. "Goroloː", Ənukeː gunən,
tx gərbisin. Ollogirduk bison, orortin goroloː oŋkodʼoŋkitin, iŋinʼipčudu dundədu. "Goroloː", Ənukeː
mb gərbi-si-n Ollogir-duk bi-so-n oro-r-tin goro-loː oŋko-dʼo-ŋki-tin iŋinʼipču-du dundə-du goro-loː Ənukeː
mp gərbiː-rə-n Ollogir-duk bi-čəː-n oron-l-tin goro-ləː oŋko-dʼə-ŋki-tin iŋŋinʼiːpču-duː dundə-duː goro-ləː Ənukeː
ge name-AOR-3SG Ollogir-ABL be-PST-3SG reindeer-PL.[NOM]-3PL long-LAT graze-IPFV-PST.DIST-3PL cold-DAT/LOC earth-DAT/LOC long-LAT Enuke.[NOM]
gg nennen-AOR-3SG Ollogir-ABL sein-PST-3SG Rentier-PL.[NOM]-3PL lang-LAT weiden-IPFV-PST.DIST-3PL kalt-DAT/LOC Erde-DAT/LOC lang-LAT Enuke.[NOM]
gr назвать-AOR-3SG Оллогир-ABL быть-PST-3SG олень-PL.[NOM]-3PL долгий-LAT пастись-IPFV-PST.DIST-3PL холодный-DAT/LOC земля-DAT/LOC долгий-LAT Энукэ.[NOM]
mc v-v:tense1-v:pn1 nprop-n:case v-v:tense2-v:pn2 n-n:(num).[n:case]-n:(poss) adj-n:case v-v>v-v:tense2-v:pn2 adj-n:case n-n:case adj-n:case nprop.[n:case]
ps v nprop cop n adj v adj n adj nprop
SeR 0.3.h:Th 0.3.h:Poss np:A np:L np:L np.h:A
SyF n:pred 0.3.h:S cop np:S v:pred np.h:S
fe He was from the Ollogirs, their reindeers grazed far away in a cold land. "Far away", Enuke said,
fg Jungen. Er war von den Ollogirs, ihre Rentiere grasten weit entfernt in einem kalten Land. "Weit weg", sagte Enuke, als
ltr был он из рода Оллогиров, чьи олени паслись далеко, на холодном краю земли. - Далеко, - повторил
[83]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl isəttən unʼakačartiki, “dʼan tirganʼi ŋənəmi.” Kətə dʼul Ollogiri oŋkitin, kətə tolgokil, bəjəl kalildu suglanʼildu əməŋkitin.
st исэттэн унякачартыки, “дян тыргани ӈэнэми.” Кэтэ дюл Оллогиры оӈкитын, кэтэ толгокил, бэел калилду сугланилду эмэӈкитын.
ts isəttoji unʼakačartiki, "dʼan tirganʼi ŋənəmi." Kətə dʼul Ollogiri oŋkitin, kətə tolgokil, bəjəl kaːlildu suglaːnʼildu əməŋkitin.
tx gunən, isəttoji unʼakačartiki, "dʼan tirganʼi ŋənəmi." Kətə dʼul Ollogiri oŋkitin, kətə tolgokil,
mb gun-ə-n isət-to-ji unʼakača-r-tiki dʼan tirganʼi ŋənə-mi kətə dʼu-l Ollogiri o-ŋki-tin kətə tolgoki-l
mp guːn-rə-n ičət-dəː-wiː unʼakaːn-l-tkiː dʼaːn tirganiː ŋənə-miː kətə dʼuː-l Ollogir oː-ŋki-tin kətə tolgokiː-l
ge say-AOR-3SG look-CVB.PURP-RFL.SG forefinger-PL-ALL ten.[NOM] day.[NOM] go-CVB1 many tent-PL.[NOM] Ollogir.[NOM] do-PST.DIST-3PL many sledge-PL.[NOM]
gg sagen-AOR-3SG schauen-CVB.PURP-RFL.SG Zeigefinger-PL-ALL zehn.[NOM] Tag.[NOM] gehen-CVB1 viel Zelt-PL.[NOM] Ollogir.[NOM] machen-PST.DIST-3PL viel Schlitten-PL.[NOM]
gr сказать-AOR-3SG смотреть-CVB.PURP-RFL.SG указательный.палец-PL-ALL десять.[NOM] день.[NOM] идти-CVB1 много чум-PL.[NOM] Оллогир.[NOM] делать-PST.DIST-3PL много нарта-PL.[NOM]
mc v-v:tense1-v:pn1 v-v:conv.pers-v:pn2 n-n:(num)-n:case cardnum.[n:case] n.[n:case] v-v:conv.impers quant n-n:(num).[n:case] nprop.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 quant n-n:(num).[n:case]
ps v v n cardnum n v quant n nprop v quant n
SeR 0.3.h:A np:G np:P np.h:A
SyF v:pred s:adv np:O np.h:S v:pred
fe having looked at his [fore]fingers, "ten days of going". The Ollogirs had made many chums, many sledges and people came to big meetings.
fg er auf seine [Zeige]finger geguckt hatte, "ein Marsch von zehn Tagen." Die Ollogirs hatten viele Zelte aufgebaut, viele Schlitten und Leute kamen zu großen
ltr Энуке, посмотрев на пальцы, - десять дней пути. Много чумов ставили когда-то Оллогиры, много упряжек собиралось по большому празднику
[84]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Hargil tikulda, dʼuldu ŋido asin odan, oror tuksattə, indʼərildu Ollogirildu əŋəhitin asin.
st Харгил тыкулда, дюлду ӈидо асин одан, орор туксаттэ, индерилду Оллогирилду эӈэхитын асин.
ts Hargil tikulda, dʼuldu ŋi-do aːsin oːdan, oror tuksattə, indʼərildu Ollogirdu (əŋəsinin) əŋəhi aːsin.
tx bəjəl kaːlildu suglaːnʼildu əməŋkitin. Hargil tikulda, dʼuldu ŋi-do aːsin oːdan, oror
mb bəjə-l kaːli-l-du suglaːnʼ-i-l-du əmə-ŋki-tin hargi-l tiku-l-da dʼu-l-du ŋi-do aːsin oː-da-n oro-r
mp bəjə-l kali-l-duː suglan-i-l-duː əmə-ŋki-tin hargiː-l tiku-l-rə dʼuː-l-duː ŋiː-də aːčin oː-rə-n oron-l
ge human-PL.[NOM] big-PL-DAT/LOC feast-EP-PL-DAT/LOC come-PST.DIST-3PL devil-PL.[NOM] be.angry-INCH-AOR.[3PL] tent-PL-DAT/LOC who.[NOM]-EMPH NEG.EX become-AOR-3SG reindeer-
gg Mensch-PL.[NOM] groß-PL-DAT/LOC Fest-EP-PL-DAT/LOC kommen-PST.DIST-3PL Teufel-PL.[NOM] sich.ärgern-INCH-AOR.[3PL] Zelt-PL-DAT/LOC wer.[NOM]-EMPH NEG.EX werden-AOR-3SG Rentier-
gr человек-PL.[NOM] большой-PL-DAT/LOC праздник-EP-PL-DAT/LOC прийти-PST.DIST-3PL черт-PL.[NOM] сердиться-INCH-AOR.[3PL] чум-PL-DAT/LOC кто.[NOM]-EMPH NEG.EX стать-AOR-3SG олень-
mc n-n:(num).[n:case] adj-n:(num)-n:case n-n:(ep)-n:(num)-n:case v-v:tense2-v:pn2 n-n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n-n:(num)-n:case interrog.[n:case]-clit n v-v:tense1-v:pn1 n-
ps n adj n v n v n pro n cop n
SeR np.h:A np:G np.h:E np:L pro.h:Th np:A
SyF np.h:S v:pred np.h:S v:pred pro.h:S n:pred cop np:S
fe The devils got angry, in the chums there was nobody anymore, the reindeers were running, the living Ollogirs had no force.
fg Versammlungen. Die bösen Geister erzürnten sich, in den Zelten war niemand mehr, die Rentiere liefen herum, die lebenden Ollogirs hatten keine
ltr в стойбищах старейших в роду. Но разгневались за что-то злые духи Нижнего мира, один за другим опустели чумы, разбрелись по тундре олени, а у
[85]
► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Nʼoramnʼil omonmurə, girkundʼasatin.
st Нёрамнил омонмурэ, гиркундясатын.
ts Nʼoramnʼil omonmurə, girkundʼasatin.
tx tuksattə, indʼərildu Ollogirdu (əŋəsinin) əŋəhi aːsin. Nʼoramnʼil omonmurə,
mb tuksa-t-tə in-dʼə-ri-l-du Ollogir-du əŋəhi aːsin nʼora-mnʼi-l omon-mu-rə
mp tuksa-t-rə in-dʼə-riː-l-duː Ollogir-duː əŋəsiː aːčin nʼora-mniː-l əməːn-wu-rə
ge PL.[NOM] run-DUR-AOR.[3PL] live-IPFV-PTCP.PRS-PL-DAT/LOC Ollogir-DAT/LOC force.[NOM] NEG.EX go.first-NACT-PL.[NOM] leave-PASS-AOR.[3PL]
gg PL.[NOM] laufen-DUR-AOR.[3PL] leben-IPFV-PTCP.PRS-PL-DAT/LOC Ollogir-DAT/LOC Kraft.[NOM] NEG.EX als.erster.gehen-NACT-PL.[NOM] lassen-PASS-AOR.[3PL]
gr PL.[NOM] бежать-DUR-AOR.[3PL] жить-IPFV-PTCP.PRS-PL-DAT/LOC Оллогир-DAT/LOC сила.[NOM] NEG.EX идти.первым-NACT-PL.[NOM] оставить-PASS-AOR.[3PL]
mc n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] v-v>v-v>ptcp-n:(num)-n:case nprop-n:case n.[n:case] n v-v>n-n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1]
ps v ptcp nprop n n n v
SeR np.h:Poss np:Th np:A
SyF v:pred s:rel np:S n:pred np:S v:pred
fe [Only] some leading reindeers stayed, they were walking.
fg Kraft. [Nur] einige Leitrentiere blieben, sie gingen.
ltr оставшихся в живых Оллогиров не было сил найти и собрать их. Только несколько ездовых оленей, привыкших к человеческим подачкам, топтались
[86]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Toli əŋəhiji asin aminʼin Ənukjə nuŋandun gunən: “Bi isəm, buslə əsə əmərə hintiki.
st Толи эӈэхии асин аминин Энуке нуӈандун гунэн: “Би исэм, буслэ эсэ эмэрэ хинтыки.
ts Toli əŋəhin asin amiːnʼin Ənukə nuŋandun gunən: "Bi isəm, (buslə) əsə əmərə hintiki.
tx girkundʼasatin. Toli əŋəhin asin amiːnʼin Ənukə nuŋandun gunən: "Bi isəm, (buslə) əsə
mb girku-n-dʼa-sa-tin toli əŋəhi-n asin amiːnʼ-i-n Ənukə nuŋan-du-n gun-ə-n bi isə-m buslə ə-sə
mp girku-n-dʼə-čəː-tin təːli əŋəsiː-n aːčin amiːn-i-n Ənukeː nuŋan-duː-n guːn-rə-n bi ičə.[rə]-m buslə ə-čəː
ge walk-DRV-IPFV-PST-3PL then force.[NOM]-3SG NEG.EX father.[NOM]-EP-3SG Enuke.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG say-AOR-3SG I.[NOM] see.[AOR]-1SG be.ill NEG-PTCP.PST.[NOM]
gg gehen-DRV-IPFV-PST-3PL dann Kraft.[NOM]-3SG NEG.EX Vater.[NOM]-EP-3SG Enuke.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG sagen-AOR-3SG ich.[NOM] sehen.[AOR]-1SG krank.sein NEG-PTCP.PST.[NOM]
gr ходить-DRV-IPFV-PST-3PL тогда сила.[NOM]-3SG NEG.EX отец.[NOM]-EP-3SG Энукэ.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG сказать-AOR-3SG я.[NOM] увидеть.[AOR]-1SG болеть NEG-PTCP.PST.[NOM]
mc v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn2 adv n.[n:case]-n:(poss) n n.[n:case]-n:(ep)-n:(poss) nprop.[n:case] pers-n:case-n:(poss) v-v:tense1-v:pn1 pers.[n:case] v.[v:tense1]-v:pn1 v v-v>ptcp.[n:case]
ps v adv n n n nprop pers v pers v v ptcp
SeR 0.3:A adv:Time np.h:A np.h:Poss pro.h:R pro.h:E
SyF 0.3:S v:pred np.h:S v:pred pro.h:S v:pred ptcp:pred
fe Then Enuke's weak father said to him: "I see, [the illness] hasn't come to you.
fg Dann sagte Enukes schwacher Vater zu ihm: "Ich sehe, [die Krankheit] hat dich nicht erreicht.
ltr вокруг последнего чума Оллогиров. Тогда ослабевший отец Энуке сказал ему: - Я вижу, болезнь ещё не коснулась тебя.
nt [DCh]: The order of possessor and possessee in the first clause (amiːnʼin Ənukə) is unexpected and appears to be a calque from Russian.
[87]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Hi hulukun, hargil hinə əsəl isərə. Hi umukin otondə inə.
st Хи хулукун, харгил хинэ эсэл исэрэ. Хи умукин отондэ инэ.
ts Hi hulukun, hargil hinə əsəl (a-) isərə. Hi umukin otondə iːnə.
tx əmərə hintiki. Hi hulukun, hargil hinə əsəl (a-) isərə. Hi umukin otondə iːnə.
mb əmə-rə hin-tiki hi hulukun hargi-l hinə ə-sə-l isə-rə hi umukin oto-ndə iːn-ə
mp əmə-rə siː-tkiː siː hulukuːn hargiː-l sinə ə-čəː-l ičə-rə siː umun ətəː-ndi in-rə
ge come-PTCP.NFUT you.SG-ALL you.SG.[NOM] small.[NOM] devil-PL.[NOM] you.SG.ACC NEG-PTCP.PST-PL.[NOM] see-PTCP.NFUT you.SG.[NOM] one.[NOM] NEG.FUT-2SG live-PTCP.NFUT
gg kommen-PTCP.NFUT du-ALL du.[NOM] klein.[NOM] Teufel-PL.[NOM] du.ACC NEG-PTCP.PST-PL.[NOM] sehen-PTCP.NFUT du.[NOM] eins.[NOM] NEG.FUT-2SG leben-
gr прийти-PTCP.NFUT ты-ALL ты.[NOM] маленький.[NOM] черт-PL.[NOM] ты.ACC NEG-PTCP.PST-PL.[NOM] увидеть-PTCP.NFUT ты.[NOM] один.[NOM] NEG.FUT-2SG жить-
mc v-v>ptcp pers-n:case pers.[n:case] adj.[n:case] n-n:(num).[n:case] pers v-v>ptcp-n:(num).[n:case] v-v>ptcp pers.[n:case] cardnum.[n:case] v-v:pn1 v-v>ptcp
ps ptcp pers pers adj n pers ptcp ptcp pers cardnum aux ptcp
SeR pro.h:Th np.h:E pro.h:St pro.h:Th
SyF pro.h:S adj:pred np.h:S pro.h:O ptcp:pred pro.h:S v:pred
fe You are small, the devils didn't see you. You won't live alone.
fg Du bist klein, die böse Geister haben dich nicht gesehen. Du wirst nicht alleine leben.
ltr Ты ещё мал, и злые духи, наверное, не заметили тебя. Но один ты пропадёшь.
nt
[88]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ŋənədʼəkəl. Ələwətin ororwo gakal. Əkəl əwlorə nuŋarwatin. Ŋənədʼəkəl isətčənə higuntiki.
st Ӈэнэдекэл. Элэвэтын орорво гакал. Экэл эвлорэ нуӈарватын. Ӈэнэдекэл исэтчэнэ хигунтыки.
ts Ŋənədʼəkəl. Ələwətin ororwo gakal. Əkəl əwlorə nuŋarwatin. Ŋənədʼəkəl isətčənə hiɣuntiki.
tx Ŋənədʼəkəl. Ələwətin ororwo gakal. Əkəl əwlorə nuŋarwatin. Ŋənədʼəkəl isətčənə
mb ŋənə-dʼə-kəl ələ-wə-tin oro-r-wo ga-kal ə-kəl əwlo-rə nuŋa-r-wa-tin ŋənə-dʼə-kəl isət-čə-nə
mp ŋənə-dʼə-kəl ələː-wə-tin oron-l-wə ga-kəl ə-kəl əwləːn-rə nuŋan-l-wə-tin ŋənə-dʼə-kəl ičət-dʼə-nə
ge go-IPFV-IMP.2SG all-ACC-3PL reindeer-PL-ACC take-IMP.2SG NEG-IMP.2SG feel.sorry-PTCP.NFUT 3-PL-ACC-3PL go-IPFV-IMP.2SG look-IPFV-
gg PTCP.NFUT gehen-IPFV-IMP.2SG alles-ACC-3PL Rentier-PL-ACC nehmen-IMP.2SG NEG-IMP.2SG leid.tun-PTCP.NFUT 3-PL-ACC-3PL gehen-IPFV-IMP.2SG schauen-IPFV-
gr PTCP.NFUT идти-IPFV-IMP.2SG весь-ACC-3PL олень-PL-ACC взять-IMP.2SG NEG-IMP.2SG жалеть-PTCP.NFUT 3-PL-ACC-3PL идти-IPFV-IMP.2SG смотреть-IPFV-
mc v-v>v-v:imp.pn quant-n:case-n:(poss) n-n:(num)-n:case v-v:imp.pn v-v:imp.pn v-v>ptcp pers-n:(num)-n:case-n:(poss) v-v>v-v:imp.pn v-v>v-
ps v quant n v aux ptcp pers v v
SeR 0.2.h:A np:Th 0.2.h:A 0.2.h:E pro:Th 0.2.h:A
SyF 0.2.h:S v:pred np:O 0.2.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred pro:O 0.2.h:S v:pred s:adv
fe Go. Take all reindeer. Don't feel sorry for them. Go looking to the sun.
fg Geh. Nimm alle Rentiere. Habe keine Mitleid mit ihnen. Geh der Sonne entgegen.
ltr Тебе надо ехать. Бери всех оставшихся оленей. Не жалей их. Держи на полуденное солнце.
[89]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Dʼan tirganʼiwa. Kaliwa umukon əhasiwa hamanmə bakakal, nuŋan gərbin Čokoti.
st Дян тырганива Калива умукон эхасива хаманмэ бакакал, нуӈан гэрбин Чокоты.
ts Dʼan tirganʼiːwa. (Kaːlil) kaːliwa (umu-) (umukoːsi-) umukoeːhasiwa hamanmə bakakal, nuŋan gərbin Čokoːti.
tx hiɣuntiki. Dʼan tirganʼiːwa. (Kaːlil) kaːliwa (umu-) (umukoːsi-) umukoeːhasiwa hamanmə bakakal,
mb hiɣun-tiki dʼan tirganʼiː-wa kaːli-l kaːli-wa umuko-eːha-si-wa haman-mə baka-kal
mp sigun-tkiː dʼaːn tirganiː-wə kali-l kali-wə umun-əːsa-čiː-wə samaːn-wə baka-kəl
ge CVB.SIM1 sun-ALL ten.[NOM] day-ACC big-PL.[NOM] big-ACC one-eye-ATTR-ACC shaman-ACC find-IMP.2SG
gg CVB.SIM1 Sonne-ALL zehn.[NOM] Tag-ACC groß-PL.[NOM] groß-ACC eins-Auge-ATTR-ACC Schamane-ACC finden-IMP.2SG
gr CVB.SIM1 солнце-ALL десять.[NOM] день-ACC большой-PL.[NOM] большой-ACC один-глаз-ATTR-ACC шаман-ACC найти-IMP.2SG
mc v:conv.impers n-n:case cardnum.[n:case] n-n:case adj-n:(num).[n:case] adj-n:case cardnum-n-n>adj-n:case n-n:case v-v:imp.pn
ps n cardnum n adj adj adj n v
SeR np:Time np.h:Th 0.2.h:B
SyF np.h:O 0.2.h:S v:pred
fe Ten days. Find a big, one-eyed shaman, his name is Chokoti.
fg Zehn Tage lang. Finde einen großen einäugigen Schamenen, sein Name ist Tschokoti.
ltr Десять дней. Ты должен там найти большого одноглазого шамана, его так и зовут - Чокоты.
[90]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Əkəl nuŋanman ŋolittə. Gundʼərə, nuŋan hiŋilgənmə ŋaləlduli unmupki.
st Экэл нуӈанман ӈолиттэ. Гундерэ, нуӈан хиӈилгэнмэ ӈалэлдули унмупки.
ts Əkəl nuŋanman ŋolittə. Gundʼərə, nuŋan hiŋilgənmə ŋaːləlduli unmuwupki.
tx nuŋan gərbin Čokoːti. Əkəl nuŋanman ŋolittə. Gundʼərə, nuŋan hiŋilgənmə ŋaːləlduli unmuwupki.
mb nuŋa-n gərbi-n Čokoːti ə-kəl nuŋan-ma-n ŋolit-tə gun-dʼə-rə nuŋa-n hiŋilgən-mə ŋaːlə-l-duli un-mu-wu-pki
mp nuŋan-n gərbiː-n Čokoti ə-kəl nuŋan-wə-n ŋəːlət-rə guːn-dʼə-rə nuŋan-n siŋilgəːn-wə ŋaːlə-l-liː uːn-muː-w-wkiː
ge 3.[NOM]-3SG name.[NOM]-3SG Chokoti.[NOM] NEG-IMP.2SG 3-ACC-3SG be.afraid-PTCP.NFUT say-IPFV-AOR.[3PL] 3.[NOM]-3SG snow-ACC hand-PL-PROL melt-DESID-TR-
gg 3.[NOM]-3SG Name.[NOM]-3SG Tschokoti.[NOM] NEG-IMP.2SG 3-ACC-3SG Angst.haben-PTCP.NFUT sagen-IPFV-AOR.[3PL] 3.[NOM]-3SG Schnee-ACC Hand-PL-PROL schmelzen-DESID-TR-
gr 3.[NOM]-3SG имя.[NOM]-3SG Чокоти.[NOM] NEG-IMP.2SG 3-ACC-3SG бояться-PTCP.NFUT сказать-IPFV-AOR.[3PL] 3.[NOM]-3SG снег-ACC рука-PL-PROL таять-DESID-TR-
mc pers.[n:case]-n:(poss) n.[n:case]-n:(poss) nprop.[n:case] v-v:imp.pn pers-n:case-n:(poss) v-v>ptcp v-v>v-v:tense1.[v:pn1] pers.[n:case]-n:(poss) n-n:case n-n:(num)-n:case v-v>v-v>v-v>ptcp.[n:case]
ps pers n nprop aux pers ptcp v pers n n ptcp
SeR pro.h:Poss np:Th 0.2.h:E pro.h:St 0.3.h:A pro.h:A np:P np:Ins
SyF np:S n:pred 0.2.h:S v:pred pro.h:O 0.3.h:S v:pred pro.h:S np:O ptcp:pred
fe Don't be afraid of him. They say, he is able to melt the snow in his hands.
fg Hab keine Angst vor ihm. Man sagt, er kann Schnee mit seinen Händen schmelzen.
ltr Не бойся его. Говорят, он умеет согревать в ладонях снег.
[91]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Gugin, on inʼildʼən omonmupčo umukon i Ollogir.” “Taduk əwa-da əsə gunə”, Ənukjə əhalwi hamdan, inʼamuktasi əhalduji.
st Гугин, он инилден омонмупчо умукон и Оллогир.” “Тадук эва-да эсэ гунэ”, Энуке эхалви хамдан, инямуктаси эхалдуи.
ts Gugin, on inʼildən omonmupčo umukon i Ollogir." Taduk eːwa-da əsə gunə, Ənukeː eːhalwi hamran, inʼamaktusi əhaldu.
tx Gugin, on inʼildən omonmupčo umukon i Ollogir." Taduk eːwa-da əsə gunə,
mb gu-gin on inʼ-i-l-də-n omon-mu-pčo umukon i Ollogir ta-duk eː-wa-da ə-sə gun-ə
mp guːn-gin oni in-i-l-rə-n əməːn-wu-pču umun i Ollogir tar-duk eː-wə-də ə-čəː guːn-rə
ge PTCP.HAB.[NOM] say-IMP.3SG how live-EP-INCH-AOR-3SG leave-PASS-ADJZ.[NOM] one.[NOM] and Ollogir.[NOM] that-ABL what-ACC-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] say-PTCP.NFUT
gg PTCP.HAB.[NOM] sagen-IMP.3SG wie leben-EP-INCH-AOR-3SG lassen-PASS-ADJZ.[NOM] eins.[NOM] und Ollogir.[NOM] jener-ABL was-ACC-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] sagen-PTCP.NFUT
gr PTCP.HAB.[NOM] сказать-IMP.3SG как жить-EP-INCH-AOR-3SG оставить-PASS-ADJZ.[NOM] один.[NOM] и Оллогир.[NOM] тот-ABL что-ACC-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] сказать-PTCP.NFUT
mc v-v:imp.pn interrog v-v:(ep)-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v>v-v>adj.[n:case] cardnum.[n:case] conj nprop.[n:case] dem-n:case interrog-n:case-clit v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp
ps v conj v adj cardnum conj nprop dem pro ptcp ptcp
SeR 0.2.h:A np.h:Th pro:Time pro:Th 0.3.h:A
SyF 0.2.h:S v:pred s:comp pro:O 0.3.h:S ptcp:pred
BOR RUS:gram
BOR-Morph dir:bare
fe He shall say how the last remaining Ollogir will live." Then he didn't say anything, Enuke closed his eyes, with tears in the eyes
fg Er soll sagen, wie der letzte verbleibende Ollogir leben wird." Dann sagte er nichts, Enuke schloss die Augen, mit Tränen in den Augen(?).
ltr Пусть скажет, как жить последнему из рода Оллогиров. - Потом он уже ничего не говорил мне, - добавил Энуке и закрыл глаза.
[92]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti mokanmə arakukan togolo nodarən, arakukan gunən: “Hindu bi əsəw haman birə, Ənukjə.
st Чокоты моканмэ аракукан тоголо нодарэн, аракукан гунэн: “Хинду би эсэв хаман бирэ, Энуке.
ts Čokoti mokanmə arakukan togolo nodarən, arakukan gunən: "Hindu bi əsəw haman birə, Ənukeː.
tx Ənukeː eːhalwi hamran, inʼamaktusi əhaldu. Čokoti mokanmə arakukan togolo nodarən, arakukan gunən: "Hindu
mb Ənukeː eːha-l-wi ham-ra-n inʼamaktu-si əha-l-du Čokoti mo-kan-mə arakukan togo-lo noda-rə-n araku-kan gun-ə-n hin-du
mp Ənukeː əːsa-l-wiː soːm-rə-n inʼəmuːkta-čiː əːsa-l-duː Čokoti moː-kəːn-wə arakukaːn togo-ləː noːdaː-rə-n arakuːn-kəːn guːn-rə-n siː-duː
ge Enuke.[NOM] eye-PL-RFL.SG close-AOR-3SG tear-ATTR.[NOM] eye-PL-DAT/LOC Chokoti.[NOM] wood-DIM-ACC silently fire-LAT throw-AOR-3SG slowly-DIM say-AOR-3SG you.SG-
gg Enuke.[NOM] Auge-PL-RFL.SG schließen-AOR-3SG Träne-ATTR.[NOM] Auge-PL-DAT/LOC Tschokoti.[NOM] Holz-DIM-ACC leise Feuer-LAT werfen-AOR-3SG langsam-DIM sagen-AOR-3SG du-DAT/LOC
gr Энукэ.[NOM] глаз-PL-RFL.SG закрыть-AOR-3SG слеза-ATTR.[NOM] глаз-PL-DAT/LOC Чокоти.[NOM] дерево-DIM-ACC тихонько огонь-LAT бросить-AOR-3SG медленно-DIM сказать-AOR-3SG ты-DAT/LOC
mc nprop.[n:case] n-n:(num)-n:rfl.poss v-v:tense1-v:pn1 n-n>adj.[n:case] n-n:(num)-n:case nprop.[n:case] n-n:(eval)-n:case adv n-n:case v-v:tense1-v:pn1 adv-n:(eval) v-v:tense1-v:pn1 pers-n:case
ps nprop n v adj n nprop n adv n v adv v pers
SeR np.h:A 0.3.h:Poss np:P np:L np.h:A np:Th np:G 0.3.h:A pro.h:B
SyF np.h:S np:O v:pred np.h:S np:O v:pred 0.3.h:S v:pred
fe (?). Chokoti silently put a piece of wood into the fire, he said slowly: "For you, I am not a shaman, Enuke.
fg Tschokoti legte leise ein Stück Holz ins Feuer, er sagte langsam: "Für dich bin ich kein Schamane, Enuke.
ltr Чокоты задумчиво пошевелил прутиком остывшие угли и медленно произнёс: - Для тебя я не шаман, Энуке.
[93]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Aka Čokoti minə gərbitkəl. Əhi dʼəpkəl, adʼəkəl. Timatnə
st Ака Чокоты минэ гэрбиткэл. Эхи депкэл, адекэл. Тыматнэ
ts Aka Čokoti minə gərbitkəl. Əhi dʼəpkəl, aːdʼəkəl. Timatnə
tx bi əsəw haman birə, Ənukeː. Aka Čokoti minə gərbitkəl. Əhi dʼəpkəl, aːdʼəkəl. Timatnə
mb bi ə-sə-w haman bi-rə Ənukeː aka Čokoti minə gərbi-t-kəl əhi dʼəp-kəl aː-dʼə-kəl timatnə
mp bi ə-čəː-w samaːn bi-rə Ənukeː akaː Čokoti minə gərbiː-t-kəl əsiː dʼəw-kəl aː-dʼə-kəl timaːtnə
ge DAT/LOC I.[NOM] NEG-PST-1SG shaman.[NOM] be-PTCP.NFUT Enuke elder.brother.[NOM] Chokoti.[NOM] I.ACC name-DUR-IMP.2SG now eat-IMP.2SG sleep-IPFV-IMP.2SG
gg ich.[NOM] NEG-PST-1SG Schamane.[NOM] sein-PTCP.NFUT Enuke älterer.Bruder.[NOM] Tschokoti.[NOM] ich.ACC nennen-DUR-IMP.2SG jetzt essen-IMP.2SG schlafen-IPFV-IMP.2SG morgens
gr я.[NOM] NEG-PST-1SG шаман.[NOM] быть-PTCP.NFUT Энукэ старший.брат.[NOM] Чокоти.[NOM] я.ACC назвать-DUR-IMP.2SG теперь есть-IMP.2SG спать-IPFV-IMP.2SG утром
mc pers.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 n.[n:case] v-v>ptcp nprop n.[n:case] nprop.[n:case] pers v-v>v-v:imp.pn adv v-v:imp.pn v-v>v-v:imp.pn adv
ps pers aux n ptcp nprop n nprop pers v adv v v adv
SeR pro.h:Th pro.h:Th 0.2.h:A 0.2.h:A 0.2.h:Th adv:Time
SyF pro.h:S n:pred cop pro.h:O 0.2.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred
fe Call me "brother Chokoti". Now eat and sleep. In the
fg Nenn mich "Bruder Tschokoti". Jetzt iss und schlaf. Am Morgen
ltr Зови меня дядя Чокоты. Сейчас ещё немного поешь и отдыхай. Утром
[94]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.160 (160) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.161 (161) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.162
stl hurudʼəp, čatərəlwə isəsildʼəp. Čatərəl bagdamal osal.“ Solongo əwa-da əsə gunə.
st хурудеп, чатэрэлвэ исэсилдеп. Чатэрэл багдамал осал.“ Солонго эва-да эсэ гунэ.
ts hurudʼəp, čaːtərəlwə isəsildʼəp. Čatərəl bagdamal oːsal." Solongo eːwa-da əsə gunə.
tx hurudʼəp, čaːtərəlwə isəsildʼəp. Čatərəl bagdamal oːsal." Solongo eːwa-da əsə
mb huru-dʼə-p čaːtərə-l-wə isə-si-l-dʼə-p čatərə-l bagdama-l oː-sa-l Solongo eː-wa-da ə-sə
mp suru-dʼəː-p čaːtərə-l-wə ičə-sin-l-dʼəː-p čaːtərə-l bagdama-l oː-čəː-l Solongo eː-wə-də ə-čəː
ge in.the.morning leave-FUT.IMM-1PL.IN polar.fox-PL-ACC see-INCEP-INCH-FUT.IMM-1PL.IN polar.fox-PL.[NOM] white-PL.[NOM] become-PTCP.PST-PL.[NOM] Solongo.[NOM] what-ACC-EMPH NEG-
gg losgehen-FUT.IMM-1PL.IN Polarfuchs-PL-ACC sehen-INCEP-INCH-FUT.IMM-1PL.IN Polarfuchs-PL.[NOM] weiß-PL.[NOM] werden-PTCP.PST-PL.[NOM] Solongo.[NOM] was-ACC-EMPH NEG-
gr уйти-FUT.IMM-1PL.IN песец-PL-ACC увидеть-INCEP-INCH-FUT.IMM-1PL.IN песец-PL.[NOM] белый-PL.[NOM] стать-PTCP.PST-PL.[NOM] Солонго.[NOM] что-ACC-EMPH NEG-
mc v-v:tense2-v:pn1 n-n:(num)-n:case v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn1 n-n:(num).[n:case] adj-n:(num).[n:case] v-v>ptcp-n:(num).[n:case] nprop.[n:case] interrog-n:case-clit v-
ps v n v n adj ptcp nprop pro ptcp
SeR 0.1.h:A np:Th 0.1.h:A np:Th np.h:A pro:Th
SyF 0.1.h:S v:pred np:O 0.1.h:S v:pred np:S adj:pred ptcp:pred np.h:S pro:O ptcp:pred
fe morning we'll leave, we'll look for polar foxes. The polar foxes have become white." Solongo didn't say anything.
fg gehen wir los, wir gucken nach Polarfüchsen. Die Polarfüchse sind weiß geworden." Solongo sagte gar nichts.
ltr поедем открывать пасти. Песец уже совсем белый. А Солонго ничего не сказала.
[95]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Nuŋanman-kə ŋido əsə hanŋuktara… Nonopkidu Čokoti bələmnʼidu urunʼiŋkin.
st Нуӈанман-кэ ӈидо эсэ ханӈуктара… Нонопкиду Чокоты бэлэмниду уруниӈкин.
ts Nuŋanman-kə ŋi-do əsə hanŋuktara. Nonopkidu Čokoti bələmnʼidu (urum-) urunʼiŋkin.
tx gunə. Nuŋanman-kə ŋi-do əsə hanŋuktara. Nonopkidu Čokoti bələmnʼidu (urum-) urunʼiŋkin.
mb gun-ə nuŋan-ma-n-kə ŋi-do ə-sə hanŋukta-ra nonopki-du Čokoti bələ-mnʼi-du urunʼ-i-ŋki-n
mp guːn-rə nuŋan-wə-n-kə ŋiː-də ə-čəː hanŋuːkta-rə nonopki-duː Čokoti bələ-mniː-duː urun-i-ŋki-n
ge PTCP.PST.[NOM] say-PTCP.NFUT 3-ACC-3SG-EMPH who.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] ask-PTCP.NFUT %beginning-DAT/LOC Chokoti.[NOM] help-NACT-DAT/LOC rejoice-EP-
gg PTCP.PST.[NOM] sagen-PTCP.NFUT 3-ACC-3SG-EMPH wer.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] fragen-PTCP.NFUT %Anfang-DAT/LOC Tschokoti.[NOM] helfen-NACT-DAT/LOC sich.freuen-EP-
gr PTCP.PST.[NOM] сказать-PTCP.NFUT 3-ACC-3SG-EMPH кто.[NOM]-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] спросить-PTCP.NFUT %начало-DAT/LOC Чокоти.[NOM] помочь-NACT-DAT/LOC радоваться-EP-
mc v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp pers-n:case-n:(poss)-clit interrog.[n:case]-clit v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp n-n:case nprop.[n:case] v-v>n-n:case v-v:(ep)-v:tense2
ps ptcp pers pro ptcp ptcp n nprop n v
SeR pro.h:R pro.h:A np:Time np.h:E np.h:St
SyF pro.h:O pro.h:S ptcp:pred np.h:S v:pred
fe Nobody asked her, though. In the beginning, Chokoti was happy about his helper.
fg Sie wurde von niemanden gefragt. Am Anfang freute sich Tschokoti über den Helfer.
ltr Но ведь её никто ни о чём не спрашивал… Первое время Чокоты был даже рад появившемуся помощнику.
[96]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ənukjə dʼalisi bison, antida hawawə ajat oŋkin, Čokoti ajat isəsiŋkin. Taduk, okin Ənukjə
st Энуке дялиси бисон, антыда хававэ аят оӈкин, Чокоты аят исэсиӈкин. Тадук, окин Энуке
ts Ənukeː dʼalisi bison, anti-da hawaːwə ajat oŋkin, Čokoti ajat isəsiŋkin. Taduk, okin Ənukeː
tx Ənukeː dʼalisi bison, anti-da hawaːwə ajat oŋkin, Čokoti ajat isəsiŋkin. Taduk, okin
mb Ənukeː dʼalisi bi-so-n anti-da hawaː-wə aja-t o-ŋki-n Čokoti aja-t isə-si-ŋki-n ta-duk okin
mp Ənukeː dʼaličiː bi-čəː-n anti-də hawaː-wə aja-t oː-ŋki-n Čokoti aja-t ičə-sin-ŋki-n tar-duk okin
ge PST.DIST-3SG Enuke.[NOM] clever.[NOM] be-PST-3SG what.kind.[NOM]-INDEF work-ACC good-ADVZ do-PST.DIST-3SG Chokoti.[NOM] good-ADVZ see-DUR-PST.DIST-3SG that-ABL when
gg PST.DIST-3SG Enuke.[NOM] klug.[NOM] sein-PST-3SG was.für.ein.[NOM]-INDEF Arbeit-ACC gut-ADVZ machen-PST.DIST-3SG Tschokoti.[NOM] gut-ADVZ sehen-DUR-PST.DIST-3SG jener-ABL wenn
gr PST.DIST-3SG Энукэ.[NOM] умный.[NOM] быть-PST-3SG какой.[NOM]-INDEF работа-ACC хороший-ADVZ делать-PST.DIST-3SG Чокоти.[NOM] хороший-ADVZ увидеть-DUR-PST.DIST-3SG тот-ABL когда
mc -v:pn2 nprop.[n:case] adj.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 adj.[n:case]-clit n-n:case adj-adj>adv v-v:tense2-v:pn2 nprop.[n:case] adj-adj>adv v-v>v-v:tense2-v:pn2 dem-n:case conj
ps nprop adj cop adj n adv v nprop adv v dem conj
SeR np.h:Th np:P 0.3.h:A np.h:E pro:Time
SyF np.h:S adj:pred cop np:O 0.3.h:S v:pred np.h:S v:pred s:temp
fe Enuke was clever, he did any work well, Chokoti saw [him] well. From that time,
fg Enuke war klug, er verrichte jegliche Arbeit gut, Tschokoti betrachtete [ihn] wohlwollend. Von dem Zeitpunkt,
ltr Энуке оказался смышленым, всё схватывал буквально на лету и любую работу делал так старательно, что Чокоты только одобрительно покашливал в кулак. Но потом, когда
[97]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl ətərən mərgədʼəmi, nuŋartin Solongonun dʼuktə čiwilda, utuwunmə-do gakal. Čokoti hiŋildən, əkun-ka odʼan?
st этэрэн мэргэдеми, нуӈартын Солонгонун дюктэ чивилда, утувунмэ-до гакал. Чокоты хиӈилдэн, экун-ка одян?
ts ətərən mərgədʼəmi, nuŋartin Solongonun dʼuktə čiwilda, "utuwunmə-də taɣal". Čokoti hiŋildən, eːkun-ka oːdʼan?
tx Ənukeː ətərən mərgədʼəmi, nuŋartin Solongonun dʼuktə čiwilda, "utuwunmə-də taɣal". Čokoti hiŋildən,
mb Ənukeː ətə-rə-n mərgə-dʼə-mi nuŋa-r-tin Solongo-nun dʼuktə čiwi-l-da utuwun-mə-də ta-ɣal Čokoti hiŋi-l-də-n
mp Ənukeː ətə-rə-n mərgə-dʼə-miː nuŋan-l-tin Solongo-nuːn dʼuːktə čiwi-l-rə uŋtuwuːn-wə-də ta-kəl Čokoti hinʼi-l-rə-n
ge Enuke.[NOM] finish-AOR-3SG grieve-IPFV-INF 3-PL.[NOM]-3PL Solongo-COM two.together twitter-INCH-AOR.[3PL] tambourine-ACC-EMPH pull.off-IMP.2SG Chokoti.[NOM] %think-INCH-
gg Enuke.[NOM] beenden-AOR-3SG trauern-IPFV-INF 3-PL.[NOM]-3PL Solongo-COM zu.zweit zwitschern-INCH-AOR.[3PL] Tamburin-ACC-EMPH abziehen-IMP.2SG Tschokoti.[NOM] %denken-INCH-
gr Энукэ.[NOM] закончить-AOR-3SG опечалиться-IPFV-INF 3-PL.[NOM]-3PL Солонго-COM вдвоем щебетать-INCH-AOR.[3PL] бубен-ACC-EMPH стянуть-IMP.2SG Чокоти.[NOM] %думать-INCH
mc nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 v-v>v-v:inf pers-n:(num).[n:case]-n:(poss) nprop-n>n adv v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n-n:case-clit v-v:imp.pn nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-
ps nprop v v pers nprop adv v n v nprop v
SeR np.h:A pro.h:A np:Com np:Th 0.2.h:A np.h:E
SyF pro.h:S v:pred np:O 0.2.h:S v:pred np.h:S v:pred
fe when Enuke stopped grieving, he together with Solongo started to chat, "pull the tambourine off" (?). Chokoti started to think about
fg als Enuke aufgehört hatte zu trauern, fingen Solongo und er an zu tuscheln, "zieh das Tamburin ab" (?). Tschokoti überlegte, was passieren
ltr печаль по утратам потихонечку покинула глаза и сердце Энуке, они с Солонго стали иногда устраивать вдвоём такой тарарам, что хоть бубен доставай. Чокоты всё чаще начал
[98]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Taduk-kə odan, əkun bipki. Solongotki i Ənukjənun nʼəŋnʼə əmərən!
st Тадук-кэ одан, экун бипки. Солонготки и Энукенун неӈне эмэрэн!
ts Taduk ((PAUSE)) eː, oːdan, eːkun bipki. Solongo Ənukeːnun nʼəŋnʼəjə əmərən!
tx eːkun-ka oːdʼan? Taduk ((PAUSE)) eː, oːdan, eːkun bipki. Solongo Ənukeːnun nʼəŋnʼəjə əmərən!
mb eːkun-ka oː-dʼa-n ta-duk eː oː-da-n eːkun bi-pki Solongo Ənukeː-nun nʼəŋnʼə-jə əmə-rə-n
mp eːkun-kə oː-dʼəː-n tar-duk eː oː-rə-n eːkun bi-wkiː Solongo Ənukeː-nuːn nʼəŋnʼə-jə əmə-rə-n
ge AOR-3SG what.[NOM]-EMPH become-FUT.IMM-3SG that-ABL eh become-AOR-3SG what.[NOM] be-PTCP.HAB.[NOM] Solongo.[NOM] Enuke-COM spring-ACC.INDEF come-AOR-3SG
gg AOR-3SG was.[NOM]-EMPH werden-FUT.IMM-3SG jener-ABL äh werden-AOR-3SG was.[NOM] sein-PTCP.HAB.[NOM] Solongo.[NOM] Enuke-COM Frühling-ACC.INDEF kommen-AOR-
gr -AOR-3SG что.[NOM]-EMPH стать-FUT.IMM-3SG тот-ABL э стать-AOR-3SG что.[NOM] быть-PTCP.HAB.[NOM] Солонго.[NOM] Энукэ-COM весна-ACC.INDEF прийти-AOR-3SG
mc v:pn1 interrog.[n:case]-clit v-v:tense2-v:pn2 dem-n:case interj v-v:tense1-v:pn1 interrog.[n:case] v-v>ptcp.[n:case] nprop.[n:case] nprop-n>n n-n:case v-v:tense1-v:pn1
ps interrog cop dem interj cop interrog ptcp nprop nprop n v
SeR pro:Th pro:Time
SyF s:comp cop s:rel v:pred
fe what will be? Then, eh, it happened, what always happens. [To] Solongo and Enuke came the spring [= they fell in love]!
fg wird? Dann, eh, passierte das, was immer passiert. [Zu] Solongo und Enuke kam der Frühling [= sie verliebten sich]!
ltr задумываться, а что же дальше? А дальше было то, что бывает всегда. К Солонго и Энуке пришла весна!
nt [DCh]: The syntax of the clause is quite unclear.
[99]
► ► ► ► ► ► ► ►
stl Nuartin ajawulda morwər. Čokoti əsə urunčədʼərə. Nuŋan tikulisilča,
st Нуартын аявулда морвэр. Чокоты эсэ урунчэдерэ. Нуӈан
ts Nuŋartin ajawulda morwər. Čokoti əsə urunčədʼərə. (Nuŋanman)
tx Nuŋartin ajawulda morwər. Čokoti əsə urunčədʼərə. (Nuŋanman)
mb nuŋa-r-tin ajaw-u-l-da mo-r-wər Čokoti ə-sə urun-čə-dʼə-rə nuŋan-ma-n
mp nuŋan-l-tin ajaw-i-l-rə məːn-l-wər Čokoti ə-čəː urun-dʼə-dʼə-rə nuŋan-wə-n
ge 3-PL.[NOM]-3PL like-EP-INCH-AOR.[3PL] self-PL-RFL.PL Chokoti.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] rejoice-IPFV-IPFV-PTCP.NFUT 3-ACC-3SG
gg 3SG 3-PL.[NOM]-3PL mögen-EP-INCH-AOR.[3PL] selbst-PL-RFL.PL Tschokoti.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] sich.freuen-IPFV-IPFV-PTCP.NFUT 3-ACC-3SG
gr 3-PL.[NOM]-3PL нравиться-EP-INCH-AOR.[3PL] сам-PL-RFL.PL Чокоти.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] радоваться-IPFV-IPFV-PTCP.NFUT 3-ACC-3SG
mc pers-n:(num).[n:case]-n:(poss) v-v:(ep)-v>v-v:tense1.[v:pn1] emphpro-n:(num)-n:rfl.poss nprop.[n:case] v-v>ptcp.[n:case] v-v>v-v>v-v>ptcp pers-n:case-
ps pers v emphpro nprop ptcp ptcp pers
SeR pro.h:E pro.h:St np.h:E
SyF pro.h:S v:pred pro.h:O np.h:S ptcp:pred
fe They fell in love with each other. Chokoti was not happy. (Him) he got
fg Sie verliebten sich in einander. Tschokoti war nicht glücklich. (Ihn) er wurde
ltr И только Чокоты не испытывал пьянящей радости всеобщего пробуждения от зимней меланхолии и спячки. Всё чаще
nt
[100]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl isətčənə, on Solongo Ənukjənun, ŋaləldʼi gadawər, dʼula əmədʼərə, ilmaktal, ajapčul.
st тыкулисилча, исэтчэнэ, он Солонго Энукенун, ӈалэлди гадавэр, дюла эмэдерэ, илмактал, аяпчул.
ts nuŋan tikulilča, isətčənə, on Solongo Ənukeːnun, ŋaːləldʼi gadawər, dʼula əmərə, ilmaktal, ajapčul.
tx nuŋan tikulilča, isətčənə, on Solongo Ənukeːnun, ŋaːləldʼi gadawər, dʼula əmərə,
mb nuŋa-n tiku-l-i-l-ča isə-t-čə-nə on Solongo Ənukeː-nun ŋaːlə-l-dʼi ga-da-wər dʼu-la əmə-rə
mp nuŋan-n tiku-l-i-l-čəː ičə-t-dʼə-nə oni Solongo Ənukeː-nuːn ŋaːlə-l-t ga-dəː-wər dʼuː-ləː əmə-rə
ge 3.[NOM]-3SG be.angry-INCH-EP-INCH-PTCP.PST.[NOM] see-RES-IPFV-CVB.SIM1 how Solongo.[NOM] Enuke-COM hand-PL-INSTR take-CVB.PURP-RFL.PL tent-LAT come-
gg 3.[NOM]-3SG sich.ärgern-INCH-EP-INCH-PTCP.PST.[NOM] sehen-RES-IPFV-CVB.SIM1 wie Solongo.[NOM] Enuke-COM Hand-PL-INSTR nehmen-CVB.PURP-RFL.PL Zelt-LAT kommen-
gr 3.[NOM]-3SG сердиться-INCH-EP-INCH-PTCP.PST.[NOM] увидеть-RES-IPFV-CVB.SIM1 как Солонго.[NOM] Энукэ-COM рука-PL-INSTR взять-CVB.PURP-RFL.PL чум-LAT прийти-
mc n:(poss) pers.[n:case]-n:(poss) v-v>v-v:(ep)-v>v-v>ptcp.[n:case] v-v>v-v>v-v:conv.impers interrog nprop.[n:case] nprop-n>n n-n:(num)-n:case v-v:conv.pers-v:pn2 n-n:case v-
ps pers ptcp v conj nprop nprop n v n v
SeR pro.h:E np.h:A np:Com 0.3.h:A np:G 0.3.h:A
SyF pro.h:S ptcp:pred s:adv s:comp
fe angry, when he saw, how Solongo and Enuke came to the tent to take [each other] by the hands, young, beautiful.
fg böse, als er sah, wie Solongo und Enuke zum Zelt kamen, um [einander] bei den Händen zu nehmen, jung, hübsch.
ltr мрачнел он, глядя, как Солонго и Энуке, взявшись за руки, возвращаются к чуму и издалека машут ему охапками всякоразных цветов, словно хвалятся своей красотой и молодостью, не замечая горькой усмешки на
[101]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti əhi əsə aja. Mjəwanman hargil dʼəbdʼərə! Əmərən
st Чокоты эхи эсэ ая. Меванман харгил дебдерэ! Эмэрэн
ts Čokoti əhi əsə aja. Meːwanman hargil dʼəbdʼərə! Əmərən
tx ilmaktal, ajapčul. Čokoti əhi əsə aja. Meːwanman hargil dʼəbdʼərə! Əmərən
mb ilmakta-l ajapču-l Čokoti əhi ə-sə aja meːwan-ma-n hargi-l dʼəb-dʼə-rə əmə-rə-n
mp ilmakta-l ajapču-l Čokoti əsiː ə-čəː aja meːwan-wə-n hargiː-l dʼəw-dʼə-rə əmə-rə-n
ge AOR.[3PL] young-PL.[NOM] beautiful-PL.[NOM] Chokoti.[NOM] now NEG-PTCP.PST.[NOM] good.[NOM] heart-ACC-3SG devil-PL.[NOM] eat-IPFV-AOR.[3PL] come-AOR
gg AOR.[3PL] jung-PL.[NOM] schön-PL.[NOM] Tschokoti.[NOM] jetzt NEG-PTCP.PST.[NOM] gut.[NOM] Herz-ACC-3SG Teufel-PL.[NOM] essen-IPFV-AOR.[3PL] kommen-
gr AOR.[3PL] молодой-PL.[NOM] красивый-PL.[NOM] Чокоти.[NOM] теперь NEG-PTCP.PST.[NOM] хороший.[NOM] сердце-ACC-3SG черт-PL.[NOM] есть-IPFV-AOR.[3PL] прийти-
mc v:tense1.[v:pn1] adj-n:(num).[n:case] adj-n:(num).[n:case] nprop.[n:case] adv v-v>ptcp.[n:case] adj.[n:case] n-n:case-n:(poss) n-n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] v-v:tense1-
ps adj adj nprop adv ptcp adj n n v v
SeR np.h:Th adv:Time 0.3.h:Poss np:P np.h:A
SyF np.h:S adj:pred np:O np.h:S v:pred v:pred
fe Chokoti is now not good. His heart is eaten by devils! There
fg Tschokoti ist jetzt nicht gutmütig. Sein Herz wird von bösen Geistern gefressen! Es kam der
ltr одноглазом лице своего доброго дяди. Но разве Чокоты теперь добрый? Разве не поселились в груди его злые духи и не рвут его сердце кривыми когтями? И
[102]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl tirganʼi, Čokoti, isətčənə Ənukjətki, ajakandʼi gunən: “Hi, Ənukjə, kali ondə! Mondə dʼuja okal.
st тыргани, Чокоты, исэтчэнэ Энукетки, аяканди гунэн: “Хи, Энуке, кали ондэ! Мондэ дюя окал.
ts tirganʼi, Čokoti, isətčənə Ənukeːtki, ajakakandʼi gunən: "Hi, Ənuke, kaːli onde! Mon-də dʼuja oːkal.
tx tirganʼi, Čokoti, isətčənə Ənukeːtki, ajakakandʼi gunən: "Hi, Ənuke, kaːli onde! Mon-də dʼuja
mb tirganʼi Čokoti isət-čə-nə Ənukeː-tki aja-ka-kan-dʼi gun-ə-n hi Ənuke kaːli o-nde mon-də dʼu-ja
mp tirganiː Čokoti ičət-dʼə-nə Ənukeː-tkiː aja-kəːn-kəːn-t guːn-rə-n siː Ənukeː kali oː.[rə]-ndi məːn-də dʼuː-jə
ge -3SG day.[NOM] Chokoti.[NOM] look-IPFV-CVB.SIM1 Enuke-ALL good-DIM-DIM-ADVZ say-AOR-3SG you.SG.[NOM] Enuke.[NOM] big.[NOM] become.[AOR]-2SG self.[NOM]-EMPH tent-
gg AOR-3SG Tag.[NOM] Tschokoti.[NOM] schauen-IPFV-CVB.SIM1 Enuke-ALL gut-DIM-DIM-ADVZ sagen-AOR-3SG du.[NOM] Enuke.[NOM] groß.[NOM] werden.[AOR]-2SG selbst.[NOM]-EMPH Zelt-
gr AOR-3SG день.[NOM] Чокоти.[NOM] смотреть-IPFV-CVB.SIM1 Энукэ-ALL хороший-DIM-DIM-ADVZ сказать-AOR-3SG ты.[NOM] Энукэ.[NOM] большой.[NOM] стать.[AOR]-2SG сам.[NOM]-EMPH чум-
mc v:pn1 n.[n:case] nprop.[n:case] v-v>v-v:conv.impers nprop-n:case adj-n:(eval)-n:(eval)-adj>adv v-v:tense1-v:pn1 pers.[n:case] nprop.[n:case] adj.[n:case] v.[v:tense1]-v:pn1 emphpro.[n:case]-clit n-n:case
ps n nprop v nprop adv v pers nprop adj cop emphpro n
SeR np:Th np.h:A np:G pro.h:Th pro:P
SyF np:S np.h:S s:adv v:pred pro.h:S adj:pred cop np:O
fe came the day, [when] Chokoti looked at Enuke and said tenderly: "You, Enuke, have become big! Make a chum yourself.
fg Tag, [als] Tschokoti Enuke ansah und zärtlich sagte: "Du, Enuke, bist groß geworden! Mache dir selbst ein Zelt.
ltr наступил день, когда Чокоты, повернувшись к Энуке, как-то особенно ласково сказал: - А ты совсем взрослым стал, Энуке! Пора тебе ставить свой чум.
[103]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Huŋtu akadu əkəl hawara. Dʼurdʼan ororwə minnʼilduk ororduk gakal”, Čokoti inʼəmuhinən, əhan doŋoto odan, hukəsi,
st Хуӈту акаду экэл хавара. Дюрдян орорвэ миннилдук орордук гакал”, Чокоты инемухинэн, эхан доӈото одан,
ts Huŋtu akadu əkəl hawara. Dʼurdʼan ororwə minnʼilduk ororduk gakal", Čokoti inʼəmuhinən, eːhan doŋoto oːdan, hutəsi,
tx oːkal. Huŋtu akadu əkəl hawara. Dʼurdʼan ororwə minnʼilduk ororduk
mb oː-kal huŋtu aka-du ə-kəl hawa-ra dʼur-dʼan oro-r-wə min-nʼi-l-duk oro-r-duk
mp oː-kəl huŋtu akaː-duː ə-kəl hawal-rə dʼuːr-dʼaːn oron-l-wə bi-ŋiː-l-duk oron-l-duk
ge ACC.INDEF do-IMP.2SG different.[NOM] elder.brother-DAT/LOC NEG-IMP.2SG work-PTCP.NFUT two-ten.[NOM] reindeer-PL-ACC I-ATTR-PL-ABL reindeer-PL-ABL
gg ACC.INDEF machen-IMP.2SG anders.[NOM] älterer.Bruder-DAT/LOC NEG-IMP.2SG arbeiten-PTCP.NFUT zwei-zehn.[NOM] Rentier-PL-ACC ich-ATTR-PL-ABL Rentier-PL-ABL
gr ACC.INDEF делать-IMP.2SG другой.[NOM] старший.брат-DAT/LOC NEG-IMP.2SG работать-PTCP.NFUT два-десять.[NOM] олень-PL-ACC я-ATTR-PL-ABL олень-PL-ABL
mc v-v:imp.pn adj.[n:case] n-n:case v-v:imp.pn v-v>ptcp cardnum-cardnum.[n:case] n-n:(num)-n:case pers-pers>posspro-n:(num)-n:case n-n:(num)-n:case
ps v adj n aux ptcp cardnum n posspro n
SeR 0.2.h:A np.h:B 0.2.h:A np:Th pro.h:Poss np:So
SyF 0.2.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred np:O
fe Don't work [anymore] for another elder brother. Take twenty reindeers of my reindeer", Chokoti wanted to laugh, his eyes became icy, like an
fg Arbeite nicht [mehr] für einen anderen älteren Bruder. Nimm zwanzig von meinen Rentieren", Tschokoti wollte lachen, seine Augen wurden eisig, wie
ltr Хватит работать на доброго дядю. Выбери двадцать оленей из моего стада, - Чокоты улыбнулся, и глаз его стал холодным,
[104]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref
stl “dʼuwi okal tadu, iduk əməsos – dundəduji Ollogirildu!”
st хукэси, “дюви окал таду, идук эмэсос – дундэдуи Оллогирилду!”
ts "dʼuwi oːkal tadu, iːdu əməsos – dundədun Ollogirdu!"
tx gakal", Čokoti inʼəmuhinən, eːhan doŋoto oːdan, hutəsi, "dʼuwi oːkal tadu, iːdu əməsos
mb ga-kal Čokoti inʼə-mu-hin-ə-n eːha-n doŋoto oː-da-n hutə-si dʼu-wi oː-kal ta-du iː-du əmə-so-s
mp ga-kəl Čokoti inʼəktə-muː-sin-rə-n əːsa-n doŋoto oː-rə-n sukə-čiː dʼuː-wiː oː-kəl tar-duː ir-duː əmə-čəː-s
ge take-IMP.2SG Chokoti.[NOM] laugh-DESID-INCEP-AOR-3SG eye.[NOM]-3SG frost.[NOM] become-AOR-3SG axe-ATTR.[NOM] tent.[NOM]-RFL.SG do-IMP.2SG that-DAT/LOC where-DAT/LOC come-
gg nehmen-IMP.2SG Tschokoti.[NOM] lachen-DESID-INCEP-AOR-3SG Auge.[NOM]-3SG Frost.[NOM] werden-AOR-3SG Axt-ATTR.[NOM] Zelt.[NOM]-RFL.SG machen-IMP.2SG jener-DAT/LOC wo-DAT/LOC kommen-
gr взять-IMP.2SG Чокоти.[NOM] смеяться-DESID-INCEP-AOR-3SG глаз.[NOM]-3SG мороз.[NOM] стать-AOR-3SG топор-ATTR.[NOM] чум.[NOM]-RFL.SG делать-IMP.2SG тот-DAT/LOC где-DAT/LOC прийти-
mc v-v:imp.pn nprop.[n:case] v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case]-n:(poss) n.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n>adj.[n:case] n.[n:case]-n:rfl.poss v-v:imp.pn dem-n:case interrog-n:case v-
ps v nprop v n n cop adj n v dem interrog v
SeR 0.2.h:A np.h:A 0.3.h:Poss np:Th 0.2.h:Poss np:P 0.2.h:A pro:L 0.2.h:A
SyF 0.2.h:S v:pred np.h:S v:pred np:S n:pred cop np:O 0.2.h:S v:pred s:rel
fe axe, "make your tent there, where you have come [from], in the land of the Ollogirs!"
fg eine Axt, "schlag dein Zelt dort auf, wo du [her]gekommen bist, im Land der Ollogirs!"
ltr как топор, - но только ставь свой чум там, откуда ты пришёл – на земле рода Оллогиров!
[105]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ənukjə isəsildən, Solongo ələwon haldən. Čokoti – alagumnʼi. Nuŋŋan
st Энуке исэсилдэн, Солонго элэвон халдэн. Чокоты – алагумни. Нуӈӈан
ts Ənukeː isəsildən, Solongo ələwon haːldən. Čokoti – alagumnʼi. Nuŋan
tx – dundədun Ollogirdu!" Ənukeː isəsildən, Solongo ələwon haːldən. Čokoti – alagumnʼi. Nuŋan
mb dundə-du-n Ollogir-du Ənukeː isə-si-l-də-n Solongo ələ-wo-n haː-l-də-n Čokoti alagu-mnʼi nuŋa-n
mp dundə-duː-n Ollogir-duː Ənukeː ičə-sin-l-rə-n Solongo ələː-wə-n saː-l-rə-n Čokoti alagu-mniː nuŋan-n
ge PST-2SG earth-DAT/LOC-3SG Ollogir-DAT/LOC Enuke.[NOM] see-DUR-INCH-AOR-3SG Solongo.[NOM] all-ACC-3SG know-INCH-AOR-3SG Chokoti.[NOM] learn-NACT.[NOM] 3.[NOM]
gg PST-2SG Erde-DAT/LOC-3SG Ollogir-DAT/LOC Enuke.[NOM] sehen-DUR-INCH-AOR-3SG Solongo.[NOM] alles-ACC-3SG wissen-INCH-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] lernen-NACT.[NOM] 3.[NOM]
gr PST-2SG земля-DAT/LOC-3SG Оллогир-DAT/LOC Энукэ.[NOM] увидеть-DUR-INCH-AOR-3SG Солонго.[NOM] весь-ACC-3SG знать-INCH-AOR-3SG Чокоти.[NOM] учить-NACT.[NOM] 3.[NOM]
mc v:tense2-v:pn2 n-n:case-n:(poss) nprop-n:case nprop.[n:case] v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] quant-n:case-n:(poss) v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] v-v>n.[n:case]
ps n nprop nprop v nprop quant v nprop n pers
SeR np:L np.h:Poss np.h:A np.h:E np:St np.h:Th pro.h:A
SyF np.h:S v:pred np.h:S np:O v:pred np.h:S n:pred pro.h:S
fe Enuke was still watching, Solongo has understood everything. Chokoti [was her] teacher. He
fg Enuke guckte immer noch, Solongo hat alles verstanden. Tschokoti [war ihr] Lehrer. Er selbst
ltr Энуке ещё удивленно смотрел на доброго шамана, а Солонго уже всё поняла. Не Чокоты ли научил её думать? Не он ли
[106]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl monʼin Solongowə aja ahit osan. “Bi huruldʼəm nuŋannunʼin”, Solongo gunən.
st монин Солонговэ ая ахит осан. “Би хурулдем нуӈаннунин”, Солонго гунэн.
ts moːnʼin Solongowə aja ahit oːsan. "Bi hurudʼəm nuŋannunʼin", Solongo gunən.
tx moːnʼin Solongowə aja ahit oːsan. "Bi hurudʼəm nuŋannunʼin", Solongo gunən.
mb moːnʼ-i-n Solongo-wə aja ahi-t oː-sa-n bi huru-dʼə-m nuŋan-nunʼ-i-n Solongo gun-ə-n
mp məːn-i-n Solongo-wə aja asiː-t oː-čəː-n bi suru-dʼəː-m nuŋan-nuːn-i-n Solongo guːn-rə-n
ge -3SG self.[NOM]-EP-3SG Solongo-ACC good.[NOM] woman-INSTR do-PST-3SG I.[NOM] leave-FUT.IMM-1SG 3-COM-EP-3SG Solongo.[NOM] say-AOR-3SG
gg -3SG selbst.[NOM]-EP-3SG Solongo-ACC gut.[NOM] Frau-INSTR machen-PST-3SG ich.[NOM] losgehen-FUT.IMM-1SG 3-COM-EP-3SG Solongo.[NOM] sagen-AOR-3SG
gr -3SG сам.[NOM]-EP-3SG Солонго-ACC хороший.[NOM] женщина-INSTR делать-PST-3SG я.[NOM] уйти-FUT.IMM-1SG 3-COM-EP-3SG Солонго.[NOM] сказать-AOR-3SG
mc pers.[n:case]-n:(poss) emphpro.[n:case]-n:(ep)-n:(poss) nprop-n:case adj.[n:case] n-n:case v-v:tense2-v:pn2 pers.[n:case] v-v:tense2-v:pn1 pers-n>n-n:(ep)-n:(poss) nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1
ps emphpro nprop adj n v pers v pers nprop v
SeR np.h:P pro.h:A pro:Com np.h:A
SyF np.h:O v:pred pro.h:S v:pred np.h:S v:pred
fe himself had made a good woman out of Solongo. "I'll go with him", Solongo said.
fg hat eine gute Frau aus Solongo gemacht. "Ich gehe mit ihm", sagte Solongo.
ltr воспитал её честной и смелой? - Тогда и мне надо собирать свои вещи, - просто сказала Солонго.
[107]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Čokoti guldən: “Hi omonmudʼandə. Hi Solongo Ultagir.“ “Bi omonmudʼəm Solongo Ollogiraldu.“
st Чокоты гулдэн: “Хи омонмудяндэ. Хи Солонго Ултагир.“ “Би омонмудем Солонго Оллогиралду.“
ts Čokoti guldən: "Hi omonmudʼandə. Hi Solongo Ultagir." "Bi omonmudʼəm Solongo Ollogiraldu."
tx Čokoti guldən: "Hi omonmudʼandə. Hi Solongo Ultagir." "Bi omonmudʼəm Solongo Ollogiraldu."
mb Čokoti gu-l-də-n hi omon-mu-dʼa-ndə hi Solongo Ultagir bi omon-mu-dʼə-m Solongo Ollogir-a-l-du
mp Čokoti guːn-l-rə-n siː əməːn-wu-dʼəː-ndi siː Solongo Ultagir bi əməːn-wu-dʼəː-m Solongo Ollogir-i-l-duː
ge Chokoti.[NOM] say-INCH-AOR-3SG you.SG.[NOM] leave-PASS-FUT.IMM-2SG you.SG.[NOM] Solongo.[NOM] Ultagir.[NOM] I.[NOM] leave-PASS-FUT.IMM-1SG Solongo.[NOM] Ollogir-EP-PL-
gg Tschokoti.[NOM] sagen-INCH-AOR-3SG du.[NOM] lassen-PASS-FUT.IMM-2SG du.[NOM] Solongo.[NOM] Ultagir.[NOM] ich.[NOM] lassen-PASS-FUT.IMM-1SG Solongo.[NOM] Ollogir-EP-PL-
gr Чокоти.[NOM] сказать-INCH-AOR-3SG ты.[NOM] оставить-PASS-FUT.IMM-2SG ты.[NOM] Солонго.[NOM] Ултагир.[NOM] я.[NOM] оставить-PASS-FUT.IMM-1SG Солонго.[NOM] Оллогир-EP-PL-
mc nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 pers.[n:case] v-v>v-v:tense2-v:pn1 pers.[n:case] nprop.[n:case] nprop.[n:case] pers.[n:case] v-v>v-v:tense2-v:pn1 nprop.[n:case] nprop-n:(ep)-n:(num)-
ps nprop v pers v pers nprop nprop pers v nprop nprop
SeR np.h:A pro.h:A pro.h:Th pro.h:Th np:L
SyF np.h:S v:pred pro.h:S v:pred pro.h:S n:pred pro.h:S v:pred
fe Chokoti said: "You'll stay. You, Solongo, [are] an Ultagir." "I will stay Solongo also at the Ollogirs."
fg Tschokoti sagte: "Du bleibst hier. Du, Solongo, [bist] eine Ultagir." "Ich werde auch bei den Ollogirs Solongo bleiben."
ltr Но Чокоты попытался выдернуть её: - Ты останешься здесь. Ты Солонго из рода Ултагир. - Я останусь Солонго и в роду Оллогиров.
[108]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Omakta garpa dilmawan Čokoti garparan, dilman əru odan. “Bi nuŋandun əwada otom burə!
st Омакта гарпа дылмаван Чокоты гарпаран, дылман эру одан. “Би нуӈандун эвада отом бурэ!
ts Omakta garpa dilmalwan Čokoti garparan, dilman əru oːdan. "Bi nuŋandun eːwa-da otom burə!"
tx Omakta garpa dilmalwan Čokoti garparan, dilman əru oːdan. "Bi nuŋandun eːwa-da
mb omakta garpa dil-ma-l-wa-n Čokoti garpa-ra-n dil-ma-n əru oː-da-n bi nuŋan-du-n eː-wa-da
mp omakta garpa dil-mə-l-wə-n Čokoti garpa-rə-n dil-mə-n əru oː-rə-n bi nuŋan-duː-n eː-wə-də
ge DAT/LOC new.[NOM] arrow.[NOM] head-DRV-PL-ACC-3SG Chokoti.[NOM] shoot-AOR-3SG head-DRV.[NOM]-3SG bad.[NOM] become-AOR-3SG I.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG what-ACC-EMPH
gg DAT/LOC neu.[NOM] Pfeil.[NOM] Kopf-DRV-PL-ACC-3SG Tschokoti.[NOM] schießen-AOR-3SG Kopf-DRV.[NOM]-3SG schlecht.[NOM] werden-AOR-3SG ich.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG was-ACC-EMPH
gr DAT/LOC новый.[NOM] стрела.[NOM] голова-DRV-PL-ACC-3SG Чокоти.[NOM] выстрелить-AOR-3SG голова-DRV.[NOM]-3SG плохой.[NOM] стать-AOR-3SG я.[NOM] 3-DAT/LOC-3SG что-ACC-EMPH
mc n:case adj.[n:case] n.[n:case] n-n>n-n:(num)-n:case-n:(poss) nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n>n.[n:case]-n:(poss) adj.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 pers.[n:case] pers-n:case-n:(poss) interrog-n:case-clit
ps adj n n nprop v n adj cop pers pers pro
SeR np:Cau np:G np.h:Poss 0.3.h:Poss np:Th pro.h:A pro.h:R pro:Th
SyF np:S np:O v:pred np:S adj:pred cop pro.h:S pro:O
fe А new arrow [was] shot into Chokoti's heads, his head became bad. "I won't give him anything!
fg Ein neuer Pfeil [wurde] Tschokoti in den Kopf geschossen, sein Kopf wurde verwirrt. "Ich werde ihm gar nichts geben!
ltr Новая невидимая стрела попала в голову Чокоты, разум его помутился. - Тогда я не дам ему ничего!
[109]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref (187) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.188 (188) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.189 (189) BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.190
stl Ajatmar bimčə əŋkin tugjə gunə!“ Čokoti tildən. “Hurugot, Ənukjə”, Solongo gunən, “dʼu
st Аятмар бимчэ эӈкин туге гунэ!“ Чокоты тылдэн. “Хуругот, Энуке”, Солонго гунэн, “дю
ts Ajatmar bimčə əŋki tugə gunə! Čokoti tildən. "Hurugot, Ənukeː", Solongo gunən, "dʼu
tx otom burə!" Ajatmar bimčə əŋki tugə gunə! Čokoti tildən. "Hurugot, Ənukeː",
mb oto-m bu-rə aja-tmar bi-mčə ə-ŋki tugə gun-ə Čokoti til-də-n huru-got Ənukeː Solongo
mp ətəː-m buː-rə aja-tmər bi-mčə ə-ŋki tugi guːn-rə Čokoti til-rə-n suru-ŋəːt Ənukeː Solongo
ge NEG.FUT-1SG give-PTCP.NFUT good-COMP.[NOM] be-COND.[3SG] NEG-PST.DIST so say-PTCP.NFUT Chokoti.[NOM] understand-AOR-3SG leave-IMP.1PL.IN Enuke.[NOM]
gg NEG.FUT-1SG geben-PTCP.NFUT gut-COMP.[NOM] sein-COND.[3SG] NEG-PST.DIST so sagen-PTCP.NFUT Tschokoti.[NOM] verstehen-AOR-3SG losgehen-IMP.1PL.IN Enuke.[NOM]
gr NEG.FUT-1SG давать-PTCP.NFUT хороший-COMP.[NOM] быть-COND.[3SG] NEG-PST.DIST так сказать-PTCP.NFUT Чокоти.[NOM] понять-AOR-3SG уйти-IMP.1PL.IN Энукэ.[NOM]
mc v-v:pn1 v-v>ptcp adj-adj>adj.[n:case] v-v:mood2.[v:pn2] v-v:tense2 adv v-v>ptcp nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 v-v:imp.pn nprop.[n:case]
ps aux ptcp adj aux aux adv ptcp nprop v v nprop nprop
SeR np.h:E 0.1.h:A np.h:A
SyF v:pred 0.3.h:S v:pred np.h:S v:pred 0.1.h:S v:pred np.h:S
fe Better he wouldn't have said this!" Chokoti understood. "Let's go, Enuke", Solongo said, "my father's
fg Besser hätte er das nicht gesagt!" Tschokoti verstand. "Gehen wir, Enuke", sagte Solongo, "das Zelt
ltr Лучше бы он не говорил этого! Сразу же понял Чокоты, но было уже поздно. - Пойдём, Энуке, - по-прежнему спокойно
[110]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl minnʼi aminʼiw dagali. Bi hoktowo hadʼəm.” Ənukjə ildan, ənə harə, əkun oran, əwa-da əsə gunə,
st минни аминив дагали. Би хоктово хадем.” Энуке илдан, энэ харэ, экун оран, эва-да эсэ гунэ,
ts minnʼi amiːnʼiw dagali. Bi (hoktoli) hoktowo hadʼəm." Ənukeː ildan, ənə haːrə, eːkun oːran, eːwa-da əsə gunə,
tx Solongo gunən, "dʼu minnʼi amiːnʼiw dagali. Bi (hoktoli) hoktowo hadʼəm." Ənukeː ildan, ənə
mb gun-ə-n dʼu min-nʼi amiːnʼ-i-w daga-li bi hokto-li hokto-wo ha-dʼə-m Ənukeː il-da-n ə-nə
mp guːn-rə-n dʼuː bi-ŋiː amiːn-i-w daga-liː bi sokto-liː sokto-wə saː-dʼə.[rə]-m Ənukeː il-rə-n ə-nə
ge Solongo.[NOM] say-AOR-3SG tent.[NOM] I-ATTR father.[NOM]-EP-1SG close-PROL I.[NOM] path-PROL path-ACC know-IPFV.[AOR]-1SG Enuke.[NOM] stop-AOR-3SG NEG-
gg Solongo.[NOM] sagen-AOR-3SG Zelt.[NOM] ich-ATTR Vater.[NOM]-EP-1SG nahe-PROL ich.[NOM] Weg-PROL Weg-ACC wissen-IPFV.[AOR]-1SG Enuke.[NOM] anhalten-AOR-3SG NEG-
gr Солонго.[NOM] сказать-AOR-3SG чум.[NOM] я-ATTR отец.[NOM]-EP-1SG близкий-PROL я.[NOM] дорога-PROL дорога-ACC знать-IPFV.[AOR]-1SG Энукэ.[NOM] остановиться-AOR-3SG NEG-
mc nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] pers-pers>posspro n.[n:case]-n:(ep)-n:(poss) adj-n:case pers.[n:case] n-n:case n-n:case v-v>v.[v:tense1]-v:pn1 nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 v-v:conv.impers
ps v n posspro n adj pers n n v nprop v aux
SeR np:Th pro.h:Poss pro.h:Poss pro.h:E np:St np.h:A
SyF v:pred np:S adj:pred pro.h:S np:O v:pred np.h:S v:pred s:adv
fe tent is close. I know the way." Enuke stood up, not knowing, what happened, he said
fg meines Vaters ist in der Nähe. Ich kenne den Weg." Enuke stand auf, ohne zu wissen, was passierte, er sagte
ltr сказала Солонго, - чум моего отца недалеко. Я хорошо знаю дорогу. И Энуке поднялся и, не совсем понимая, что
[111]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref
stl Solongonun hururən, idu Solongo asin, tadu əpko omonmurə.
st Солонгонун хурурэн, иду Солонго асин, таду эпко омонмурэ.
ts Solongonun hururən, idu Solongo aːsin, tadu əpko omonmurə.
tx haːrə, eːkun oːran, eːwa-da əsə gunə, Solongonun hururən, idu Solongo aːsin, tadu
mb haː-rə eːkun oː-ra-n eː-wa-da ə-sə gun-ə Solongo-nun huru-rə-n i-du Solongo aːsin ta-du
mp saː-rə eːkun oː-rə-n eː-wə-də ə-čəː guːn-rə Solongo-nuːn suru-rə-n i-duː Solongo aːčin tar-duː
ge CVB.SIM1 know-PTCP.NFUT what.[NOM] become-AOR-3SG what-ACC-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] say-PTCP.NFUT Solongo-COM leave-AOR-3SG where-DAT/LOC Solongo.[NOM] NEG.EX that-
gg CVB.SIM1 wissen-PTCP.NFUT was.[NOM] werden-AOR-3SG was-ACC-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] sagen-PTCP.NFUT Solongo-COM losgehen-AOR-3SG wo-DAT/LOC Solongo.[NOM] NEG.EX jener-
gr CVB.SIM1 знать-PTCP.NFUT что.[NOM] стать-AOR-3SG что-ACC-EMPH NEG-PTCP.PST.[NOM] сказать-PTCP.NFUT Солонго-COM уйти-AOR-3SG где-DAT/LOC Солонго.[NOM] NEG.EX тот-
mc v-v>ptcp interrog.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 interrog-n:case-clit v-v>ptcp.[n:case] v-v>ptcp nprop-n>n v-v:tense1-v:pn1 interrog-n:case nprop.[n:case] n dem-n:case
ps ptcp interrog v pro ptcp ptcp nprop v interrog nprop n dem
SeR pro:Th pro:Th 0.3.h:A np:Com 0.3.h:A pro:L np.h:Th pro:L
SyF s:comp pro:O 0.3.h:S ptcp:pred 0.3.h:S v:pred s:rel
fe nothing, he left with Solongo, he can't stay where Solongo is not.
fg nichts, er ging mit Solongo, wo Solongo nicht ist, kann er nicht bleiben.
ltr произошло, и не успев сказать ни слова, пошёл вслед за Солонго, потому что нельзя оставаться там, где её нет.
[112]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Buso Čokoti isətčəson, on nuŋartin hurudʼərə goroski ilmaktali dundəli, ənupču bison…
st Бусо Чокоты исэтчэсон, он нуӈартын хурудерэ гороски илмактали дундэли, энупчу бисон…
ts Buso Čokoti isəttən, on nuŋartin hurudʼərə goroskiː ilmaktali dundəli, ənupču bison.
tx əpko omonmurə. Buso Čokoti isəttən, on nuŋartin hurudʼərə goroskiː
mb ə-pko omon-mu-rə bu-so Čokoti isə-t-tə-n on nuŋa-r-tin huru-dʼə-rə goro-skiː
mp ə-wkə əməːn-wu-rə bu-čəː Čokoti ičə-t-rə-n oni nuŋan-l-tin suru-dʼə-rə goro-skiː
ge DAT/LOC NEG-PTCP.NEC.[NOM] leave-PASS-PTCP.NFUT die-PTCP.PST.[NOM] Chokoti.[NOM] see-RES-AOR-3SG how 3-PL.[NOM]-3PL leave-IPFV-AOR.[3PL] long-LOC.LAT
gg DAT/LOC NEG-PTCP.NEC.[NOM] lassen-PASS-PTCP.NFUT sterben-PTCP.PST.[NOM] Tschokoti.[NOM] sehen-RES-AOR-3SG wie 3-PL.[NOM]-3PL losgehen-IPFV-AOR.[3PL] lang-LOC.LAT
gr DAT/LOC NEG-PTCP.NEC.[NOM] оставить-PASS-PTCP.NFUT умереть-PTCP.PST.[NOM] Чокоти.[NOM] увидеть-RES-AOR-3SG как 3-PL.[NOM]-3PL уйти-IPFV-AOR.[3PL] долгий-LOC.LAT
mc v-v>ptcp.[n:case] v-v>v-v>ptcp v-v>ptcp.[n:case] nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog pers-n:(num).[n:case]-n:(poss) v-v>v-v:tense1.[v:pn1] adj-locn:loc.case
ps ptcp ptcp ptcp nprop v conj pers v adj
SeR 0.3.h:Th np.h:E pro.h:A
SyF 0.3.h:S ptcp:pred s:rel np.h:S v:pred s:comp
fe The dead Chokoti saw, how they left far away through the young world, it was painful.
fg Der geschlagene Tschokoti sah, wie sie weit weg durch die junge Welt gingen, es war schmerzhaft.
ltr Убитый, но ещё живой Чокоты видел, как они удаляются всё дальше и дальше по такой молодой тундре, что больно было смотреть…
[113]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Taduk aja Čokoti asin odan, dʼudun Həgdi Umukonəhasi Haman uŋtuwunnun oran.
st Тадук ая Чокоты асин одан, дюдун Хэгды Умуконэхаси Хаман уӈтувуннун оран.
ts Taduk aja Čokoti asin oːdan, dʼudun Həgdi, umukoeːhasi haman, uŋtuwunnun oːran.
tx ilmaktali dundəli, ənupču bison. Taduk aja Čokoti asin oːdan, dʼudun Həgdi, umukoeːhasi haman,
mb ilmakta-li dundə-li ənu-pču bi-so-n ta-duk aja Čokoti asin oː-da-n dʼu-du-n Həgdi umuko-eːha-si haman
mp ilmakta-liː dundə-liː ənuː-pču bi-čəː-n tar-duk aja Čokoti aːčin oː-rə-n dʼuː-duː-n Həgdi umun-əːsa-čiː samaːn
ge young-PROL earth-PROL hurt-ADJZ.[NOM] be-PST-3SG that-ABL good.[NOM] Chokoti.[NOM] NEG.EX become-AOR-3SG tent-DAT/LOC-3SG Hegdi.[NOM] one-eye-ATTR.[NOM] shaman.[NOM]
gg jung-PROL Erde-PROL wehtun-ADJZ.[NOM] sein-PST-3SG jener-ABL gut.[NOM] Tschokoti.[NOM] NEG.EX werden-AOR-3SG Zelt-DAT/LOC-3SG Hegdi.[NOM] eins-Auge-ATTR.[NOM] Schamane.[NOM]
gr молодой-PROL земля-PROL болеть-ADJZ.[NOM] быть-PST-3SG тот-ABL хороший.[NOM] Чокоти.[NOM] NEG.EX стать-AOR-3SG чум-DAT/LOC-3SG Хегди.[NOM] один-глаз-ATTR.[NOM] шаман.[NOM]
mc adj-n:case n-n:case v-v>adj.[n:case] v-v:tense2-v:pn2 dem-n:case adj.[n:case] nprop.[n:case] n v-v:tense1-v:pn1 n-n:case-n:(poss) nprop.[n:case] cardnum-n-n>adj.[n:case] n.[n:case]
ps adj n adj cop dem adj nprop n cop n nprop adj n
SeR np:Path pro:Time np.h:P 0.3.h:Poss np:L np.h:Th
SyF adj:pred cop np.h:S n:pred cop np.h:S
fe Then the good Chokoti died, in his chum Hegdi, the one-eyed shaman, appeared with the tambourine.
fg Der starb der gute Tschokoti, in seinem Zelt erschien Hegdi, der einäugige Schamane, mit dem Tamburin.
ltr И вместо доброго дяди Чокоты на пороге чума появился Большой Одноглазый Шаман с волчьим бубном.
[114]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Hihə! Hihə bigin”, Haman tədʼo nʼimŋanʼildan, mjəwanʼin guskohi uŋtuwunma koltudʼaran.
st “Хихэ! Хихэ бигин”, Хаман тэдё нимӈанилдан, меванин гускохи уӈтувунма колтудяран.
ts "Hiːhə, hiːhə ((...)) biɣin", haman tədʼoː nʼimŋanʼildan, meːwanmi guskohi uŋtuwunma koltudʼaran.
tx uŋtuwunnun oːran. "Hiːhə, hiːhə ((…)) biɣin", haman tədʼoː nʼimŋanʼildan, meːwanmi guskohi uŋtuwunma
mb uŋtuwun-nun oː-ra-n hiːhə hiːhə bi-ɣin haman tədʼoː nʼimŋanʼ-i-l-da-n meːwan-mi gusko-hi uŋtuwun-ma
mp uŋtuwuːn-nuːn oː-rə-n hisə hisə bi-gin samaːn tədʼəː nimŋan-i-l-rə-n meːwan-wiː guskə-čiː uŋtuwuːn-wə
ge tambourine-COM become-AOR-3SG stone.[NOM] stone.[NOM] be-IMP.3SG shaman.[NOM] really shamanize-EP-INCH-AOR-3SG heart.[NOM]-RFL.SG wolf-ATTR.[NOM] tambourine-ACC
gg Tamburin-COM werden-AOR-3SG Stein.[NOM] Stein.[NOM] sein-IMP.3SG Schamane.[NOM] wirklich schamanisieren-EP-INCH-AOR-3SG Herz.[NOM]-RFL.SG Wolf-ATTR.[NOM] Tamburin-ACC
gr бубен-COM стать-AOR-3SG камень.[NOM] камень.[NOM] быть-IMP.3SG шаман.[NOM] действительно шаманить-EP-INCH-AOR-3SG сердце.[NOM]-RFL.SG волк-ATTR.[NOM] бубен-ACC
mc n-n>n v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] n.[n:case] v-v:imp.pn n.[n:case] adv v-v:(ep)-v>v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case]-n:rfl.poss n-n>adj.[n:case] n-n:case
ps n v n n cop n adv v n adj n
SeR np:Com 0.3.h:Th np.h:A
SyF v:pred n:pred 0.3.h:S cop np.h:S v:pred np:S np:O
fe "A stone, he shall be a stone", the shaman really shamanized, his heart beats the wolf's tambourine (?).
fg "Ein Stein, er soll ein Stein sein", schamansierte der Schamane wirklich, sein Herz schlägt das Wolfstamburin (?).
ltr - Камень! Пусть будет камень! – хрипло заклинал настоящий Шаман, и сердце его негромко било в волчью шкуру.
[115]
► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Hargi! Bi hihəwə isəm! Ənukjə hihə ogin! Hihə, hihə,
st “Харги! Би хихэвэ исэм! Энуке хихэ огин! Хихэ, хихэ,
ts "Hargi! Bi hiːhəwə isəm! Ənukeː, hiːhə aːji! Hiːɣə, hiːɣə,
tx koltudʼaran. "Hargi! Bi hiːhəwə isəm! Ənukeː, hiːhə aːji! Hiːɣə,
mb koltu-dʼa-ra-n hargi bi hiːhə-wə isə-m Ənukeː hiːhə aːji hiːɣə
mp kolto-dʼə-rə-n hargiː bi hisə-wə ičə.[rə]-m Ənukeː hisə aːji hisə
ge punch-IPFV-AOR-3SG devil.[NOM] I.[NOM] stone-ACC see.[AOR]-1SG Enuke.[NOM] stone.[NOM] %% stone.[NOM]
gg mit.Faust.schlagen-IPFV-AOR-3SG Teufel.[NOM] ich.[NOM] Stein-ACC sehen.[AOR]-1SG Enuke.[NOM] Stein.[NOM] %% Stein.[NOM]
gr ударить.кулаком-IPFV-AOR-3SG черт.[NOM] я.[NOM] камень-ACC увидеть.[AOR]-1SG Энукэ.[NOM] камень.[NOM] %%
mc v-v>v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] pers.[n:case] n-n:case v.[v:tense1]-v:pn1 nprop.[n:case] n.[n:case] %% n.[n:case]
ps v n pers n v nprop n %% n
SeR pro.h:E np:St
SyF v:pred pro.h:S np:O v:pred
fe "Devil! I see a stone! Enuke, [he shall become?] a stone! A stone, a
fg "Teufel! Ich sehe einen Stein! Enuke, [er soll] ein Stein [werden?]! Ein Stein, ein
ltr - Духи Нижнего мира! Я вижу камень! Пусть Энуке станет камнем! Камень!
nt [DCh]: "aːji" is probably a mispronounciation of "o-gin" 'become-IMP.3SG'.
[116]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl hihə!” Solongo Ənukjənun gorolo bisotin, əsəŋkitin Čokotiwa doldira. Ənukjə ildan, ŋaləwan Solongo
st хихэ!” Солонго Энукенун гороло бисотын, эсэӈкитын Чокотыва долдыра. Энуке илдан, ӈалэван Солонго
ts hiːɣə!" Solongo Ənukeːnun goroloː bisoːtin, əsəŋkitin (Čoltowo) Čokotiwa doldira. Ənukeː ildan, ŋaləlwan Solongo
tx hiːɣə, hiːɣə!" Solongo Ənukeːnun goroloː bisoːtin, əsəŋkitin (Čoltowo) Čokotiwa doldira. Ənukeː ildan,
mb hiːɣə hiːɣə Solongo Ənukeː-nun goro-loː bi-soː-tin ə-sə-ŋki-tin Čokoti-wa doldi-ra Ənukeː il-da-n
mp hisə hisə Solongo Ənukeː-nuːn goro-ləː bi-čəː-tin ə-čəː-ŋki-tin Čokoti-wə doːldiː-rə Ənukeː il-rə-n
ge stone.[NOM] stone.[NOM] Solongo.[NOM] Enuke-COM long-LAT live-PST-3PL NEG-PST-PST.DIST-3PL Chokoti-ACC hear-PTCP.NFUT Enuke.[NOM] stop-AOR-3SG
gg Stein.[NOM] Stein.[NOM] Solongo.[NOM] Enuke-COM lang-LAT leben-PST-3PL NEG-PST-PST.DIST-3PL Tschokoti-ACC hören-PTCP.NFUT Enuke.[NOM] anhalten-AOR-3SG
gr камень.[NOM] камень.[NOM] камень.[NOM] Солонго.[NOM] Энукэ-COM долгий-LAT жить-PST-3PL NEG-PST-PST.DIST-3PL Чокоти-ACC слышать-PTCP.NFUT Энукэ.[NOM] остановиться-AOR-
mc n.[n:case] n.[n:case] nprop.[n:case] nprop-n>n adj-n:case v-v:tense2-v:pn2 v-v:tense2-v:tense2-v:pn2 nprop-n:case v-v>ptcp nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1
ps n n nprop nprop adj v aux nprop ptcp nprop v
SeR np.h:Th np:Com 0.3.h:E np.h:St np.h:A
SyF np.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred np.h:O np.h:S v:pred
fe stone, a stone!" Solongo and Enuke live for a long time, they didn't hear Chokoti. Enuke stopped, he released Solongo
fg Stein, ein Stein!" Solongo und Enuke lebten eine lange Zeit, sie hörten nichts von Tschokoti. Enuke hielt an, er ließ Solongos
ltr Камень! Камень!!! Солонго и Энуке были уже далеко и не могли услышать вопли обезумевшего Чокоты. Но Энуке вдруг остановился,
nt [DCh]: The verb form "əsəŋkitin" seems incorrect exhibiting double tense marking. [DCh]: Why dative and not ablative
[117]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl tirən ŋaləlduji, aran-aran gunən: “Goroski mondə ŋənədʼəkəl, Solongo… Əkəl
st тырэн ӈалэлдуи, аран-аран гунэн: “Гороски мондэ ӈэнэдекэл, Солонго… Экэл
ts tirən ŋaləldun, aran-aran gunən: "Goroskiː mon-də ŋənədʼəkəl, Solongo. Əkəl
tx ŋaləlwan Solongo tirən ŋaləldun, aran-aran gunən: "Goroskiː mondə ŋənədʼəkəl, Solongo. Əkəl
mb ŋalə-l-wa-n Solongo ti-rə-n ŋalə-l-du-n aran-aran gun-ə-n goro-skiː mo-ndə ŋənə-dʼə-kəl Solongo ə-kəl
mp ŋaːlə-l-wə-n Solongo tin-rə-n ŋaːlə-l-duː-n aran-aran guːn-rə-n goro-skiː məːn-s ŋənə-dʼə-kəl Solongo ə-kəl
ge hand-PL-ACC-3SG Solongo.[NOM] release-AOR-3SG hand-PL-DAT/LOC-3SG barely-barely say-AOR-3SG long-LOC.LAT self.[NOM]-2SG go-IPFV-IMP.2SG Solongo.[NOM] NEG-
gg Hand-PL-ACC-3SG Solongo.[NOM] loslassen-AOR-3SG Hand-PL-DAT/LOC-3SG kaum-kaum sagen-AOR-3SG lang-LOC.LAT selbst.[NOM]-2SG gehen-IPFV-IMP.2SG Solongo.[NOM] NEG-
gr 3SG рука-PL-ACC-3SG Солонго.[NOM] отпустить-AOR-3SG рука-PL-DAT/LOC-3SG едва-едва сказать-AOR-3SG долгий-LOC.LAT сам.[NOM]-2SG идти-IPFV-IMP.2SG Солонго.[NOM] NEG-
mc n-n:(num)-n:case-n:(poss) nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case-n:(poss) adv-adv v-v:tense1-v:pn1 adj-locn:loc.case emphpro.[n:case]-n:(poss) v-v>v-v:imp.pn nprop.[n:case] v-
ps n nprop v n adv v adj emphpro v nprop aux
SeR np:Th np.h:Poss 0.3.h:A 0.3.h:Poss 0.3.h:A np:G 0.2.h:A 0.2.h:A
SyF np:O 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred 0.2.h:S v:pred 0.2.h:S
BOR YAK:mod YAK:mod
fe 's hands out of his hands, he just said: "Go far away yourself, Solongo. Don't
fg Hand aus seinen Händen, er sagte nur: "Geh nun selbst weiter, Solongo. Guck
ltr выпустил руку Солонго из своей ладони и, еле ворочая языком, прошептал: - Дальше иди одна, Солонго… не
nt at "ŋaləldun"?
[118]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl isəttə, Solongo…” Solongo, on-kə oton isəttə, isəhinən, təpkəldən. Idu Ənukjə ilitčasan baldildan kali hihə.
st исэттэ, Солонго…” Солонго, он-кэ отон исэттэ, исэхинэн, тэпкэлдэн. Иду Энуке илитчасан балдылдан кали хихэ.
ts isəttə, Solongo." Solongo, on-kə oton isəttə, isəhinən, təpkəldən. Idu Ənukeː ilitčasan baldiran kaːli hiɣə.
tx isəttə, Solongo." Solongo, on-kə oton isəttə, isəhinən, təpkəldən. Idu Ənukeː ilitčasan
mb isət-tə Solongo Solongo on-kə oto-n isət-tə isə-hin-ə-n təpkə-l-də-n i-du Ənukeː il-i-t-ča-sa-n
mp ičət-rə Solongo Solongo oni-kə ətəː-n ičət-rə ičə-sin-rə-n təpkə-l-rə-n i-duː Ənukeː il-i-t-dʼə-rə-n
ge IMP.2SG look-PTCP.NFUT Solongo.[NOM] Solongo.[NOM] how-EMPH NEG.FUT-3SG look-PTCP.NFUT see-INCEP-AOR-3SG shout-INCH-AOR-3SG where-DAT/LOC Enuke.[NOM] stand-EP-DUR-IPFV-
gg IMP.2SG schauen-PTCP.NFUT Solongo.[NOM] Solongo.[NOM] wie-EMPH NEG.FUT-3SG schauen-PTCP.NFUT sehen-INCEP-AOR-3SG schreien-INCH-AOR-3SG wo-DAT/LOC Enuke.[NOM] stehen-EP-DUR-IPFV-
gr IMP.2SG смотреть-PTCP.NFUT Солонго.[NOM] Солонго.[NOM] как-EMPH NEG.FUT-3SG смотреть-PTCP.NFUT увидеть-INCEP-AOR-3SG кричать-INCH-AOR-3SG где-DAT/LOC Энукэ.[NOM] стоять-EP-DUR-IPFV-
mc v:imp.pn v-v>ptcp nprop.[n:case] nprop.[n:case] interrog-clit v-v:pn1 v-v>ptcp v-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v>v-v:tense1-v:pn1 interrog-n:case nprop.[n:case] v-v:(ep)-v>v-v>v-
ps ptcp nprop nprop interrog aux ptcp v v interrog nprop v
SeR np.h:A 0.3.h:A 0.3.h:A pro:L np.h:Th
SyF v:pred np.h:S 0.3.h:S v:pred v:pred 0.3.h:S v:pred s:rel
fe look, Solongo." Solongo, how couldn't she look, looked [immediately], and shouted. Where Enuke was standing, a big stone grew up.
fg nicht, Solongo." Solongo, wie könnte sie nicht gucken, guckte [sofort] und schrie auf. Wo Enuke gestanden hatte, entstand ein großer Stein.
ltr оборачивайся, Солонго… Солонго, конечно, сразу обернулась и закричала от ужаса. Вместо Энуке вырастала бесформенная глыба,
[119]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl “Ənukjə, Ənukjə”, təkkəldən, hoŋoldon Solongo, hihəwə kuwlədʼənə, ədoji nuŋanman baldipkanə.
st “Энуке, Энуке”, тэккэлдэн, хоӈолдон Солонго, хихэвэ кувлэденэ, эдои нуӈанман балдыпканэ.
ts "Ənukeː, Ənukeː", təpkəldən, hoŋoldon Solongo, hiɣəwə kuwlədʼənə, ədoːji nuŋanman baldipkaːnə.
tx baldiran kaːli hiɣə. "Ənukeː, Ənukeː", təpkəldən, hoŋoldon Solongo, hiɣəwə kuwlədʼənə, ədoːji
mb baldi-ra-n kaːli hiɣə Ənukeː Ənukeː təpkə-l-də-n hoŋo-l-do-n Solongo hiɣə-wə kuwlə-dʼə-nə ə-doː-ji
mp baldi-rə-n kali hisə Ənukeː Ənukeː təpkə-l-rə-n soŋo-l-rə-n Solongo hisə-wə kuwləː-dʼə-nə ə-dəː-wiː
ge AOR-3SG grow-AOR-3SG big.[NOM] stone.[NOM] Enuke.[NOM] Enuke.[NOM] shout-INCH-AOR-3SG cry-INCH-AOR-3SG Solongo.[NOM] stone-ACC embrace-IPFV-CVB.SIM1 NEG-
gg AOR-3SG wachsen-AOR-3SG groß.[NOM] Stein.[NOM] Enuke.[NOM] Enuke.[NOM] schreien-INCH-AOR-3SG weinen-INCH-AOR-3SG Solongo.[NOM] Stein-ACC umarmen-IPFV-CVB.SIM1 NEG-
gr AOR-3SG расти-AOR-3SG большой.[NOM] камень.[NOM] Энукэ.[NOM] Энукэ.[NOM] кричать-INCH-AOR-3SG плакать-INCH-AOR-3SG Солонго.[NOM] камень-ACC обхватить-IPFV-CVB.SIM1 NEG-
mc v:tense1-v:pn1 v-v:tense1-v:pn1 adj.[n:case] n.[n:case] nprop.[n:case] nprop.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 v-v>v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] n-n:case v-v>v-v:conv.impers v-v:conv.pers-
ps v adj n nprop nprop v v nprop n v aux
SeR np:P 0.3.h:A np.h:A np:Th 0.3.h:A
SyF v:pred np:S 0.3.h:S v:pred v:pred np.h:S s:adv s:purp
fe "Enuke, Enuke", she shouted, Solongo started to cry, embracing the stone, in order to not let him grow.
fg "Enuke, Enuke", schrie sie, Solongo fing an zu weinen und umarmte den Stein, um ihn nicht wachsen zu lassen.
ltr тяжело вдавливаясь в землю, теряя последние знакомые очертания. - Энуке! Энуке! - закричала, зарыдала Солонго, пытаясь обхватить этот камень, не дать ему расти дальше,
[120]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Həkupčul inʼamuktal hihətki buruldə, birakan oran. Kətə birakar olda.
st Хэкупчул инямуктал хихэтки бурулдэ, биракан оран. Кэтэ биракар олда.
ts Həkupčul inʼamuktal hiɣətki buruldə, (bira-) birakan oːran. Kətəː birakaːr olda.
tx nuŋanman baldipkaːnə. Həkupčul inʼamuktal hiɣətki buruldə, (bira-) birakan oːran. Kətəː birakaːr
mb nuŋan-ma-n baldi-pkaːn-ə həku-pču-l inʼamukta-l hiɣə-tki buru-l-də bira bira-kan oː-ra-n kətəː bira-kaː-r
mp nuŋan-wə-n baldi-wkəːn-rə həku-pču-l inʼəmuːkta-l hisə-tkiː buru-l-rə bira bira-kəːn oː-rə-n kətə bira-kəːn-l
ge CVB.PURP-RFL.SG 3-ACC-3SG grow-CAUS-PTCP.NFUT heat-ADJZ-PL.[NOM] tear-PL.[NOM] stone-ALL fall-INCH-AOR.[3PL] river river-DIM.[NOM] become-AOR-3SG many river-DIM-
gg CVB.PURP-RFL.SG 3-ACC-3SG wachsen-CAUS-PTCP.NFUT Hitze-ADJZ-PL.[NOM] Träne-PL.[NOM] Stein-ALL fallen-INCH-AOR.[3PL] Fluss Fluss-DIM.[NOM] werden-AOR-3SG viel Fluss-DIM-
gr CVB.PURP-RFL.SG 3-ACC-3SG расти-CAUS-PTCP.NFUT жара-ADJZ-PL.[NOM] слеза-PL.[NOM] камень-ALL упасть-INCH-AOR.[3PL] река река-DIM.[NOM] стать-AOR-3SG много река-DIM-
mc v:pn2 pers-n:case-n:(poss) v-v>v-v>ptcp n-n>adj-n:(num).[n:case] n-n:(num).[n:case] n-n:case v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n n-n:(eval).[n:case] v-v:tense1-v:pn1 quant n-n:(eval)-
ps pers ptcp adj n n v n n cop quant n
SeR pro:P np:P np:G np:Th np:Th
SyF np:S v:pred np:S cop np:S
fe Warm tears dropped onto the stone, a creek appeared. Many creeks appeared.
fg Warme Tränen tropften auf den Stein, ein Bach entstand. Viele Bäche entstanden.
ltr Горячие слёзы хлынули на холодную, шероховатую поверхность и побежали ручьём. Ручьёв становилось всё
[121]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Hihə hoŋodʼoson hunatnun. Hihə kali odan, amutkan odan. Inʼamukital
st Хихэ хоӈодёсон хунатнун. Хихэ кали одан, амуткан одан.
ts Hiɣə-do hoŋodʼoson hunatnun. Hihə kaːli oːdan, amutkaːn oːdan. Inʼamuktal
tx olda. Hiɣə-do hoŋodʼoson hunatnun. Hihə kaːli oːdan, amutkaːn oːdan.
mb o-l-da hiɣə-do hoŋo-dʼo-so-n hunat-nun hihə kaːli oː-da-n amut-kaːn oː-da-n inʼamukta-l
mp oː-l-rə hisə-də soŋo-dʼə-čəː-n hunaːt-nuːn hisə kali oː-rə-n aːmut-kəːn oː-rə-n inʼəmuːkta-
ge PL.[NOM] become-INCH-AOR.[3PL] stone.[NOM]-EMPH cry-IPFV-PST-3SG girl-COM stone.[NOM] big.[NOM] become-AOR-3SG lake-DIM.[NOM] become-AOR-3SG tear-
gg PL.[NOM] werden-INCH-AOR.[3PL] Stein.[NOM]-EMPH weinen-IPFV-PST-3SG Mädchen-COM Stein.[NOM] groß.[NOM] werden-AOR-3SG See-DIM.[NOM] werden-AOR-3SG Träne-
gr PL.[NOM] стать-INCH-AOR.[3PL] камень.[NOM]-EMPH плакать-IPFV-PST-3SG девушка-COM камень.[NOM] большой.[NOM] стать-AOR-3SG озеро-DIM.[NOM] стать-AOR-3SG слеза-
mc n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1] n.[n:case]-clit v-v>v-v:tense2-v:pn2 n-n>n n.[n:case] adj.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:(eval).[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-
ps cop n v n n adj cop n cop n
SeR np:A np:Com np:Th np:Th np:P
SyF cop np:S v:pred np:S adj:pred cop np:S cop np:S
fe The stone, however, cried together with the girl. The stone became big, a lake appeared. The tears
fg Der Stein aber weinte zusammen mit dem Mädchen. Der Stein wurde groß, ein See entstand. Die Tränen
ltr больше словно и камень оплакивал остановившуюся, несостоявшуюся судьбу. Вскоре у подножия валуна образовалось небольшое озеро. Слёзы всё
[122]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl ojondʼəsotin, bira kali odan. Čokoti haman isətčəson, on Ənukjə hihə odan, ərunčədʼəson, Solongowə isərən, mudu gabdʼariwa.
st Инямукитал оёндесотын, бира кали одан. Чокоты хаман исэтчэсон, он Энуке хихэ одан, эрунчэдесон, Солонговэ исэрэн, муду габдярива.
ts ojoːdʼəsotin, bira kaːli oːdan. Čokoti haman isətčoːn, on (o-) on Ənukeː hiɣə oːdan, ərunčədʼəson, Solongo isərən, mudu gabdʼariwa.
tx Inʼamuktal ojoːdʼəsotin, bira kaːli oːdan. Čokoti haman isətčoːn, on (o-) on Ənukeː hiɣə oːdan,
mb ojoː-dʼə-so-tin bira kaːli oː-da-n Čokoti haman isə-t-čoː-n on on Ənukeː hiɣə oː-da-n
mp l əjəː-dʼə-čəː-tin bira kali oː-rə-n Čokoti samaːn ičə-t-čəː-n oni oni Ənukeː hisə oː-rə-n
ge PL.[NOM] sink-IPFV-PST-3PL river.[NOM] big.[NOM] become-AOR-3SG Chokoti.[NOM] shaman.[NOM] see-RES-PST-3SG how how Enuke.[NOM] stone.[NOM] become-AOR-
gg PL.[NOM] sinken-IPFV-PST-3PL Fluss.[NOM] groß.[NOM] werden-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] Schamane.[NOM] sehen-RES-PST-3SG wie wie Enuke.[NOM] Stein.[NOM] werden-AOR-
gr PL.[NOM] тонуть-IPFV-PST-3PL река.[NOM] большой.[NOM] стать-AOR-3SG Чокоти.[NOM] шаман.[NOM] увидеть-RES-PST-3SG как как Энукэ.[NOM] камень.[NOM] стать-AOR-
mc n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense2-v:pn2 n.[n:case] adj.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] n.[n:case] v-v>v-v:tense2-v:pn2 interrog interrog nprop.[n:case] n.[n:case] v-v:tense1-
ps v n adj cop nprop n v conj conj nprop n cop
SeR np:Th np.h:E np.h:Th
SyF v:pred np:S adj:pred cop np.h:S v:pred s:comp
fe sank, the river became big. The shaman Chokoti saw, how Enuke became a stone, he was happy (?), he saw Solongo, who was taken by the water.
fg versanken, der Fluss wurde groß. Der Schamane Tschokoti sah, wie Enuke zu einem Stein wurde, er freute sich (?), er sah Solongo, die vom Wasser mitgenommen wurde.
ltr текли, и вода прибывала.
nt [DCh:] Is "ərun-" really a variant of "urun-"?; accusative marking of "Solongo" is missing.
[123]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Muduk Solongowə Čokoti tuksančədaji nʼikərən, dilman Solongo ətərən isəpdʼəmi.
st Мудук Солонговэ Чокоты туксанчэдаи никэрэн, дылман Солонго этэрэн исэпдеми.
ts Muduk Solongowə Čokoti (tuksandʼa-) tuksadʼaji nʼikədʼərən, dilman Solongo ətərən
tx ərunčədʼəson, Solongo isərən, mudu gabdʼariwa. Muduk Solongowə Čokoti (tuksandʼa-) tuksadʼaji
mb ərun-čə-dʼə-so-n Solongo isə-rə-n mu-du ga-b-dʼa-ri-wa mu-duk Solongo-wə Čokoti tuksa-n-dʼa tuksa-dʼa-ji
mp urun-dʼə-dʼə-čəː-n Solongo ičə-rə-n muː-duː ga-wu-dʼə-riː-wə muː-duk Solongo-wə Čokoti tuksa-n-dʼə tuksa-dəː-wiː
ge 3SG rejoice-IPFV-IPFV-PST-3SG Solongo.[NOM] see-AOR-3SG water-DAT/LOC take-PASS-IPFV-PTCP.PRS-ACC water-ABL Solongo-ACC Chokoti.[NOM] run-DRV-IPFV run-CVB.PURP-RFL.SG
gg 3SG sich.freuen-IPFV-IPFV-PST-3SG Solongo.[NOM] sehen-AOR-3SG Wasser-DAT/LOC nehmen-PASS-IPFV-PTCP.PRS-ACC Wasser-ABL Solongo-ACC Tschokoti.[NOM] laufen-DRV-IPFV laufen-CVB.PURP-RFL.SG
gr 3SG радоваться-IPFV-IPFV-PST-3SG Солонго.[NOM] увидеть-AOR-3SG вода-DAT/LOC взять-PASS-IPFV-PTCP.PRS-ACC вода-ABL Солонго-ACC Чокоти.[NOM] бежать-DRV-IPFV бежать-CVB.PURP-RFL.SG
mc v:pn1 v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn2 nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:case v-v>v-v>v-v>ptcp-n:case n-n:case nprop-n:case nprop.[n:case] v-v>v-v>v v-v:conv.pers-v:pn2
ps v nprop v n ptcp n nprop nprop v v
SeR 0.3.h:E np.h:St 0.3.h:E np:Cau np:So
SyF 0.3.h:S v:pred 0.3.h:S v:pred s:rel np.h:O np.h:S
fe Chokoti tried to make Solongo run out of the water (?), Solongo's head stopped to be visible.
fg Tschokoti versuchte Solongo dazu zu bringen aus dem Wasser zu laufen (?), Solongos Kopf
ltr Напрасно тянул он руки к Озеру, напрасно умолял злых духов сохранить ему Солонго –
nt
[124]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Haman ŋalədulaji isəhinən, ŋalədun hihə, uŋtuwun asin.
st Хаман ӈалэдулаи исэхинэн, ӈалэдун хихэ, уӈтувун асин.
ts isəpdʼəmi. Haman ŋaləlduji isəhinən, ŋaləldun hiɣə, uŋtuwun asin.
tx nʼikədʼərən, dilman Solongo ətərən isəpdʼəmi. Haman ŋaləlduji isəhinən, ŋaləldun
mb nʼikə-dʼə-rə-n dil-ma-n Solongo ətə-rə-n isə-p-dʼə-mi haman ŋalə-l-du-ji isə-hin-ə-n ŋalə-l-du-n
mp nʼəkə-dʼə-rə-n dil-mə-n Solongo ətə-rə-n ičə-wu-dʼə-miː samaːn ŋaːlə-l-duː-wiː ičə-sin-rə-n ŋaːlə-l-duː-n
ge be.going.to-IPFV-AOR-3SG head-DRV.[NOM]-3SG Solongo.[NOM] finish-AOR-3SG see-PASS-IPFV-INF shaman.[NOM] hand-PL-DAT/LOC-RFL.SG see-INCEP-AOR-3SG hand-PL-DAT/LOC-3SG
gg dabei.sein.zu.tun-IPFV-AOR-3SG Kopf-DRV.[NOM]-3SG Solongo.[NOM] beenden-AOR-3SG sehen-PASS-IPFV-INF Schamane.[NOM] Hand-PL-DAT/LOC-RFL.SG sehen-INCEP-AOR-3SG Hand-PL-DAT/LOC-3SG
gr собираться-IPFV-AOR-3SG голова-DRV.[NOM]-3SG Солонго.[NOM] закончить-AOR-3SG увидеть-PASS-IPFV-INF шаман.[NOM] рука-PL-DAT/LOC-RFL.SG увидеть-INCEP-AOR-3SG рука-PL-DAT/LOC-3SG
mc v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n>n.[n:case]-n:(poss) nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 v-v>v-v>v-v:inf n.[n:case] n-n:(num)-n:case-n:rfl.poss v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num)-n:case-n:(poss)
ps v n nprop v v n n v n
SeR np:St np.h:Poss v:Th np.h:A 0.3.h:Poss np:G 0.3.h:Poss np:L
SyF v:pred np:S v:pred v:O np.h:S v:pred
fe The shaman looked into his hands, in his hands there is a stone, there is no tambourine.
fg war nicht mehr zu sehen. Der Schamane schaute in seine Hände, in seinen Händen ist ein Stein, da ist kein Tamburin.
ltr скрылась в волнах её голова, нет больше Солонго. Глянул на свои руки Шаман, а в руках его не волчий бубен, а камень.
[125]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Dʼuji isəhinən, dʼun hihə osa. Čokoti tildən, Hargil inʼəktədʼərə.
st Дюи исэхинэн, дюн хихэ оса. Чокоты тылдэн, Харгил инектэдерэ.
ts Dʼun isəsinən, dʼuga hiɣə oːran. Čokoti tildən, hargil inʼəktədʼərə.
tx hiɣə, uŋtuwun asin. Dʼun isəsinən, dʼuga hiɣə oːran. Čokoti tildən, hargil inʼəktədʼərə.
mb hiɣə uŋtuwun asin dʼu-n isə-sin-ə-n dʼu-ga hiɣə oː-ra-n Čokoti til-də-n hargi-l inʼəktə-dʼə-rə
mp hisə uŋtuwuːn aːčin dʼuː-n ičə-sin-rə-n dʼuː-ga hisə oː-rə-n Čokoti til-rə-n hargiː-l inʼəktə-dʼə-rə
ge stone.[NOM] tambourine.[NOM] NEG.EX tent.[NOM]-3SG see-INCEP-AOR-3SG tent-%%.[NOM] stone.[NOM] become-AOR-3SG Chokoti.[NOM] understand-AOR-3SG devil-PL.[NOM] laugh-IPFV-AOR.[3PL]
gg Stein.[NOM] Tamburin.[NOM] NEG.EX Zelt.[NOM]-3SG sehen-INCEP-AOR-3SG Zelt-%%.[NOM] Stein.[NOM] werden-AOR-3SG Tschokoti.[NOM] verstehen-AOR-3SG Teufel-PL.[NOM] lachen-IPFV-AOR.[3PL]
gr камень.[NOM] бубен.[NOM] NEG.EX чум.[NOM]-3SG увидеть-INCEP-AOR-3SG чум-%%.[NOM] камень.[NOM] стать-AOR-3SG Чокоти.[NOM] понять-AOR-3SG черт-PL.[NOM] смеяться-IPFV-
mc n.[n:case] n.[n:case] n n.[n:case]-n:(poss) v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n>n.[n:case] n.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 nprop.[n:case] v-v:tense1-v:pn1 n-n:(num).[n:case] v-v>v-v:tense1.[v:pn1]
ps n n n n v n n cop nprop v n v
SeR np:Th np:Th 0.3.h:Poss np:St 0.3.h:E np:Th np.h:E np.h:A
SyF np:S np:S n:pred np:O 0.3.h:S v:pred np:S n:pred cop np.h:S v:pred np.h:S v:pred
fe He saw his tent, his tent has become a stone. Chokoti understood [that] the devils were laughing [about him].
fg Er sah sein Zelt, sein Zelt ist zu einem Stein geworden. Tschokoti verstand, [dass] die bösen Geister [über ihn] lachten.
ltr Повернулся к чуму, а чум стоит не шкурами-нюками покрыт, а каменными плитами. Понял тогда Чокоты, что надсмеялись над ним злые духи.
[126]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Hihəsi uŋtuwunma koltoron, hihəsi dʼumala irən. Hihəsi dʼuman ərildən, kalitmar oldan, Amutpa gadaji nʼikərən, nʼaŋnʼa
st Хихэси уӈтувунма колторон, хихэси дюмала ирэн. Хихэси дюман эрилдэн, калитмар олдан, Амутпа гадаи никэрэн,
ts Hihə uŋtuwunma koltoron, hihə dʼumawa (oː-) (oːran) iːrən. Hiɣə dʼuman ərildən, kaːlitmar oldan, amutpa gadaji nʼikərən, nʼaŋnʼa
tx Hihə uŋtuwunma koltoron, hihə dʼumawa (oː-) (oːran) iːrən. Hiɣə dʼuman ərildən, kaːlitmar
mb hihə uŋtuwun-ma kolto-ro-n hihə dʼu-ma-wa oː oː-ra-n iː-rə-n hiɣə dʼu-ma-n əri-l-də-n kaːli-tmar
mp hisə uŋtuwuːn-wə kolto-rə-n hisə dʼuː-mə-wə oː oː-rə-n iː-rə-n hisə dʼuː-wə-n əriː-l-rə-n kali-tmər
ge stone.[NOM] tambourine-ACC punch-AOR-3SG stone.[NOM] tent-DRV-ACC do do-AOR-3SG enter-AOR-3SG stone.[NOM] tent-ACC-3SG dig-INCH-AOR-3SG big-
gg Stein.[NOM] Tamburin-ACC mit.Faust.schlagen-AOR-3SG Stein.[NOM] Zelt-DRV-ACC machen machen-AOR-3SG reingehen-AOR-3SG Stein.[NOM] Zelt-ACC-3SG graben-INCH-AOR-3SG groß-
gr AOR.[3PL] камень.[NOM] бубен-ACC ударить.кулаком-AOR-3SG камень.[NOM] чум-DRV-ACC делать делать-AOR-3SG войти-AOR-3SG камень.[NOM] чум-ACC-3SG копать-INCH-AOR-3SG большой-
mc n.[n:case] n-n:case v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] n-n>n-n:case v v-v:tense1-v:pn1 v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] n-n:case-n:(poss) v-v>v-v:tense1-v:pn1 adj-
ps n n v n n v v v n n v adj
SeR np:P 0.3.h:A np:G 0.3.h:A np:Th 0.3.h:A
SyF np:O 0.3.h:S v:pred np:O 0.3.h:S v:pred np:O 0.3.h:S v:pred adj:pred
fe He punched the stone tambourine, he (made) entered the stone tent. He dug [out] the stone chum, it became bigger, it was about to take the
fg Er schlug das Steintamburin, er (machte) ging in das Steinzelt hinein. Es grub das Steinzelt [aus], es wurde größer, es war dabei den See
ltr Ударил он кулаком в каменный бубен и вошёл в каменный чум. Задышал Каменный Чум, и с каждым вздохом становился всё выше
[127]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
ref BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.218
stl əsə baldipkanə. Tugdo ilitčaran kali Jaŋ, Amut dagadun.
st няӈня эсэ балдыпканэ. Тугдо илитчаран кали Яӈ, Амут дагадун.
ts əsə baldipkaːnə. Tug-do ilitčaran kaːli jaŋ, amut dagadun.
tx oldan, amutpa gadaji nʼikərən, nʼaŋnʼa əsə baldipkaːnə. Tug-do ilitčaran
mb o-l-da-n amut-pa ga-da-ji nʼikə-rə-n nʼaŋnʼa ə-sə baldi-pkaːn-ə tug-do il-i-t-ča-ra-n
mp oː-l-rə-n aːmut-wə ga-dəː-wiː nʼəkə-rə-n nʼaŋnʼa ə-čəː baldi-wkəːn-rə tugi-də il-i-t-dʼə-rə-n
ge COMP.[NOM] become-INCH-AOR-3SG lake-ACC take-CVB.PURP-RFL.SG be.going.to-AOR-3SG sky.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] grow-CAUS-PTCP.NFUT so-EMPH stand.up-EP-RES-IPFV-AOR-3SG
gg COMP.[NOM] werden-INCH-AOR-3SG See-ACC nehmen-CVB.PURP-RFL.SG dabei.sein.zu.tun-AOR-3SG Himmel.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] wachsen-CAUS-PTCP.NFUT so-EMPH aufstehen-EP-RES-IPFV-AOR-3SG
gr COMP.[NOM] стать-INCH-AOR-3SG озеро-ACC взять-CVB.PURP-RFL.SG собираться-AOR-3SG небо.[NOM] NEG-PTCP.PST.[NOM] расти-CAUS-PTCP.NFUT так-EMPH встать-EP-RES-IPFV-AOR-3SG
mc adj>adj.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 n-n:case v-v:conv.pers-v:pn2 v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case] v-v>ptcp.[n:case] v-v>v-v>ptcp adv-clit v-v:(ep)-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1
ps cop n v v n ptcp ptcp adv v
SeR 0.3:Th np:Th 0.3:Th np:Cau
SyF 0.3.S cop s:purp 0.3:S v:pred np:S ptcp:pred v:pred
fe lake, the sky didn't let it grow. So a big mountain arose, close to the lake.
fg einzunehmen, der Himmel ließ es nicht wachsen. So entstand ein großer Berg, nahe am See.
ltr и выше, будто хотел он добраться до Озера, но верхушка упёрлась в небо, и расти ему стало некуда… Так и стоит огромная Гора недалеко от
[128]
► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► ►
stl Ədʼəŋə Čokoti muwə gada. Amuttu Hihə gildəndʼərən — Hihə ajapčukan opki, oki nuŋanman
st Эдеӈэ Чокоты мувэ гада. Амутту Хихэ гилдэндерэн — Хихэ аяпчукан опки, оки нуӈанман
ts Ədʼəŋoː Čokoti muwə gada. Amuttu hiɣə gildədʼərən — hiɣə ajapčukaːn oːpki, oki nuŋanman
tx kaːli jaŋ, amut dagadun. Ədʼəŋoː Čokoti muwə gada. Amuttu hiɣə gildədʼərən — hiɣə
mb kaːli jaŋ amut daga-du-n ə-dʼəŋoː Čokoti mu-wə ga-da amut-tu hiɣə gildə-dʼə-rə-n hiɣə
mp kali jaŋ aːmut daga-duː-n ə-dʼəŋəː Čokoti muː-wə ga-rə aːmut-duː hisə gildi-dʼə-rə-n hisə
ge big.[NOM] mountain.[NOM] lake.[NOM] close-DAT/LOC-3SG NEG-PTCP.FUT.[NOM] Chokoti.[NOM] water-ACC take-PTCP.NFUT lake-DAT/LOC stone.[NOM] sparkle-IPFV-AOR-3SG stone.[NOM]
gg groß.[NOM] Berg.[NOM] See.[NOM] nahe-DAT/LOC-3SG NEG-PTCP.FUT.[NOM] Tschokoti.[NOM] Wasser-ACC nehmen-PTCP.NFUT See-DAT/LOC Stein.[NOM] funkeln-IPFV-AOR-3SG Stein.[NOM]
gr большой.[NOM] гора.[NOM] озеро.[NOM] близкий-DAT/LOC-3SG NEG-PTCP.FUT.[NOM] Чокоти.[NOM] вода-ACC взять-PTCP.NFUT озеро-DAT/LOC камень.[NOM] блестеть-IPFV-AOR-3SG камень.[NOM]
mc adj.[n:case] n.[n:case] n.[n:case] adj-n:case-n:(poss) v-v>ptcp.[n:case] nprop.[n:case] n-n:case v-v>ptcp n-n:case n.[n:case] v-v>v-v:tense1-v:pn1 n.[n:case]
ps adj n n adj ptcp nprop n ptcp n n v n
SeR np:Th np:L np.h:A np:Th np:L np:Th np:Th
SyF np:S ptcp:pred np.h:S np:O np:S v:pred np:S
fe Chokoti won't take any water. In the lake the stone sparkles, the stone becomes very beautiful, if it is
fg Tschokoti wird kein Wasser nehmen. Im See glitzert der Stein, der Stein wird sehr schön, wenn man ihn mag.
ltr Озера А в Озере по-прежнему сверкает отполированный волнами Камень –
[129]
► ► ► ► ► ► ►
ref
stl ajabdʼərə.
st аябдерэ.
ts ajabdʼərə.
tx ajapčukaːn oːpki, oki nuŋanman ajabdʼərə.
mb ajapču-kaːn oː-pki oki nuŋan-ma-n ajab-dʼə-rə
mp ajapču-kəːn oː-wkiː okin nuŋan-wə-n ajaw-dʼə-rə
ge beautiful-DIM.[NOM] become-PTCP.HAB.[NOM] when 3-ACC-3SG like-IPFV-AOR.[3PL]
gg schön-DIM.[NOM] werden-PTCP.HAB.[NOM] wenn 3-ACC-3SG mögen-IPFV-AOR.[3PL]
gr красивый-DIM.[NOM] стать-PTCP.HAB.[NOM] когда 3-ACC-3SG нравиться-IPFV-AOR.[3PL]
mc adj-n:(eval).[n:case] v-v>ptcp.[n:case] conj pers-n:case-n:(poss) v-v>v-v:tense1.[v:pn1]
ps adj ptcp conj pers v
SeR pro:St 0.3.h:E
SyF adj:pred cop s:cond
fe loved.
fg
ltr потому что и камень становится прекрасен, если его любят.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref					BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.005 (005)
stl					Čokoti əŋkin əwirə kuŋakarnun.				Hanŋuktaritin
st					Чокоты эӈкин эвирэ куӈакарнун.				Ханӈуктаритын
ts					Čokoti əknʼilin əwiːrə kuŋakaːrnun.				Hanŋuktaritin:
tx	aːdʼərən,	moːnʼin	əwiːdʼərən	hihəldʼi-abduldʼi.	Čokoti	əknʼilin	əwiːrə	kuŋakaːrnun.
mb	rə-n	moːnʼ-i-n	əwiː-dʼə-rə-n	hihə-l-dʼi-abdu-l-dʼi	Čokoti	əknʼi-l-i-n	əwiː-rə	kuŋakaː-r-nun	hanŋukta-ri-tin
mp	rə-n	məːn-i-n	əwiː-dʼə-rə-n	hisə-l-t-abdu-l-t	Čokoti	əkiːn-l-i-n	əwiː-rə	kuŋakaːn-l-nuːn	hanŋuːkta-riː-tin
ge	IPFV-AOR-3SG	self.[NOM]-EP-3SG	play-IPFV-AOR-3SG	stone-PL-INSTR-property-PL-INSTR	Chokoti.[NOM]	%elder.brother-PL.[NOM]-EP-3SG	play-AOR.[3PL]	child-PL-COM	ask-
gg	-IPFV-AOR-3SG	selbst.[NOM]-EP-3SG	spielen-IPFV-AOR-3SG	Stein-PL-INSTR-Eigentum-PL-INSTR	Tschokoti.[NOM]	%älterer.Bruder-PL.[NOM]-EP-3SG	spielen-AOR.[3PL]	Kind-PL-COM	fragen-
gr	IPFV-AOR-3SG	сам.[NOM]-EP-3SG	играть-IPFV-AOR-3SG	камень-PL-INSTR-имущество-PL-INSTR	Чокоти.[NOM]	%старший.брат-PL.[NOM]-EP-3SG	играть-AOR.[3PL]	ребенок-PL-COM	спросить-
mc	v:tense1-v:pn1	emphpro.[n:case]-n:(ep)-n:(poss)	v-v>v-v:tense1-v:pn1	n-n:(num)-n:case-n-n:(num)-n:case	nprop.[n:case]	n-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss)	v-v:tense1.[v:pn1]	n-n:(num)-n>n	v-v>ptcp.[n:case]-
ps		emphpro	v	n	nprop	n	v	n	ptcp
SeR		pro.h:A		np:Ins	np.h:Poss	np.h:A		np:Com	0.3.h:A
SyF		pro.h:S	v:pred			np.h:S	v:pred		0.3.h:S ptcp:pred
fe					Chokotis elder brothers played with [other] children.				They asked:
fg					Tschokotis ältere Brüder spielten mit [anderen] Kinder.				Sie fragten: "Wo
ltr	гремушками?								Нередко на

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.012 (012)				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.013
stl				“Əril-do tuksadʼara, nʼimokilin gunʼiŋkitin.”				“Əda nuŋandun, čokotidu!
st				“Эрил-до туксадяра, нимокилин гуниӈкитын.”				“Эда нуӈандун, чокотыду!
ts				"Əril-do tuksadʼara", (nʼimoliɣin) gunʼiŋkitin.				"Eːda nuŋandun, Čokotidu!
tx	(dʼujum-)	dʼumikaːnmən	omorə.	"Əril-do	tuksadʼara",	(nʼimoliɣin)	gunʼiŋkitin.	"Eːda	nuŋandun,
mb		dʼu-mi-kaːn-mə-n	omo-rə	ər-i-l-do	tuksa-dʼa-ra	nʼimo-l-i-ɣin	gunʼ-i-ŋki-tin	eː-da	nuŋan-du-n	Čokoti-du
mp		dʼuː-miː-kəːn-wə-n	əməː-rə	ər-i-l-də	tuksa-dʼə-rə	nʼimək-l-i-gin	guːn-i-ŋki-tin	eː-duː	nuŋan-duː-n	Čokoti-
ge		tent-PEJOR-DIM-ACC-3SG	leave-AOR.[3PL]	this-EP-PL.[NOM]-ADD	run-IPFV-AOR.[3PL]	neighbour-PL-EP-IMP.3SG	say-EP-PST.DIST-3PL	what-DAT/LOC	3-DAT/LOC-3SG	Chokoti-
gg		Zelt-PEJOR-DIM-ACC-3SG	lassen-AOR.[3PL]	dieser-EP-PL.[NOM]-ADD	laufen-IPFV-AOR.[3PL]	Nachbar-PL-EP-IMP.3SG	sagen-EP-PST.DIST-3PL	was-DAT/LOC	3-DAT/LOC-3SG	Tschokoti
gr		чум-PEJOR-DIM-ACC-3SG	оставить-AOR.[3PL]	этот-EP-PL.[NOM]-ADD	бежать-IPFV-AOR.[3PL]	сосед-PL-EP-IMP.3SG	сказать-EP-PST.DIST-3PL	что-DAT/LOC	3-DAT/LOC-3SG	Чокоти-
mc		n-n:(eval)-n:(eval)-n:case-n:(poss)	v-v:tense1.[v:pn1]	dem-n:(ep)-n:(num).[n:case]-clit	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	n-n:(num)-n:(ep)-v:imp.pn	v-v:(ep)-v:tense2-v:pn2	interrog-n:case	pers-n:case-n:(poss)	nprop-
ps		n	v	dem	v	n	v	interrog	pers	nprop
SeR		np:Th	0.3.h:A	pro.h:A		np.h:A
SyF		np:O	0.3.h:S v:pred	pro.h:S	v:pred	np.h:S	v:pred
fe				"These ones are running", the neighbours(?) said.				"Where to go for him, for Chokoti!
fg				"Diese laufen", sagten die Nachbarn(?).				"Wo soll er hin, Tschokoti!
ltr				- И эти пропадут, - говорили соседи.				– Куда ему, одноглазому!
nt				[DCh]: "nʼimoliɣin" may be a mispronounciation of "nʼimoɣ-i-l-i-n" 'neighbour-EP-PL-EP-3SG'.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	(013)	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.014 (014)	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.015 (015)
stl		Hokordʼon.”	Anŋanʼi ŋənərən, gjə, ilanʼidi, əknʼilin isərə – əŋnəkor Čokotidu kətətmər baldipkil.
st		Хокордён.”	Анӈани ӈэнэрэн, ге, иланиды, экнилин исэрэ – эӈнэкор Чокотыду кэтэтмэр балдыпкил.
ts		Hokordʼon."	(Ančəri) anŋanʼiː ŋənərən, geː, ilanʼiː-di, əknʼiːlin isərə – əŋnəkon-tə Čokotodu kətətmər baldipkil.
tx	Čokotidu!	Hokordʼon."	(Ančəri)	anŋanʼiː	ŋənərən,	geː,	ilanʼiː-di,	əknʼiːlin	isərə –	əŋnəkon-
mb		hokor-dʼo-n		anŋanʼiː	ŋənə-rə-n	geː	ilanʼ-iː-di	əknʼiː-l-i-n	isə-rə	əŋnəkon-tə
mp	duː	sokor-dʼəː-n		anŋaniː	ŋənə-rə-n	geː	ilan-giː-də	əkiːn-l-i-n	ičə-rə	əŋnəkəːn-də
ge	DAT/LOC	lose-FUT.IMM-3SG		year.[NOM]	go-AOR-3SG	second.[NOM]	three-ORD.[NOM]-ADD	%elder.brother-PL.[NOM]-EP-3SG	see-AOR.[3PL]	calf.[NOM]-
gg	-DAT/LOC	verlieren-FUT.IMM-3SG		Jahr.[NOM]	gehen-AOR-3SG	zweiter.[NOM]	drei-ORD.[NOM]-ADD	%älterer.Bruder-PL.[NOM]-EP-3SG	sehen-AOR.[3PL]	Kalb.[NOM]-
gr	DAT/LOC	потерять-FUT.IMM-3SG		год.[NOM]	идти-AOR-3SG	второй.[NOM]	три-ORD.[NOM]-ADD	%старший.брат-PL.[NOM]-EP-3SG	увидеть-AOR.[3PL]
mc	n:case	v-v:tense2-v:pn2		n.[n:case]	v-v:tense1-v:pn1	adj.[n:case]	cardnum-cardnum>adj.[n:case]-clit	n-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss)	v-v:tense1.[v:pn1]	n.[n:case]-clit
ps		v		n	v	adj	adj	n	v	n
SeR		0.3.h:Th		np:Th				0.3.h:Poss np.h:E		np:P
SyF		0.3.h:S v:pred		np:S	v:pred			np.h:S	v:pred	np:S
fe		He'll get lost."	A year passed, the second, also three, his elder brothers saw [that] always more calves are born for Chokoti.
fg		Er wird verloren gehen."	Ein Jahr verging, das zweite, auch drei, seine älteren Brüder sahen [dass] immer mehr Kälber für Tschokoti geboren werden.
ltr		Потеряет.	Но прошёл год, другой, третий, и заметили братья – телят у Чокоты всякий раз намного больше, чем у них.

	►	►	►	►	►	►	►	►
ref					BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.016 (016)
stl					Aknʼilin urunčəŋkitin, inʼəktəŋkitin: “Hi, Čokoti, arakukan nʼimŋandʼandə?”
st					Акнилин урунчэӈкитын, инектэӈкитын: “Хи, Чокоты, аракукан нимӈандяндэ?”
ts					Aknʼilin urunčədʼəŋkitin, inʼəktədʼəŋkin: "Hi, Čokoti, arakukan nʼimŋadʼande?"
tx	tə	Čokotodu	kətətmər	baldipkil.	Aknʼilin	urunčədʼəŋkitin,	inʼəktədʼəŋkin:	"Hi,
mb		Čokoto-du	kətə-tmər	baldi-pki-l	aknʼ-i-l-i-n	urun-čə-dʼə-ŋki-tin	inʼəktə-dʼə-ŋki-n	hi
mp		Čokoti-duː	kətə-tmər	baldi-wkiː-l	akiːn-i-l-i-n	urun-dʼə-dʼə-ŋki-tin	inʼəktə-dʼə-ŋki-n	siː
ge	EMPH	Chokoti-DAT/LOC	many-COMP	be.born-PTCP.HAB-PL.[NOM]	elder.brother-EP-PL.[NOM]-EP-3SG	rejoice-IPFV-IPFV-PST.DIST-3PL	laugh-IPFV-PST.DIST-3SG
gg	EMPH	Tschokoti-DAT/LOC	viel-COMP	geboren.werden-PTCP.HAB-PL.[NOM]	älterer.Bruder-EP-PL.[NOM]-EP-3SG	sich.freuen-IPFV-IPFV-PST.DIST-3PL	lachen-IPFV-PST.DIST-3SG	du.[NOM]
gr	теленок.[NOM]-EMPH	Чокоти-DAT/LOC	много-COMP	родиться-PTCP.HAB-PL.[NOM]	старший.брат-EP-PL.[NOM]-EP-3SG	радоваться-IPFV-IPFV-PST.DIST-3PL	смеяться-IPFV-PST.DIST-3SG	ты.[NOM]
mc		nprop-n:case	quant-quant>quant	v-v>ptcp-n:(num).[n:case]	n-n:(ep)-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss)	v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn2	v-v>v-v:tense2-v:pn2
ps		nprop	quant	ptcp	n	v	v	pers
SeR		np.h:B			0.3.h:Poss np.h:E		0.3.h:A	pro.h:A
SyF				ptcp:pred	np.h:S	v:pred	0.3.h:S v:pred	pro.h:S
fe					His elder brothers were happy and laughed: "You, Chokoti, do you shamanize silently?"
fg					Seine älteren Bruder freuten sich und lachten: "Du, Tschokoti, schamanisierst du heimlich?"
ltr					Радовались братья и немного завидовали: - Ты, Чокоты, наверное, шаманишь потихоньку?

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref					BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.017 (017)				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.018
stl					Čokoti inʼamudʼaŋkin, ŋaləldʼi arpuldʼaŋkin.				“Əsə, əŋnəm nʼimŋarikta.”
st					Чокоты инямудяӈкин, ӈалэлди арпулдяӈкин.				“Эсэ, эӈнэм нимӈарикта.”
ts					Čokoti inʼamuldʼaran, ŋaləldʼi arpuldʼaŋkin.				"Əsə, əŋnəm (nʼim-) nʼimŋarikta."
tx		Čokoti,	arakukan	nʼimŋadʼande?"	Čokoti	inʼamuldʼaran,	ŋaləldʼi	arpuldʼaŋkin.	"Əsə,	əŋnəm
mb		Čokoti	arakukan	nʼimŋa-dʼa-nde	Čokoti	inʼamu-l-dʼa-ra-n	ŋalə-l-dʼi	arpul-dʼa-ŋki-n	ə-sə	ə-ŋnə-m
mp		Čokoti	arakukaːn	nimŋan-dʼə.[rə]-ndi	Čokoti	inamu-l-dʼə-rə-n	ŋaːlə-l-t	arpul-dʼə-ŋki-n	ə-čəː	ə-ŋnə.[rə]-m
ge	you.SG.[NOM]	Chokoti.[NOM]	silently	shamanize-IPFV.[AOR]-2SG	Chokoti.[NOM]	cry-INCH-IPFV-AOR-3SG	hand-PL-INSTR	rock-IPFV-PST.DIST-3SG	NEG-PTCP.PST.[NOM]	NEG-HAB.[AOR]-1SG
gg		Tschokoti.[NOM]	leise	schamanisieren-IPFV.[AOR]-2SG	Tschokoti.[NOM]	weinen-INCH-IPFV-AOR-3SG	Hand-PL-INSTR	schaukeln-IPFV-PST.DIST-3SG	NEG-PTCP.PST.[NOM]	NEG-HAB.[AOR]-1SG
gr		Чокоти.[NOM]	тихонько	шаманить-IPFV.[AOR]-2SG	Чокоти.[NOM]	плакать-INCH-IPFV-AOR-3SG	рука-PL-INSTR	качать-IPFV-PST.DIST-3SG	NEG-PTCP.PST.[NOM]	NEG-HAB.[AOR]-1SG
mc	pers.[n:case]	nprop.[n:case]	adv	v-v>v.[v:tense1]-v:pn1	nprop.[n:case]	v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1	n-n:(num)-n:case	v-v>v-v:tense2-v:pn2	v-v>ptcp.[n:case]	v-v>v.[v:tense1]-v:pn1
ps		nprop	adv	v	nprop	v	n	v	ptcp	aux
SeR					np.h:A		np:Ins	0.3.h:A		0.1.h:A
SyF				v:pred	np.h:S	v:pred		0.3.h:S v:pred		0.1.h:S v:pred
fe					Chokoti started to cry and waved with his hands.				"No, I don't shamanize."
fg					Tschokoti fing an zu weinen und wedelte mit den Händen.				"Nein, ich schamanisiere nicht."
ltr					Но одноглазый только смущённо улыбался и разводил руками.				Нет, не умел он тогда шаманить.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.021 (021)
stl		Tirga Čokoti hawalipki, ororwo oŋkolipkanʼipki, dolbo guskolwə olonʼipki, guluwukonmə opki, isəsipki, on ojoli hulukukor osiktal isəbdʼərə.
st		Тырга Чокоты хавалипки, орорво оӈколипканипки, долбо гусколвэ олонипки, гулувуконмэ опки, исэсипки, он оёли хулукукор осиктал исэбдерэ.
ts		Tirga Čokoti hawalipki, ororwo oŋkolisipki, dolbo guskolwə olonʼipki, guluwukonmə opki, isəpki, on ojoli hulukukoːr oːsiktal isəbdʼərə.
tx	ŋənədʼərən.	Tirga	Čokoti	hawalipki,	ororwo	oŋkolisipki,	dolbo	guskolwə	olonʼipki,
mb	ŋənə-dʼə-rə-n	tirga	Čokoti	hawal-i-pki	oro-r-wo	oŋko-l-i-si-pki	dolbo	gusko-l-wə	olonʼ-i-pki
mp	ŋənə-dʼə-rə-n	tirga	Čokoti	hawal-i-wkiː	oron-l-wə	oŋkow-l-i-sin-wkiː	dolbo	guskə-l-wə	olon-i-wkiː
ge	go-IPFV-AOR-3SG	by.day	Chokoti.[NOM]	work-EP-PTCP.HAB.[NOM]	reindeer-PL-ACC	pasture-INCH-EP-DUR-PTCP.HAB.[NOM]	night.[NOM]	wolf-PL-ACC	be.frightened-EP-PTCP.HAB.[NOM]
gg	gehen-IPFV-AOR-3SG	am.Tag	Tschokoti.[NOM]	arbeiten-EP-PTCP.HAB.[NOM]	Rentier-PL-ACC	weiden.lassen-INCH-EP-DUR-PTCP.HAB.[NOM]	Nacht.[NOM]	Wolf-PL-ACC	erschrecken-EP-PTCP.HAB.[NOM]
gr	идти-IPFV-AOR-3SG	днём	Чокоти.[NOM]	работать-EP-PTCP.HAB.[NOM]	олень-PL-ACC	пасти-INCH-EP-DUR-PTCP.HAB.[NOM]	ночь.[NOM]	волк-PL-ACC	испугаться-EP-PTCP.HAB.[NOM]
mc	v-v>v-v:tense1-v:pn1	adv	nprop.[n:case]	v-v:(ep)-v>ptcp.[n:case]	n-n:(num)-n:case	v-v>v-v:(ep)-v>v-v>ptcp.[n:case]	n.[n:case]	n-n:(num)-n:case	v-v:(ep)-v>ptcp.[n:case]
ps	v	adv	nprop	ptcp	n	ptcp	n	n	ptcp
SeR		adv:Time	np.h:A		np:Th	0.3.h:A		np:St	0.3.h:E
SyF	v:pred		np.h:S	ptcp:pred	np:O	0.3.h:S ptcp:pred		np:O	0.3.h:S ptcp:pred
fe		By day Chokoti works, he pastures reindeers, at night he is frightened of wolves, he makes a bonfire, he sees how small stars are visible above [him].
fg		Bei Tage arbeitet Tschokoti, er hütet die Rentiere, nachts hat er Angst vor Wölfen, er macht ein Lagerfeuer, er sieht, wie kleine Sterne über [ihm] zu sehen sind.
ltr		Днём Чокоты что-нибудь мастерит или перегоняет оленей на своём стойбище, а по ночам отпугивает волков, разводит маленький костерок и наблюдает, как наверху пасутся маленькие

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref
stl									Halwətin nuŋan kuŋakandupki
st									Халвэтын нуӈан куӈакандупки
ts									Halətin nuŋan kuŋakaːrdupki
tx	guluwukonmə	opki,	isəpki,	on	ojoli	hulukukoːr	oːsiktal	isəbdʼərə.	Halətin	nuŋan
mb	guluwu-kon-mə	o-pki	isə-pki	on	ojo-li	hulu-ku-koː-r	oːsikta-l	isə-b-dʼə-rə	hal-ə-tin	nuŋa-n
mp	guluwuːn-kəːn-wə	oː-wkiː	ičə-wkiː	oni	ojo-liː	hulu-kun-kəːn-l	oːsiːkta-l	ičə-wu-dʼə-rə	hal-jə-tin	nuŋan-n
ge	bonfire-DIM-ACC	do-PTCP.HAB.[NOM]	see-PTCP.HAB.[NOM]	how	top-PROL	small-AUG-DIM-PL.[NOM]	star-PL.[NOM]	see-PASS-IPFV-AOR.[3PL]	part-ACC.INDEF-3PL	3.[NOM]-
gg	Lagerfeuer-DIM-ACC	machen-PTCP.HAB.[NOM]	sehen-PTCP.HAB.[NOM]	wie	Oberteil-PROL	klein-AUG-DIM-PL.[NOM]	Stern-PL.[NOM]	sehen-PASS-IPFV-AOR.[3PL]	Teil-ACC.INDEF-3PL	3.[NOM]-
gr	костер-DIM-ACC	делать-PTCP.HAB.[NOM]	увидеть-PTCP.HAB.[NOM]	как	верх-PROL	маленький-AUG-DIM-PL.[NOM]	звезда-PL.[NOM]	увидеть-PASS-IPFV-AOR.[3PL]	часть-ACC.INDEF-3PL	3.[NOM]-
mc	n-n:(eval)-n:case	v-v>ptcp.[n:case]	v-v>ptcp.[n:case]	interrog	locn-n:case	adj-n:(eval)-n:(eval)-n:(num).[n:case]	n-n:(num).[n:case]	v-v>v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	n-n:case-n:(poss)
ps	n	ptcp	ptcp	conj	locn	adj	n	v	n	pers
SeR	np:P	0.3.h:A	0.3.h:E		np:L		np:St		np:St	pro.h:E
SyF	np:O	0.3.h:S ptcp:pred	0.3.h:S ptcp:pred	s:comp					np:O	pro.h:S
fe									Some of them he remembers from
fg									Einige von ihnen erinnert er aus
ltr	звёзды.								Некоторые ему знакомы с
nt									[DCh]: The analysis of

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.022 (022)			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.023 (023)
stl	dʼončaŋkin.			“Ilkon, Dugama, Hankjən… Kətə oror nʼəŋnʼəŋidu ətəjočimnʼidu”, Čokoti dʼaldujə gundʼərən, “ətondə taŋda…
st	дёнчаӈкин.			“Илкон, Дугама, Ханкен… Кэтэ орор неӈнеӈиду этэёчимниду”, Чокоты дялдуе гундерэн, “этондэ таӈда…
ts	dʼončaŋkin.			"Ilkon, Duganmiː, Hanken, kətə (iran) nʼəŋnʼəŋidu ətəjočimnʼidu", Čokoti dʼalduji gundʼərən," "otondə taŋda, mindu
tx		kuŋakaːrdupki	dʼončaŋkin.	"Ilkon,	Duganmiː,	Hanken,	kətə	(iran)	nʼəŋnʼəŋidu	ətəjočimnʼidu",
mb		kuŋakaː-r-du-pki	dʼon-ča-ŋki-n	Ilkon	Duganmiː	Hanken	kətə		nʼəŋnʼə-ŋi-du	ətəjoč-i-mnʼi-du
mp		kuŋakaːn-l-duː-pkiː	dʼoːn-dʼə-ŋki-n	Ilkon	Duganmiː	Hanken	kətə		nʼaŋnʼa-ŋiː-duː	ətəjəːt-i-mniː-duː
ge	3SG	child-PL-DAT/LOC-%ALL	remember-IPFV-PST.DIST-3SG	Ilkon	Duganmi	Hanken	many		sky-ATTR-DAT/LOC	shepherd-EP-NACT-DAT/LOC
gg	3SG	Kind-PL-DAT/LOC-%ALL	erinnern-IPFV-PST.DIST-3SG	Ilkon	Duganmi	Hanken	viel		Himmel-ATTR-DAT/LOC	hüten-EP-NACT-DAT/LOC
gr	3SG	ребенок-PL-DAT/LOC-%ALL	вспомнить-IPFV-PST.DIST-3SG	Илкон	Дуганми	Ханкэн	много		небо-ATTR-DAT/LOC	пасти-EP-NACT-DAT/LOC
mc	pers.[n:case]-n:(poss)	n-n:(num)-n:case-n:case	v-v>v-v:tense2-v:pn2	nprop	nprop	nprop	quant		n-n>adj-n:case	v-v:(ep)-v>n-n:case
ps		n	v	nprop	nprop	nprop	quant		adj	n
SeR
SyF			v:pred
fe	childhood.			"Ilkon, Duganmi, Hanken, the shepherd in the sky has many (reindeers)", Chokoti thinks, "you won't count [them], if
fg	der Kindheit.			"Ilkon, Duganmi, Hanken, der Hirte am Himmel hat viele (Rentiere)", denkt Tschokoti, "man kann nicht alle zählen,
ltr	детства.			- Илкон, Дугама, Ханкен… Много оленей у небесного пастуха, думает Чокоты, - не сосчитаешь… Вот бы мне
nt	"kuŋakaːrdupki" is tentative; maybe it is a mispronounciation of "kuŋakaː-r-duk-pi" 'child-PL-ABL-RFL.POSS'.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.032 (032)
stl				Ŋi-do əpki əmərə, ororwo əpkil omira.						Tug-do bihin.
st				Ӈи-до эпки эмэрэ, орорво эпкил омира.						Туг-до бихин.
ts				Ŋi-do əpki əmərə, ororwo əpkil oːmira.						Tug-do bihin.
tx		on	əŋnəkoːr.	Ŋi-do	əpki	əmərə,	ororwo	əpkil	oːmira.	Tug-do
mb		on	əŋnəkoː-r	ŋi-do	ə-pki	əmə-rə	oro-r-wo	ə-pki-l	oːmi-ra	tug-do
mp		oni	əŋnəkəːn-l	ŋiː-də	ə-wkiː	əmə-rə	oron-l-wə	ə-wkiː-l	oniː-rə	tugi-də
ge	PTCP.HAB-PL.[NOM]	how	calf-PL.[NOM]	who.[NOM]-EMPH	NEG-PTCP.HAB.[NOM]	come-PTCP.NFUT	reindeer-PL-ACC	NEG-PTCP.HAB-PL.[NOM]	search.reindeer-PTCP.NFUT	so-EMPH
gg	PTCP.HAB-PL.[NOM]	wie	Kalb-PL.[NOM]	wer.[NOM]-EMPH	NEG-PTCP.HAB.[NOM]	kommen-PTCP.NFUT	Rentier-PL-ACC	NEG-PTCP.HAB-PL.[NOM]	Rentiere.suchen-PTCP.NFUT	so-EMPH
gr	PTCP.HAB-PL.[NOM]	как	теленок-PL.[NOM]	кто.[NOM]-EMPH	NEG-PTCP.HAB.[NOM]	прийти-PTCP.NFUT	олень-PL-ACC	NEG-PTCP.HAB-PL.[NOM]	искать.оленей-PTCP.NFUT	так-EMPH
mc	n:(num).[n:case]	adv	n-n:(num).[n:case]	interrog.[n:case]-clit	v-v>ptcp.[n:case]	v-v>ptcp	n-n:(num)-n:case	v-v>ptcp-n:(num).[n:case]	v-v>ptcp	adv-clit
ps		adv	n	pro	ptcp	ptcp	n	ptcp	ptcp	adv
SeR				pro.h:A			np:Th	0.3.h:A
SyF				pro.h:S	ptcp:pred		np:O	0.3.h:S ptcp:pred
fe				Nobody comes, they don't search the reindeers.						So it was.
fg				Niemand kommt, sie suchen die Rentiere nicht.						So war es.
ltr				Никто не приезжает, пропавших оленей не ищет.						Ладно.
nt

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.040 (040)					BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.041 (041)
stl				Mjəldan, dʼurdʼar huŋtul oror əməsol.					Bagdamal, burgul.
st				Мелдан, дюрдяр хуӈтул орор эмэсол.					Багдамал, бургул.
ts				Meldan, dʼurdʼan huŋtul oror əməsol.					Bagdamaːl, burguːl.
tx		(ahiːnan)	ahinan.	Meldan,	dʼurdʼan	huŋtul	oror	əməsol.	Bagdamaːl,	burguːl.
mb			a-hin-a-n	mel-da-n	dʼur-dʼan	huŋtu-l	oro-r	əmə-so-l	bagdamaː-l	burguː-l
mp			aː-sin-rə-n	meːl-rə-n	dʼuːr-dʼaːn	huŋtu-l	oron-l	əmə-čəː-l	bagdama-l	burgu-l
ge	3SG		sleep-INCEP-AOR-3SG	wake.up-AOR-3SG	two-ten.[NOM]	different-PL.[NOM]	reindeer-PL.[NOM]	come-PTCP.PST-PL.[NOM]	white-PL.[NOM]	fat-PL.[NOM]
gg	AOR-3SG		schlafen-INCEP-AOR-3SG	aufwachen-AOR-3SG	zwei-zehn.[NOM]	anders-PL.[NOM]	Rentier-PL.[NOM]	kommen-PTCP.PST-PL.[NOM]	weiß-PL.[NOM]	fett-PL.[NOM]
gr	3SG		спать-INCEP-AOR-3SG	проснуться-AOR-3SG	два-десять.[NOM]	другой-PL.[NOM]	олень-PL.[NOM]	прийти-PTCP.PST-PL.[NOM]	белый-PL.[NOM]	толстый-PL.[NOM]
mc	v:pn1		v-v>v-v:tense1-v:pn1	v-v:tense1-v:pn1	cardnum-cardnum.[n:case]	adj-n:(num).[n:case]	n-n:(num).[n:case]	v-v>ptcp-n:(num).[n:case]	adj-n:(num).[n:case]	adj-n:(num).[n:case]
ps			v	v	cardnum	adj	n	ptcp	adj	adj
SeR			0.3.h:P	0.3.h:P			np:A
SyF			0.3.h:S v:pred	0.3.h:S v:pred			np:S	ptcp:pred
fe				He woke up, twenty other reindeers had come.					White ones, fat ones.
fg				Er wachte auf, zwanzig andere Rentiere waren gekommen.					Weiße, fette.
ltr				Проснулся, а в стаде ещё двадцать чужих оленей появилось.					Белые, гладкие…

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.042 (042)
stl	Čokoti dʼonan, ŋil ər oror, ŋoləldən — nʼəŋnʼədi ətəjosimnʼi əmədʼən, logildʼən!
st	Чокоты дёнан, ӈил эр орор, ӈолэлдэн — неӈнеды этэёсимни эмэден, логилден!
ts	Čokoti dʼonan, ŋil ər oror, ŋoləldən — nʼəŋnʼədi ətəjoːsimnʼi əmədʼən, loɣildʼən!
tx	Čokoti	dʼonan,	ŋil	ər	oror,	ŋoləldən —	nʼəŋnʼədi	ətəjoːsimnʼi	əmədʼən,	loɣildʼən!
mb	Čokoti	dʼon-a-n	ŋi-l	ər	oro-r	ŋolə-l-də-n	nʼəŋnʼə-di	ətəjoː-si-mnʼi	əmə-dʼə-n	loɣi-l-dʼə-n
mp	Čokoti	dʼoːn-rə-n	ŋiː-l	ər	oron-l	ŋəːlə-l-rə-n	nʼaŋnʼa-di	ətəjəː-sin-mniː	əmə-dʼəː-n	ləgiː-l-dʼəː-n
ge	Chokoti.[NOM]	remember-AOR-3SG	who-PL.[NOM]	this.[NOM]	reindeer-PL.[NOM]	be.frightened-INCH-AOR-3SG	sky-ADJZ.[NOM]	watch-DUR-NACT.[NOM]	come-FUT.IMM-3SG	scold-INCH-
gg	Tschokoti.[NOM]	erinnern-AOR-3SG	wer-PL.[NOM]	dieser.[NOM]	Rentier-PL.[NOM]	Angst.haben-INCH-AOR-3SG	Himmel-ADJZ.[NOM]	wachen-DUR-NACT.[NOM]	kommen-FUT.IMM-3SG	schimpfen-INCH-
gr	Чокоти.[NOM]	вспомнить-AOR-3SG	кто-PL.[NOM]	этот.[NOM]	олень-PL.[NOM]	испугаться-INCH-AOR-3SG	небо-ADJZ.[NOM]	караулить-DUR-NACT.[NOM]	прийти-FUT.IMM-3SG	ругать-INCH-
mc	nprop.[n:case]	v-v:tense1-v:pn1	interrog-n:(num).[n:case]	dem.[n:case]	n-n:(num).[n:case]	v-v>v-v:tense1-v:pn1	n-n>adj.[n:case]	v-v>v-v>n.[n:case]	v-v:tense2-v:pn2	v-v>v-v:tense2-
ps	nprop	v	interrog	dem	n	v	adj	n	v	v
SeR	np.h:E		pro.h:Poss		np:Th	0.3.h:E		np.h:A		0.3.h:A
SyF	np.h:S	v:pred	s:comp			0.3.h:S v:pred		np.h:S	v:pred	0.3.h:S v:pred
fe	Chokoti remembered whose these reindeers are, he got frightened, the shepherd of the sky will come, he will scold [him]!
fg	Tschokoti erinnerte sich, wem die Rentiere gehören, er erschrak, der Hirte des Himmels wird kommen, er wird [ihn] schelten!
ltr	Догадался Чокоты, чьи это олени, испугался – приедет небесный пастух, ругать будет!

	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.048 (048)						BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.049
stl	Aknʼilin nəkuntiki ŋənəmosiŋkitin hankutadawər, nuŋardutin bələdon.						“Čokoti, mundu nʼimŋakakəl”, nuŋartin
st	Акнилин нэкунтыки ӈэнэмосиӈкитын ханкутадавэр, нуӈардутын бэлэдон.						“Чокоты, мунду нимӈакакэл”, нуӈартын
ts	Aknʼiːlin nəkuntiki irəmohinə haŋnuktadawər, nuŋardun bələdon.						"Čokoti, mundu nʼimnʼaŋakəl", nuŋartin
tx	Aknʼiːlin	nəkuntiki	irəmohinə	haŋnuktadawər,	nuŋardun	bələdon.	"Čokoti,	mundu
mb	aknʼ-iː-l-i-n	nəkun-tiki	irəmo-hin-ə	haŋnukta-da-wər	nuŋa-r-du-n	bələ-do-n	Čokoti	mun-du
mp	akiːn-i-l-i-n	nəkuːn-tkiː	irəməː-sin-rə	hanŋuːkta-dəː-wər	nuŋan-l-duː-n	bələ-dəː-n	Čokoti	mun-duː	nimŋan-
ge	elder.brother-EP-PL.[NOM]-EP-3SG	younger.sibling-ALL	visit-INCEP-AOR.[3PL]	ask-CVB.PURP-RFL.PL	3-PL-DAT/LOC-3SG	help-CVB.PURP-3SG	Chokoti.[NOM]	we.EX-DAT/LOC
gg	älterer.Bruder-EP-PL.[NOM]-EP-3SG	jüngeres.Geschwister-ALL	besuchen-INCEP-AOR.[3PL]	fragen-CVB.PURP-RFL.PL	3-PL-DAT/LOC-3SG	helfen-CVB.PURP-3SG	Tschokoti.[NOM]	wir.EX-DAT/LOC
gr	старший.брат-EP-PL.[NOM]-EP-3SG	младший.сиблинг-ALL	посетить-INCEP-AOR.[3PL]	спросить-CVB.PURP-RFL.PL	3-PL-DAT/LOC-3SG	помочь-CVB.PURP-3SG	Чокоти.[NOM]	мы.EX-DAT/LOC
mc	n-n:(ep)-n:(num).[n:case]-n:(ep)-n:(poss)	n-n:case	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	v-v:conv.pers-v:pn2	pers-n:(num)-n:case-n:(poss)	v-v:conv.pers-v:pn2	nprop.[n:case]	pers-n:case	v-
ps	n	n	v	v	pers	v	nprop	pers	v
SeR	0.3.h:Poss np.h:A	np:G		0.3.h:A	pro.h:A			pro.h:B	0.2.h:A
SyF	np.h:S		v:pred	s:purp					0.2.h:S
fe	The elder brothers visited their younger brother to ask him to help them.						"Chokoti, shamanize for us", they laughed.
fg	Die älteren Brüder besuchten den jüngeren Bruder, um ihn zu fragen, ob er ihnen hilft.						"Tschokoti, schamanisiere für uns", lachten
ltr	Старшие братья всё чаще ездили к младшему за советом и помощью.						- Ты бы пошаманил и нам, Чокоты! –

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	(049)			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.050 (050)
stl	inʼəktədʼərə.			Čokoti-ka aknʼildu ədʼəŋo gunə əwada.					Gori mohadula
st	инектэдерэ.			Чокоты-ка акнилду эдеӈо гунэ эвада.					Гори мохадула
ts	inʼəktədʼərə.			Čokoti-ka aknʼildu ədʼəŋo gunə eːwa-da.					Gori mohadu
tx	nʼimnʼaŋakəl",	nuŋartin	inʼəktədʼərə.	Čokoti-ka	aknʼildu	ədʼəŋo	gunə	eːwa-da.	Gori	mohadu
mb	nʼimnʼaŋa-kəl	nuŋa-r-tin	inʼəktə-dʼə-rə	Čokoti-ka	aknʼ-i-l-du	ə-dʼəŋo	gun-ə	eː-wa-da	gori	moha-du
mp	kəl	nuŋan-l-tin	inʼəktə-dʼə-rə	Čokoti-kə	akiːn-i-l-duː	ə-dʼəŋəː	guːn-rə	eː-wə-də	goro	moːsa-duː
ge	shamanize-IMP.2SG	3-PL.[NOM]-3PL	laugh-IPFV-AOR.[3PL]	Chokoti.[NOM]-EMPH	elder.brother-EP-PL-DAT/LOC	NEG-PTCP.FUT.[NOM]	say-PTCP.NFUT	what-ACC-EMPH	long	taiga-
gg	schamanisieren-IMP.2SG	3-PL.[NOM]-3PL	lachen-IPFV-AOR.[3PL]	Tschokoti.[NOM]-EMPH	älterer.Bruder-EP-PL-DAT/LOC	NEG-PTCP.FUT.[NOM]	sagen-PTCP.NFUT	was-ACC-EMPH	lang	Taiga-
gr	шаманить-IMP.2SG	3-PL.[NOM]-3PL	смеяться-IPFV-AOR.[3PL]	Чокоти.[NOM]-EMPH	старший.брат-EP-PL-DAT/LOC	NEG-PTCP.FUT.[NOM]	сказать-PTCP.NFUT	что-ACC-EMPH	долгий	тайга-
mc	v:imp.pn	pers-n:(num).[n:case]-n:(poss)	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	nprop.[n:case]-clit	n-n:(ep)-n:(num)-n:case	v-v>ptcp.[n:case]	v-v>ptcp	interrog-n:case-clit	adj	n-n:case
ps		pers	v	nprop	n	ptcp	ptcp	pro	adv	n
SeR		pro.h:A		np.h:A	np.h:R			pro:Th		np:G
SyF	v:pred	pro.h:S	v:pred	np.h:S		ptcp:pred		pro:O
fe				Chokoti won't say anything to the elder brothers.					They went far into
fg	sie.			Tschokoti wird nichts zu den älteren Brüdern sagen.					Sie gingen weit in
ltr	смеялись они.			А Чокоты не улыбается, не разводит руками, как раньше, но открыться братьям не может.					Пойдёт слух по

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.051 (051)
stl	hurudʼərə ətəjosimnʼil ohiktakarwə taŋildʼara, ohiktakar asin odʼara.								Umno
st	хурудерэ этэёсимнил охиктакарвэ таӈилдяра, охиктакар асин одяра.								Умно
ts	hurundʼərə ətəjoːsimnʼil ohiktakarwə taŋildʼara, ohiktakaːr-ko aːsʼin oːdʼara.								Umno
tx		hurundʼərə	ətəjoːsimnʼil	ohiktakarwə	taŋildʼara,	ohiktakaːr-ko	aːsʼin	oːdʼara.	Umno
mb		huru-n-dʼə-rə	ətəjoː-si-mnʼi-l	ohikta-ka-r-wə	taŋ-i-l-dʼa-ra	ohikta-kaː-r-ko	aːsʼin	oː-dʼa-ra	umno
mp		suru-n-dʼə-rə	ətəjəː-sin-mniː-l	oːsiːkta-kəːn-l-wə	taŋ-i-l-dʼə-rə	oːsiːkta-kəːn-l-kə	aːčin	oː-dʼə-rə	umnəː
ge	DAT/LOC	leave-DRV-IPFV-AOR.[3PL]	watch-DUR-NACT-PL.[NOM]	star-DIM-PL-ACC	count-EP-INCH-IPFV-AOR.[3PL]	star-DIM-PL.[NOM]-EMPH	NEG.EX	become-IPFV-AOR.[3PL]	once
gg	DAT/LOC	losgehen-DRV-IPFV-AOR.[3PL]	wachen-DUR-NACT-PL.[NOM]	Stern-DIM-PL-ACC	zählen-EP-INCH-IPFV-AOR.[3PL]	Stern-DIM-PL.[NOM]-EMPH	NEG.EX	werden-IPFV-AOR.[3PL]	einmal
gr	DAT/LOC	уйти-DRV-IPFV-AOR.[3PL]	караулить-DUR-NACT-PL.[NOM]	звезда-DIM-PL-ACC	считать-EP-INCH-IPFV-AOR.[3PL]	звезда-DIM-PL.[NOM]-EMPH	NEG.EX	стать-IPFV-AOR.[3PL]	однажды
mc		v-v>v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	v-v>v-v>n-n:(num).[n:case]	n-n:(eval)-n:(num)-n:case	v-v:(ep)-v>v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	n-n:(eval)-n:(num).[n:case]-clit	n	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	adv
ps		v	n	n	v	n	n	cop	adv
SeR		0.3.h:A	np.h:A	np:Th		np:Th
SyF		0.3.h:S v:pred	np.h:S	np:O	v:pred	np:S	n:pred	cop
fe	the taiga, the shepherds started to count the stars, the stars have disappeared.								Once at
fg	die Taiga, die Hirten fingen an die Sterne zu zählen, die Sterne sind verschwunden.								Einmal
ltr	тундре, начнут оленеводы звёзды считать, смотри потом в пустое небо!								Однажды

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.066 (066)			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.067 (067)		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.068 (068)
stl			“Əkunma bi odʼam?			Əja-war odʼam?		Əkunma bi odʼam?”
st			“Экунма би одям?			Эя-вар одям?		Экунма би одям?”
ts			"Əkun-kə bi oːdʼam?			Eːja-war-kə odʼam?		Əkunma-kə bi oːdʼam?"
tx		isəsittən.	"Əkun-kə	bi	oːdʼam?	Eːja-war-kə	odʼam?	Əkunma-kə	bi
mb		isə-si-t-tə-n	əkun-kə	bi	oː-dʼa-m	eː-ja-war-kə	o-dʼa-m	əkun-ma-kə	bi	oː-dʼa-m
mp		ičə-sin-t-rə-n	eːkun-kə	bi	oː-dʼəː-m	eː-jə-wəl-kə	oː-dʼəː-m	eːkun-wə-kə	bi	oː-dʼəː-m
ge	INSTR-RFL.SG	see-INCEP-DUR-AOR-3SG	what.[NOM]-EMPH	I.[NOM]	do-FUT.IMM-1SG	what-ACC.INDEF-INDEF-EMPH	do-FUT.IMM-1SG	what-ACC-EMPH	I.[NOM]	do-
gg	INSTR-RFL.SG	sehen-INCEP-DUR-AOR-3SG	was.[NOM]-EMPH	ich.[NOM]	machen-FUT.IMM-1SG	was-ACC.INDEF-INDEF-EMPH	machen-FUT.IMM-1SG	was-ACC-EMPH	ich.[NOM]	machen-
gr	INSTR-RFL.SG	увидеть-INCEP-DUR-AOR-3SG	что.[NOM]-EMPH	я.[NOM]	делать-FUT.IMM-1SG	что-ACC.INDEF-INDEF-EMPH	делать-FUT.IMM-1SG	что-ACC-EMPH	я.[NOM]	делать-
mc	n:(poss)	v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1	interrog.[n:case]-clit	pers.[n:case]	v-v:tense2-v:pn1	interrog-n:case-clit-clit	v-v:tense2-v:pn1	interrog-n:case-clit	pers.[n:case]	v-v:tense2-
ps		v	interrog	pers	v	pro	v	interrog	pers	v
SeR	0.3.h:Poss np:Ins	0.3.h:A	pro:P	pro.h:A		pro:P	0.1.h:A	pro:P	pro.h:A
SyF		0.3.h:S v:pred	pro:O	pro.h:S	v:pred	pro:O	0.1.h:S v:pred	pro:O	pro.h:S	v:pred
fe			"What will I do?			What will I do?		What will I do?"
fg			"Was soll ich tun?			Was tue ich?		Was soll ich tun?"
ltr			«Что я могу?			Но что-то надо делать, но что?		Ну что я могу?» - лихорадочно спрашивал он себя и не

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.069 (069)			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.070 (070)
stl		Solongo ŋolətčənə isəsildən.			Čokoti gadan ahatkan ŋaləlwən, aranasa burirə — həkupčul bisotin.
st		Солонго ӈолэтчэнэ исэсилдэн.			Чокоты гадан ахаткан ӈалэлвэн, аранаса бурирэ — хэкупчул бисотын.
ts		Solongo ŋoːlətčənə isətčərən.			Čokoti gadan ahatkan ŋaːləlwən, (aran asa) burirə — həkupčut bisoːtin.
tx	oːdʼam?"	Solongo	ŋoːlətčənə	isətčərən.	Čokoti	gadan	ahatkan	ŋaːləlwən,	(aran	asa)
mb		Solongo	ŋoːlət-čə-nə	isət-čə-rə-n	Čokoti	ga-da-n	ahatkan	ŋaːlə-l-wə-n	aran	a-sa
mp		Solongo	ŋəːlət-dʼə-nə	ičət-dʼə-rə-n	Čokoti	ga-rə-n	asaːtkaːn	ŋaːlə-l-wə-n	aran	ə-čəː
ge	FUT.IMM-1SG	Solongo.[NOM]	be.afraid-IPFV-CVB.SIM1	look-IPFV-AOR-3SG	Chokoti.[NOM]	take-AOR-3SG	girl.[NOM]	hand-PL-ACC-3SG	barely	NEG-PTCP.PST
gg	FUT.IMM-1SG	Solongo.[NOM]	Angst.haben-IPFV-CVB.SIM1	schauen-IPFV-AOR-3SG	Tschokoti.[NOM]	nehmen-AOR-3SG	Mädchen.[NOM]	Hand-PL-ACC-3SG	kaum	NEG-PTCP.PST
gr	FUT.IMM-1SG	Солонго.[NOM]	бояться-IPFV-CVB.SIM1	смотреть-IPFV-AOR-3SG	Чокоти.[NOM]	взять-AOR-3SG	девочка.[NOM]	рука-PL-ACC-3SG	едва	NEG-PTCP.PST
mc	v:pn1	nprop.[n:case]	v-v>v-v:conv.impers	v-v>v-v:tense1-v:pn1	nprop.[n:case]	v-v:tense1-v:pn1	n.[n:case]	n-n:(num)-n:case-n:(poss)	adv	v-v>ptcp
ps		nprop	v	v	nprop	v	n	n	adv	ptcp
SeR		np.h:A			np.h:A		np.h:Poss	np:Th
SyF		np.h:S	s:adv	v:pred	np.h:S	v:pred		np:O
BOR									YAK:mod
BOR-Morph									dir:bare
fe		Solongo looked [at him] being afraid.			Chokoti took the girl's hands, (they almost) fell, they were hot.
fg		Solongo guckte [ihn] verängstigt an.			Tschokoti nahm die Hände des Mädchens, sie fielen (fast), sie waren heiß.
ltr	находил ответа.	Солонго смотрела испуганно, не узнавая. Пальчики её тонко подрагивали, словно что-то искали.			Чокоты взял их в свои большие ладони и чуть не уронил – такие они были горячие.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.080 (080)	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.081 (081)		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.082 (082)		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.083 (083)
stl		Kali, nʼamapču.		Əkəl ŋolittə.		Hi-kə, əkəl ŋolitta, mintiki əməkəl”, əŋnəkonmə orirən.
st		Кали, нямапчу.		Экэл ӈолиттэ.		Хи-кэ, экэл ӈолитта, минтыки эмэкэл”, эӈнэконмэ орирэн.
ts		Kaːli, nʼamapčuː.		Əkəl ŋolottə.		Hi-kə, əkəl ŋoːlittə, mintiki əməkəl", əŋnəkoːnmə oːrirən.
tx	nʼaŋnʼa?	Kaːli,	nʼamapčuː.	Əkəl	ŋolottə.	Hi-kə,	əkəl	ŋoːlittə,
mb	nʼaŋnʼa	kaːli	nʼamapčuː	ə-kəl	ŋolot-tə	hi-kə	ə-kəl	ŋoːlit-tə	min-tiki
mp	nʼaŋnʼa	kali	nʼamapču	ə-kəl	ŋəːlət-rə	siː-kə	ə-kəl	ŋəːlət-rə	bi-tkiː
ge	sky.[NOM]	big.[NOM]	warm.[NOM]	NEG-IMP.2SG	be.afraid-PTCP.NFUT	you.SG.[NOM]-EMPH	NEG-IMP.2SG	be.afraid-PTCP.NFUT	I-ALL
gg	Himmel.[NOM]	groß.[NOM]	warm.[NOM]	NEG-IMP.2SG	Angst.haben-PTCP.NFUT	du.[NOM]-EMPH	NEG-IMP.2SG	Angst.haben-PTCP.NFUT	ich-ALL
gr	небо.[NOM]	большой.[NOM]	теплый.[NOM]	NEG-IMP.2SG	бояться-PTCP.NFUT	ты.[NOM]-EMPH	NEG-IMP.2SG	бояться-PTCP.NFUT	я-ALL
mc	n.[n:case]	adj.[n:case]	adj.[n:case]	v-v:imp.pn	v-v>ptcp	pers.[n:case]-clit	v-v:imp.pn	v-v>ptcp	pers-
ps	n	adj	adj	aux	ptcp	pers	aux	ptcp	pers
SeR	np:Th			0.2.h:E			0.2:E		pro:G
SyF				0.2.h:S v:pred			0.2:S v:pred
fe		Big and warm.		Don't be afraid.		And you, don't be afraid, come to me", he called a reindeer calf.
fg		Groß und warm.		Hab keine Angst.		Auch du, hab keine Angst, komm zu mir", rief er ein Rentierkalb.
ltr		Большое, тёплое.		Не бойся.		И ты не бойся, иди сюда, - поманил он телёнка.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.086 (086)
stl		Čokoti ahatkantiki isətčənə, əwawa-war arakukan gundʼəso.						Timatnə,
st		Чокоты ахаткантыки исэтчэнэ, эвава-вар аракукан гундесо.						Тыматнэ,
ts		Čokoti ahatkantiki isətčənə, eːwa-war arakukan gundʼəsoː.						Timatnə,
tx	homdan.	Čokoti	ahatkantiki	isətčənə,	eːwa-war	arakukan	gundʼəsoː.	Timatnə,
mb	hom-da-n	Čokoti	ahatkan-tiki	isət-čə-nə	eː-wa-war	arakukan	gun-dʼə-soː	timatnə
mp	soːm-rə-n	Čokoti	asaːtkaːn-tkiː	ičət-dʼə-nə	eː-wə-wəl	arakukaːn	guːn-dʼə-čəː	timaːtnə
ge	close-AOR-3SG	Chokoti.[NOM]	girl-ALL	look-IPFV-CVB.SIM1	what-ACC-INDEF	silently	say-IPFV-PTCP.PST.[NOM]	in.the.morning
gg	schließen-AOR-3SG	Tschokoti.[NOM]	Mädchen-ALL	schauen-IPFV-CVB.SIM1	was-ACC-INDEF	leise	sagen-IPFV-PTCP.PST.[NOM]	morgens
gr	закрыть-AOR-3SG	Чокоти.[NOM]	девочка-ALL	смотреть-IPFV-CVB.SIM1	что-ACC-INDEF	тихонько	сказать-IPFV-PTCP.PST.[NOM]	утром
mc	v-v:tense1-v:pn1	nprop.[n:case]	n-n:case	v-v>v-v:conv.impers	interrog-n:case-clit	adv	v-v>v-v>ptcp.[n:case]	adv
ps	v	nprop	n	v	pro	adv	ptcp	adv
SeR	0.3.h:A	np.h:A	np:G		pro:Th			adv:Time
SyF	0.3.h:S v:pred	np.h:S	s:adv		pro:O		ptcp:pred
fe		Chokoti, looking at the girl, silently said something.						In the
fg		Tschokoti guckte auf das Mädchen und sagte leise etwas.						Am Morgen,
ltr		А Чокоты смотрел на успокоившуюся девочку и всё шептал ей о звёздах, о траве, о цветах, о телёнке, который тоже задремал неподалёку, опустившись на шелковистые колени.						А утром в

	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.091 (091)						BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.092 (092)
stl	dagamasilduk umukonəhasitki hamantiki busslədʼərilwə əməwuŋkitin.						Kalil – kuŋakarŋəsil, ələwon hadawər nʼikəpkil, guldə: “Čokoti – haman.
st	дагамасилдук умуконэхаситки хамантыки бусслэдерилвэ эмэвуӈкитын.						Калил – куӈакарӈэсил, элэвон хадавэр никэпкил, гулдэ: “Чокоты –
ts	dagamasilduk umukoneːhasitki hamantiki bussəloːdʼərilwə əməwuŋkitin.						Kalil kuŋakaːrŋəsil, ələwon hidawər nʼikəpkil, guldə: "Čokoti – haman."
tx	Goroduk,	dagamasilduk	umukoneːhasitki	hamantiki	bussəloːdʼərilwə	əməwuŋkitin.	Kalil	kuŋakaːrŋəsil,	ələwon
mb		daga-masi-l-duk	umukon-eːha-si-tki	haman-tiki	bussəloː-dʼə-ri-l-wə	əmə-w-u-ŋki-tin	kali-l	kuŋakaː-r-ŋəsi-l	ələ-wo-n
mp		daga-məːt-l-duk	umun-əːsa-čiː-tkiː	samaːn-tkiː	bussəloː-dʼə-riː-l-wə	əmə-p-i-ŋki-tin	kali-l	kuŋakaːn-l-gəčin-l	ələː-wə-n
ge	ABL	close-EMPH-PL-ABL	one-eye-ATTR-ALL	shaman-ALL	be.ill-IPFV-PTCP.PRS-PL-ACC	come-CAUS-EP-PST.DIST-3PL	big-PL.[NOM]	child-PL-SIM-PL.[NOM]	all-ACC-3SG
gg	ABL	nahe-EMPH-PL-ABL	eins-Auge-ATTR-ALL	Schamane-ALL	krank.sein-IPFV-PTCP.PRS-PL-ACC	kommen-CAUS-EP-PST.DIST-3PL	groß-PL.[NOM]	Kind-PL-SIM-PL.[NOM]	alles-ACC-3SG
gr	ABL	близкий-EMPH-PL-ABL	один-глаз-ATTR-ALL	шаман-ALL	болеть-IPFV-PTCP.PRS-PL-ACC	прийти-CAUS-EP-PST.DIST-3PL	большой-PL.[NOM]	ребенок-PL-SIM-PL.[NOM]	весь-ACC-3SG
mc	n:case	adj-n:(eval)-n:(num)-n:case	cardnum-n-n>adj-n:case	n-n:case	v-v>v-v>ptcp-n:(num)-n:case	v-v>v-v:(ep)-v:tense2-v:pn2	adj-n:(num).[n:case]	n-n:(num)-n:(eval)-n:(num).[n:case]	quant-n:case-
ps		adj	adj	n	ptcp	v	adj	n	quant
SeR		np:So		np:G	np.h:Th	0.3.h:A	np.h:Th		np:St
SyF					np.h:O	0.3.h:S v:pred	np.h:S	n:pred	s:comp
fe	and even from close, they brought sick people to the one-eyed shaman.						Big people are like children, they want to hear everything, they said:
fg	und von nah brachte man kranke Leute zum einäugigen Schamanen.						Große Leute sind wie Kinder, sie wollen alles hören, sie sagten: "Tschokoti
ltr	не только ближние, но и дальние привозили к одноглазому шаману больных и недужных.						Взрослые – всегда немножко дети, если они во что-нибудь верят,

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref							BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.093 (093)
stl							Hamantiki čatərəwə, awsaja, tigəlwə buŋkitin.
st	хаман.						Хамантыки чатэрэвэ, авсая, тыгэлвэ буӈкитын.
ts							Hamantiki čaːtərəwə, awsaja, tetigəlwə buŋkitin.
tx		hidawər	nʼikəpkil,	guldə:	"Čokoti –	haman."	Hamantiki	čaːtərəwə,	awsaja,	tetigəlwə
mb		hi-da-wər	nʼikə-pki-l	gu-l-də	Čokoti	haman	haman-tiki	čaːtərə-wə	awsa-ja	tetigə-l-wə
mp		hiː-dəː-wər	nʼəkə-wkiː-l	guːn-l-rə	Čokoti	samaːn	samaːn-tkiː	čaːtərə-wə	awsa-jə	tətigə-l-wə
ge		hear-CVB.PURP-RFL.PL	be.going.to-PTCP.HAB-PL.[NOM]	say-INCH-AOR.[3PL]	Chokoti.[NOM]	shaman.[NOM]	shaman-ALL	polar.fox-ACC	box-ACC.INDEF	clothing-PL-ACC
gg		hören-CVB.PURP-RFL.PL	dabei.sein.zu.tun-PTCP.HAB-PL.[NOM]	sagen-INCH-AOR.[3PL]	Tschokoti.[NOM]	Schamane.[NOM]	Schamane-ALL	Polarfuchs-ACC	Schachtel-ACC.INDEF	Kleidung-PL-ACC
gr		слышать-CVB.PURP-RFL.PL	собираться-PTCP.HAB-PL.[NOM]	сказать-INCH-AOR.[3PL]	Чокоти.[NOM]	шаман.[NOM]	шаман-ALL	песец-ACC	коробка-ACC.INDEF	одежда-PL-ACC
mc	n:(poss)	v-v:conv.pers-v:pn2	v-v>ptcp-n:(num).[n:case]	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	nprop.[n:case]	n.[n:case]	n-n:case	n-n:case	n-n:case	n-n:(num)-n:case
ps		v	ptcp	v	nprop	n	n	n	n	n
SeR		0.3.h:E	0.3.h:E	0.3.h:A	np.h:Th		np.h:R	np:Th	np:Th	np:Th
SyF			0.3.h:S ptcp:pred	0.3.h:S v:pred	np.h:S	n:pred		np:O	np:O	np:O
fe	"Chokoti is a shaman."						They gave polar foxes, boxes and clothes to the shaman.
fg	ist ein Schamane."						Sie gaben dem Schamanen Polarfüchse, Schachteln und Kleidung.
ltr	лишать их этой веры всё равно, что раньше времени отнять младенца от материнской груди – затоскует младенец.						С пустыми руками к шаману не ходят – кто песца принесёт, кто шкатулку,

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.099 (099)		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.100 (100)
stl				Čokoti isəsildən.		Hawasil, čawakil, turosiltikir — mjəwanʼin əpki orirə.
st				Чокоты исэсилдэн.		Хавасил, чавакил, туросилтыкир — меванин эпки орирэ.
ts				Čokoti isəsildən.		Hawaːsil, čawaːkil, turoːsiltikir — meːwanmi əpki ərirə.
tx		baj	dulumdu.	Čokoti	isəsildən.	Hawaːsil,	čawaːkil,	turoːsiltikir —	meːwanmi	əpki
mb		baj	dulumdu	Čokoti	isə-si-l-də-n	hawaː-si-l	čawaːk-i-l	turoː-si-l-tiki-r	meːwan-mi	ə-pki
mp		baj	dulumdu	Čokoti	ičə-sin-l-rə-n	hawaː-čiː-l	čawaːk-i-l	turəːn-čiː-l-tikin-l	meːwan-wiː	ə-wkiː
ge	Chokoti.[NOM]	rich.[NOM]	quiet.[NOM]	Chokoti.[NOM]	see-INCEP-INCH-AOR-3SG	work-ATTR-PL.[NOM]	worker-EP-PL.[NOM]	word-ATTR-PL-QNT.DISTR-PL.[NOM]	heart-RFL.SG	NEG-
gg	Tschokoti.[NOM]	reich.[NOM]	still.[NOM]	Tschokoti.[NOM]	sehen-INCEP-INCH-AOR-3SG	Arbeit-ATTR-PL.[NOM]	Arbeiter-EP-PL.[NOM]	Wort-ATTR-PL-QNT.DISTR-PL.[NOM]	Herz-RFL.SG	NEG-
gr	Чокоти.[NOM]	богатый.[NOM]	смирный.[NOM]	Чокоти.[NOM]	увидеть-INCEP-INCH-AOR-3SG	работа-ATTR-PL.[NOM]	работник-EP-PL.[NOM]	слово-ATTR-PL-QNT.DISTR-PL.[NOM]	сердце-RFL.SG	NEG-
mc		adj.[n:case]	adj.[n:case]	nprop.[n:case]	v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1	n-n>adj-n:(num).[n:case]	n-n:(ep)-n:(num).[n:case]	n-n>adj-n:(num)-n:Any-n:(num).[n:case]	n-n:rfl.poss	v-
ps		adj	adj	nprop	v	n	n	n	n	ptcp
SeR				np.h:A
SyF		adj:pred	adj:pred	np.h:S	v:pred
BOR		DOLG/YAK:cult
fe				Chokoti started to look.		Laborious ones, masters, they [said] a word, it didn't call his heart.
fg				Tschokoti fing an zu gucken.		Arbeitsame, Meisterinnen, sie [sagten] ein Wort, es berührte nicht sein Herz.
ltr				Ко многим приглядывался Чокоты.		Ловкие, работящие, но скажут два-три слова – нет, не так говорят, не те слова, не откликается на них умное сердце

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref
stl	ŋaləldun, aja.									Čokoti
st	ӈалэлдун, ая.									Чокоты
ts	Čokoti ŋaːləldun, aja.									Čokoti
tx		inmət	gidaran,	(udildən)	udilərən —	nʼamapču	Čokoti	ŋaːləldun,	aja.	Čokoti
mb		inmə-t	gida-ra-n	udi-l-də-n	udi-lə-rə-n	nʼamapču	Čokoti	ŋaːlə-l-du-n	aja	Čokoti
mp		inmə-t	gida-rə-n	udin-l-rə-n	udin-l-rə-n	nʼamapču	Čokoti	ŋaːlə-l-duː-n	aja	Čokoti
ge		needle-INSTR	pierce-AOR-3SG	metal.ornament-VBLZ-AOR-3SG	metal.ornament-VBLZ-AOR-3SG	warm.[NOM]	Chokoti.[NOM]	hand-PL-DAT/LOC-3SG	good.[NOM]
gg	INSTR	Nadel-INSTR	durchstechen-AOR-3SG	Metallverzierung-VBLZ-AOR-3SG	Metallverzierung-VBLZ-AOR-3SG	warm.[NOM]	Tschokoti.[NOM]	Hand-PL-DAT/LOC-3SG	gut.[NOM]
gr		игла-INSTR	проколоть-AOR-3SG	металлическое.украшение-VBLZ-AOR-3SG	металлическое.украшение-VBLZ-AOR-3SG	теплый.[NOM]	Чокоти.[NOM]	рука-PL-DAT/LOC-3SG	хороший.[NOM]
mc		n-n:case	v-v:tense1-v:pn1	n-n>v-v:tense1-v:pn1	n-n>v-v:tense1-v:pn1	adj.[n:case]	nprop.[n:case]	n-n:(num)-n:case-n:(poss)	adj.[n:case]
ps		n	v	v	v	adj	nprop	n	adj	nprop
SeR		np:Ins	0.3.h:A		0.3.h:A		np.h:Poss	np:B		np.h:A
SyF			0.3.h:S v:pred		0.3.h:S v:pred	adj:pred				np.h:S
fe	made metal ornaments, it is warm for Chokoti's hands, good.									Chokoti
fg	Metallverzierungen, es ist warm für Tschokotis Hände, gut.									Tschokoti
ltr	тепло в них рукам Чокоты, радостно.									По-

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.127 (127)				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.128 (128)
stl			“Taduk ulgusondoji“, Čokoti dʼawasinan.				Əhi — nʼamala, sattidʼandə.
st			“Тадук улгусондои“, Чокоты дявасинан.				Эхи — нямала, саттыдяндэ.
ts			Taduk ulgusoːmondoji, Čokoti dʼawasinan.				Əhi — nʼamala, sattidʼala.			"Ŋənəkəl".
tx		gunən.	Taduk	ulgusoːmondoji,	Čokoti	dʼawasinan.	Əhi —	nʼamala,	sattidʼala.	"Ŋənəkəl".
mb		gun-ə-n	ta-duk	ulgusoː-mo-n-do-ji	Čokoti	dʼawa-sin-a-n	əhi	nʼama-la	satti-dʼa-la	ŋənə-kəl
mp		guːn-rə-n	tar-duk	ulgučəːn-məːč-n-dəː-wiː	Čokoti	dʼawa-sin-rə-n	əsiː	nʼama-rə	čajti-dʼə-rə	ŋənə-kəl
ge		say-AOR-3SG	that-ABL	tell-REC-DRV-CVB.PURP-RFL.SG	Chokoti.[NOM]	catch-INCEP-AOR-3SG	now	get.warm-AOR.[3PL]	drink.tea-IPFV-AOR.[3PL]	go-IMP.2SG
gg		sagen-AOR-3SG	jener-ABL	erzählen-REC-DRV-CVB.PURP-RFL.SG	Tschokoti.[NOM]	fangen-INCEP-AOR-3SG	jetzt	warm.werden-AOR.[3PL]	Tee.trinken-IPFV-AOR.[3PL]	gehen-IMP.2SG
gr		сказать-AOR-3SG	тот-ABL	рассказать-REC-DRV-CVB.PURP-RFL.SG	Чокоти.[NOM]	поймать-INCEP-AOR-3SG	теперь	теплеть-AOR.[3PL]	пить.чай-IPFV-AOR.[3PL]	идти-IMP.2SG
mc	n:(poss)	v-v:tense1-v:pn1	dem-n:case	v-v>v-v>v-v:conv.pers-v:pn2	nprop.[n:case]	v-v>v-v:tense1-v:pn1	adv	v-v:tense1.[v:pn1]	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	v-v:imp.pn
ps		v	dem	v	nprop	v	adv	v	v	v
SeR			pro:Time	0.3.h:A	np.h:A			0.3.h:E	0.3.h:A	0.2.h:A
SyF		v:pred		s:purp	np.h:S	v:pred		0.3.h:S v:pred	0.3.h:S v:pred	0.2.h:S v:pred
BOR									RUS:cult
BOR-Phon									lenition
BOR-Morph									indir:infl
fe			Then Chokoti caught [him] to talk to each other.				Now they are getting warm, are drinking tea.			"Go."
fg			Dann griff Tschokoti [ihn] um miteinander zu reden.				Jetzt wird ihnen warm, sie trinken Tee.			"Geh."
ltr			- Потом, потом всё расскажешь, - подхватил его Чокоты.				- Cейчас – тепло, чай.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.129 (129)	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.130 (130)
stl		Dʼudu Čokoti bəjətkondu luktan dʼukəsiwə hipunma, untalwa, isəttən, doŋotosi asin, togotki təgəpkonən.
st		Дюду Чокоты бэетконду луктан дюкэсивэ хипунма, унталва, исэттэн, доӈотоси асин, тоготки тэгэпконэн.
ts		Dʼudu Čokoti bəjətkondu luktan dʼuɣəsiwə hipunma, untalwa, isəttən, doŋotosi aːsin, togotki təgəpkoːnən.
tx		Dʼudu	Čokoti	bəjətkondu	luktan	dʼuɣəsiwə	hipunma,	untalwa,	isəttən,	doŋotosi
mb		dʼu-du	Čokoti	bəjətkon-du	luk-ta-n	dʼuɣə-si-wə	hipun-ma	unta-l-wa	isə-t-tə-n	doŋoto-si
mp		dʼuː-duː	Čokoti	bəjətkəːn-duː	luk-rə-n	dʼukə-čiː-wə	sipuːn-wə	unta-l-wə	ičə-t-rə-n	doŋoto-čiː
ge		tent-DAT/LOC	Chokoti.[NOM]	boy-DAT/LOC	untie-AOR-3SG	ice-ATTR-ACC	coat.for.women-ACC	shoe-PL-ACC	see-RES-AOR-3SG	frost-ATTR.[NOM]
gg		Zelt-DAT/LOC	Tschokoti.[NOM]	Junge-DAT/LOC	losbinden-AOR-3SG	Eis-ATTR-ACC	Frauenmantel-ACC	Schuh-PL-ACC	sehen-RES-AOR-3SG	Frost-ATTR.[NOM]
gr		чум-DAT/LOC	Чокоти.[NOM]	мальчик-DAT/LOC	развязать-AOR-3SG	лед-ATTR-ACC	женская.парка-ACC	обувь-PL-ACC	увидеть-RES-AOR-3SG	мороз-ATTR.[NOM]
mc		n-n:case	nprop.[n:case]	n-n:case	v-v:tense1-v:pn1	n-n>adj-n:case	n-n:case	n-n:(num)-n:case	v-v>v-v:tense1-v:pn1	n-n>adj.[n:case]
ps		n	nprop	n	v	adj	n	n	v	adj
SeR		np:L	np.h:A	np.h:B			np:Th	np:Th	0.3.h:E
SyF			np.h:S		v:pred		np:O	np:O	0.3.h:S v:pred
fe		In the chum Chokoti untied the iced coat and the shoes of the boy, he saw [that] he is not frozen, he sat him to the fire.
fg		Im Zelt zog Tschokoti dem Jungen den vereisten Mantel und die Schuhe aus, er sah [dass] er nicht erfroren ist, er setzte ihn ans Feuer.
ltr		В чуме Чокоты помог парнишке освободиться от обледеневшей парки и бокарей и, убедившись, что тот нигде не поморозился, усадил его ближе к огню.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref					BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.133 (133)
stl					Ančardun dərbokir udʼal isəwupkil — inʼamuktal, toli mu harmuktalduk.
st					Анчардун дэрбокир удял исэвупкил — инямуктал, толи му хармукталдук.
ts					Ančardun dərbokil udʼal isəwupkil — inʼamuktal, toli mu harmuktalduk.
tx	dʼawaran,	togotki	mərgədʼənə	isəsildən.	Ančardun	dərbokil	udʼal	isəwupkil —	inʼamuktal,	toli
mb	ra-n	togo-tki	mərgə-dʼə-nə	isə-si-l-də-n	anča-r-du-n	dərboki-l	udʼa-l	isə-wu-pki-l	inʼamukta-l	toli
mp	rə-n	togo-tkiː	mərgə-dʼə-nə	ičə-sin-l-rə-n	ančan-l-duː-n	dərbokin-l	uːdʼa-l	ičə-wu-wkiː-l	inʼəmuːkta-l	təːli
ge	AOR-3SG	fire-ALL	grieve-IPFV-CVB.SIM1	see-DUR-INCH-AOR-3SG	cheek-PL-DAT/LOC-3SG	wet-PL.[NOM]	trace-PL.[NOM]	see-PASS-PTCP.HAB-PL.[NOM]	tear-PL.[NOM]	then
gg	AOR-3SG	Feuer-ALL	trauern-IPFV-CVB.SIM1	sehen-DUR-INCH-AOR-3SG	Wange-PL-DAT/LOC-3SG	nass-PL.[NOM]	Spur-PL.[NOM]	sehen-PASS-PTCP.HAB-PL.[NOM]	Träne-PL.[NOM]	dann
gr	поймать-AOR-3SG	огонь-ALL	опечалиться-IPFV-CVB.SIM1	увидеть-DUR-INCH-AOR-3SG	щека-PL-DAT/LOC-3SG	сырой-PL.[NOM]	след-PL.[NOM]	увидеть-PASS-PTCP.HAB-PL.[NOM]	слеза-PL.[NOM]	тогда
mc	v:tense1-v:pn1	n-n:case	v-v>v-v:conv.impers	v-v>v-v>v-v:tense1-v:pn1	n-n:(num)-n:case-n:(poss)	adj-n:(num).[n:case]	n-n:(num).[n:case]	v-v>v-v>ptcp-n:(num).[n:case]	n-n:(num).[n:case]	adv
ps		n	v	v	n	adj	n	ptcp	n	adv
SeR		np:G		0.3.h:A	0.3.h:Poss np:L		np:St		np:St
SyF			s:adv	0.3.h:S v:pred			np:S	ptcp:pred
fe					On his cheeks wet traces were visible, tears, then water from the [thawing] eyebrows.
fg					Auf seinen Wangen waren nasse Spuren zu sehen, Tränen, und Wasser von den [tauenden] Augenbrauen.
ltr					изредка на его щеках появлялись влажные следы – то ли слёзы, то ли влага с оттаивающих ресниц.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.135 (135)		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.136 (136)				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.137 (137)
stl			“Əhi ulgusokəl”, Čokoti guldən.				Omolgi ulgusoldən.		Ənukjə, bəjətkon gərbisin.
st			“Эхи улгусокэл”, Чокоты гулдэн.				Омолги улгусолдэн.		Энуке, бэеткон гэрбисин.
ts			"Əhi ulgusoːkəl", Čokoti guldən.				Omolgi ulgusoldən.		Ənukeː, bəjətkoːn gərbisin.
tx		təgətčəson.	"Əhi	ulgusoːkəl",	Čokoti	guldən.	Omolgi	ulgusoldən.	Ənukeː,	bəjətkoːn
mb		təgət-čə-so-n	əhi	ulgusoː-kəl	Čokoti	gu-l-də-n	omolgi	ulguso-l-də-n	Ənukeː	bəjətkoːn
mp		təgət-dʼə-čəː-n	əsiː	ulgučəːn-kəl	Čokoti	guːn-l-rə-n	omolgiː	ulgučəːn-l-rə-n	Ənukeː	bəjətkəːn
ge		sit-IPFV-PST-3SG	now	tell-IMP.2SG	Chokoti.[NOM]	say-INCH-AOR-3SG	boy.[NOM]	tell-INCH-AOR-3SG	Enuke	boy.[NOM]
gg		sitzen-IPFV-PST-3SG	jetzt	erzählen-IMP.2SG	Tschokoti.[NOM]	sagen-INCH-AOR-3SG	Junge.[NOM]	erzählen-INCH-AOR-3SG	Enuke	Junge.[NOM]
gr		сидеть-IPFV-PST-3SG	теперь	рассказать-IMP.2SG	Чокоти.[NOM]	сказать-INCH-AOR-3SG	парень.[NOM]	рассказать-INCH-AOR-3SG	Энукэ	мальчик.[NOM]
mc		v-v>v-v:tense2-v:pn2	adv	v-v:imp.pn	nprop.[n:case]	v-v>v-v:tense1-v:pn1	n.[n:case]	v-v>v-v:tense1-v:pn1	nprop	n.[n:case]
ps		v	adv	v	nprop	v	n	v	nprop	n
SeR		0.3.h:Th	adv:Time	0.2.h:A	np.h:A		np.h:A			np.h:Poss
SyF		0.3.h:S v:pred		0.2.h:S v:pred	np.h:S	v:pred	np.h:S	v:pred
fe	there (silently?).		"Now tell", Chokoti said.				The boy started to tell.		The boy is called Enuke.
fg	da.		"Nun erzähl", sagte Tschokoti.				Der Junge fing an zu erzählen.		Enuke ist der Name des
ltr			- Теперь рассказывай, - нарушил тишину Чокоты.				И юноша, тяжело вздохнув, поведал им свою печальную историю.		Энуке - так звали юношу –

	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref								BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.143 (143)
stl								Nʼoramnʼil omonmurə, girkundʼasatin.
st								Нёрамнил омонмурэ, гиркундясатын.
ts								Nʼoramnʼil omonmurə, girkundʼasatin.
tx		tuksattə,	indʼərildu	Ollogirdu	(əŋəsinin)	əŋəhi	aːsin.	Nʼoramnʼil	omonmurə,
mb		tuksa-t-tə	in-dʼə-ri-l-du	Ollogir-du		əŋəhi	aːsin	nʼora-mnʼi-l	omon-mu-rə
mp		tuksa-t-rə	in-dʼə-riː-l-duː	Ollogir-duː		əŋəsiː	aːčin	nʼora-mniː-l	əməːn-wu-rə
ge	PL.[NOM]	run-DUR-AOR.[3PL]	live-IPFV-PTCP.PRS-PL-DAT/LOC	Ollogir-DAT/LOC		force.[NOM]	NEG.EX	go.first-NACT-PL.[NOM]	leave-PASS-AOR.[3PL]
gg	PL.[NOM]	laufen-DUR-AOR.[3PL]	leben-IPFV-PTCP.PRS-PL-DAT/LOC	Ollogir-DAT/LOC		Kraft.[NOM]	NEG.EX	als.erster.gehen-NACT-PL.[NOM]	lassen-PASS-AOR.[3PL]
gr	PL.[NOM]	бежать-DUR-AOR.[3PL]	жить-IPFV-PTCP.PRS-PL-DAT/LOC	Оллогир-DAT/LOC		сила.[NOM]	NEG.EX	идти.первым-NACT-PL.[NOM]	оставить-PASS-AOR.[3PL]
mc	n:(num).[n:case]	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]	v-v>v-v>ptcp-n:(num)-n:case	nprop-n:case		n.[n:case]	n	v-v>n-n:(num).[n:case]	v-v>v-v:tense1.[v:pn1]
ps		v	ptcp	nprop		n	n	n	v
SeR				np.h:Poss		np:Th		np:A
SyF		v:pred	s:rel			np:S	n:pred	np:S	v:pred
fe								[Only] some leading reindeers stayed, they were walking.
fg	Kraft.							[Nur] einige Leitrentiere blieben, sie gingen.
ltr	оставшихся в живых Оллогиров не было сил найти и собрать их.							Только несколько ездовых оленей, привыкших к человеческим подачкам, топтались

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.147 (147)	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.148 (148)			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.149 (149)
stl		Ŋənədʼəkəl.	Ələwətin ororwo gakal.			Əkəl əwlorə nuŋarwatin.			Ŋənədʼəkəl isətčənə higuntiki.
st		Ӈэнэдекэл.	Элэвэтын орорво гакал.			Экэл эвлорэ нуӈарватын.			Ӈэнэдекэл исэтчэнэ хигунтыки.
ts		Ŋənədʼəkəl.	Ələwətin ororwo gakal.			Əkəl əwlorə nuŋarwatin.			Ŋənədʼəkəl isətčənə hiɣuntiki.
tx		Ŋənədʼəkəl.	Ələwətin	ororwo	gakal.	Əkəl	əwlorə	nuŋarwatin.	Ŋənədʼəkəl	isətčənə
mb		ŋənə-dʼə-kəl	ələ-wə-tin	oro-r-wo	ga-kal	ə-kəl	əwlo-rə	nuŋa-r-wa-tin	ŋənə-dʼə-kəl	isət-čə-nə
mp		ŋənə-dʼə-kəl	ələː-wə-tin	oron-l-wə	ga-kəl	ə-kəl	əwləːn-rə	nuŋan-l-wə-tin	ŋənə-dʼə-kəl	ičət-dʼə-nə
ge		go-IPFV-IMP.2SG	all-ACC-3PL	reindeer-PL-ACC	take-IMP.2SG	NEG-IMP.2SG	feel.sorry-PTCP.NFUT	3-PL-ACC-3PL	go-IPFV-IMP.2SG	look-IPFV-
gg	PTCP.NFUT	gehen-IPFV-IMP.2SG	alles-ACC-3PL	Rentier-PL-ACC	nehmen-IMP.2SG	NEG-IMP.2SG	leid.tun-PTCP.NFUT	3-PL-ACC-3PL	gehen-IPFV-IMP.2SG	schauen-IPFV-
gr	PTCP.NFUT	идти-IPFV-IMP.2SG	весь-ACC-3PL	олень-PL-ACC	взять-IMP.2SG	NEG-IMP.2SG	жалеть-PTCP.NFUT	3-PL-ACC-3PL	идти-IPFV-IMP.2SG	смотреть-IPFV-
mc		v-v>v-v:imp.pn	quant-n:case-n:(poss)	n-n:(num)-n:case	v-v:imp.pn	v-v:imp.pn	v-v>ptcp	pers-n:(num)-n:case-n:(poss)	v-v>v-v:imp.pn	v-v>v-
ps		v	quant	n	v	aux	ptcp	pers	v	v
SeR		0.2.h:A		np:Th	0.2.h:A	0.2.h:E		pro:Th	0.2.h:A
SyF		0.2.h:S v:pred		np:O	0.2.h:S v:pred	0.2.h:S v:pred		pro:O	0.2.h:S v:pred	s:adv
fe		Go.	Take all reindeer.			Don't feel sorry for them.			Go looking to the sun.
fg		Geh.	Nimm alle Rentiere.			Habe keine Mitleid mit ihnen.			Geh der Sonne entgegen.
ltr		Тебе надо ехать.	Бери всех оставшихся оленей.			Не жалей их.			Держи на полуденное солнце.

	►	►	►	►	►	►	►	►	►	►
ref	BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.160 (160)				BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.161 (161)			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.162
stl	hurudʼəp, čatərəlwə isəsildʼəp.				Čatərəl bagdamal osal.“			Solongo əwa-da əsə gunə.
st	хурудеп, чатэрэлвэ исэсилдеп.				Чатэрэл багдамал осал.“			Солонго эва-да эсэ гунэ.
ts	hurudʼəp, čaːtərəlwə isəsildʼəp.				Čatərəl bagdamal oːsal."			Solongo eːwa-da əsə gunə.
tx		hurudʼəp,	čaːtərəlwə	isəsildʼəp.	Čatərəl	bagdamal	oːsal."	Solongo	eːwa-da	əsə
mb		huru-dʼə-p	čaːtərə-l-wə	isə-si-l-dʼə-p	čatərə-l	bagdama-l	oː-sa-l	Solongo	eː-wa-da	ə-sə
mp		suru-dʼəː-p	čaːtərə-l-wə	ičə-sin-l-dʼəː-p	čaːtərə-l	bagdama-l	oː-čəː-l	Solongo	eː-wə-də	ə-čəː
ge	in.the.morning	leave-FUT.IMM-1PL.IN	polar.fox-PL-ACC	see-INCEP-INCH-FUT.IMM-1PL.IN	polar.fox-PL.[NOM]	white-PL.[NOM]	become-PTCP.PST-PL.[NOM]	Solongo.[NOM]	what-ACC-EMPH	NEG-
gg		losgehen-FUT.IMM-1PL.IN	Polarfuchs-PL-ACC	sehen-INCEP-INCH-FUT.IMM-1PL.IN	Polarfuchs-PL.[NOM]	weiß-PL.[NOM]	werden-PTCP.PST-PL.[NOM]	Solongo.[NOM]	was-ACC-EMPH	NEG-
gr		уйти-FUT.IMM-1PL.IN	песец-PL-ACC	увидеть-INCEP-INCH-FUT.IMM-1PL.IN	песец-PL.[NOM]	белый-PL.[NOM]	стать-PTCP.PST-PL.[NOM]	Солонго.[NOM]	что-ACC-EMPH	NEG-
mc		v-v:tense2-v:pn1	n-n:(num)-n:case	v-v>v-v>v-v:tense2-v:pn1	n-n:(num).[n:case]	adj-n:(num).[n:case]	v-v>ptcp-n:(num).[n:case]	nprop.[n:case]	interrog-n:case-clit	v-
ps		v	n	v	n	adj	ptcp	nprop	pro	ptcp
SeR		0.1.h:A	np:Th	0.1.h:A	np:Th			np.h:A	pro:Th
SyF		0.1.h:S v:pred	np:O	0.1.h:S v:pred	np:S	adj:pred	ptcp:pred	np.h:S	pro:O	ptcp:pred
fe	morning we'll leave, we'll look for polar foxes.				The polar foxes have become white."			Solongo didn't say anything.
fg	gehen wir los, wir gucken nach Polarfüchsen.				Die Polarfüchse sind weiß geworden."			Solongo sagte gar nichts.
ltr	поедем открывать пасти.				Песец уже совсем белый.			А Солонго ничего не сказала.

	►	►	►	►	►	►	►	►
ref		BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.170 (170)			BTV_20190822_StoneLakeMountain_flk.171 (171)
stl		Nuartin ajawulda morwər.			Čokoti əsə urunčədʼərə.			Nuŋan tikulisilča,
st		Нуартын аявулда морвэр.			Чокоты эсэ урунчэдерэ.			Нуӈан
ts		Nuŋartin ajawulda morwər.			Čokoti əsə urunčədʼərə.			(Nuŋanman)
tx		Nuŋartin	ajawulda	morwər.	Čokoti	əsə	urunčədʼərə.	(Nuŋanman)
mb		nuŋa-r-tin	ajaw-u-l-da	mo-r-wər	Čokoti	ə-sə	urun-čə-dʼə-rə	nuŋan-ma-n
mp		nuŋan-l-tin	ajaw-i-l-rə	məːn-l-wər	Čokoti	ə-čəː	urun-dʼə-dʼə-rə	nuŋan-wə-n
ge		3-PL.[NOM]-3PL	like-EP-INCH-AOR.[3PL]	self-PL-RFL.PL	Chokoti.[NOM]	NEG-PTCP.PST.[NOM]	rejoice-IPFV-IPFV-PTCP.NFUT	3-ACC-3SG
gg	3SG	3-PL.[NOM]-3PL	mögen-EP-INCH-AOR.[3PL]	selbst-PL-RFL.PL	Tschokoti.[NOM]	NEG-PTCP.PST.[NOM]	sich.freuen-IPFV-IPFV-PTCP.NFUT	3-ACC-3SG
gr		3-PL.[NOM]-3PL	нравиться-EP-INCH-AOR.[3PL]	сам-PL-RFL.PL	Чокоти.[NOM]	NEG-PTCP.PST.[NOM]	радоваться-IPFV-IPFV-PTCP.NFUT	3-ACC-3SG
mc		pers-n:(num).[n:case]-n:(poss)	v-v:(ep)-v>v-v:tense1.[v:pn1]	emphpro-n:(num)-n:rfl.poss	nprop.[n:case]	v-v>ptcp.[n:case]	v-v>v-v>v-v>ptcp	pers-n:case-
ps		pers	v	emphpro	nprop	ptcp	ptcp	pers
SeR		pro.h:E		pro.h:St	np.h:E
SyF		pro.h:S	v:pred	pro.h:O	np.h:S	ptcp:pred
fe		They fell in love with each other.			Chokoti was not happy.			(Him) he got
fg		Sie verliebten sich in einander.			Tschokoti war nicht glücklich.			(Ihn) er wurde
ltr					И только Чокоты не испытывал пьянящей радости всеобщего пробуждения от зимней меланхолии и спячки.			Всё чаще
nt