Tier display
BORBOR-MorphBOR-PhonCSISTSeRSyFfefgfrgegrltrmbmcmpntntopsrefststltstx
Web service information

Generated on 15.11.2021 with Corpus Services.

[1]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.001 (001.001)
st  Исечер илымпа укыр омтыйхо.
stl  Isɛčär ilуmpa ukkуr ө̄mtуjqo.
ts  İsɛčʼär ilɨmpa ukkɨr ɔːmtɨjqo.
tx  İsɛčʼär ilɨmpa ukkɨr
mb  i̇sɛčʼärilɨ-mpaukkɨr
mp  isɛčʼarɨilɨ-mpɨukkɨr
ge  long.time.agolive-PST.NAR.[3SG.S]one
gr  в.старинужить-PST.NAR.[3SG.S]один
mc  advv-v:tense-v:pnnum
ps  advvnum
SeR  adv:Time
SyF  v:pred
fr  Давным-давно жил один царь.
fe  A long time ago there lived a tsar.
fg  Es lebte vor vielen Jahren ein Zar.
ltr  Давным давно жил был один царь.
nt  [BrM:] Helimski's transcription (stl) is a phonological version of the text, written by Nikolaj Karsavin (st). Some unexpected (for us) replacements (other than phonemes unexpressible in Cyrillic alphabet, long vowels, double
[2]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.002 (001.002)
st  Омтыйхон мыхын эппа нокыр нэяты.
stl  Өmtуjqōn mуqуn ɛppa nө̄kуr näjatу.
ts  Ɔmtɨjqoːn mɨqɨn ɛppa nɔːkɨr näjatɨ.
tx  ɔːmtɨjqo. Ɔmtɨjqoːn mɨqɨn
mb  ɔːmtɨ-j-qoɔmtɨ-j-qoː-nmɨ-qɨn
mp  ɔːmtɨ-lʼ-qokɔːmtɨ-lʼ-qok-nmɨ-qɨn
ge  horn-ADJZ-chief.[NOM]horn-ADJZ-chief-GENsomething-LOC
gr  рог-ADJZ-начальник.[NOM]рог-ADJZ-начальник-GENнечто-LOC
mc  n-n>adj-n-n:casen-n>adj-n-n:casen-n:case
ps  nadjn
SeR  np.h:Thpp.h:Poss
SyF  np.h:S
fr  У царя было три дочери.
fe  The tsar had three daughters.
fg  Er hatte drei Töchter.
ltr  У царя было три дочери.
nt  consonants, some changes of word boundaries), we mark that in notes (nt). Usually INEL transcription (ts) fully corresponds to Helimsky's one, exceptions are also marked in notes.
[3]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.003 (001.003)KNS_1966_Markincha_flk.004 (001.004)
st  Омтыйхо нэяимты пона сонтырха аща утымымпат.Мэлтытха мэрымпат мотхынты.
stl  Өmtуjqo näjaīmtу ponä sө̄ntуrqa aša ǖtуmmуmpat.Mēltуtqa mərуmpat mө̄tqуntу.
ts  Ɔmtɨjqo näjaiːmtɨ ponä sɔːntɨrqa aša üːtɨmmɨmpat. Meːltɨtqa mərɨmpat mɔːtqɨntɨ.
tx  ɛppa nɔːkɨr näjatɨ. Ɔmtɨjqo näjaiːmtɨ ponä sɔːntɨrqa aša üːtɨmmɨmpat. Meːltɨtqa mərɨmpat mɔːtqɨntɨ.
mb  ɛ-ppanɔːkɨrnäja-tɨɔmtɨ-j-qonäja-iː-m-tɨponäsɔːntɨr-qaašaüːtɨ-mmɨ-mpa-tmeːltɨ-tqamərɨ-mpa-tmɔːt-qɨntɨ
mp  ɛː-mpɨnɔːkɨrnälʼa-tɨɔːmtɨ-lʼ-qoknälʼa-iː-m-tɨponäsɔːntɨr-qoaššaüːtɨ-mpɨ-mpɨ-tɨmeːltɨ-tqowərɨ-mpɨ-tɨmɔːt-qɨntɨ
ge  be-PST.NAR.[3SG.S]threedaughter.[NOM]-3SGhorn-ADJZ-chief.[NOM]daughter-PL-ACC-3SGoutwardsplay-INFNEGlet.go-DUR-PST.NAR-3SG.Oall.the.time-TRLkeep-PST.NAR-3SG.Ohouse-LOC.3SG
gr  быть-PST.NAR.[3SG.S]тридочь.[NOM]-3SGрог-ADJZ-начальник.[NOM]дочь-PL-ACC-3SGнаружуиграть-INFNEGпустить-DUR-PST.NAR-3SG.Oвсё.время-TRLдержать-PST.NAR-3SG.Oдом-LOC.3SG
mc  v-v:tense-v:pnnumn-n:case-n:possn-n>adj-n-n:casen-n:num-n:case-n:possadvv-v:infptclv-v>v-v:tense-v:pnadv-n:casev-v:tense-v:pnn-n:case.poss
ps  vnumnnnadvvptclvadvvn
SeR  np.h:Thnp.h:Anp.h:Th 0.3.h:Possadv:L0.3.h:Aadv:Time0.3.h:A 0.3.h:Thnp:L 0.3.h:Poss
SyF  v:prednp.h:Snp.h:Snp.h:Os:purpv:pred0.3.h:S v:pred 0.3.h:O
fr  Царь дочерей на улицу играть не пускал.Все время держал их дома.
fe  He didn’t let his daughters play outside.He kept them all the time in the house.
fg  Der Zar verbot seinen Töchtern draußen zu spielen.Er hielt sie immer im Haus.
ltr  Царь дочерей играть на улицу не пускал.Все время держал дочерей дома.
[4]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.005 (001.005)KNS_1966_Markincha_flk.006 (001.006)
st  Укыпар нокыртын тула эсынтынык чытотын (томнотын): “Мэщиныт пона утащик сонтырхынытха“.“А кыса, кекыса кунты ыкы сонтырнылын“, – томныт омтыйхо.
stl  Ukkуpar nө̄kуrtуn tülä əsуntуnуk čį̄tө̄tуn (tomnө̄tyn): «Mēšynуt ponä ǖtäšyk sө̄ntуrqуnуtqa».«A kуssa, kekkуsä kuntу уkу sө̄ntуrnуlуn», – tomnуt ө̄mtуjqo.
ts  Ukkɨpar nɔːkɨrtɨn tülä əsɨntɨnɨk (čʼıːtɔːtɨn) tomnɔːtɨn:“ Meːšɨnɨt ponä üːtäšɨk sɔːntɨrqɨnɨtqa”. “A kɨssa, kekkɨsä kuntɨ ɨkɨ sɔːntɨrnɨlɨn”,– tomnɨt ɔːmtɨjqo.
tx  Ukkɨpar nɔːkɨrtɨn tülä əsɨntɨnɨk (čʼıːtɔːtɨn) tomnɔːtɨn:“ Meːšɨnɨt ponä üːtäšɨk sɔːntɨrqɨnɨtqa”. “A kɨssa, kekkɨsä kuntɨ ɨkɨ sɔːntɨrnɨlɨn”,–
mb  ukkɨparnɔːkɨr-tɨntü-läəsɨ-ntɨ-nɨkčʼıːtɔː-tɨntom-nɔː-tɨnmeːšɨnɨtponäüːt-äšɨksɔːntɨr-qɨnɨtqaakɨssakekkɨsäkuntɨɨkɨsɔːntɨr-nɨ-lɨn
mp  ukkɨparnɔːkɨr-tɨttü-läəsɨ-ntɨ-nɨŋčʼıːtɨ-tɨttom-ŋɨ-tɨtmeːšımɨtponäüːtɨ-äšɨksɔːntɨr-qɨnɨtqoakɨssakekkɨsäkuntɨɨkɨsɔːntɨr-ŋɨ-lɨt
ge  oncethree-3PLcome-CVBfather-OBL.3SG-ALLsay-3PLsay-CO-3PLwe.PL.ACCoutwardslet.go-IMP.2SG.Splay-SUP.1PLbutcome.onbarelylongNEG.IMPplay-CO-2PL
gr  однаждытри-3PLприйти-CVBотец-OBL.3SG-ALLсказать-3PLсказать-CO-3PLмы.PL.ACCнаружупустить-IMP.2SG.Sиграть-SUP.1PLану.каеле.еледолгоNEG.IMPиграть-CO-2PL
mc  advnum-n:possv-v>cvbn-n:obl.poss-n:casev-v:pnv-v:ins-v:pnpersadvv-v:mood.pnv-v:inf.possconjptcladvadvptclv-v:ins-v:pn
ps  advnumcvbnvvpersadvvvconjptcladvadvptclv
SeR  adv:Timepro.h:A0.3.h:Anp.h:R 0.3.h:Posspro.h:Thadv:G0.2.h:A0.1.h:Aadv:Time0.2.h:A
SyF  pro.h:Ss:tempv:predpro.h:O0.2.h:S v:preds:purp0.2.h:S v:pred
BOR  RUS:gram
fr  Однажды они втроем придя отцу сказали: “Нас на улицу выпусти поиграть”.‎‎“Ну ладно, только долго не играйте”, – сказал царь.
fe  One day all three of them came to their father and said: “Let us play outside”.“All right”, – the tsar said, — “but don't play too long”.
fg  Einmal kamen sie alle drei zum Zaren und sagten: „Lass uns draußen spielen.“„Na gut, aber spielt nicht so lange“, sagte der Zar.
ltr  Вот однажды трое дочерей пришли отцу и просят: «Нас выпусти на поиграть».«Ну ладно. Только долго на улице не играйте», – говорит царь.
nt  [KNS:] "‘Чытотын’ – say Middle Taz Selkups. The right word would be ‘томнотын’, which means ‘say’".
nto  Чытотын – так говорят среднетазовские селькупы. Надо ставить слово томнотын ‘говорят’.
[5]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.007 (001.007)
st  Онты солтатыимты хэрымпат, нылтыралтымпат пюрык коялалтыла ныны на солтатыт путанты ноты нэяимты утымпат сонтырхынтытха.
stl  Ontу soltatīmtу qərуmpat, nуltуraltуmpat pürуk kojalaltуlä, nӯnу na soltatуt pūtantу nө̄tу näjaīmtу ǖtуmpat sө̄ntуrqуntуtqa.
ts  Ontɨ soltatiːmtɨ qərɨmpat, nɨltɨraltɨmpat pürɨk kojalaltɨlä, nɨːnɨ na soltatɨt puːtantɨ nɔːtɨ näjaiːmtɨ üːtɨmpat sɔːntɨrqɨntɨtqa.
tx  tomnɨt ɔːmtɨjqo. Ontɨ soltatiːmtɨ qərɨmpat, nɨltɨraltɨmpat pürɨk kojalaltɨlä, nɨːnɨ na soltatɨt
mb  tom-nɨ-tɔːmtɨ-j-qoontɨsoltat-iː-m-tɨqərɨ-mpa-tnɨl-tɨr-altɨ-mpa-tpürɨ-kkoj-alaltɨ-länɨːnɨnasoltat-ɨ-t
mp  tom-ŋɨ-tɨɔːmtɨ-lʼ-qokontɨsoltat-iː-m-tɨqərɨ-mpɨ-tɨnɨl-ntɨr-altɨ-mpɨ-tɨpürɨ-kkolʼɨ-altɨ-länɨːnɨnasoltat-ɨ-t
ge  say-CO-3SG.Ohorn-ADJZ-chief.[NOM]oneself.3SG.[NOM]soldier-PL-ACC-3SGcall-PST.NAR-3SG.Ostop-DRV-CAUS-PST.NAR-3SG.Ocircle-ADVZturn-CAUS-CVBthenthissoldier-EP
gr  сказать-CO-3SG.Oрог-ADJZ-начальник.[NOM]сам.3SG.[NOM]солдат-PL-ACC-3SGпозвать-PST.NAR-3SG.Oостановиться-DRV-CAUS-PST.NAR-3SG.Oкруг-ADVZповернуться-CAUS-CVBпотомэтотсолдат-EP
mc  v-v:ins-v:pnn-n>adj-n-n:caseemphpron-n:num-n:case-n:possv-v:tense-v:pnv-v>v-v>v-v:tense-v:pnn-n>advv-v>v-v>cvbadvdemn-v:ins-
ps  vnemphpronvvadvvadvdemn
SeR  np.h:Anp.h:Th 0.3.h:Poss0.3.h:A0.3.h:A0.3.h:Aadv:Time
SyF  v:prednp.h:Snp.h:O0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:preds:temp
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  Сам он своих солдат позвал, поставил их вокруг кольцом окружая, потом в пространство между этими солдатами тогда своих дочерей пустил играть.
fe  He himself called his soldiers, placed them in a circle and then let his daughters play between these soldiers.
fg  Er selbst rief seine Soldaten, stellte sie ringförmig auf und ließ seine Töchter dann zwischen diesen Soldaten spielen.
ltr  Царь созвал своих солдат, поставил их (солдат) вокруг двора кольцом и пустил туда играть своих дочерей.
[6]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.008 (001.008)KNS_1966_Markincha_flk.009
st  Укот хапия саиимты мунтык саралпат.Ныны хай кунты
stl  Ukōt qapįja sajīmtу muntуk saralpat.Nӯnу qaj kuntу sө̄ntуrpө̄tуn,
ts  Ukoːt qapija sajiːmtɨ muntɨk saralpat. Nɨːnɨ qaj kuntɨ sɔːntɨrpɔːtɨn, qaj
tx  puːtantɨ nɔːtɨ näjaiːmtɨ üːtɨmpat sɔːntɨrqɨntɨtqa. Ukoːt qapija sajiːmtɨ muntɨk saralpat. Nɨːnɨ qaj kuntɨ
mb  puːta-ntɨnɔːtɨnäja-iː-m-tɨüːtɨ-mpa-tsɔːntɨr-qɨntɨtqaukoːtqapijasaj-iː-m-tɨmuntɨksar-al-pa-tnɨːnɨqajkuntɨ
mp  puːtɨ-ntɨnɔːtɨnälʼa-iː-m-tɨüːtɨ-mpɨ-tɨsɔːntɨr-qɨntɨtqoukoːnqapısajɨ-iː-m-tɨmuntɨksar-ätɔːl-mpɨ-tɨnɨːnɨqajkuntɨ
ge  -PL.[NOM]inside-ILLthendaughter-PL-ACC-3SGlet.go-PST.NAR-3SG.Oplay-SUP.3PLearliersupposedlyeye-PL-ACC-3SGallbind-MOM-PST.NAR-3SG.Othenwhat.[NOM]long
gr  -PL.[NOM]внутренность-ILLзатемдочь-PL-ACC-3SGпустить-PST.NAR-3SG.Oиграть-SUP.3PLраньшевродеглаз-PL-ACC-3SGвсёзавязать-MOM-PST.NAR-3SG.Oпотомчто.[NOM]долго
mc  n:num-n:casen-n:caseadvn-n:num-n:case-n:possv-v:tense-v:pnv-v:inf.possadvptcln-n:num-n:case-n:possquantv-v>v-v:tense-v:pnadvinterrog-n:caseadv
ps  nadvnvvadvptclnquantvadvinterrogadv
SeR  np:Gnp.h:Th 0.3.h:Poss0.3.h:A0.3.h:Aadv:Timenp:Th 0.3.h:Poss0.3.h:Aadv:Time
SyF  np.h:O0.3.h:S v:preds:purpnp:O0.3.h:S v:pred
BOR  
fr  ‎‎Сперва, конечно, их глаза все завязал.После этого то ли долго
fe  At first, of course, he had blindfolded them.After they played for some
fg  Zuvor hatte er ihnen natürlich die Augen verbunden.Nachdem sie kurz oder lang
ltr  Сперва, конечно, завязал платком глаза девушек.После этого долго играли или
[7]
ref   (001.009)KNS_1966_Markincha_flk.010 (001.010)
st  сонтырпотын хай чанкы, укыр посы кыпа нэтак нык кэлча: “Омынэимы ай чанкотын“.Саинтынонычеп хампиим то
stl  qaj čǟŋkу, ukkуr pōsу kуpa nätäk nįk kəl’ča: «Өmуńēīmу aj čǟŋkө̄tуn».Sajyntу nө̄ny čəp qampįjam tō taršaltуnyt
ts  čʼäːŋkɨ, ukkɨr poːsɨ kɨpa nätäk nık kəlʼčʼa:“ Ɔːmɨnʼeːiːmɨ aj čʼäːŋkɔːtɨn”. Sajɨntɨ nɔːnɨ čʼəp qampıjam toː taršaltɨnɨt,
tx  sɔːntɨrpɔːtɨn, qaj čʼäːŋkɨ, ukkɨr poːsɨ kɨpa nätäk nık kəlʼčʼa:“ Ɔːmɨnʼeːiːmɨ aj čʼäːŋkɔːtɨn”. Sajɨntɨ nɔːnɨ čʼəp
mb  sɔːntɨr-pɔː-tɨnqajčʼäːŋkɨukkɨrpoːsɨkɨpanätäknıkkə-lʼčʼaɔːmɨ-nʼeː-iː-mɨajčʼäːŋkɔː-tɨnsajɨ-n-tɨnɔːnɨčʼəpqampı-ja-m
mp  sɔːntɨr-mpɨ-tɨtqajčʼäːŋkɨukkɨrpoːsɨkɨpanätäknıkkə-lʼčʼɨɔːmɨ-nʼeː-iː-mɨajčʼäːŋkɨ-tɨtsajɨ-n-tɨnɔːnɨčʼamqampı-ja-m
ge  play-PST.NAR-3PLwhat.[NOM]NEG.EX.[3SG.S]onemostyoungergirl.[NOM]sofeel-PFV.[3SG.S]other-somebody-PL.[NOM]-1SGandNEG.EX-3PLeye-GEN-3SGfromhardlykerchief-
gr  играть-PST.NAR-3PLчто.[NOM]NEG.EX.[3SG.S]одинсамыймладшийдевушка.[NOM]такпочувствовать-PFV.[3SG.S]остальной-некто-PL.[NOM]-1SGиNEG.EX-3PLглаз-GEN-3SGотедваплаток-
mc  v-v:tense-v:pninterrog-n:casev-v:pnnumadvadjn-n:caseadvv-v>v-v:pnadj-n-n:num-n:case-n:possconjv-v:pnn-n:case-n:possppconjn-n>n-
ps  vinterrogptclnumadvadjnadvnnconjvnppconjn
SeR  0.3.h:Anp.h:Enp.h:Th 0.1.h:Posspp:So 0.3.h:Possnp:Th
SyF  0.3.h:S v:prednp.h:Sv:prednp.h:Sv:prednp:O
fr  играли, то ли нет, одна самая младшая девушка так почувствовала: “Моих сестер [букв. ближних] и нет”.‎‎С глаз платочек развязала – а она в
fe  time, the youngest daughter got the feeling: “My sisters are not there”.She put the small bandage off from her
fg  gespielt hatten, spürte die jüngste Tochter auf einmal: „Meine Schwestern (meine Nächsten) sind nicht mehr da.“Sie nahm das Tüchlein von den Augen –
ltr   нет, одна самая младшая девушка чувствует, что сестер то и нет. Когда развязала глаза, то видит, что
[8]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.011 (001.011)KNS_1966_Markincha_flk.012
st  тарщалтыныт – пэлыколык мэрка.Чанка эмта нинкаитты, эмта солтатыиты.Мэный, хумкитый хэттохын
stl  – pɛlуkө̄lуk mərka.Čǟŋka ämtä ńįŋkaītу, ämtä soltatītу.Mənуj, qumkytуj qə̄ttōqуn nуmtу
ts  pɛlɨkɔːlɨk mərka. Čʼäːŋka ämtä nʼiŋkaiːtɨ, ämtä soltatiːtɨ. Mənɨj, qumkɨtɨj qəːttoːqɨn nɨmtɨ
tx  qampıjam toː taršaltɨnɨt, pɛlɨkɔːlɨk mərka. Čʼäːŋka ämtä nʼiŋkaiːtɨ, ämtä soltatiːtɨ. Mənɨj, qumkɨtɨj
mb  toːtar-š-altɨ-nɨ-tpɛlɨ-kɔːlɨ-kmərkačʼäːŋkaämtänʼiŋka-iː-tɨämtäsoltat-iː-tɨmənɨjqum-kɨtɨ-j
mp  toːtar-š-altɨ-ŋɨ-tɨpɛlɨ-kɔːlɨ-kwərkɨčʼäːŋkɨämtänʼiŋka-iː-tɨämtäsoltat-iː-tɨmənɨlʼqum-kɨtɨ-lʼ
ge  DIM-ACCawayget.untied-US-TR-CO-3SG.Ofriend-CAR-ADVZbe.situated.[3SG.S]NEG.EX.[3SG.S]evensister-PL.[NOM]-3SGevensoldier-PL.[NOM]-3SGforeignhuman.being-CAR-ADJZ
gr  DIM-ACCпрочьразвязать-US-TR-CO-3SG.Oдруг-CAR-ADVZнаходиться.[3SG.S]NEG.EX.[3SG.S]дажесестра-PL.[NOM]-3SGдажесолдат-PL.[NOM]-3SGчужойчеловек-CAR-ADJZ
mc  n:casepreverbv-v>v-v>v-v:ins-v:pnn-n>adj-adj>advv-v:pnv-v:pnptcln-n:num-n:case-n:possptcln-n:num-n:case-n:possadjn-n>n-n>adj
ps  preverbvadvvvptclnptclnadjadj
SeR  0.3.h:A0.3.h:Thnp.h:Th 0.3.h:Possnp.h:Th 0.3.h:Poss
SyF  0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:predv:prednp.h:Snp.h:S
BOR  RUS:cult
fr  одиночестве находится.Нет ни ее сестер, ни ее солдат. В чужом, безлюдном городе там
fe  eyes – she is alone.Neither her sisters, nor the soldiers were there.She is running around in an
fg  sie ist allein.Weder ihre Schwestern noch die Soldaten waren da.Sie läuft dort in einer fremden,
ltr  ходит совсем одна.Нет даже сестер и ни солдат.Совсем в другом безлюдном
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘нинкаитты’, Helimsky – ‘ńįŋkaītу’, INEL – ‘nʼiŋkaiːtɨ’.
[9]
ref  (001.012)KNS_1966_Markincha_flk.013 (001.013)KNS_1966_Markincha_flk.014 (001.014)
st  нымты халымпа.Халтырымпа, халтырымпа.Ныны четымпат лосым.«Хай пентал
stl  qälуmpa.Qälʼtуrуmpa, qälʼtуrуmpa.Nӯnу čə̄tуmpat lōsуm.«Qaj pēntal
ts  qälɨmpa. Qältɨrɨmpa, qältɨrɨmpa. Nɨːnɨ čʼəːtɨmpat loːsɨm. “Qaj peːntal
tx  qəːttoːqɨn nɨmtɨ qälɨmpa. Qältɨrɨmpa, qältɨrɨmpa. Nɨːnɨ čʼəːtɨmpat loːsɨm. “Qaj
mb  qəːttoː-qɨnnɨmtɨqäl-ɨ-mpaqäl-tɨr-ɨ-mpaqäl-tɨr-ɨ-mpanɨːnɨčʼəːtɨ-mpa-tloːsɨ-mqaj
mp  qəːttɨ-qɨnnɨmtɨqäl-čʼɨ-mpɨqäl-ntɨr-čʼɨ-mpɨqäl-ntɨr-čʼɨ-mpɨnɨːnɨčʼəːtɨ-mpɨ-tɨloːsɨ-mqaj
ge  town-LOCthererun-RFL-DUR.[3SG.S]run-DRV-RFL-PST.NAR.[3SG.S]run-DRV-RFL-PST.NAR.[3SG.S]thenmeet-PST.NAR-3SG.Obear-ACCwhat.[NOM]
gr  город-LOCтамбежать-RFL-DUR.[3SG.S]бежать-DRV-RFL-PST.NAR.[3SG.S]бежать-DRV-RFL-PST.NAR.[3SG.S]потомвстретить-PST.NAR-3SG.Oмедведь-ACCчто.[NOM]
mc  n-n:caseadvv-v>v-v>v-v:pnv-v>v-v>v-v:tense-v:pnv-v>v-v>v-v:tense-v:pnadvv-v:tense-v:pnn-n:caseinterrog-n:case
ps  nadvvvvadvvninterrog
SeR  np:Ladv:L0.3.h:A0.3.h:A0.3.h:Aadv:Time0.3.h:Anp.h:Thpro:Th
SyF  0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:prednp.h:Opro:O
fr  ходит.Ходила, ходила. Потом повстречала медведя.“Что ищешь в
fe  unfamiliar deserted town.She was running around there.Then she met a bear.“What are you
fg  menschenleeren Stadt herum.Sie lief und lief herum.Da traf sie einen Bären.„Was suchst
ltr  городе идет.Ходила, ходила по городу.Повстречала она медведя.– Чего ищешь
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘халтырымпа’, Helimsky – ‘qälʼtуrуmpa’, INEL – ‘qältɨrɨmpa’.
[10]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.015 (001.015)KNS_1966_Markincha_flk.016 (001.016)
st  там хэттохын?» – лосы нык (кэты-т) сохынча нэтанык.‎‎«Ман сонтырсак нинкаиныса», – томныт нэтак лосынык, – «ныны пун мунтык уречисотын».
stl  tam qə̄ttōqуn?» – lōsу nįk (kətуŋyt) soqуńča nätänуk.«Man sө̄ntуrsak ńįŋkaīnуsä», – tomnуt nätäk lōsуnуk, – «nӯnу pūn muntуk ürɛčysө̄tуn».
ts  tam qəːttoːqɨn”,– loːsɨ nık (kətɨŋɨt) soqɨnʼčʼa nätänɨk. “Man sɔːntɨrsak nʼıŋkaiːnɨsä,– tomnɨt nätäk loːsɨnɨk,– nɨːnɨ puːn muntɨk ürrɛːčʼɨsɔːtɨn”.
tx  peːntal tam qəːttoːqɨn”,– loːsɨ nık (kətɨŋɨt) soqɨnʼčʼa nätänɨk. “Man sɔːntɨrsak nʼıŋkaiːnɨsä,– tomnɨt nätäk
mb  peː-nta-ltamqəːttoː-qɨnloːsɨnıkkətɨ-ŋɨ-tsoqɨnʼ-čʼanätä-nɨkMansɔːntɨr-sa-knʼıŋka-iː-nɨ-sätom-nɨ-tnätäkloːsɨ-nɨk
mp  peː-ntɨ-ltamqəːttɨ-qɨnloːsɨnıkkətɨ-ŋɨ-tɨsoqɨš-ntɨnätäk-nɨŋmansɔːntɨr-sɨ-knʼiŋka-iː-nɨ-sätom-ŋɨ-tɨnätäkloːsɨ-nɨŋ
ge  look.for-INFER-2SG.Othistown-LOCbear.[NOM]sosay-CO-3SG.Oask-IPFV.[3SG.S]girl-ALLI.[NOM]play-PST-1SG.Ssister-PL-OBL.1SG-INSTRsay-CO-3SG.Ogirl.[NOM]bear-
gr  искать-INFER-2SG.Oэтотгород-LOCмедведь.[NOM]таксказать-CO-3SG.Oспросить-IPFV.[3SG.S]девушка-ALLя.[NOM]играть-PST-1SG.Sсестра-PL-OBL.1SG-INSTRсказать-CO-3SG.Oдевушка.[NOM]
mc  v-v:tense.mood-v:pndemn-n:casen-n:caseadvv-v:ins-v:pnv-v>v-v:pnn-n:casepersv-v:tense-v:pnn-n:num-n:obl.poss-n:casev-v:ins-v:pnn-n:casen-n:case
ps  vdemnnadvvvnpersvnvnn
SeR  0.2.h:Anp:Lnp.h:Anp.h:Rpro.h:Anp:Com 0.1.h:Possnp.h:Anp.h:R
SyF  0.2.h:S v:prednp.h:Sv:predpro.h:Sv:predv:prednp.h:S
fr   этом городе?”– медведь так (сказал) спрашивает у девушки.“Я играла со своими сестрами, – сказала девушка медведю, – и потом все потерялись”.
fe   looking for in this town?” — the bear asked (said to) the girl.“I was playing with my sisters”, the girl said to the bear, “and then everybody disappeared”.
fg  du in dieser Stadt?“, fragte der Bär das Mädchen.„Ich habe mit meinen Schwestern gespielt“, sagte das Mädchen zum Bären, „und plötzlich waren sie
ltr   в этом городе? – медведь спрашивает у девушки.– Я играла с сестрами, – говорит девушка медведю – потом все потерялись.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘уречисотын’, Helimsky – ‘ürɛčysө̄tуn’, INEL –
[11]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.017 (001.017)
st  Тан масса хэннанты, – томныт лосы, – «эннанты ман иманоха».Лосы хеннымпат (мохына)
stl  «Tan massä qənnantу», – tomnуt lōsу, – «ɛnnantу man imanōqa». Lōsу qənnуmpat mө̄tqуntу
ts  “Tan massä qənnantɨ,– tomnɨt loːsɨ,– ɛnnantɨ man imanoːqa”. Loːsɨ qənnɨmpat mɔːtqɨntɨ
tx  loːsɨnɨk,– nɨːnɨ puːn muntɨk ürrɛːčʼɨsɔːtɨn”. “Tan massä qənnantɨ,– tomnɨt loːsɨ,– ɛnnantɨ man imanoːqa”. Loːsɨ
mb  nɨːnɨpuːnmuntɨkürr-ɛː-čʼɨ-sɔː-tɨntatmas-säqən-na-ntɨtom-nɨ-tloːsɨɛ-nna-ntɨmanima-noːqaloːsɨqən-nɨ-mpa-t
mp  nɨːnɨpuːnmuntɨkürɨ-ɛː-čʼɨ-sɨ-tɨttanman-säqən-ŋɨ-ntɨtom-ŋɨ-tɨloːsɨɛː-ɛntɨ-ntɨmanima-noːqoloːsɨqən-tɨ-mpɨ-tɨ
ge  ALLthenthenallget.lost-PFV-RFL-PST-3PLyou.SG.[NOM]I-COMleave-CO-2SG.Ssay-CO-3SG.Obear.[NOM]be-FUT-2SG.SI.[GEN]wife-TRL.1SGbear.[NOM]leave-TR-
gr  медведь-ALLпотомпотомвсёпотеряться-PFV-RFL-PST-3PLты.[NOM]я-COMуйти-CO-2SG.Sсказать-CO-3SG.Oмедведь.[NOM]быть-FUT-2SG.Sя.[GEN]жена-TRL.1SGмедведь.[NOM]уйти-TR-
mc  advadvquantv-v>v-v>v-v:tense-v:pnperspers-n:casev-v:ins-v:pnv-v:ins-v:pnn-n:casev-v:tense-v:pnpersn-n:case.possn-n:casev-v>v-
ps  advadvquantvperspersvvnvpersnnv
SeR  adv:Timeadv:Timepro.h:Thpro.h:Apro:Comnp.h:A0.2.h:Thpro.h:Possnp.h:A
SyF  pro.h:Sv:predpro.h:Sv:predv:prednp.h:S0.2.h:S copn:prednp.h:Sv:pred
fr  “Ты со мной пойдешь, – сказал медведь девушке, – будешь моей женой”.Медведь увел в свое
fe  “You come with me”, the bear said to the girl, “you’ll be my wife”.The bear took the girl to his
fg  alle verschwunden.“„Geh mit mir“, sagte der Bär zum Mädchen, „du wirst meine Frau.“Der Bär führte das Mädchen
ltr  – Ты сейчас пойдешь со мной, говорит медведь девушке, – будешь моей женой.Медведь увел девушку в лес
nt  ‘ürrɛːčʼɨsɔːtɨn’.
[12]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.018 (001.018)KNS_1966_Markincha_flk.019 (001.019)KNS_1966_Markincha_flk.020 (001.020)
st  мотхынты нэтам.Мотты эппа кытпорый тохын.На тон ыcат кыхын маркы, на маркохын мотты нымты эппа.
stl  nätäm.Mө̄ttу ɛppa kуt pө̄rуj tōqуn.Na tōn уsat kӯqуn markу, na markōqуn mө̄ttу nуmtу ɛppa.
ts  nätäm. Mɔːttɨ ɛppa kɨt pɔːrɨj toːqɨn. Na toːn ɨsatkɨqɨn markɨ, na markoːqɨn mɔːttɨ nɨmtɨ ɛppa.
tx  qənnɨmpat mɔːtqɨntɨ nätäm. Mɔːttɨ ɛppa kɨt pɔːrɨj toːqɨn. Na toːn ɨsatkɨqɨn markɨ, na markoːqɨn mɔːttɨ nɨmtɨ ɛppa.
mb  mɔːt-qɨntɨnätä-mmɔːt-tɨɛ-ppakɨ-tpɔːrɨ-jtoː-qɨnnatoː-nɨsatkɨ-qɨnmarkɨnamarkoː-qɨnmɔːt-tɨnɨmtɨɛ-ppa
mp  mɔːt-qɨntɨnätäk-mmɔːt-tɨɛː-mpɨkɨ-npɔːrɨ-lʼtoː-qɨnnatoː-nɨsakɨ-qɨnmarkɨnamarkɨ-qɨnmɔːt-tɨnɨmtɨɛː-mpɨ
ge  PST.NAR-3SG.Ohouse-ILL.3SGgirl-ACCtent.[NOM]-3SGbe-PST.NAR.[3SG.S]river-GENtop-ADJZlake-LOCthislake-GENmiddle-LOCisland.[NOM]thisisland-LOChouse.[NOM]-3SGtherebe-
gr  PST.NAR-3SG.Oдом-ILL.3SGдевушка-ACCчум.[NOM]-3SGбыть-PST.NAR.[3SG.S]река-GENверх-ADJZозеро-LOCэтотозеро-GENсередина-LOCостров.[NOM]этотостров-LOCдом.[NOM]-3SGтамбыть-
mc  v:tense-v:pnn-n:case.possn-n:casen-n:case-n:possv-v:tense-v:pnn-n:casereln-n>adjn-n:casedemn-n:casereln-n:casen-n:casedemn-n:casen-n:case-n:possadvv-v:tense-
ps  nnnvnadjndemnrelnndemnnadvv
SeR  np:G 0.3.h:Possnp.h:Thnp:Th 0.3.h:Possnp:Possnp:Lnp:Lnp:Possnp:Lnp:Thnp:Lnp:Th 0.3.h:Possadv:L
SyF  np.h:Onp:Sv:prednp:Snp:Sv:pred
fr  жилище девушку. Его жилище было на озере в верховье реки. В самой середине этого озера остров, на этом острове его жилище там было.
fe  home.His home was on a lake at the upper reachers of the river.In the very middle of that lake there was an island, on that island was his home.
fg  in seine Behausung.Seine Behausung lag an einem See am Oberlauf des Flusses.Inmitten dieses Sees war eine Insel, dort auf dieser Insel war seine Behausung.
ltr   в берлогу.Берлога была в верховье реки в озере. В этом озере в середине был остров, на острове и была берлога.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘ыcат кыхын’, Helimsky – ‘уsat kӯqуn’, INEL – ‘ɨsatkɨqɨn’.
[13]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.021 (001.021)KNS_1966_Markincha_flk.022 (001.022)
st  Лосы на нэтаса кунты илымпа ны тюла.Лосы щетты ичимпа сурыйя, нэтак мотхынты онты хальккоимымпа.
stl  Lōsу na nätäsä kuntу ilуmpa nӯ tülä.Lōsу šöttу iččympa sūrуjjä, nätäk mө̄tqуntу ontу qalykkojymуmpa.
ts  Loːsɨ na nätäsä kuntɨ ilɨmpa nɨː tülä. Loːsɨ šöttɨ ičʼčʼɨmpa suːrɨjjä, nätäk mɔːtqɨntɨ ontɨ qalɨkkojɨmɨmpa.
tx  Loːsɨ na nätäsä kuntɨ ilɨmpa nɨː tülä. Loːsɨ šöttɨ ičʼčʼɨmpa suːrɨjjä, nätäk mɔːtqɨntɨ ontɨ
mb  loːsɨnanätä-säkuntɨilɨ-mpanɨːtü-läloːsɨšöt-tɨičʼčʼɨ-mpasuːrɨj-jänätäkmɔːt-qɨntɨontɨ
mp  loːsɨnanätäk-säkuntɨilɨ-mpɨnɨːtü-läloːsɨšöt-ntɨičʼčʼɨ-mpɨsuːrɨš-länätäkmɔːt-qɨntɨontɨ
ge  PST.NAR.[3SG.S]bear.[NOM]thisgirl-COMlonglive-PST.NAR.[3SG.S]therecome-CVBbear.[NOM]forest-ILLgo-PST.NAR.[3SG.S]hunt-CVBgirl.[NOM]house-LOC.3SG
gr  PST.NAR.[3SG.S]медведь.[NOM]этотдевушка-COMдолгожить-PST.NAR.[3SG.S]тудаприйти-CVBмедведь.[NOM]лес-ILLидти-PST.NAR.[3SG.S]охотиться-CVBдевушка.[NOM]дом-LOC.3SGсам.3SG.[NOM]
mc  v:pnn-n:casedemn-n:caseadvv-v:tense-v:pnadvv-v>cvbn-n:casen-n:casev-v:tense-v:pnv-v>cvbn-n:casen-n:case.possemphpro-n:case
ps  ndemnadvvadvcvbnnvcvbnnemphpro
SeR  np.h:Thnp:Comadv:Timeadv:G0.3.h:Anp.h:Anp:G0.3.h:Anp.h:Thnp:L 0.3.h:Poss
SyF  np.h:Sv:preds:tempnp.h:Sv:preds:purpnp.h:S
fr  Медведь с этой девушкой долго жил, придя туда.Медведь в лес ходил охотиться, девушка дома сама оставалась.
fe  After they came there, the bear lived there with that girl for a long time.The bear went hunting in the forest, the girl herself stayed at home.
fg  Dort angekommen lebte der Bär dort lange mit diesem Mädchen.Der Bär ging auf die Jagd, das Mädchen selbst blieb zu Hause.
ltr  Медведь с девушкой жил долго, придя туда.Медведь в лес ходил на промысел, а девушка оставалась дома одна.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘хальккоимымпа’, Helimsky – ‘qalykkojymуmpa’. ‎‎[BrM:] -ojɨm- could
[14]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.023 (001.023)KNS_1966_Markincha_flk.024 (001.024)
st  Укыр чонтохын нэтак ияты челыкмынты лосынноны.Иямтый нимтымпохы Маркынчатха.
stl  Ukkуr čontōqуn nätäk ījatу čēlуŋmуntу lōsуn nōnу.Ījamtįj nįmtуmpōqį Markуńčatqa.
ts  Ukkɨr čʼontoːqɨn nätäk iːjatɨ čʼeːlɨŋmɨntɨ loːsɨn nɔːnɨ. İːjamtij nimtɨmpoːqı Markɨnʼčʼatqa.
tx  qalɨkkojɨmɨmpa. Ukkɨr čʼontoːqɨn nätäk iːjatɨ čʼeːlɨŋmɨntɨ loːsɨn nɔːnɨ. İːjamtij nimtɨmpoːqı
mb  qalɨ-kk-ojɨm-ɨ-mpaukkɨrčʼontoː-qɨnnätäkiːja-tɨčʼeːlɨ-ŋ-mɨ-ntɨloːsɨ-nnɔːnɨiːja-m-tijnim-tɨ-mpoː-qı
mp  qalɨ-kkɨ-joıː-ɨ-mpɨukkɨrčʼontɨ-qɨnnätäkiːja-tɨčʼeːlɨ-k-mpɨ-ntɨloːsɨ-nnɔːnɨiːja-m-tıːnım-tɨ-mpɨ-qı
ge  oneself.3SG.[NOM]stay-HAB-%%-EP-PST.NAR.[3SG.S]onemiddle-LOCgirl.[NOM]son.[NOM]-3SGday-VBLZ-PST.NAR-INFER.[3SG.S]bear-GENfromson-ACC-3DUname-TR-PST.NAR-
gr  остаться-HAB-%%-EP-PST.NAR.[3SG.S]одинсередина-LOCдевушка.[NOM]сын.[NOM]-3SGдень-VBLZ-PST.NAR-INFER.[3SG.S]медведь-GENотсын-ACC-3DUимя-TR-PST.NAR-3DU.S
mc  v-v>v-v>v-v:ins-v:tense-v:pnnumreln-n:casen-n:casen-n:case-n:possn-n>v-v:tense-v:mood-v:pnn-n:caseppn-n:case-n:possn-n>v-v:tense-v:pn
ps  vnumrelnnnvnppnv
SeR  np:Timenp.h:Anp.h:P 0.3.h:Posspp:Sonp.h:Th 0.3.h:Poss0.3.h:A
SyF  v:prednp.h:Snp.h:Ov:prednp.h:O0.3.h:S v:pred
fr  Наконец у девушки сын родился от медведя. Своего сына они назвали Маркынча.
fe  Finally the girl gave birth to a son from the bear.They named their son Markyncha.
fg  Schließlich gebar das Mädchen dem Bären einen Sohn.Sie nannten ihren Sohn Markintscha.
ltr  Однажды у девушки родился сын.Сына назвали Маркынча.
nt  have been a variant of olam- – 'to be going to'. [BrM:] NB divergent transcriptions: Helimsky – ‘nōnу’, INEL – ‘nɔːnɨ’.
[15]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.025 (001.025)KNS_1966_Markincha_flk.026 (001.026)
st  Нылчий иятый нылла орымнэнымпа.Намыщак илыпохы лосы на нэтакса иятый мэрхы эсымпа.
stl  Nįlʼčyj ījatįj, nуllä orуmnɛnnуmpa.Namуššak ilуmpө̄qį lōsу na nätäksä, ījatįj mərqу ɛsуmpa.
ts  Nılʼčʼɨj iːjatıj, nɨllä orɨmnɛnnɨmpa. Namɨššak ilɨmpɔːqi loːsɨ na nätäksä, iːjatıj mərqɨ ɛsɨmpa.
tx  Markɨnʼčʼatqa. Nılʼčʼɨj iːjatıj, nɨllä orɨmnɛnnɨmpa. Namɨššak ilɨmpɔːqi loːsɨ na nätäksä, iːjatıj mərqɨ ɛsɨmpa.
mb  Markɨnʼčʼa-tqanılʼčʼɨ-jiːja-tıjnɨlläorɨ-m-nɛnnɨ-mpanamɨ-ššakilɨ-mpɔː-qiloːsɨnanätäk-säiːja-tıjmərqɨɛsɨ-mpa
mp  Markɨnʼčʼa-tqonılʼčʼɨ-lʼiːja-tıːnɨlläorɨ-m-ntɨ-mpɨna-ššakilɨ-mpɨ-qıloːsɨnanätäk-säiːja-tıːwərqɨɛsɨ-mpɨ
ge  3DU.SMarkyncha-TRLsuch-ADJZchild.[NOM]-3DUimmediatelyforce-TRL-IPFV-PST.NAR.[3SG.S]this-CORlive-PST.NAR-3DU.Sbear.[NOM]thisgirl-COMchild.[NOM]-3DUbigbecome-
gr  Маркынча-TRLтакой-ADJZребенок.[NOM]-3DUсразусила-TRL-IPFV-PST.NAR.[3SG.S]этот-CORжить-PST.NAR-3DU.Sмедведь.[NOM]этотдевушка-COMребенок.[NOM]-3DUбольшойстать-
mc  nprop-n:casedem-n>adjn-n:case-n:possadvn-n>v-v>v-v:tense-v:pndem-n:casev-v:tense-v:pnn-n:casedemn-n:casen-n:case-n:possadjv-v:tense-
ps  npropadjnadvvadvvndemnnadjv
SeR  np.h:Th 0.3.h:Poss0.3.h:Pnp.h:Thnp:Comnp.h:Th 0.3.h:Poss
SyF  adj:prednp.h:S0.3.h:S v:predv:prednp.h:Snp.h:Sadj:predcop
fr  Такой их сын, сразу рос. Столько жили медведь с этой девушкой, их сын большой стал.
fe  Their son was such that he grew up right away.The bear lived together with this girl until their son had grown up.
fg  Ihr Sohn war so, dass er gleich heranwuchs.Der Bär lebte so lange mit dem Mädchen zusammen, bis ihr Sohn groß geworden war.
ltr  Сын рос быстро.Жили медведь с девушкой долго, так что сын ихний вырос большой.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘илыпохы’, Helimsky – ‘ilуmpө̄qį’.
[16]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.027 (001.027)
st  Укыпар кущахын лосы щетхын эппа ия ноты эмынтынык томныт: «Мохына хэннаиломий, амма, кун тан челыкпытый тэтал».
stl  Ukkуpar kuššāqуn lōsу šötqуn ɛppa īja nө̄tу əmуntуnуk tomnуt: «Moqуnä qənnajlө̄mįj, amma, kun tan čēlуŋpуtуj təttal».
ts  Ukkɨpar kuššaːqɨn loːsɨ šötqɨn ɛppa iːja nɔːtɨ əmɨntɨnɨk tomnɨt:“ Moqɨnä qənnajlɔːmıj, amma, kun tan čʼeːlɨŋpɨtɨj təttal”.
tx  Ukkɨpar kuššaːqɨn loːsɨ šötqɨn ɛppa iːja nɔːtɨ əmɨntɨnɨk tomnɨt:“ Moqɨnä qənnajlɔːmıj, amma, kun
mb  ukkɨparkuššaːqɨnloːsɨšöt-qɨnɛ-ppaiːjanɔːtɨəmɨ-ntɨ-nɨktom-nɨ-tmoqɨnäqən-naj-lɔː-mıjammakun
mp  ukkɨparkuššaqɨnloːsɨšöt-qɨnɛː-mpɨiːjanɔːtɨama-ntɨ-nɨŋtom-ŋɨ-tɨmoqɨnäqən-naj-lä-mıːamakun
ge  PST.NAR.[3SG.S]oncewhenbear.[NOM]forest-LOCbe-PST.NAR.[3SG.S]son.[NOM]thenmother-OBL.3SG-ALLsay-CO-3SG.Ohomeleave-EMPH-IMP.FUT-1DUmother.[NOM]where
gr  PST.NAR.[3SG.S]однаждыкогдамедведь.[NOM]лес-LOCбыть-PST.NAR.[3SG.S]сын.[NOM]затеммать-OBL.3SG-ALLсказать-CO-3SG.Oдомойуйти-EMPH-IMP.FUT-1DUмать.[NOM]где
mc  v:pnadvconjn-n:casen-n:casev-v:tense-v:pnn-n:caseadvn-n:obl.poss-n:casev-v:ins-v:pnadvv-clit-v:tense.mood -v:pnn-n:caseinterrog
ps  advconjnnvnadvnvadvvninterrog
SeR  adv:Timenp.h:Thnp:Lnp.h:Aadv:Timenp.h:R 0.3.h:Possadv:G0.1.h:Apro:L
SyF  np.h:Sv:prednp.h:Sv:pred0.1.h:S v:preds:rel
fr  Однажды, когда медведь в лесу был, сын и сказал матери: “Пойдем домой, мама, где твоя родная земля”.
fe  One day, while the bear was in the forest, the son said to his mother: “Let’s go home, where your homeland is, mother”.
fg  Einmal, als der Bär im Wald war, sagte der Sohn zu seiner Mutter: „Wollen wir nach Hause gehen, Mama, (dorthin,) wo dein Heimatland ist.“
ltr  Однажды, когда медведь был в лесу, Маркынча и говорит матери: «Пойдем домой, мама. Туда, где твоя родина».
nt  
[17]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.028 (001.028)KNS_1966_Markincha_flk.029 (001.029)
st  Эмыты тэпынык нык кэтымпат: «Кутар ме хэнтомий?Лосысы ырыкнай щиный хонта».
stl  Әmуtу təpуnуk nįk kətуmpat: «Kuttar mē qəntө̄mįj?Lōsу ӯrуknaj šinįj qonta».
ts  Əmɨtɨ təpɨnɨk nık kətɨmpat:“ Kuttar meː qəntɔːmıj? Loːsɨ ɨːrɨknaj šinıj qonta”.
tx  tan čʼeːlɨŋpɨtɨj təttal”. Əmɨtɨ təpɨnɨk nık kətɨmpat:“ Kuttar meː qəntɔːmıj? Loːsɨ ɨːrɨknaj šinıj qonta”.
mb  tatčʼeːlɨ-ŋ-pɨ-tɨjtətta-ləmɨ-tɨtəp-ɨ-nɨknıkkətɨ-mpa-tkuttarmeːqən-tɔː-mıjloːsɨɨːrɨk-najšinıjqo-nta
mp  tančʼeːlɨ-k-mpɨ-ntɨlʼtəttɨ-lɨama-tɨtəp-ɨ-nɨŋnıkkətɨ-mpɨ-tɨkuttarmeːqən-ɛntɨ-mıːloːsɨɨːrɨŋ-najmeːšımıːqo-ɛntɨ
ge  you.SG.[GEN]day-VBLZ-DUR-PTCP.PRSground.[NOM]-2SGmother.[NOM]-3SG(s)he-EP-ALLsosay-PST.NAR-3SG.Ohowwe.PL.[NOM]leave-FUT-1DUbear.[NOM]still-EMPHwe.DU.ACCfind-
gr  ты.[GEN]день-VBLZ-DUR-PTCP.PRSземля.[NOM]-2SGмать.[NOM]-3SGон(а)-EP-ALLтаксказать-PST.NAR-3SG.Oкакмы.PL.[NOM]уйти-FUT-1DUмедведь.[NOM]всё.ещё-EMPHмы.DU.ACCнайти-
mc  persn-n>v-v>v-v>ptcpn-n:case-n:possn-n:case-n:posspers-n:ins-n:caseadvv-v:tense-v:pninterrogpersv-v:tense-v:pnn-n:caseadv-clitpersv-v:tense-
ps  persadjnnpersadvvinterrogpersvnadvpersv
SeR  pro.h:Possnp:Thnp.h:A 0.3.h:Posspro.h:Rpro.h:Anp.h:Bpro.h:Th
SyF  np.h:Sv:predpro.h:Sv:prednp.h:Spro.h:Ov:pred
fr  Мать ему так сказала: “Как мы пойдем?Медведь все равно нас найдет”.
fe  His mother said to him: “How can we go (away)?The bear will find us anyway”.
fg  Die Mutter sagte ihm: „Wie können wir fortgehen?Der Bär findet uns doch sowieso.“
ltr  Мать ему на это говорит: «Как мы пойдем? Медведь все равно нас найдет».
[18]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.030 (001.030)KNS_1966_Markincha_flk.031
st  Укыпар кущахын лосы мачахын эппа, Маркынча эмынтыса ноты на хенмынтохы.Пенталемпохы хысщумыт антыса.
stl  Ukkуpar kuššaqуn lōsу mačaqуn ɛppa, Markуńča əmуntуsa nө̄tу na qənmуntө̄qį.Pɛntalɛ̄mpө̄qį kуš šǖmуt antуsä.
ts  Ukkɨpar kuššaqɨn loːsɨ mačʼaqɨn ɛppa, Markɨnʼčʼa əmɨntɨsa nɔːtɨ na qənmɨntɔːqi. Pɛntalɛːmpɔːqı kɨš šüːmɨt antɨsä.
tx   Ukkɨpar kuššaqɨn loːsɨ mačʼaqɨn ɛppa, Markɨnʼčʼa əmɨntɨsa nɔːtɨ na qənmɨntɔːqi. Pɛntalɛːmpɔːqı
mb  ukkɨparkuššaqɨnloːsɨmačʼa-qɨnɛ-ppaMarkɨnʼčʼaəmɨ-ntɨ-sanɔːtɨnaqən-mɨ-ntɔː-qipɛnt-al-ɛː-mpɔː-qı
mp  ukkɨparkuššaqɨnloːsɨmačʼä-qɨnɛː-mpɨMarkɨnʼčʼaama-ntɨ-sänɔːtɨnaqən-mpɨ-ntɨ-qıpɛntɨ-alʼ-ɛː-mpɨ-qı
ge  FUT.[3SG.S]oncewhenbear.[NOM]to.the.forest-LOCbe-PST.NAR.[3SG.S]Markyncha.[NOM]mother-OBL.3SG-COMthenINFERleave-PST.NAR-INFER-3DU.Sdrift-INCH-PFV-PST.NAR-3DU.S
gr  FUT.[3SG.S]однаждыкогдамедведь.[NOM]в.лес-LOCбыть-PST.NAR.[3SG.S]Маркынча.[NOM]мать-OBL.3SG-COMзатемINFERуйти-PST.NAR-INFER-3DU.Sплыть.по.течению-INCH-PFV-
mc  v:pnadvconjn-n:caseadv-adv>advv-v:tense-v:pnnprop-n:casen-n:obl.poss-n:caseadvptclv-v:tense-v:mood-v:pnv-v>v-v>v-v:tense-v:pn
ps  advconjnadvvnpropnadvptclvv
SeR  adv:Timenp.h:Thadv:Lnp.h:Anp:Com 0.3.h:Possadv:Time0.3.h:A
SyF  s:tempnp.h:Sv:pred0.3.h:S v:pred
fr  Однажды, когда медведь в лесу был, Маркынча с матерью и ушли.Поплыли вниз по речке на ветке.
fe  One day, while the bear was in the forest, Markyncha and his mother ran away. They went down the river with a boat.
fg  Einmal, als der Bär im Wald war, ging Markintscha mit seiner Mutter fort.Sie fuhren mit einem Boot flussabwärts.
ltr  Когда медведь был на промысле, Маркынча с матерью поехали.Поплыли по речке вниз на ветке.
[19]
ref  (001.031)KNS_1966_Markincha_flk.032 (001.032)KNS_1966_Markincha_flk.033 (001.033)
st  Укырчентохын чем унтынехы коннат ола по хощтымынты.Нахай лосы тэпяхым некыныт.
stl  Ukkуr čontōqуn čəm üntуńńө̄qį – konnät olä pō qōštуmmуntу.Naqaj lōsу tɛpǟqįm ńōkkуŋуt.
ts  Ukkɨr čʼontoːqɨn čʼəm üntɨnʼnʼɔːqı, konnät olä poː qoːštɨmmɨntɨ. Naqaj loːsɨ tɛpäːqım nʼoːkkɨŋɨt.
tx  kɨš šüːmɨt antɨsä. Ukkɨr čʼontoːqɨn čʼəm üntɨnʼnʼɔːqı, konnät olä poː qoːštɨmmɨntɨ. Naqaj loːsɨ tɛpäːqım
mb  kɨ-ššüː-mɨtantɨ-säukkɨrčʼontoː-qɨnčʼəmüntɨ-nʼ-nʼɔː-qıkonnä-toläpoːqoːštɨ-mmɨ-ntɨnaqajloːsɨtɛp-äː-qı-m
mp  kɨ-nšüː-mɨnantɨ-säukkɨrčʼontɨ-qɨnčʼamüntɨ-š-ŋɨ-qıkonnä-noläpoːqoːtɨ-mpɨ-ntɨnatqajloːsɨtəp-ɨ-qı-m
ge  river-GENinto-PROLboat-INSTRonemiddle-LOConlybe.heard-US-CO-3DU.Supwards-LOC.ADVas.iftree.[NOM]crack-DUR-INFER.[3SG.S]wellbear.[NOM](s)he-EP-DU-ACC
gr  PST.NAR-3DU.Sрека-GENв-PROLветка-INSTRодинсередина-LOCтолькослышаться-US-CO-3DU.Sвверх-LOC.ADVбудтодерево.[NOM]трещать-DUR-INFER.[3SG.S]значитмедведь.[NOM]он(а)-EP-DU-ACC
mc  n-n:casepp-n:casen-n:casenumreln-n:caseptclv-v>v-v:ins-v:pnadv-adv:caseptcln-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnptcln-n:casepers-n:ins-n:num-
ps  nppnnumrelnptclvadvnnvptclnpers
SeR  pp:Pathnp:Insnp:Time0.3.h:Eadv:Lnp:Anp.h:Apro.h:Th
SyF  0.3.h:S v:prednp:Sv:prednp.h:Spro.h:O
fr  Вдруг слышат, а на берегу аж деревья трещат.Оказывается медведь их догоняет.
fe  Suddenly they hear trees cracking on the riverbank.The bear has reached them, apparently.
fg  Plötzlich hören sie am Ufer des Flusses Bäume krachen.Der Bär hat sie offenbar eingeholt.
ltr  Вдруг слышат, на берегу треск идет.Оказывается, медведь их догоняет.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘чентохын’, Helimsky – ‘čontōqуn’.[BrM:] NB divergent transcriptions: KNS –
[20]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.034 (001.034)KNS_1966_Markincha_flk.035 (001.035)
st  Мохына татимпат тэпяхым.«Куча чем пактэнтолый ырыкнай щинтый хонтак» – томныт лосы.
stl  Moqуnä tattуmpat təpä:qįm.«Kuččä čəm paktɛntө̄lįj, ӯrуknaj šintįj qontak», – tomnуt lōsу.
ts  Moqɨnä taːtɨmpat tɛpäːqım. “Kučʼčʼä čʼəm paktɛntɔːlıj, ɨːrɨknaj šintıj qontak”,– tomnɨt loːsɨ.
tx  nʼoːkkɨŋɨt. Moqɨnä taːtɨmpat tɛpäːqım. “Kučʼčʼä čʼəm paktɛntɔːlıj, ɨːrɨknaj šintıj qontak”,–
mb  nʼoː-kkɨ-ŋɨ-tmoqɨnätaːtɨ-mpa-ttɛp-äː-qı-mkučʼčʼäčʼəmpakt-ɛntɔː-lıjɨːrɨk-najšintıjqo-nta-k
mp  nʼoː-kkɨ-ŋɨ-tɨmoqɨnätaːtɨ-mpɨ-tɨtəp-ɨ-qı-mkučʼčʼäčʼampaktɨ-ɛntɨ-lıːɨːrɨŋ-najtɛːšıntıːqo-ɛntɨ-k
ge  chase-HAB-CO-3SG.Ohomebring-PST.NAR-3SG.O(s)he-EP-DU-ACCwhereonlyrun-FUT-2DUstill-EMPHyou.DU.ACCfind-FUT-1SG.S
gr  преследовать-HAB-CO-3SG.Oдомойпринести-PST.NAR-3SG.Oон(а)-EP-DU-ACCкудатолькопобежать-FUT-2DUвсё.ещё-EMPHвы.DU.ACCнайти-FUT-1SG.S
mc  n:casev-v>v-v:ins-v:pnadvv-v:tense-v:pnpers-n:ins-n:num-n:caseinterrogptclv-v:tense-v:pnadv-clitpersv-v:tense-v:pn
ps  vadvvpersinterrogptclvadvpersv
SeR  adv:G0.3.h:Apro.h:Thpro:G0.2.h:Apro.h:Th0.1.h:B
SyF  v:pred0.3.h:S v:predpro.h:O0.2.h:S v:predpro.h:O0.1.h:S v:pred
fr  Обратно привел их.“Куда ни убежите, все равно я вас найду”, – сказал медведь.
fe  He brought them back.“No matter where you go, I’ll find you anyway”, — the bear said.
fg  Er brachte sie zurück.„Wohin ihr auch fortlauft, ich werde euch immer finden“, sagte der Bär.
ltr  Привел медведь их обратно в берлогу.«Куда ни убежите, все равно я вас найду», – говорит медведь.
nt  ‘некыныт’, Helimsky – ‘ńōkkуŋуt’.[BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘татимпат’, Helimsky – ‘tattуmpat’, INEL – ‘taːtɨmpat’.
[21]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.036 (001.036)KNS_1966_Markincha_flk.037 (001.037)KNS_1966_Markincha_flk.038
st  Ныны лосы ай щётты хенпа сурыия.Маркынча эмасыхaхы ай хенпохы.Маркынча пичиты кекыса
stl  Nӯnу lōsу aj šöttу qənpa sūrуjjä.Markуńča ämäsуqǟqį aj qənpө̄qį.Markуnʼča pičytу kekkуsä
ts  Nɨːnɨ loːsɨ aj šöttɨ qənpa suːrɨjjä. Markɨnʼčʼa ämäsɨqäːqi aj qənpɔːqı. Markɨnʼčʼa pičʼɨtɨ kekkɨsä
tx  tomnɨt loːsɨ. Nɨːnɨ loːsɨ aj šöttɨ qənpa suːrɨjjä. Markɨnʼčʼa ämäsɨqäːqi aj qənpɔːqı. Markɨnʼčʼa pičʼɨtɨ
mb  tom-nɨ-tloːsɨnɨːnɨloːsɨajšöt-tɨqən-pasuːrɨj-jäMarkɨnʼčʼaämä-sɨ-qäːqiajqən-pɔː-qıMarkɨnʼčʼapičʼɨ-tɨ
mp  tom-ŋɨ-tɨloːsɨnɨːnɨloːsɨajšöt-ntɨqən-mpɨsuːrɨš-läMarkɨnʼčʼaama-sɨ-qıajqən-mpɨ-qıMarkɨnʼčʼapičʼɨ-tɨ
ge  say-CO-3SG.Obear.[NOM]thenbear.[NOM]againforest-ILLleave-PST.NAR.[3SG.S]hunt-CVBMarkyncha.[NOM]mother-DYA-DU.[NOM]againleave-PST.NAR-3DU.SMarkyncha.[NOM]axe.[NOM]-
gr  сказать-CO-3SG.Oмедведь.[NOM]потоммедведь.[NOM]опятьлес-ILLуйти-PST.NAR.[3SG.S]охотиться-CVBМаркынча.[NOM]мать-DYA-DU.[NOM]опятьуйти-PST.NAR-3DU.SМаркынча.[NOM]топор.[NOM]-
mc  v-v:ins-v:pnn-n:caseadvn-n:caseadvn-n:casev-v:tense-v:pnv-v>cvbnprop-n:casen-n>n-n:num-n:caseadvv-v:tense-v:pnnprop-n:casen-n:case-n:poss
ps  vnadvnadvnvcvbnpropnadvvnpropn
SeR  np.h:Aadv:Timenp.h:Anp:G0.3.h:Anp.h:Anp.h:Anp.h:Anp:Th
SyF  v:prednp.h:Snp.h:Sv:preds:purpnp.h:Snp.h:Sv:prednp.h:Snp:O
fr  Потом медведь опять в лес пошел охотиться. Маркынча с матерью опять поехали. Маркынча топор только
fe  Then the bear went hunting in the forest again.Markyncha and his mother went away again.Markyncha just put an axe into the
fg  Danach ging der Bär wieder auf die Jagd.Markintscha fuhr mit seiner Mutter wieder fort.Markintscha hatte noch eine Axt
ltr  И вот медведь опять пошел в лес на охоту.Маркынча опять с матерью поехали.Маркынча только взял на ветку
[22]
ref  (001.038)KNS_1966_Markincha_flk.039 (001.039)KNS_1966_Markincha_flk.040 (001.040)
st  тэлтымынтыт антохынты.Хэнпохы кысщумын.Унтынехы лосы на тэпяхым нёкыныт.
stl  tɛltуmmуntуt antōqуntу.Qənpө̄qį kуš šǖmуn.Üntуńńө̄qį lōsу na təpǟqįm ńōkkуŋуt.
ts  tɛltɨmmɨntɨt antoːqɨntɨ. Qənpɔːqi kɨš šüːmɨn. Üntɨnʼnʼɔːqı loːsɨ na tɛpäːqım nʼoːkkɨŋɨt.
tx  kekkɨsä tɛltɨmmɨntɨt antoːqɨntɨ. Qənpɔːqi kɨš šüːmɨn. Üntɨnʼnʼɔːqı loːsɨ na tɛpäːqım nʼoːkkɨŋɨt.
mb  kekkɨsätɛltɨ-mmɨ-ntɨ-tantoː-qɨntɨqən-pɔː-qikɨ-ššüː-mɨnüntɨ-nʼ-nʼɔː-qıloːsɨnatɛp-äː-qı-mnʼoː-kkɨ-ŋɨ-t
mp  kekkɨsätɛltɨ-mpɨ-ntɨ-tɨantɨ-qɨntɨqən-mpɨ-qıkɨ-nšüː-mɨnüntɨ-š-ŋɨ-qıloːsɨnatəp-ɨ-qı-mnʼoː-kkɨ-ŋɨ-tɨ
ge  3SGonlyload-PST.NAR-INFER-3SG.Oboat-ILL.3SGleave-PST.NAR-3DU.Sriver-GENalong-PROLbe.heard-US-CO-3DU.Sbear.[NOM]here(s)he-EP-DU-ACCchase-HAB-CO-3SG.O
gr  3SGтольконагрузить-PST.NAR-INFER-3SG.Oветка-ILL.3SGуйти-PST.NAR-3DU.Sрека-GENвдоль.по-PROLслышаться-US-CO-3DU.Sмедведь.[NOM]вотон(а)-EP-DU-ACCпреследовать-HAB-CO-3SG.O
mc  advv-v:tense-v:mood-v:pnn-n:case.possv-v:tense-v:pnn-n:casereln-n:casev-v>v-v:ins-v:pnn-n:caseptclpers-n:ins-n:num-n:casev-v>v-v:ins-v:pn
ps  advvnvnrelnvnptclpersv
SeR  np:G 0.3.h:Poss0.3.h:App:Path0.3.h:Enp.h:Apro.h:Th
SyF  v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:prednp.h:Spro.h:Ov:pred
fr  положил в ветку. Поехали по речке. Слышат, медведь вот их догоняет.
fe  boat.They went down the river. They hear the bear catching up with them.
fg  ins Boot gelegt.Sie fuhren den Fluss entlang.Da hören sie, dass der Bär sie einholt.
ltr  топор.Поехали по речке.Слышат, медведь их догоняет.
[23]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.041 (001.041)KNS_1966_Markincha_flk.042
st  Маркынча тойпелахый чуранты эмымты омтылтымпат онты кей якхонты ны хэннэя.Лосы ай антыса немпат.
stl  Markуńča tōj pɛläqqуj čūrantу əmуmtу omtуltуmpat, ontу kə̄j jaqqontу nӯ qənnɛja.Lōsу aj antуsä ńo:mpat.
ts  Markɨnʼčʼa toːj pɛläqqɨj čʼuːrantɨ əmɨmtɨ omtɨltɨmpat, ontɨ kəːj jaqqontɨ nɨː qənnɛja. Loːsɨ aj antɨsä nʼoːmpat.
tx  Markɨnʼčʼa toːj pɛläqqɨj čʼuːrantɨ əmɨmtɨ omtɨltɨmpat, ontɨ kəːj jaqqontɨ nɨː qənnɛja. Loːsɨ aj antɨsä
mb  Markɨnʼčʼatoː-jpɛläq-qɨ-jčʼuːra-ntɨəmɨ-m-tɨomtɨ-ltɨ-mpa-tontɨkəːjjaqqo-ntɨnɨːqənn-ɛ-jaloːsɨajantɨ-sä
mp  Markɨnʼčʼatoː-lʼpɛläk-qɨn-lʼčʼuːrɨ-ntɨama-m-tɨomtɨ-ltɨ-mpɨ-tɨontɨkəːlʼlʼaqqɨ-ntɨnɨːqən-ɛː-ŋɨloːsɨajantɨ-sä
ge  Markyncha.[NOM]there-ADJZside-LOC-ADJZsand-ILLmother-ACC-3SGsit.down-TR-PST.NAR-3SG.Ooneself.3SG.[NOM]river.reach.[NOM]loop-ILLthereleave-PFV-CO.[3SG.S]bear.[NOM]alsoboat-INSTR
gr  Маркынча.[NOM]туда-ADJZсторона-LOC-ADJZпесок-ILLмать-ACC-3SGсесть-TR-PST.NAR-3SG.Oсам.3SG.[NOM]плёс.[NOM]петля-ILLтудауйти-PFV-CO.[3SG.S]медведь.[NOM]тожеветка-INSTR
mc  nprop-n:caseadv-adv>adjn-n:case-n>adjn-n:casen-n:case-n:possv-v>v-v:tense-v:pnemphpro-n:casen-n:casen-n:caseadvv-v>v-v:ins-v:pnn-n:caseptcln-n:case
ps  npropadjadjnnvemphpronnadvvnptcln
SeR  np.h:Anp:Lnp:Gnp.h:Th 0.3.h:Posspro.h:Anp:Gnp.h:Anp:Ins
SyF  np.h:Snp.h:Ov:predpro.h:Sv:prednp.h:S
fr  Маркынча на песчаную косу на противоположном берегу высадил мать, сам за поворот [букв. в петлю] плеса поехал.Медведь тоже на ветке
fe  Markyncha dropped his mother on a sandbank on the opposite shore off and went alone past a river bend.The bear was following him also
fg  Markintscha setzte seine Mutter auf einer Sandbank am gegenüberliegenden Ufer ab und fuhr selbst in eine Flussbiegung.Der Bär verfolgte ihn auch mit
ltr  Маркынча на том берегу (на песок или плес) оставил мать, а сам поехал назад за поворот.Медведь тоже на ветке гоняет
[24]
ref  (001.042)KNS_1966_Markincha_flk.043 (001.043)KNS_1966_Markincha_flk.044 (001.044)
st  На кей якхохын кетыкпытый пом матымпат ныны оттампал.Лосы эпсырымпыла нык хатынныт Маркынчам
stl  Na kə̄j jaqqōqуn kətуŋpуtуj pōm mātуmpat, nӯnу ө̄tt[ympat]. Lōsу ɛpsуrуmpуlä nįk qatуnnуt, Markуńčam čǟŋkу
ts  Na kəːj jaqqoːqɨn kəːtɨmpɨtɨj poːm maːtɨmpat, nɨːnɨ ɔːttɨmpat. Loːsɨ ɛpsɨrɨmpɨlä nık qatɨnnɨt, Markɨnʼčʼam čʼäːŋkɨ
tx  nʼoːmpat. Na kəːj jaqqoːqɨn kəːtɨmpɨtɨj poːm maːtɨmpat, nɨːnɨ ɔːttɨmpat. Loːsɨ ɛpsɨrɨmpɨlä nık
mb  nʼoː-mpa-tnakəːjjaqqoː-qɨnkəːtɨ-mpɨ-tɨjpoː-mmaːtɨ-mpa-tnɨːnɨɔːttɨ-mpa-tloːsɨɛpsɨrɨ-mpɨ-länıkqatɨ-n-nɨ
mp  nʼoː-mpɨ-tɨnakəːlʼlʼaqqɨ-qɨnkəːtɨ-mpɨ-ntɨlʼpoː-mmaːtɨ-mpɨ-tɨnɨːnɨɔːttɨ-mpɨ-tɨloːsɨɛpsɨrɨ-mpɨ-länıkqatɨ-t-ŋɨ
ge  chase-DUR-3SG.Othisriver.reach.[NOM]loop-LOClean-DUR-PTCP.PRStree-ACCcut-PST.NAR-3SG.Othenwatch.for-PST.NAR-3SG.Obear.[NOM]hurry-DUR-CVBsotouch-
gr  преследовать-DUR-3SG.Oэтотплёс.[NOM]петля-LOCнаклониться-DUR-PTCP.PRSдерево-ACCрубить-PST.NAR-3SG.Oпотомкараулить-PST.NAR-3SG.Oмедведь.[NOM]поторопиться-DUR-CVBтактрогать
mc  v-v>v-v:pndemn-n:casen-n:casev-v>v-v>ptcpn-n:casev-v:tense-v:pnadvv-v:tense-v:pnn-n:casev-v>v-v>cvbadvv-v>v-
ps  vdemnnptcpnvadvvncvbadvv
SeR  0.3.h:Thnp:Lnp:P0.3.h:Aadv:Time0.3.h:A 0.3.h:Thnp.h:A
SyF  v:pred 0.3.h:Onp:O0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred 0.3.h:Onp.h:Ss:advv:pred
fr  преследует их.На этом повороте плеса [Маркынча] подрубил накрененное дерево, и поджидает.Медведь торопливо так гребет, Маркынчу не
fe  by boat.At that bend [Markyncha] slightly chopped a curved tree and waited for the bear.The bear was rowing so hastily that he didn’t notice
fg  einem Boot.An dieser Flussbiegung hackte Markintscha einen gebogenen Baum an und wartete auf den Bären.Der Bär ruderte so eilig, dass er Markintscha nicht
ltr  их.На повороте подрубил дерево, которое стояло наклонно к реке, и стал ждать.Медведь так быстро гребет, не замечая Маркынча.
nt  [OSV:] The participle form "kətɨŋpɨtɨj" has been edited into "kəːtɨmpɨtɨj". [BrM:] NB the translation of 'qatɨt-'; there is no meaning
[25]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.045 (001.045)
st  чанкы хонтыряты.Омпе пон ылты лосы эсента Маркынча помты то паччалныт.
stl  qontуrätу.Ompä pōn уltу lōsу ɛssɛ:nta Markуńča pōmtу tō paččalnуt.
ts  qontɨrätɨ. Ompä poːn ɨltɨ loːsɨ ɛssɛːnta Markɨnʼčʼa poːmtɨ toː pačʼčʼalnɨt.
tx  qatɨnnɨt, Markɨnʼčʼam čʼäːŋkɨ qontɨrätɨ. Ompä poːn ɨltɨ loːsɨ ɛssɛːnta Markɨnʼčʼa poːmtɨ toː pačʼčʼalnɨt.
mb  -tMarkɨnʼčʼa-mčʼäːŋkɨqo-ntɨr-ä-tɨompäpoː-nɨl-tɨloːsɨɛss-ɛː-ntaMarkɨnʼčʼapoː-m-tɨtoːpačʼčʼ-al-nɨ-t
mp  -tɨMarkɨnʼčʼa-mčʼäːŋkɨqo-ntɨr-ptäː-ptäompäpoː-nɨl-ntɨloːsɨɛsɨ-ɛː-ntɨMarkɨnʼčʼapoː-m-tɨtoːpačʼčʼɨ-ätɔːl-ŋɨ-tɨ
ge  TR-CO-3SG.OMarkyncha-ACCNEGsee-DRV-ACTN.[NOM]-3SGsoontree-GENunder-ILL.ADVbear.[NOM]become-PFV-INFER.[3SG.S]Markyncha.[NOM]tree-ACC-3SGawaychop-MOM-CO-
gr  -TR-CO-3SG.OМаркынча-ACCNEGувидеть-DRV-ACTN.[NOM]-3SGскородерево-GENниз-ILL.ADVмедведь.[NOM]стать-PFV-INFER.[3SG.S]Маркынча.[NOM]дерево-ACC-3SGпрочьрубить-MOM-CO-
mc  v:ins-v:pnnprop-n:caseptclv-v>v-v>n-n:case-n:possadvn-n:casereln-adv:casen-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnnprop-n:casen-n:case-n:posspreverbv-v>v-v:ins-v:pn
ps  npropptclnadvnrelnnvnpropnnv
SeR  np.h:Th0.3.h:Eadv:Timepp:Gnp.h:Thnp.h:Anp:P
SyF  s:advnp.h:Sv:prednp.h:Snp:Ov:pred
fr  заметил. Как только под деревом медведь оказался, Маркынча дерево срубил.
fe  Markyncha.As soon as the bear was under the tree, Markyncha logged the tree.
fg  bemerkte.Sobald der Bär unter dem Baum war, fällte Markintscha den Baum.
ltr  Только начал подъезжать под дерево медведь, Маркынча подрубил дерево.
nt  'to oar' in the dictionary.
[26]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.046 (001.046)KNS_1966_Markincha_flk.047 (001.047)
st  По лосым ны хянтыныт.Лосы хунтыролыйя кекыса нык кетыныт: «Маркынча кущан эмы мащим са тэнамптыкыланты».
stl  Pō lōsуm nӯ qä[t]tуŋуt.Lōsу quntуlorуjjä kekkуsä nįk kətуŋуt: «Markуńča, kuššan ɛ̄mä mašym sä tɛnamtуkуläntу».
ts  Poː loːsɨm nɨː qättɨŋɨt. Loːsɨ quntɨrolɨjjä kekkɨsä nık kətɨŋɨt:“ Markɨnʼčʼa, kuššan ɛːmä mašɨm sä tɛnamptɨkɨläntɨ”.
tx  Poː loːsɨm nɨː qättɨŋɨt. Loːsɨ quntɨrolɨjjä kekkɨsä nık kətɨŋɨt:“ Markɨnʼčʼa, kuššan ɛːmä mašɨm
mb  poːloːsɨ-mnɨːqättɨ-ŋɨ-tloːsɨqu-ntɨr-olɨj-jäkekkɨsänıkkətɨ-ŋɨ-tMarkɨnʼčʼakuššanɛːmämašɨm
mp  poːloːsɨ-mnɨːqättɨ-ŋɨ-tɨloːsɨqu-ntɨr-olam-läkekkɨsänıkkətɨ-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼakuššanɛːmämašım
ge  3SG.Otree.[NOM]bear-ACCtherehit-CO-3SG.Obear.[NOM]die-DRV-be.going.to-CVBonlysosay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]whenINDEF2I.ACCIMP.FUT
gr  3SG.Oдерево.[NOM]медведь-ACCтудаударить-CO-3SG.Oмедведь.[NOM]умереть-DRV-собраться-CVBтолькотаксказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]когдаINDEF2я.ACCIMP.FUT
mc  n-n:casen-n:caseadvv-v:ins-v:pnn-n:casev-v>v-v-v>cvbadvadvv-v:ins-v:pnnprop-n:caseinterrogptclpersptcl
ps  nnadvvncvbadvadvvnpropinterrogptclpersptcl
SeR  np:Anp.h:Padv:Lnp.h:Aadv:Timepro.h:Th
SyF  np:Snp.h:Ov:prednp.h:Ss:advv:predpro.h:O
fr  Дерево медведя ударило. Медведь умирая только так сказал: “Маркынча, когда-нибудь ты меня вспомнишь”.
fe  The tree hit the bear. Dying the bear only said: “Markyncha, some day you will remember me”.
fg  Der Baum traf den Bären.Sterbend sagte der Bär noch: „Markintscha, irgendwann wirst du dich an mich erinnern.“
ltr  Дерево медведя и придавило.Медведь, умирая, сказал: «Маркынча, когда-нибудь вспомнишь меня».
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘хянтыныт’, Helimsky – ‘qä[t:]tуŋуt’.[BrM:] In 'quntɨlorɨjjä' -olɨj is glossed as a variant of -olam 'to be going to', which is a guess not supported by known morphonological rules.
[27]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.048 (001.048)KNS_1966_Markincha_flk.049 (001.049)
st  Маркыча хаттола эмымты тэлтэила ныны хэннеимпа.Лосы нымты хумпа.Мохына эмынты
stl  Markуńča qatolä əmуmtу tɛltɛ̄lä nӯnу qənnɛ̄mpa.Lōsу nуmtу qumpa.Moqуnä əmуntу
ts  Markɨnʼčʼa qatolä əmɨmtɨ tɛltɛːlä nɨːnɨ qənnɛːmpa. Loːsɨ nɨmtɨ qumpa. Moqɨnä əmɨntɨ təttantɨ
tx  tɛnamptɨkɨläntɨ”. Markɨnʼčʼa qatolä əmɨmtɨ tɛltɛːlä nɨːnɨ qənnɛːmpa. Loːsɨ nɨmtɨ qumpa. Moqɨnä əmɨntɨ
mb  tɛnam-ptɨ-kɨ-lä-ntɨMarkɨnʼčʼaqato-läəmɨ-m-tɨtɛlt-ɛː-länɨː-nɨqənn-ɛː-mpaloːsɨnɨmtɨqu-mpamoqɨnäəmɨ-n-tɨ
mp  tɛnɨmɨ-ptɨ-kkɨ-lä-ntɨMarkɨnʼčʼaqata-läama-m-tɨtɛltɨ-ɛː-länɨː-nɨqən-ɛː-mpɨloːsɨnɨmtɨqu-mpɨmoqɨnäama-n-tɨ
ge  know-CAUS-HAB-IMP.FUT-2SG.SMarkyncha.[NOM]when-CVBmother-ACC-3SGload-PFV-CVBthere-ABL.ADVleave-PFV-PST.NAR.[3SG.S]bear.[NOM]theredie-PST.NAR.[3SG.S]homemother-
gr  знать-CAUS-HAB-IMP.FUT-2SG.SМаркынча.[NOM]когда-CVBмать-ACC-3SGнагрузить-PFV-CVBтуда-ABL.ADVуйти-PFV-PST.NAR.[3SG.S]медведь.[NOM]тамумереть-PST.NAR.[3SG.S]домоймать-GEN
mc  v-v>v-v>v-v:tense.mood -v:pnnprop-n:caseconj-v>cvbn-n:case-n:possv-v>v-v>cvbadv-adv:casev-v>v-v:tense-v:pnn-n:caseadvv-v:tense-v:pnadvn-n:case-
ps  vnpropconjncvbadvvnadvvadvn
SeR  0.2.h:Enp.h:Anp.h:P 0.3.h:Poss0.3.h:Aadv:Sonp.h:Padv:Lnp.h:Poss
SyF  0.2.h:S v:prednp.h:Ss:tempv:prednp.h:Sv:pred
fr  Маркынча, как только мать усадил [в ветку], дальше поехал. Медведь там умер.Назад в землю
fe  Markyncha took his mother into the boat and went on.The bear died there.They came back to the
fg  Markintscha fuhr weiter, nachdem er seine Mutter ins Boot gesetzt hatte.Der Bär war dort gestorben.Sie kamen zurück in
ltr  Маркынча скорей взял мать и поехал дальше.Медведь тут же умер.Приехал на родину
nt  [BrM:] NB divergent
[28]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.050 (001.050)KNS_1966_Markincha_flk.051 (001.051)
st  тэттанты чеп тумпохы, ильчаты Маркынчам аща импат монхынты.Маркынчам эмасыхахым пона чунтыйманты ны хуралтыпат
stl  təttantу čəp tümpө̄qį, ilʼčatу Markуńčam aša īmpat mө̄tqуntу.Markуńčam ämäsуqǟqįm ponä čuntуjmantу nӯ quraltуmpat ilуqуntįjqa.
ts   čʼəp tümpɔːqı, ilʼčʼatɨ Markɨnʼčʼam aša iːmpat mɔːtqɨntɨ. Markɨnʼčʼam ämäsɨqäːqım ponä čʼuntɨj mantɨ nɨː quraltɨpat ilɨqɨntıjqa.
tx  təttantɨ čʼəp tümpɔːqı, ilʼčʼatɨ Markɨnʼčʼam aša iːmpat mɔːtqɨntɨ. Markɨnʼčʼam ämäsɨqäːqım ponä čʼuntɨj mantɨ nɨː
mb  tətta-ntɨčʼəptü-mpɔː-qıilʼčʼa-tɨMarkɨnʼčʼa-mašaiː-mpa-tmɔːt-qɨntɨMarkɨnʼčʼa-mämä-sɨ-qäːqı-mponäčʼuntɨ-jma-ntɨnɨː
mp  təttɨ-ntɨčʼamtü-mpɨ-qıilʼčʼa-tɨMarkɨnʼčʼa-maššaiː-mpɨ-tɨmɔːt-qɨntɨMarkɨnʼčʼa-mama-sɨ-qı-mponäčʼuntɨ-lʼmɔːt-ntɨnɨː
ge  GEN-3SGground-ILLonlycome-PST.NAR-3DU.Sgrandfather.[NOM]-3SGMarkyncha-ACCNEGtake-PST.NAR-3SG.Ohouse-LOC.3SGMarkyncha-ACCmother-DYA-DU-ACCoutwardshorse-ADJZtent-ILLthere
gr  -3SGземля-ILLтолькоприйти-PST.NAR-3DU.Sдедушка.[NOM]-3SGМаркынча-ACCNEGвзять-PST.NAR-3SG.Oдом-LOC.3SGМаркынча-ACCмать-DYA-DU-ACCнаружулошадь-ADJZчум-ILLтуда
mc  n:possn-n:caseptclv-v:tense-v:pnn-n:case-n:possnprop-n:caseptclv-v:tense-v:pnn-n:case.possnprop-n:casen-n>n-n:num-n:caseadvn-n>adjn-n:caseadv
ps  nptclvnnpropptclvnnpropnadvadjvadv
SeR  0.3.h:Possnp:G0.3.h:Anp.h:A 0.3.h:Possnp.h:Thnp:L 0.3.h:Possnp.h:Thnp.h:Thadv:Gnp:G
SyF  0.3.h:S v:prednp.h:Snp.h:Ov:prednp.h:Onp.h:O
fr  матери приехали, а дедушка Маркынчу не взял в свой дом.Маркынчу с матерью на двор к лошадям отправил жить.
fe   home land of his mother, but his grandfather didn't host him in his house.He sent Markyncha and his mother into the yard to the horses to live there.
fg  das Land seiner Mutter, aber Markintschas Großvater nahm ihn nicht in sein Haus auf.Er schickte Markintscha und seine Mutter in den Hof zu den Pferden, damit sie
ltr  матери, дедушка Маркынча не разрешил жить у него.Маркынча с матерью царь разрешил жить на дворе с лошадьми.
nt  transcriptions: KNS – ‘монхынты’, Helimsky – ‘mө̄tqуntу’.[BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘хуралтыпат’, Helimsky –
[29]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.052 (001.052)
st  илыхынтыйха.Маркынча аща илыхолампа, илчантынык хэлла нык томныт: «Омтыйхой ильча макка пичи, пила, соттым темты, ай покхы миты.
stl  Markуńča aša ilуqolampa, ilʼčantуnуk qəllä nįk tomnуt: «Өmtуjqoj ilʼča, mäkkä pičy, pila, sө̄ttуlʼ tɛ̄mtу aj poqqу mittу.
ts  Markɨnʼčʼa aša ilɨqolampa, ilʼčʼantɨnɨk qəllä nık tomnɨt:“ Ɔmtɨjqoj ilʼčʼa, mäkkä pičʼɨ, pila, sɔːttɨl’ tɛːmtɨ aj poqqɨ mitɨ.
tx  quraltɨpat ilɨqɨntıjqa. Markɨnʼčʼa aša ilɨqolampa, ilʼčʼantɨnɨk qəllä nık tomnɨt:“ Ɔmtɨjqoj ilʼčʼa,
mb  qur-altɨ-pa-tilɨ-qɨntıjqaMarkɨnʼčʼaašailɨ-q-olam-pailʼčʼa-ntɨ-nɨkqəl-länıktom-nɨ-tɔmtɨ-j-qo-jilʼčʼa
mp  kurɨ-altɨ-mpɨ-tɨilɨ-qɨntıːqoMarkɨnʼčʼaaššailɨ-qo-olam-mpɨilʼčʼa-ntɨ-nɨŋqäl-länıktom-ŋɨ-tɨɔːmtɨ-lʼ-qok-lʼilʼčʼa
ge  go-CAUS-PST.NAR-3SG.Olive-SUP.3DUMarkyncha.[NOM]NEGlive-INF-be.going.to-PST.NAR.[3SG.S]grandfather-OBL.3SG-ALLgo-CVBsosay-CO-3SG.Ohorn-ADJZ-chief-ADJZgrandfather.[NOM]
gr  идти-CAUS-PST.NAR-3SG.Oжить-SUP.3DUМаркынча.[NOM]NEGжить-INF-собраться-PST.NAR.[3SG.S]дедушка-OBL.3SG-ALLидти-CVBтаксказать-CO-3SG.Oрог-ADJZ-начальник-ADJZдедушка.[NOM]
mc  v-v>v-v:tense-v:pnv-v:inf.possnprop-n:caseptclv-v:inf-v-v:tense-v:pnn-n:obl.poss-n:casev-v>cvbadvv-v:ins-v:pnn-n>adj-n-n>adjn-n:case
ps  vvnpropptclvncvbadvvadjn
SeR  0.3.h:A0.3.h:Thnp.h:Anp.h:G0.3.h:A0.3.h:A
SyF  0.3.h:S v:preds:purpnp.h:Sv:preds:temp0.3.h:S v:pred
fr  Маркынча не стал [там] жить, к дедушке пошел и так сказал: ”Царь-дедушка, мне топор, пилу, льняную веревку и сетку дай.
fe  Markyncha didn’t want to live there, he went to his grandfather and said: “Grandfather tsar, give me an axe, a saw, a linen rope and a net.
fg  dort lebten.Markintscha wollte dort aber nicht leben, er ging zu seinem Großvater und sagte: „Opa Zar, gib mir bitte eine Axt, eine Säge, ein Seil aus Leinen und ein Netz.
ltr  Маркынча не стал жить на дворе, пошел дедушке и говорит: «Царь дедушка, мне пилу, топор и льняную веревку и сетку дай.
nt  ‘quraltуmpat’, INEL – ‘quraltɨpat’.[BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘соттым’, Helimsky – ‘sө̄ttуlʼ’.
[30]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.053 (001.053)KNS_1966_Markincha_flk.054 (001.054)
st  Mан тымты аща илентак».Омтыйхок онты путохынты тэнырпат: «Hамар хум наманты хонак
stl  Man tуmtу aša ilɛntak».Өmtуjqok ontу pūtōqуntу tənуrpat: «Namar qum namantу qө̄nak čį̄tō».
ts  Man tɨmtɨ aša ilɛntak”. Ɔmtɨjqok ontɨ puːtɨːqɨntɨ tɛnɨrpat:“ Na mar qum namantɨ qɔːnak čʼıːta”.
tx  mäkkä pičʼɨ, pila, sɔːttɨl’ tɛːmtɨ aj poqqɨ mitɨ. Man tɨmtɨ aša ilɛntak”. Ɔmtɨjqok ontɨ puːtɨːqɨntɨ
mb  mäkkäpičʼɨpilasɔːttɨ-ltɛːmtɨajpoqqɨmi-tɨmantɨmtɨašail-ɛnta-kɔmtɨ-j-qokontɨpuːtɨː-qɨn-tɨ
mp  mäkkäpičʼɨpilasɔːttɨ-lʼtɛːmnɨajpoqqɨmi-ätɨmantɨmtɨaššailɨ-ɛntɨ-kɔːmtɨ-lʼ-qokontɨpuːtɨ-qɨn-ntɨ
ge  I.ALLaxe.[NOM]nagger.[NOM]hemp-ADJZrope.[NOM]andseine.[NOM]give-IMP.2SG.OI.[NOM]hereNEGlive-FUT-1SG.Shorn-ADJZ-chief.[NOM]oneself.3SG.[NOM]inside-LOC-OBL.3SG
gr  я.ALLтопор.[NOM]пила.[NOM]конопля-ADJZверёвка.[NOM]иневод.[NOM]дать-IMP.2SG.Oя.[NOM]здесьNEGжить-FUT-1SG.Sрог-ADJZ-начальник.[NOM]сам.3SG.[NOM]нутро-LOC-OBL.3SG
mc  persn-n:casen-n:casen-n>adjn-n:caseconjn-n:casev-v:mood.pnpersadvptclv-v:tense-v:pnn-n>adj-n-n:caseemphpro-n:casereln-adv>adv-n:obl.poss
ps  persnnadjnconjnptclpersadvptclvadjemphproreln
SeR  pro.h:Rnp:Thnp:Thnp:Thnp:Th0.2.h:Apro.h:Thadv:Lnp.h:E
SyF  np:Onp:Onp:Onp:O0.2.h:S v:predpro.h:Sv:prednp.h:S
BOR  RUS:cult
fr  Я тут не буду жить”. Царь про себя думает: “Этот человек так мало просит”.
fe  I won’t live here”.The tsar thinks for himself: “That man is asking for so little”.
fg  Ich werde hier nicht wohnen.“Der Zar denkt für sich: „Dieser Mensch bittet um so wenig.“
ltr  Я тут не буду жить».Царь думает про себя: вот человек так мало просит.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘чита’, Helimsky – ‘čį̄tō’.
[31]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.055 (001.055)
st  чита».«Нотай хаим аща кыкам?» – омтыйхок нык сохыннит.«Ноты
stl  «Nө̄t aj qajym aša kуkal?» – ө̄mtуjqok nįk soqуńńyt. «Nө̄tу
ts  “Nɔːt aj qajɨm aša kɨkal”,– ɔːmtɨjqok nık soqɨnʼnʼɨt. “Nɔːtɨ
tx  tɛnɨrpat:“ Na mar qum namantɨ qɔːnak čʼıːta”. “Nɔːt aj qajɨm aša kɨkal”,– ɔːmtɨjqok nık soqɨnʼnʼɨt. “Nɔːtɨ
mb  tɛnɨ-r-pa-tnamarqumnamantɨqɔːna-kčʼıːtanɔːtajqaj-ɨ-mašakɨka-lɔːmtɨ-j-qoknıksoqɨnʼ-nʼɨ-tnɔːtɨ
mp  tɛnɨ-r-mpɨ-tɨnaqumnamantɨqɔːna-kčʼıːtɨnɔːtɨajqaj-ɨ-maššakɨkɨ-lɔːmtɨ-lʼ-qoknıksoqɨš-ŋɨ-tɨnɔːtɨ
ge  think-FRQ-DUR-3SG.Othishuman.being.[NOM]sofew-ADVZask.for.[3SG.S]thenagainwhat-EP-ACCNEGwant-2SG.Ohorn-ADJZ-chief.[NOM]soask-CO-3SG.Othen
gr  думать-FRQ-DUR-3SG.Oэтотчеловек.[NOM]такмало-ADVZпросить.[3SG.S]затемопятьчто-EP-ACCNEGхотеть-2SG.Oрог-ADJZ-начальник.[NOM]такспросить-CO-3SG.Oзатем
mc  v-v>v-v>v-v:pndemn-n:caseadvquant-adj>advv-v:pnadvadvinterrog-n:ins-n:caseptclv-v:pnn-n>adj-n-n:caseadvv-v:ins-v:pnadv
ps  vptclnadvadvvadvptclinterrogptclvnadvvadv
SeR  np.h:Aadv:Timepro:Th0.2.h:Enp.h:Aadv:Time
SyF  v:prednp.h:Sv:predpro:O0.2.h:S v:prednp.h:Sv:pred
fr  “Больше ничего не надо тебе?” – царь так спрашивает. ‎‎“Больше
fe  “Don't you need anything else?” — the tsar asked.“I don’t
fg  „Brauchst du sonst nichts?“, fragt daher der Zar.„Ich
ltr  «Больше ничего не надо тебе?» – говорит царь«Больше
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘кыкам’, Helimsky – ‘kуkal’.
[32]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.056 (001.056)KNS_1966_Markincha_flk.057 (001.057)KNS_1966_Markincha_flk.058 (001.058)
st  эмта хай аща кыкам» – томныт Маркынча.На утакты мунтык импат, нот на хенмынты.Эмынтынык томныт мол т“итам щинты
stl  ämtä qaj aša kуkam», – tomnуt Markуńča.Na ūtaktу muntуk īmpat, nө̄t na qənmуntу.Әmyntуnуk tomnyt mol tį̄tam šintу
ts  ämtä qaj aša kɨkam”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. Na uːtaktɨ muntɨk iːmpat, nɔːt na qənmɨntɨ. Əmɨntɨnɨk tomnɨt mol tıːtam šintɨ
tx  ämtä qaj aša kɨkam”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. Na uːtaktɨ muntɨk iːmpat, nɔːt na qənmɨntɨ. Əmɨntɨnɨk tomnɨt
mb  ämtäqajašakɨka-mtom-nɨ-tMarkɨnʼčʼanauːtak-tɨmuntɨkiː-mpa-tnɔːtnaqən-mɨ-ntɨəmɨ-ntɨ-nɨktom-nɨ-t
mp  ämtäqajaššakɨkɨ-mtom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼanautak-tɨmuntɨkiː-mpɨ-tɨnɔːtɨnaqən-mpɨ-ntɨama-ntɨ-nɨŋtom-ŋɨ-tɨ
ge  evenwhat.[NOM]NEGwant-1SG.Osay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]thisthing.[NOM]-3SGalltake-PST.NAR-3SG.OthenINFERleave-PST.NAR-INFER.[3SG.S]mother-OBL.3SG-ALLsay-CO-3SG.O
gr  дажечто.[NOM]NEGхотеть-1SG.Oсказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]этотвещь.[NOM]-3SGвсёвзять-PST.NAR-3SG.OзатемINFERуйти-PST.NAR-INFER.[3SG.S]мать-OBL.3SG-ALLсказать-CO-
mc  ptclinterrog-n:caseptclv-v:pnv-v:ins-v:pnnprop-n:casedemn-n:case-n:possquantv-v:tense-v:pnadvptclv-v:tense-v:mood-v:pnn-n:obl.poss-n:casev-v:ins-v:pn
ps  ptclinterrogptclvvnpropdemnquantvadvptclvnv
SeR  pro:Th0.1.h:Enp.h:Anp:Th 0.3.h:Poss0.3.h:Aadv:Time0.3.h:Anp.h:R 0.3.h:Poss0.3.h:A
SyF  pro:O0.1.h:S v:predv:prednp.h:Snp:O0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred
fr   ничего мне не надо”, – сказал Маркынча. Эти вещи свои все взял и пошел. Матери сказал, мол, позже за тобой
fe  need anything else”, Markyncha said.He took all those things and went away.He told his mother that he would pick her
fg  brauche sonst nichts“, sagte Markintscha.Er nahm alle diese Dinge und ging fort.Der Mutter sagte er, er hole sie später ab.
ltr   ничего мне не надо», – говорит Маркынча.Эти вещи все взял и пошел.Сказал матери, что потом за ней
[33]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.059 (001.059)KNS_1966_Markincha_flk.060 (001.060)KNS_1966_Markincha_flk.061 (001.061)
st   херентак.Хенпа кысщумыт инна.Кунты хеннымпа.Укыр чонтохын ныльчий тэтанты тулышпа хумын монколык
stl  qərɛntak.Qənpa kуš šǖmуt įnnä.Kuntу qənnуmpa.Ukkуr čontōqуn nįlʼčyj təttantу tulуšpa – qumуn mө̄nkө̄lуk ilө̄tуn.
ts  qərɛntak. Qənpa kɨš šüːmɨt ınnä. Kuntɨ qənnɨmpa. Ukkɨr čʼontoːqɨn nılʼčʼɨj təttantɨ tulɨšpa, qumɨn mɔːnkɔːlɨk ilɔːtɨn.
tx  mol tıːtam šintɨ qərɛntak. Qənpa kɨš šüːmɨt ınnä. Kuntɨ qənnɨmpa. Ukkɨr čʼontoːqɨn nılʼčʼɨj təttantɨ tulɨšpa,
mb  moltıːtamšintɨqər-ɛnta-kqən-pakɨ-ššüː-mɨtınnäkuntɨqən-nɨ-mpaukkɨrčʼontoː-qɨnnılʼčʼɨ-jtətta-ntɨtulɨ-š-pa
mp  moltıːtaptašıntɨqərɨ-ɛntɨ-kqən-mpɨkɨ-nšüː-mɨtınnäkuntɨqən-ntɨ-mpɨukkɨrčʼontɨ-qɨnnılʼčʼɨ-lʼtəttɨ-ntɨtulɨ-š-mpɨ
ge  he.sayslateryou.SG.ACCcall-FUT-1SG.Sleave-PST.NAR.[3SG.S]river-GENinto-PROLupwardslongleave-IPFV-PST.NAR.[3SG.S]onemiddle-LOCsuch-ADJZground-ILLcome-US-
gr  3SG.Oмолпозжеты.ACCпозвать-FUT-1SG.Sуйти-PST.NAR.[3SG.S]река-GENв-PROLвверхдолгоуйти-IPFV-PST.NAR.[3SG.S]одинсередина-LOCтакой-ADJZземля-ILLприйти-US-
mc  ptcladvpersv-v:tense-v:pnv-v:tense-v:pnn-n:casepp-n:caseadvadvv-v>v-v:tense-v:pnnumreln-n:casedem-n>adjn-n:casev-v>v-v:tense-v:pn
ps  ptcladvpersvvnppadvadvvnumrelnadjnv
SeR  adv:Timepro.h:Th0.1.h:A0.3.h:App:Pathadv:Gadv:Time0.3.h:Anp:Timenp:G0.3.h:A
SyF  pro.h:O0.1.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred
BOR  RUS:gram
fr  приду. Поехал по речке вверх. Долго ехал.Наконец в такую землю приехал – люди без чумов живут.
fe  up later.He went up the river.He travelled for a long time.Finally he came to a land where people live without tents.
fg  Er fuhr den Fluss hinauf.Er fuhr lange.Schließlich kam er in einem Land an, (wo) Leute ohne Zelte wohnen.
ltr  придет.Поехал по речке вверх.Долго ехал.И вот подъезжает такое место, люди живут без домов.
[34]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.062 (001.062)
st  илотын.«Хайтхо тэ монколык илолын?» – Маркынча нык сохынча хумытыткини.
stl  «Qajytqo tɛ̄ mө̄nkө̄lуk ilө̄lуn?» – Markуńča nįk soqуńča qumуtуtkini.
ts  “Qajɨtqo tɛː mɔːnkɔːlɨk ilɔːlɨn”,– Markɨnʼčʼa nık soqɨnʼčʼa qumɨtɨtkini.
tx  qumɨn mɔːnkɔːlɨk ilɔːtɨn. “Qajɨtqo tɛː mɔːnkɔːlɨk ilɔːlɨn”,– Markɨnʼčʼa nık soqɨnʼčʼa qumɨtɨtkini.
mb  qum-ɨ-nmɔːn-kɔːlɨ-kilɔː-tɨnqaj-ɨ-tqotɛːmɔːn-kɔːlɨ-kilɔː-lɨnMarkɨnʼčʼanıksoqɨnʼ-čʼaqum-ɨ-tɨ-tkini
mp  qum-ɨ-tmɔːt-kɔːlɨ-kilɨ-tɨtqaj-ɨ-tqotɛːmɔːt-kɔːlɨ-kilɨ-lɨtMarkɨnʼčʼanıksoqɨš-ntɨqum-ɨ-ntɨ-nkinı
ge  PST.NAR.[3SG.S]human.being-EP-PL.[NOM]tent-CAR-ADVZlive-3PLwhat-EP-TRLyou.PL.[NOM]tent-CAR-ADVZlive-2PLMarkyncha.[NOM]soask-INFER.[3SG.S]human.being-EP-OBL.3SG-ALL
gr  PST.NAR.[3SG.S]человек-EP-PL.[NOM]чум-CAR-ADVZжить-3PLчто-EP-TRLвы.PL.[NOM]чум-CAR-ADVZжить-2PLМаркынча.[NOM]такспросить-INFER.[3SG.S]человек-EP-OBL.3SG-ALL
mc  n-n:ins-n:num-n:casen-n>adj-adj>advv-v:pninterrog-v:ins-n:casepersn-n>adj-adj>advv-v:pnnprop-n:caseadvv-v:tense.mood-v:pnn-n:ins-n:obl.poss-n:case
ps  nadvvinterrogpersadvvnpropadvvn
SeR  np.h:Thpro.h:Thnp.h:Anp.h:R
SyF  np.h:Sv:predpro.h:Sv:prednp.h:Sv:pred
fr  “Почему вы без чумов живете?”– Маркынча так спрашивает у людей.
fe  “Why do you live without tents?” — Markyncha asked the people.
fg  „Warum wohnt ihr ohne Zelte?“, fragt Markintscha daraufhin diese Leute.
ltr  «Почему без домов живете?» – спрашивает Маркынча у людей.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘Хайтхо’, Helimsky – ‘Qajytqo’.
[35]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.063 (001.063)KNS_1966_Markincha_flk.064 (001.064)
st  «Меркыйпальча ме мотыимыт мунтык нытала хенталсыт» – томнотын хумыт.«Кыса макый мотым мехыламыт» – томныт Маркынча.
stl  «Mɛrkуj palʼča mē mө̄tīmуt muntуk nуtalä qəntalsуt», – tomnө̄tуn qumуt.«Kуssa makуj mө̄tуm mēqуllamуt», – tomnуt Markуńča.
ts  “Mɛrkɨj palʼčʼa meː mɔːtiːmɨt muntɨk nɨtalä qəntalsɨ”,– tomnɔːtɨn qumɨt. “Kɨssa makɨj mɔːtɨm meːqɨllamɨt”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa.
tx  “Mɛrkɨj palʼčʼa meː mɔːtiːmɨt muntɨk nɨtalä qəntalsɨ”,– tomnɔːtɨn qumɨt. “Kɨssa makɨj mɔːtɨm meːqɨllamɨt”,– tomnɨt
mb  mɛrkɨ-jpalʼčʼameːmɔːt-iː-mɨtmuntɨknɨta-lätom-nɔː-tɨnqum-ɨ-tkɨssamakɨ-jmɔːt-ɨ-mmeː-qɨl-la-mɨttom-nɨ-t
mp  mɛrkɨ-lʼpalʼčʼameːmɔːt-iː-mɨtmuntɨknɨta-lätom-ŋɨ-tɨtqum-ɨ-tkɨssamakɨ-lʼmɔːt-ɨ-mmeː-qɨl-lä-mɨttom-ŋɨ-tɨ
ge  wind-ADJZtwirl.[NOM]we.PL.[GEN]tent-PL.[NOM]-1PLalltear-CVBsay-CO-3PLhuman.being-EP-PL.[NOM]come.onlog-ADJZhouse-EP-ACCdo-MULT-IMP.FUT-1PLsay-CO-
gr  ветер-ADJZкручение.[NOM]мы.PL.[GEN]чум-PL.[NOM]-1PLвсёрвать-CVBсказать-CO-3PLчеловек-EP-PL.[NOM]ну.кабревно-ADJZдом-EP-ACCсделать-MULT-IMP.FUT-1PLсказать-
mc  n-n>adjn-n:casepersn-n:num-n:case-n:possquantv-v>cvbv-v:ins-v:pnn-n:ins-n:num-n:caseptcln-n>adjn-n:ins-n:casev-v>v-v:tense.mood -v:pnv-v:ins-
ps  adjnpersnquantcvbvnptcladjnvv
SeR  np:Caupro.h:Possnp:P0.3:Caunp.h:Anp:P0.1.h:A
SyF  s:tempv:prednp.h:Snp:O0.1.h:S v:predv:pred
fr  “Вихрь наши чумы все порвал и унес”, – сказали люди.“Давайте бревенчатые дома построим”, – сказал Маркынча.
fe  “A whirlwind tore all of our tents and blew them away”, the people said.“Let us then build blockhouses”, Markyncha said.
fg  „Ein Wirbelwind hat alle unsere Zelte zerrissen und weggeweht“, sagten die Leute.„Nun denn, lasst uns Blockhäuser bauen“, sagte Markintscha.
ltr  «Буря наши дома все унес» – говорит народ.«Давайте строить дома из бревен» – говорит Маркынча.
[36]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.065 (001.065)KNS_1966_Markincha_flk.066 (001.066)
st  «А кыса меломыт» – хумыт кента.На макым мухылтырый челы матымпотын эмта щиты мотыщак макым чанкы матымтатын.
stl  «A kуssa mēlө̄mуt», – qumуt [kətentө̄tyn].Na makуm muqуltį̄rуj čēlу mātуmpө̄tуn, ämtä šittу mө̄tуššak makуm čǟŋkу mātуmtǟtуn.
ts  “A kɨssa meːlɔːmɨt”,– qumɨt [kətentɔːtɨn ]. Na makɨm muqɨltıːrɨj čʼeːlɨ maːtɨmpɔːtɨn, ämtä šittɨ mɔːtɨššak makɨm čʼäːŋkɨ maːtɨmtäːtɨn.
tx  Markɨnʼčʼa. “A kɨssa meːlɔːmɨt”,– qumɨt kətentɔːtɨn. Na makɨm muqɨltıːrɨj čʼeːlɨ maːtɨmpɔːtɨn, ämtä šittɨ mɔːtɨššak makɨm
mb  Markɨnʼčʼaakɨssameː-lɔː-mɨtqum-ɨ-tkəte-ntɔː-tɨnnamakɨ-mmuqɨltıːrɨ-jčʼeːlɨmaːtɨ-mpɔː-tɨnämtäšittɨmɔːt-ɨ-ššakmakɨ-m
mp  Markɨnʼčʼaakɨssameː-lä-mɨtqum-ɨ-tkətɨ-ntɨ-tɨtnamakɨ-mmuqɨltıːrɨ-lʼčʼeːlɨmaːtɨ-mpɨ-tɨtämtäšittɨmɔːt-ɨ-ššakmakɨ-m
ge  3SG.OMarkyncha.[NOM]butcome.ondo-IMP.FUT-1PLhuman.being-EP-PL.[NOM]say-INFER-3PLherelog-ACCwhole-ADJZday.[NOM]cut-PST.NAR-3PLeventwotent-EP-CORlog-ACC
gr  CO-3SG.OМаркынча.[NOM]ану.касделать-IMP.FUT-1PLчеловек-EP-PL.[NOM]сказать-INFER-3PLвотбревно-ACCцелый-ADJZдень.[NOM]рубить-PST.NAR-3PLдажедвачум-EP-CORбревно-
mc  v:pnnprop-n:caseconjptclv-v:tense.mood -v:pnn-n:ins-n:num-n:casev-v:tense.mood-v:pnptcln-n:caseadj-adj>adjn-n:casev-v:tense-v:pnptclnumn-n:ins-n:casen-n:case
ps  npropconjptclvnvptclnadjnvptclnumnn
SeR  np.h:A0.1.h:A 0.3:Pnp.h:Anp:Pnp:Time0.3.h:Anp:P
SyF  np.h:S0.1.h:S v:pred 0.3:Onp.h:Sv:prednp:O0.3.h:S v:prednp:O
BOR  RUS:gram
fr  “Ну давайте построим”, – люди сказали.Вот бревна целый день рубили, даже на два дома бревен не нарубили.
fe  “Well, let’s build them”, the people said.So they spent a whole day chopping trees, but the chopped logs weren't even enough for two houses.
fg  „Na gut, fangen wir an zu bauen“, sagten die Leute.So hackten sie den ganzen Tag Baumstämme, aber die gehackten Baumstämme reichten kaum für zwei
ltr  «Давайте строить» – говорит народ.Рубили лес целый день, даже на два дома не заготовили лесу.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘кента’, Helimsky – ‘[kətentө̄tyn]’.
[37]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.067 (001.067)
st  Маркынча илла омтыла нык тэнырпа: «Ныльчик учила ме чек аща метомыт мотым».Окха чем
stl  Markуńča įllä omtуlä nįk tɛnуrpa: «Nįlʼčyk ūčylä mē čək aša mētө̄mуt mө̄tуm».Oqqä čəm
ts  Markɨnʼčʼa ıllä omtɨlä nık tɛnɨrpa:“ Nılʼčʼɨk uːčʼɨlä meː čʼək aša meːtɔːmɨt mɔːtɨm”. Oqqä čʼəm
tx  čʼäːŋkɨ maːtɨmtäːtɨn. Markɨnʼčʼa ıllä omtɨlä nık tɛnɨrpa:“ Nılʼčʼɨk uːčʼɨlä meː čʼək aša meːtɔːmɨt mɔːtɨm”. Oqqä
mb  čʼäːŋkɨmaːtɨ-mtäː-tɨnMarkɨnʼčʼaılläomtɨ-länıktɛnɨ-r-panılʼčʼɨ-kuːčʼɨ-lämeːčʼəŋašameː-tɔː-mɨtmɔːt-ɨ-moqqä
mp  čʼäːŋkɨmaːtɨ-ptäː-tɨtMarkɨnʼčʼaılläomtɨ-länıktɛnɨ-r-mpɨnılʼčʼɨ-kuːčʼɨ-lämeːčʼəŋaššameː-ɛntɨ-mɨtmɔːt-ɨ-moqqä
ge  NEG.EX.[3SG.S]cut-ACTN.[NOM]-3PLMarkyncha.[NOM]downsit.down-CVBsothink-FRQ-DUR.[3SG.S]such-ADVZwork-CVBwe.PL.[NOM]soonNEGdo-FUT-1PLtent-EP-ACCjust.now
gr  ACCNEG.EX.[3SG.S]рубить-ACTN.[NOM]-3PLМаркынча.[NOM]внизсесть-CVBтакдумать-FRQ-DUR.[3SG.S]такой-ADVZработать-CVBмы.PL.[NOM]скороNEGсделать-FUT-1PLчум-EP-ACCтолько.что
mc  v-v:pnv-v>n-n:case-n:possnprop-n:casepreverbv-v>cvbadvv-v>v-v>v-v:pndem-adj>advv-v>cvbpersadvptclv-v:tense-v:pnn-v:ins-n:caseadv
ps  ptclnnproppreverbcvbadvvdemcvbpersadvptclvnadv
SeR  np:Anp.h:E0.3.h:A0.1.h:Apro.h:Aadv:Timenp:P
SyF  v:prednp:Snp.h:Ss:tempv:preds:condpro.h:Sv:prednp:Os:temp
fr  Маркынча сел и так думает: “Так работая, мы скоро не построим дом”. Как
fe  Markyncha sat down and thought: “If we work like this, we won’t build any blockhouse soon”.As soon as
fg  Häuser.Markintscha setzte sich und überlegt: „Wenn wir so arbeiten, werden wir so schnell kein Haus bauen.“Sobald er
ltr  Маркынча сел и думает: так мы, работая, не скоро сделаем дом.Только
[38]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.068 (001.068)KNS_1966_Markincha_flk.069 (001.069)
st  намык тэнырпыла хыхылтэнта пичиты ай пилаты ны учихоламнохы.Ола хопыра тыщхылтымынты
stl  namуk tɛnуrpуlä qӯqуltɛnta, pičytу aj pilatу nӯ ūčyqolamnө̄qį.Olä qө̄pуrä tįšqуltуmmуntу.
ts   namɨk tɛnɨrpɨlä qɨːqɨltɛnta, pičʼɨtɨ aj pilatɨ nɨː uːčʼɨqolamnɔːqı. Olä qɔːpɨrä tıšqɨltɨmmɨntɨ.
tx  čʼəm namɨk tɛnɨrpɨlä qɨːqɨltɛnta, pičʼɨtɨ aj pilatɨ nɨː uːčʼɨqolamnɔːqı. Olä qɔːpɨrä tıšqɨltɨmmɨntɨ.
mb  čʼəmnamɨ-ktɛnɨ-r-pɨ-läqɨː-qɨl-tɛ-ntapičʼɨ-tɨajpila-tɨnɨːuːčʼɨ-q-olam-nɔː-qıoläqɔːpɨ-r-ätıšqɨ-ltɨ-mmɨ-ntɨ
mp  čʼamna-ktɛnɨ-r-mpɨ-läqɨː-qɨl-ntɨ-ntɨpičʼɨ-tɨajpila-tɨnɨːuːčʼɨ-qo-olam-ŋɨ-qıoläqopɨ-r-ptäːtıšqɨ-ltɨ-mpɨ-ntɨ
ge  onlythis-ADVZknow-FRQ-DUR-CVBfinish-MULT-IPFV-INFER.[3SG.S]axe.[NOM]-3SGandnagger.[NOM]-3SGherework-INF-be.going.to-CO-3DU.Sonlyhew-FRQ-ACTN.[NOM]rebound-TR-PST.NAR
gr  толькоэтот-ADVZзнать-FRQ-DUR-CVBкончить-MULT-IPFV-INFER.[3SG.S]топор.[NOM]-3SGипила.[NOM]-3SGсюдаработать-INF-собраться-CO-3DU.Sтолькообтесать-FRQ-ACTN.[NOM]отлететь-TR-
mc  ptcldem-adj>advv-v>v-v>v-v>cvbv-v>v-v>v-v:tense.mood-v:pnn-n:case-n:possconjn-n:case-n:possadvv-v:inf-v-v:ins-v:pnptclv-v>v-v>n-n:casev-v>v-v:tense-v:mood-
ps  ptcladvcvbvnconjnadvvptclvv
SeR  0.3.h:E0.3.h:Anp:A 0.3.h:Possnp:A 0.3.h:Possnp:Th
SyF  np:Snp:Sv:prednp:Sv:pred
BOR  RUS:cult
fr  только так думать кончил, а его топор и его пила заработали. Аж щепка полетела.
fe   he finished thinking so, his axe and his saw began to work.So that the chips flew around.
fg  so fertig war mit denken, begannen seine Axt und seine Säge zu arbeiten.Die Späne flogen nur so.
ltr  это думать кончил, как топор и пила начинают работать.Аж щепки полетели.
[39]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.070 (001.070)KNS_1966_Markincha_flk.071 (001.071)
st  Пичи пачинныт, пила пилынныт, тэмты ина нэканыт.Челыты аща панны кущахынты морыкытый мон мелчимытотын на пичиты
stl  Pičy pačynnуt, pila pilуnnуt, tɛ̄mtу įnnä näkäŋуt.Čēlуtу aša pannу kuššāqуntу mө̄rуkуtуj mө̄n melʼčymmуntө̄tуn na pičytу, pilatу aj
ts  Pičʼɨ pačʼɨnnɨt, pila pilɨnnɨt, tɛːmtɨ ınnä näkäŋɨt. Čʼeːlɨtɨ aša pannɨ kuššaːqɨntɨ mɔːrɨkɨtɨj mɔːn melʼčʼɨmmɨntɔːtɨn na pičʼɨtɨ, pilatɨ aj tɛːmtɨ.
tx  Pičʼɨ pačʼɨnnɨt, pila pilɨnnɨt, tɛːmtɨ ınnä näkäŋɨt. Čʼeːlɨtɨ aša pannɨ kuššaːqɨntɨ mɔːrɨkɨtɨj
mb  pičʼɨpačʼɨ-n-nɨ-tpilapilɨn-nɨ-ttɛːmtɨınnänäkä-ŋɨ-tčʼeːlɨ-tɨašapan-nɨkuššaːqɨn-tɨmɔːrɨ-kɨtɨ-j
mp  pičʼɨpačʼčʼɨ-t-ŋɨ-tɨpilapilɨš-ŋɨ-tɨtɛːmnɨınnänäkä-ŋɨ-tɨčʼeːlɨ-tɨaššapat-ŋɨkuššaqɨn-ntɨmɔːrɨk-kɨtɨ-lʼ
ge  -INFER.[3SG.S]axe.[NOM]chop-TR-CO-3SG.Onagger.[NOM]saw-CO-3SG.Orope.[NOM]upwardspull-CO-3SG.Osun.[NOM]-3SGNEGgo.down-CO.[3SG.S]when-OBL.3SGinterval-CAR-ADJZ
gr  PST.NAR-INFER.[3SG.S]топор.[NOM]рубить-TR-CO-3SG.Oпила.[NOM]пилить-CO-3SG.Oверёвка.[NOM]вверхтянуть-CO-3SG.Oсолнце.[NOM]-3SGNEGзалезть-CO.[3SG.S]когда-OBL.3SGпромежуток-CAR-
mc  v:pnn-n:casev-v>v-v:ins-v:pnn-n:casev-v:ins-v:pnn-n:casepreverbv-v:ins-v:pnn-n:case-n:possptclv-v:ins-v:pninterrog-n:obl.possn-n>n-n>adj
ps  nvnvnpreverbvnptclvinterrogadj
SeR  np:A0.3:Pnp:A0.3:Pnp:A0.3:Thnp:Th
SyF  np:Sv:pred 0.3:Onp:Sv:pred 0.3:Onp:Sv:pred 0.3:Onp:Sv:preds:temp
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  Топор рубит, пила пилит, веревка вверх тащит.Солнце не зашло, когда цельный дом построили этот его топор, его пила и
fe  The axe is chopping, the saw is sawing, the rope is pulling [the logs] up.The sun hasn’t yet set down, when his axe, his saw and his rope had built a complete
fg  Die Axt hackt, die Säge sägt und das Seil zieht alles nach oben.Die Sonne war noch nicht untergegangen, als seine Axt, seine Säge und sein Seil das
ltr  Топор рубит, а пила пилит, веревка сруб ложит вверх.Солнце еще не скрылось, уже несколько домов сделали топор, пила и веревка.
[40]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.072 (001.072)
st  пилаты ай тэмты.Нымты илыла хумытычаты моркытый мотым мехылпынтыт.
stl  tɛ̄mtу.Nуmtу ilуlä qumуtуt čө̄tу mө̄rykуtуj mө̄tуm mēqуlpуntуt.
ts  Nɨmtɨ ilɨlä qumɨtɨt čʼɔːtɨ mɔːrɨkɨtɨj mɔːtɨm meːqɨlpɨntɨt.
tx  mɔːn melʼčʼɨmmɨntɔːtɨn na pičʼɨtɨ, pilatɨ aj tɛːmtɨ. Nɨmtɨ ilɨlä qumɨtɨt čʼɔːtɨ mɔːrɨkɨtɨj mɔːtɨm
mb  mɔːnme-lʼčʼɨ-mmɨ-ntɔː-tɨnnapičʼɨ-tɨpila-tɨajtɛːmtɨnɨmtɨilɨ-läqum-ɨ-t-ɨ-tčʼɔːtɨmɔːrɨ-kɨtɨ-jmɔːt-ɨ-mmeː-qɨl-pɨ
mp  mɔːtmeː-lʼčʼɨ-mpɨ-ntɨ-tɨtnapičʼɨ-tɨpila-tɨajtɛːmnɨnɨmtɨilɨ-läqum-ɨ-t-ɨ-nčʼɔːtɨmɔːrɨk-kɨtɨ-lʼmɔːt-ɨ-mmeː-qɨl-
ge  house.[NOM]make-PFV-PST.NAR-INFER-3PLthisaxe.[NOM]-3SGnagger.[NOM]-3SGandrope.[NOM]therelive-CVBhuman.being-EP-PL-EP-GENforinterval-CAR-ADJZhouse-EP-ACCdo-
gr  ADJZдом.[NOM]сделать-PFV-PST.NAR-INFER-3PLэтоттопор.[NOM]-3SGпила.[NOM]-3SGиверёвка.[NOM]тамжить-CVBчеловек-EP-PL-EP-GENдляпромежуток-CAR-ADJZдом-EP-ACCсделать-
mc  n-n:casev-v>v-v:tense-v:mood-v:pndemn-n:case-n:possn-n:case-n:possconjn-n:caseadvv-v>cvbn-n:ins-n:num-n:ins-n:caseppn-n>n-n>adjn-v:ins-n:casev-v>v-
ps  nvdemnnconjnadvcvbnppadjnv
SeR  np:Thnp:A 0.3.h:Possnp:A 0.3.h:Possnp:Aadv:L0.3.h:Thpp.h:Bnp:P0.3.h:A
SyF  s:tempnp:O0.3.h:S
BOR  RUS:cult
fr  веревка. Там живя, [Маркынча] для людей цельных домов много построил.
fe  house.Living there, Markyncha built a lot of blockhouses for people.
fg  ganze Haus errichtet hatten.Markintscha lebte dort und baute für die Leute viele Blockhäuser.
ltr  Пока там жил Маркынча, для людей понастроил домов.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘моркытый’, Helimsky – ‘mө̄rykуtуj’.
[41]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.073 (001.073)KNS_1966_Markincha_flk.074 (001.074)
st  Ныны ай нена хэнпа.Нэнпа, хэнпа, ныльчил тэтанты тулыщпа хумыт хелыколык илатын, ноты омпе хухылентотын.
stl  Nӯnу aj ńɛnnä qənpa.Qənpa, qənpa, nįlʼčylʼ təttantу tulуšpa – qumуt qə̄lуkө̄lуk ilatуn, nө̄tу ompä quqуlɛntө̄tуn.
ts  Nɨːnɨ aj nʼɛnnä qənpa. Qənpa, qənpa, nılʼčʼɨlʼ təttantɨ tulɨšpa, qumɨt qəːlɨkɔːlɨk ilatɨn, nɔːtɨ ompä quqɨlɛntɔːtɨn.
tx  meːqɨlpɨntɨt. Nɨːnɨ aj nʼɛnnä qənpa. Qənpa, qənpa, nılʼčʼɨlʼ təttantɨ tulɨšpa, qumɨt
mb  -ntɨ-tnɨːnɨajnʼɛnnäqən-paqən-paqən-panılʼčʼɨ-lʼtətta-ntɨtulɨ-š-paqum-ɨ-tqəːlɨ-kɔːlɨ-k
mp  mpɨ-ntɨ-tɨnɨːnɨajnʼennäqən-mpɨqən-mpɨqən-mpɨnılʼčʼɨ-lʼtəttɨ-ntɨtulɨ-š-mpɨqum-ɨ-tqəːlɨ-kɔːlɨ-k
ge  MULT-PST.NAR-INFER-3SG.Othenagainforwardleave-PST.NAR.[3SG.S]leave-PST.NAR.[3SG.S]leave-PST.NAR.[3SG.S]such-ADJZground-ILLcome-US-PST.NAR.[3SG.S]human.being-EP-PL.[NOM]fish-CAR-
gr  MULT-PST.NAR-INFER-3SG.Oпотомопятьвперёдуйти-PST.NAR.[3SG.S]уйти-PST.NAR.[3SG.S]уйти-PST.NAR.[3SG.S]такой-ADJZземля-ILLприйти-US-PST.NAR.[3SG.S]человек-EP-PL.[NOM]рыба-CAR-
mc  v:tense-v:mood-v:pnadvadvadvv-v:tense-v:pnv-v:tense-v:pnv-v:tense-v:pndem-n>adjn-n:casev-v>v-v:tense-v:pnn-n:ins-n:num-n:casen-n>adj-
ps  advadvadvvvvadjnvnadv
SeR  adv:Timeadv:G0.3.h:A0.3.h:A0.3.h:Anp:G0.3.h:Anp.h:Th
SyF  v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:prednp.h:S
fr  Потом дальше поехал. Ехал, ехал, в такую землю приехал – люди без рыбы живут, вот-вот перемрут.
fe  After that he went on.He was going and finally he came to a land [where] people were living without fish, they will die out soon.
fg  Dann fuhr er weiter.Er fuhr und fuhr, schließlich kam er in ein Land, (wo) die Leute ohne Fisch leben, sie werden bald aussterben.
ltr  Потом поехал дальше. Ехал, ехал, в такое место пришел, где люди живут без рыбы, вот, вот помрут.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘Нэнпа’, Helimsky – ‘Qənpa’.
nto  [KNS:] [1. Qumytyt čөty qə:lym näkämpat, näkämpat, olä qə:ly pussymөtty. Для людей рыбы натащил, натащил [сетью], аж рыба
[42]
ref  
st  «Хаха
stl  . «Qǟqa
ts  “Qäːqa
tx  qəːlɨkɔːlɨk ilatɨn, nɔːtɨ ompä quqɨlɛntɔːtɨn. “Qäːqa
mb  ila-tɨnnɔːtɨompäqu-qɨl-ɛntɔː-tɨnqäːqa
mp  ilɨ-tɨtnɔːtɨompäqu-qɨl-ɛntɨ-tɨtqajqo
ge  ADVZlive-3PLfurthersoondie-MULT-FUT-3PLwhy
gr  ADVZжить-3PLдальшескороумереть-MULT-FUT-3PLпочему
mc  adj>advv-v:pnadvadvv-v>v-v:tense-v:pninterrog
ps  vadvadvvinterrog
SeR  adv:Time0.3.h:P
SyF  v:pred0.3.h:S v:pred
fr  “Почему
fe  “Why are
fg  “Warum
ltr  – Зачем
nt  
nto  разлетелась. 2. Aša, aša üro:mynty na nəkyram. Нет, не правильно это написал.] Где 1 стоит, оттуда неправильно пошел. Это вообще не надо печатать. Сейчас переведу для Вас, чтоб знали, что написано.
[43]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.075 (001.075)KNS_1966_Markincha_flk.076 (001.076)
st  хелыколык омтолын?» – Маркынча нык соппынит хумытым.Хос хай лосы хэлым мэхынын аща утымпат, – томнотын хумыт, – тоссоинном ила тахытымпат.
stl  qə̄lуkolуk ө̄mtө̄lуn?» – Markуńča nįk sōppуńyt qumуtуm.«Qos qaj lōsу qə̄lуm mēqуńуn aša ǖtуmpat», – tomnө̄tуn qumуt, – «tōs sōjyn ө̄m įllä taqуtуmpat».
ts  qəːlɨkolɨk ɔːmtɔːlɨn”,– Markɨnʼčʼa nık soːppɨnʼnʼɨt qumɨtɨm. “Qos qaj loːsɨ qəːlɨm meːqɨnʼɨn aša üːtɨmpat,– tomnɔːtɨn qumɨt,– toːs soːjɨn ɔːm ıllä taqɨtɨmpat”.
tx  qəːlɨkolɨk ɔːmtɔːlɨn”,– Markɨnʼčʼa nık soːppɨnʼnʼɨt qumɨtɨm. “Qos qaj loːsɨ qəːlɨm meːqɨnʼɨn aša üːtɨmpat,– tomnɔːtɨn qumɨt,–
mb  qəːlɨ-kolɨ-kɔːmtɔː-lɨnMarkɨnʼčʼanıksoːppɨnʼ-nʼɨ-tqum-ɨ-t-ɨ-mqosqajloːsɨqəːlɨ-mmeːqɨnʼɨnašaüːtɨ-mpa-ttom-nɔː-tɨnqum-ɨ-t
mp  qəːlɨ-kɔːlɨ-kɔːmtɨ-lɨtMarkɨnʼčʼanıksoqɨš-ŋɨ-tɨqum-ɨ-t-ɨ-mkosqajloːsɨqəːlɨ-mmeːqɨnʼɨnaššaüːtɨ-mpɨ-tɨtom-ŋɨ-tɨtqum-ɨ-t
ge  fish-CAR-ADVZsit-2PLMarkyncha.[NOM]soask-CO-3SG.Ohuman.being-EP-PL-EP-ACCINDEF3what.[NOM]devil.[NOM]fish-ACCwe.PL.ALLNEGlet.go-DUR-3SG.Osay-CO-3PLhuman.being
gr  рыба-CAR-ADVZсидеть-2PLМаркынча.[NOM]такспросить-CO-3SG.Oчеловек-EP-PL-EP-ACCINDEF3что.[NOM]чёрт.[NOM]рыба-ACCмы.PL.ALLNEGпустить-DUR-3SG.Oсказать-CO-3PLчеловек-EP-
mc  n-n>adj-adj>advv-v:pnnprop-n:caseadvv-v:ins-v:pnn-v:ins-n:num-v:ins-n:caseclitinterrog-n:casen-n:casen-n:casepersptclv-v>v-v:pnv-v:ins-v:pnn-n:ins-
ps  advvnpropadvvnclitinterrognnpersptclvvn
SeR  0.2.h:Thnp.h:Anp.h:Rnp.h:Anp:Thpro.h:Bnp.h:A
SyF  0.2.h:S v:prednp.h:Sv:prednp.h:Snp:Ov:predv:prednp.h:S
fr  без рыбы живете?” – Маркынча так спрашивает у людей. “Какой-то дьявол рыбу к нам не пускает, – сказали люди, – исток из озера он загородил”.
fe  you living without fish?” — Markyncha asked the people.“Some devil doesn’t let fish through to us”, the people said, “he blocked the inflow from the lake”.
fg  lebt ihr ohne Fisch?“, fragt Markintscha daher die Leute.„Irgendein Teufel lässt uns keinen Fisch durch“, sagten die Leute, „er hat den Zufluss aus dem See versperrt.“
ltr  без рыбы живете? – спрашивает Маркынча у людей.– Какой дьявол нам рыбы не пускает, – говорят люди – речку он загородил.
nt  [BrM:] NB assimilation toːs soːjɨn < toːn soːjɨn.
[44]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.077 (001.077)
st  Маркынча хэнпа на нонты, ханыкты омтыла тэмтыты нянты саралхоламтыт.
stl  Markуńča qənpa na tōntу, qanуktу omtуlä tɛ:mtуtу ńɛntу saralqolamtуt.
ts  Markɨnʼčʼa qənpa na toːntɨ, qanɨktɨ omtɨlä tɛːmtɨtɨ nʼɛntɨ saralqolamtɨt.
tx  toːs soːjɨn ɔːm ıllä taqɨtɨmpat”. Markɨnʼčʼa qənpa na toːntɨ, qanɨktɨ omtɨlä tɛːmtɨtɨ nʼɛntɨ saralqolamtɨt.
mb  toː-sɨsoːj-ɨ-nɔː-mıllätaqɨ-tɨ-mpa-tMarkɨnʼčʼaqən-panatoː-ntɨqanɨk-tɨomtɨ-lätɛːmtɨ-tɨnʼɛntɨsar-al-q-olam-tɨ-t
mp  toː-sɨsoːj-ɨ-nɔːŋ-mıllätaqɨ-tɨ-mpɨ-tɨMarkɨnʼčʼaqən-mpɨnatoː-ntɨqanɨŋ-ntɨomtɨ-lätɛːmnɨ-tɨnʼentɨsar-ätɔːl-qo-olam-ntɨ-tɨ
ge  -EP-PL.[NOM]lake-GENneck-EP-GENmouth-ACCdownclose-TR-PST.NAR-3SG.OMarkyncha.[NOM]leave-PST.NAR.[3SG.S]thislake-ILLbank-ILLsit.down-CVBrope.[NOM]-3SGtogetherharness-MOM-INF-
gr  PL.[NOM]озеро-GENшея-EP-GENрот-ACCвниззакрыть-TR-PST.NAR-3SG.OМаркынча.[NOM]уйти-PST.NAR.[3SG.S]этотозеро-ILLберег-ILLсесть-CVBверёвка.[NOM]-3SGвместезапрячь-MOM-INF-
mc  n:num-n:casen-n:casen-n:ins-n:casen-n:casepreverbv-v>v-v:tense-v:pnnprop-n:casev-v:tense-v:pndemn-n:casen-n:casev-v>cvbn-n:case-n:posspreverbv-v>v-v:inf-v-
ps  nnnpreverbvnpropvdemnncvbnpreverbv
SeR  np:Possnp:Possnp:P0.3.h:Anp.h:Anp:Gnp:G0.3.h:Anp:P0.3.h:A
SyF  np:O0.3.h:S v:prednp.h:Sv:preds:tempnp:O0.3.h:S v:pred
fr  Маркынча пошел на это озеро, сев на берег, веревку плести начал.
fe  Markyncha went to that lake, sat down on the riverbank and started to braid a rope.
fg  Markintscha ging zu diesem See, setzte sich ans Ufer und begann ein Seil zu flechten.
ltr  Маркынча пошел в это озеро, сев на берег, он начал плести веревку.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘нонты’, Helimsky – ‘tōntу’.
[45]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.078 (001.078)KNS_1966_Markincha_flk.079 (001.079)
st  Утыл лосы иямты хуралтыныт мол хай хум омнынты.Ияты хенпа Маркынчанык ханыкты.
stl  Ütуl lōsу ījamtу quraltуŋуt, mol qaj qum ө̄mnуntу. ‎‎Ījatу qənpa Markуńčanуk qanуktу.
ts  Ütɨl loːsɨ iːjamtɨ quraltɨŋɨt, mol qaj qum ɔːmnɨntɨ. İːjatɨ qənpa Markɨnʼčʼanɨk qanɨktɨ.
tx  Ütɨl loːsɨ iːjamtɨ quraltɨŋɨt, mol qaj qum ɔːmnɨntɨ. İːjatɨ qənpa
mb  üt-ɨ-lloːsɨiːja-m-tɨqur-altɨ-ŋɨ-tmolqajqumɔːmnɨ-ntɨiːja-tɨqən-paMarkɨnʼčʼa-nɨk
mp  üt-ɨ-lʼloːsɨiːja-m-tɨkurɨ-altɨ-ŋɨ-tɨmolqajqumɔːmtɨ-ntɨiːja-tɨqən-mpɨMarkɨnʼčʼa-nɨŋ
ge  be.going.to-INFER-3SG.Owater-EP-ADJZdevil.[NOM]child-ACC-3SGgo-CAUS-CO-3SG.Ohe.sayswhat.[NOM]human.being.[NOM]sit-INFER.[3SG.S]son.[NOM]-3SGleave-PST.NAR.[3SG.S]Markyncha-ALL
gr  собраться-INFER-3SG.Oвода-EP-ADJZчёрт.[NOM]ребенок-ACC-3SGидти-CAUS-CO-3SG.Oмолчто.[NOM]человек.[NOM]сидеть-INFER.[3SG.S]сын.[NOM]-3SGуйти-PST.NAR.[3SG.S]Маркынча-ALL
mc  v:tense.mood-v:pnn-v:ins-n>adjn-n:casen-n:case-n:possv-v>v-v:ins-v:pnptclinterrog-n:casen-n:casev-v:tense.mood-v:pnn-n:case-n:possv-v:tense-v:pnnprop-n:case
ps  adjnnvptclinterrognvnvnprop
SeR  np.h:Anp.h:Th 0.3.h:Possnp.h:Thnp.h:A 0.3.h:Possnp.h:G
SyF  np.h:Snp.h:Ov:prednp.h:Sv:prednp.h:Sv:pred
BOR  RUS:gram
fr  Водяной своего сына послал, мол, что за человек сидит. Его сын пришел к Маркынче на берег.
fe  The water spirit sent his son to find out what kind of man was sitting there.His son came to Markyncha on the riverbank.
fg  Der Wassergeist schickte seinen Sohn, um herauszufinden, was für ein Mensch dort sitzt.Der Sohn kam zu Markintscha ans Ufer.
ltr  Царь озера послал сына на берег спросить: «Какой человек сидит на берегу».
nt  
[46]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.080 (001.080)KNS_1966_Markincha_flk.081 (001.081)
st  Хай метынтал тат тымты? – утыллосын ия Маркынчанык сохынча.Там хэлым аща утыптантытха тэмтам
stl  «Qaj mētуntal tat tуmtу?» – ütуl lōsуn īja Markуńčanуk soqуńča.«Tam qə̄lуm aša ǖtуptäntуtqa tɛ:mtam
ts  “Qaj meːtɨntal tat tɨmtɨ”,– ütɨl loːsɨn iːja Markɨnʼčʼanɨk soqɨnʼčʼa. “Tam qəːlɨm aša üːtɨptäntɨtqa tɛːmtam
tx  Markɨnʼčʼanɨk qanɨktɨ. “Qaj meːtɨntal tat tɨmtɨ”,– ütɨl loːsɨn iːja Markɨnʼčʼanɨk soqɨnʼčʼa. “Tam qəːlɨm aša üːtɨptäntɨtqa
mb  qanɨk-tɨqajmeː-tɨ-nta-ltantɨmtɨüt-ɨ-lloːsɨ-niːjaMarkɨnʼčʼa-nɨksoqɨnʼ-čʼatamqəːlɨ-mašaüːtɨ-ptä-ntɨt-qa
mp  qanɨŋ-ntɨqajmeː-tɨ-ntɨ-ltantɨmtɨüt-ɨ-lʼloːsɨ-niːjaMarkɨnʼčʼa-nɨŋsoqɨš-ntɨtamqəːlɨ-maššaüːtɨ-ptäː-ntɨt-tqo
ge  bank-ILLwhat.[NOM]do-TR-INFER-2SG.Oyou.SG.[NOM]herewater-EP-ADJZdevil-GENson.[NOM]Markyncha-ALLask-IPFV.[3SG.S]thisfish-ACCNEGlet.go-ACTN-
gr  берег-ILLчто.[NOM]сделать-TR-INFER-2SG.Oты.[NOM]здесьвода-EP-ADJZчёрт-GENсын.[NOM]Маркынча-ALLспросить-IPFV.[3SG.S]этотрыба-ACCNEGпустить-ACTN-
mc  n-n:caseinterrog-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnpersadvn-v:ins-n>adjn-n:casen-n:casenprop-n:casev-v>v-v:pndemn-n:caseptclv-v>n-n:obl.poss-
ps  ninterrogvpersadvadjnnnpropvdemnptcln
SeR  np:Gpro:Ppro.h:Aadv:Lnp.h:Possnp.h:Anp.h:Rnp:Th
SyF  pro:Ov:predpro.h:Snp.h:Sv:preds:adv
fr  “Что делаешь ты тут?” – сын водяного у Маркынча спрашивает. “Вот за то, что вы рыбу не пускаете,
fe  “What are you doing here?” — the water spirit’s son asks Markyncha.“As you don’t let fish through, I am braiding a
fg  „Was machst du hier?“, fragt der Sohn des Wassergeistes Markintscha.„Weil ihr keine Fische durchlasst, flechte ich
ltr  – Что ты делаешь тут? – спрашивает сын водяного царя у Маркынча.– Вот вы рыбу не пускаете в речку, сейчас
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS –
[47]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.082 (001.082)
st  саралтэнтам конна щинтыт накылхыноха, – томныт Маркынча.Утхый лосын ия харра хелла эсынтынык мулалтыныт хай метынтыт Маркынча.
stl  saraltɛntam, konnä šintįj näkуlqуnōqa», – tomnуt Markуńča.Ütqуj lōsуn īja qarrä qəllä əsуntуnуk mulaltуŋуt qaj mētуntуt Markуńča.
ts  saraltɛntam, konnä šintit näkɨlqɨnoːqa”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. Ütqɨj loːsɨn iːja qarrä qəllä əsɨntɨnɨk mulaltɨŋɨt qaj meːtɨntɨt Markɨnʼčʼa.
tx  tɛːmtam saraltɛntam, konnä šintit näkɨlqɨnoːqa”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. Ütqɨj loːsɨn iːja qarrä qəllä əsɨntɨnɨk
mb  tɛːmta-msar-al-tɛnta-mkonnäšintitnäkɨ-l-qɨnoːqatom-nɨ-tMarkɨnʼčʼaüt-qɨjloːsɨ-niːjaqarräqəl-läəsɨ-ntɨ-nɨkmul-altɨ-
mp  tɛːmnɨ-msar-ätɔːl-ɛntɨ-mkonnätɛːšıntɨnnäkä-ɔːl-qɨnoːqotom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼaüt-qɨjloːsɨ-niːjakarräqən-läəsɨ-ntɨ-nɨŋmulɨ-altɨ-
ge  OBL.3PL-TRLrope-ACCbind-MOM-FUT-1SG.Oupwardsyou.PL.ACCpull-MOM-SUP.1SGsay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]water-ADJZdevil-GENson.[NOM]downleave-CVBfather-OBL.3SG-ALLtell-TR-
gr  OBL.3PL-TRLверёвка-ACCзавязать-MOM-FUT-1SG.Oвверхвы.PL.ACCтянуть-MOM-SUP.1SGсказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]вода-ADJZчёрт-GENсын.[NOM]внизуйти-CVBотец-OBL.3SG-ALL
mc  n:casen-n:casev-v>v-v:tense-v:pnadvpersv-v>v-v:inf.possv-v:ins-v:pnnprop-n:casen-n>adjn-n:casen-n:casepreverbv-v>cvbn-n:obl.poss-n:casev-v>v-
ps  nvadvpersvvnpropadjnnpreverbcvbnv
SeR  np:P0.1.h:Aadv:Gpro.h:Th0.1.h:Anp.h:Anp.h:Possnp.h:A0.3.h:Anp.h:R 0.3.h:Poss
SyF  np:O0.1.h:S v:preds:purpv:prednp.h:Snp.h:Ss:tempv:pred
fr  веревку сплету, чтобы на берег вас вытянуть”, – сказал Маркынча.Сын водяного в воду пошел и отцу рассказал, что делает Маркынча.
fe   rope to pull you out onto the shore”, Markyncha said.The water spirit’s son went into the water and told his father what Markyncha was
fg  ein Seil, um euch damit ans Ufer zu ziehen“, sagte Markintscha.Der Sohn des Wassergeistes ging ins Wasser und sagte seinem Vater, was Markintscha
ltr  свяжу веревку, вас на берег вытяну, – говорит Маркынча.Сын водяного царя пришел отцу и рассказал, что хочет сделать Маркынча.
nt  ‘щинтыт’, Helimsky – ‘šintįj’, INEL – ‘šintit’.
[48]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.083 (001.083)
st  Утхый лосы ненимонны, нык кетыныт иянтынык: Хелла кета мoл кукчак ыкы орыния ырыкнай xелым аща утентам.
stl  Ütqуj lōsу ńeńńymө̄nnу, nįk kətуŋуt ījantуnуk: «Qəllä kətät, mol kukčak уkу orуńńyja, ӯrуknaj qə̄lуm aša ǖtɛntam».
ts  Ütqɨj loːsɨ nʼenʼnʼɨmɔːnnɨ, nık kətɨŋɨt iːjantɨnɨk:“ Qəllä kətät, mol kukčʼak ɨkɨ orɨnʼnʼɨja, ɨːrɨknaj qəːlɨm aša üːtɛntam”.
tx  mulaltɨŋɨt qaj meːtɨntɨt Markɨnʼčʼa. Ütqɨj loːsɨ nʼenʼnʼɨmɔːnnɨ, nık kətɨŋɨt iːjantɨnɨk:“ Qəllä kətät,
mb  ŋɨ-tqajmeː-tɨ-ntɨ-tMarkɨnʼčʼaüt-qɨjloːsɨnʼenʼnʼɨ-mɔːn-nɨnıkkətɨ-ŋɨ-tiːja-ntɨ-nɨkqəl-läkət-ät
mp  ŋɨ-tɨqajmeː-ntɨ-ntɨ-tɨMarkɨnʼčʼaüt-qɨjloːsɨnʼenʼnʼɨ-mɔːt-ŋɨnıkkətɨ-ŋɨ-tɨiːja-ntɨ-nɨŋqən-läkətɨ-ätɨ
ge  CO-3SG.Owhat.[NOM]do-IPFV-INFER-3SG.OMarkyncha.[NOM]water-ADJZdevil.[NOM]get.angry-DRV-CO.[3SG.S]sosay-CO-3SG.Oson-OBL.3SG-ALLleave-CVBsay-IMP.2SG.O
gr  рассказать-TR-CO-3SG.Oчто.[NOM]сделать-IPFV-INFER-3SG.OМаркынча.[NOM]вода-ADJZчёрт.[NOM]сердиться-DRV-CO.[3SG.S]таксказать-CO-3SG.Oсын-OBL.3SG-ALLуйти-CVBсказать-IMP.2SG.O
mc  v:ins-v:pninterrog-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnnprop-n:casen-n>adjn-n:casev-v>v-v:ins-v:pnadvv-v:ins-v:pnn-n:obl.poss-n:casev-v>cvbv-v:mood.pn
ps  interrogvnpropadjnvadvvncvbv
SeR  pro:Pnp.h:Anp.h:E0.3.h:Anp.h:R 0.3.h:Poss0.2.h:A0.2.h:A
SyF  s:complnp.h:Sv:pred0.3.h:S v:preds:temp0.2.h:S v:pred
fr  Водяной рассердился, так сказал своему сыну: “Пойди и скажи, мол, зря пусть не трудится, все равно рыбу не пущу”.
fe  doing.The water spirit got angry and said to his son: “Go and tell him to save his strengths, I won’t let the fish through anyway”.
fg   macht.Der Wassergeist wurde wütend und sagte seinem Sohn: „Geh und sag ihm, er wird sich vergeblich mühen, denn ich werde ohnehin
ltr  Водяной царь рассердился и говорит сыну: – Пойди и скажи ему, чтоб он зря не трудился, все равно рыбу не пущу.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘кета’, Helimsky – ‘kətät’.
[49]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.084 (001.084)
st  Утхий лосын ия Маркынчанык мулалтыныт эсынты томпий этым.
stl  Ütqyj lōsуn īja Markуńčanуk mulaltуŋуt əsуntу tompyj ə̄tуm.
ts  Ütqɨj loːsɨn iːja Markɨnʼčʼanɨk mulaltɨŋɨt əsɨntɨ tompɨj əːtɨm.
tx  mol kukčʼak ɨkɨ orɨnʼnʼɨja, ɨːrɨknaj qəːlɨm aša üːtɛntam”. Ütqɨj loːsɨn iːja Markɨnʼčʼanɨk mulaltɨŋɨt əsɨntɨ tompɨj
mb  molkukčʼakɨkɨorɨ-nʼ-nʼɨjaɨːrɨk-najqəːlɨ-mašaüːt-ɛnta-müt-qɨjloːsɨ-niːjaMarkɨnʼčʼa-nɨkmul-altɨ-ŋɨ-təsɨ-n-tɨtom-pɨj
mp  molkukčʼakɨkɨorɨ-š-ŋɨjäɨːrɨŋ-najqəːlɨ-maššaüːtɨ-ɛntɨ-müt-qɨjloːsɨ-niːjaMarkɨnʼčʼa-nɨŋmulɨ-altɨ-ŋɨ-tɨəsɨ-n-tɨtom-mpɨlʼ
ge  he.saysin.vainNEG.IMPforce-VBLZ-IMP.3SG.Sstill-EMPHfish-ACCNEGlet.go-FUT-1SG.Owater-ADJZdevil-GENson.[NOM]Markyncha-ALLtell-TR-CO-3SG.Ofather-GEN-3SGsay-PTCP.PST
gr  молзряNEG.IMPсила-VBLZ-IMP.3SG.Sвсё.ещё-EMPHрыба-ACCNEGпустить-FUT-1SG.Oвода-ADJZчёрт-GENсын.[NOM]Маркынча-ALLрассказать-TR-CO-3SG.Oотец-GEN-3SGсказать-PTCP.PST
mc  ptcladvptcln-n>v-v:mood.pnadv-clitn-n:caseptclv-v:tense-v:pnn-n>adjn-n:casen-n:casenprop-n:casev-v>v-v:ins-v:pnn-n:case-n:possv-v>ptcp
ps  ptcladvptclvadvnptclvadjnnnpropvnadj
SeR  0.3.h:Anp:Th0.1.h:Anp.h:Possnp.h:Anp.h:Rnp.h:A 0.3.h:Poss
SyF  0.3.h:S v:prednp:O0.1.h:S v:prednp.h:Sv:preds:rel
BOR  RUS:gram
fr  Сын водяного Маркынче передал его отцом сказанные слова.
fe  The water spirit’s son passed his father's message on to Markyncha.
fg  keinen Fisch durchlassen.“Der Sohn des Wassergeistes übermittelte Markintscha die Worte seines Vaters.
ltr  Сын водяного царя рассказал Маркынча слова своего отца.
nt  
[50]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.085 (001.085)
st  Маркынча пилаты селымпат нык томныт: Хенащик апантынык нык мулалтат мол хелым аща утыптахынты ман тещинтын там поханыса конна щинтын накылтэнтак, там таханыса мунтык щинтын
stl  Markуńča pilatу sɛlуmpat, nįk tomnуt: «Qənäšyk apantуnуk, nįk mulaltät, mol qə̄lуm aša ǖtуptǟqуntу man tēšyntуn tam poqqanуsä konnä šintуn näkуltɛntak, tam tǟqanуsä muntуk šintуn pačaltɛntak».
ts  Markɨnʼčʼa pilatɨ sɛlɨmpat, nık tomnɨt:“ Qənäšɨk apantɨnɨk, nık mulaltät, mol qəːlɨm aša üːtɨptäːqɨntɨ man teːšɨntɨn tam poqqanɨsä konnä šintɨn näkɨltɛntak, tam täːqanɨsä muntɨk šintɨn pačʼaltɛntak”.
tx  əːtɨm. Markɨnʼčʼa pilatɨ sɛlɨmpat, nık tomnɨt:“ Qənäšɨk apantɨnɨk, nık mulaltät, mol qəːlɨm aša üːtɨptäːqɨntɨ
mb  əːtɨ-mMarkɨnʼčʼapila-tɨsɛlɨ-mpa-tnıktom-nɨ-tqən-äšɨkapa-ntɨ-nɨknıkmul-alt-ätmolqəːlɨ-mašaüːtɨ-ptäː-qɨntɨ
mp  əːtɨ-mMarkɨnʼčʼapila-tɨsɛllɛː-mpɨ-tɨnıktom-ŋɨ-tɨqən-äšɨkapa-ntɨ-nɨŋnıkmulɨ-altɨ-ätɨmolqəːlɨ-maššaüːtɨ-ptäː-qɨntɨ
ge  word-ACCMarkyncha.[NOM]nagger.[NOM]-3SGsharpen-DUR-3SG.Ososay-CO-3SG.Oleave-IMP.2SG.Sdaddy-OBL.3SG-ALLsotell-TR-IMP.2SG.Ohe.saysfish-ACCNEGsent-ACTN-LOC.3SG
gr  слово-ACCМаркынча.[NOM]пила.[NOM]-3SGнаточить-DUR-3SG.Oтаксказать-CO-3SG.Oуйти-IMP.2SG.Sпапа-OBL.3SG-ALLтакрассказать-TR-IMP.2SG.Oмолрыба-ACCNEGпослать-ACTN-LOC.3SG
mc  n-n:casenprop-n:casen-n:case-n:possv-v>v-v:pnadvv-v:ins-v:pnv-v:mood.pnn-n:obl.poss-n:caseadvv-v>v-v:mood.pnptcln-n:caseptclv-v>n-n:case.poss
ps  nnpropnvadvvvnadvvptclnptcln
SeR  np:Thnp.h:Anp:P0.3.h:A0.2.h:Anp.h:R 0.3.h:Poss0.2.h:Anp:Th0.3.h:A
SyF  np:Onp.h:Snp:Ov:pred0.3.h:S v:pred0.2.h:S v:pred0.2.h:S v:preds:cond
BOR  RUS:cultRUS:gram
fr  Маркынча свою пилу точит, так сказал: “Пойди к своему папе, так передай, мол, если он рыбу не пустит, я вас этой своей сетью на берег вас вытащу, этой своей саблей всех вас изрублю”.
fe  Markyncha sharpened his saw and said: “Go to you father and tell him, if he won’t let fish through, I will pull you out to the shore with my net, I will chop you into pieces with my saber”.
fg  Markintscha schärfte seine Säge und sagte: „Geh zu deinem Vater und sage ihm, wenn er keinen Fisch durchlässt, dann werde ich euch mit meinem Netz ans Ufer ziehen und euch mit meinem Säbel zerteilen.“
ltr  Маркынча как раз точил свою пилу, говорит: – Пойди и расскажи отцу, что если рыбу не пустит, я вас вот сеткой выловлю, и вот этой саблей вас изрублю.
[51]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.086 (001.086)
st  пачалтентак. Ныны атылтымпат пиламты.
stl  Nӯnу atуltуmpat pilamtу.
ts  Nɨːnɨ atɨltɨmpat pilamtɨ.
tx  man teːšɨntɨn tam poqqanɨsä konnä šintɨn näkɨltɛntak, tam täːqanɨsä muntɨk šintɨn pačʼaltɛntak”. Nɨːnɨ atɨltɨmpat pilamtɨ.
mb  manteːšɨntɨntampoqqa-nɨ-säkonnäšintɨnnäkɨ-lt-ɛnta-ktamtäːqa-nɨ-sämuntɨkšintɨnpačʼ-alt-ɛnta-knɨːnɨatɨ-ltɨ-mpa-tpila-m-tɨ
mp  mantɛːšıntɨntampoqqɨ-nɨ-säkonnätɛːšıntɨnnäkä-ltɨ-ɛntɨ-ktamtäːqa-nɨ-sämuntɨktɛːšıntɨnpačʼčʼɨ-altɨ-ɛntɨ-knɨːnɨatɨ-ltɨ-mpɨ-tɨpila-m-tɨ
ge  I.[NOM]you.PL.ACCthisseine-OBL.1SG-INSTRupwardsyou.PL.ACCpull-TR-FUT-1SG.Sthispike-OBL.1SG-INSTRallyou.PL.ACCchop-TR-FUT-1SG.Sthenbe.visible-TR-PST.NAR-3SG.Onagger-
gr  я.[NOM]вы.PL.ACCэтотневод-OBL.1SG-INSTRвверхвы.PL.ACCтянуть-TR-FUT-1SG.Sэтототказ-OBL.1SG-INSTRвсёвы.PL.ACCрубить-TR-FUT-1SG.Sпотомвиднеться-TR-PST.NAR-3SG.Oпила-ACC
mc  perspersdemn-n:obl.poss-n:caseadvpersv-v>v-v:tense-v:pndemn-n:obl.poss-n:casequantpersv-v>v-v:tense-v:pnadvv-v>v-v:tense-v:pnn-n:case-
ps  perspersdemnadvpersvdemnquantpersvadvvn
SeR  pro.h:Apro.h:Thnp:Ins 0.1.h:Possadv:Gpro.h:Thnp:Ins 0.1.h:Posspro.h:P0.1.h:Aadv:Time0.3.h:Anp:Th
SyF  pro.h:Spro.h:Opro.h:Ov:predpro.h:O0.1.h:S v:pred0.3.h:S v:prednp:O
BOR  RUS:cult
fr  И показал свою пилу.
fe  And he showed [him] his saw.
fg  Und er zeigte seine Säge.
ltr  И показывает пилу.
[52]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.087 (001.087)KNS_1966_Markincha_flk.088
st  Утхий лосын ия тула эсынтынык мулалтынык хаим меха олампа Маркынча.Пиламты эмта пелакты чанкы
stl  Ütqyj lōsуn īja tülä əsуntуnуk mulaltуŋуt qajym mēqa olampa Markуńča.Pilamtу ämtä pɛläktу čǟŋkу sɛlуptätу,
ts  Ütqɨj loːsɨn iːja tülä əsɨntɨnɨk mulaltɨŋɨt qajɨm meːqa olampa Markɨnʼčʼa. Pilamtɨ ämtä pɛläktɨ čʼäːŋkɨ sɛlɨptätɨ,
tx  Ütqɨj loːsɨn iːja tülä əsɨntɨnɨk mulaltɨŋɨt qajɨm meːqa olampa Markɨnʼčʼa. Pilamtɨ ämtä pɛläktɨ
mb  üt-qɨjloːsɨ-niːjatü-läəsɨ-ntɨ-nɨkmul-altɨ-ŋɨ-tqaj-ɨ-mmeː-qaolam-paMarkɨnʼčʼapila-m-tɨämtäpɛläk-tɨ
mp  üt-qɨjloːsɨ-niːjatü-läəsɨ-ntɨ-nɨŋmulɨ-altɨ-ŋɨ-tɨqaj-ɨ-mmeː-qoolam-mpɨMarkɨnʼčʼapila-m-tɨämtäpɛläk-tɨ
ge  ACC-3SGwater-ADJZdevil-GENson.[NOM]come-CVBfather-OBL.3SG-ALLtell-TR-CO-3SG.Owhat-EP-ACCdo-INFbe.going.to-PST.NAR.[3SG.S]Markyncha.[NOM]nagger-ACC-3SGevenside.[NOM]
gr  -3SGвода-ADJZчёрт-GENсын.[NOM]прийти-CVBотец-OBL.3SG-ALLрассказать-TR-CO-3SG.Oчто-EP-ACCсделать-INFсобраться-PST.NAR.[3SG.S]Маркынча.[NOM]пила-ACC-3SGдаже
mc  n:possn-n>adjn-n:casen-n:casev-v>cvbn-n:obl.poss-n:casev-v>v-v:ins-v:pninterrog-n:ins-n:casev-v:infv-v:tense-v:pnnprop-n:casen-n:case-n:possptcln-n:case-
ps  adjnncvbnvinterrogvvnpropnptcln
SeR  0.3.h:Possnp.h:Possnp.h:A0.3.h:Anp.h:R 0.3.h:Posspro:Pnp.h:A0.3.h:Poss np:P
SyF  np.h:Ss:tempv:preds:compls:temp
BOR  RUS:cult
fr  Сын водяного придя к отцу рассказал, что сделать собрался Маркынча.Свою пилу даже ее половину не
fe  The water spirit’s son came to his father and told him what Markyncha was going to do. He has sharpened hardly half of his
fg  Der Sohn des Wassergeistes kam zu seinem Vater und erzählte, was Markintscha vorhat.Kaum hat er die Hälfte seiner Säge
ltr  Сын рассказал отцу, что хочет сделать Маркынча.Пилу даже половину не выточил,
[53]
ref  (001.088)KNS_1966_Markincha_flk.089 (001.089)
st  селыптаты маннымпат то усса тырычихоламты.Но кикяты харра на хящимотты.
stl   mannуmpat – tō üssä tį̄rуčyqolamtу.No: kįkätу qarrä na qäššymө̄ttу.
ts  mannɨmpat: toː üssä tıːrɨčʼɨqolamtɨ. Noː kıkätɨ qarrä na qäššɨmɔːttɨ.
tx  čʼäːŋkɨ sɛlɨptätɨ, mannɨmpat: toː üssä tıːrɨčʼɨqolamtɨ. Noː kıkätɨ qarrä na
mb  čʼäːŋkɨsɛlɨ-ptä-tɨmannɨ-mpa-ttoːüs-sätıːrɨ-čʼɨ-q-olam-tɨnoːkıkä-tɨqarränaqäššɨ-mɔːt-
mp  čʼäːŋkɨsɛlɨ-ptäː-ptämantɨ-mpɨ-tɨtoːüt-sätıːrɨ-čʼɨ-qo-olam-ntɨnɔːnɨkıkä-tɨkarränaqäššɨ-mɔːt-
ge  -3SGNEG.EX.[3SG.S]sharpen-ACTN.[NOM]-3SGgive.a.look-DUR-3SG.Olake.[NOM]water-INSTRfill-RFL-INF-be.going.to-INFER.[3SG.S]fromsmall.river.[NOM]-3SGdownINFERflow-DRV-
gr  сторона.[NOM]-3SGNEG.EX.[3SG.S]наточить-ACTN.[NOM]-3SGвзглянуть-DUR-3SG.Oозеро.[NOM]вода-INSTRнаполниться-RFL-INF-собраться-INFER.[3SG.S]отречка.[NOM]-3SGвнизINFERтечь-DRV-
mc  n:possv-v:pnv-v>n-n:case-n:possv-v>v-v:pnn-n:casen-n:casev-v>v-v:inf-v-v:tense.mood-v:pnppn-n:case-n:posspreverbptclv-v>v-
ps  ptclvvnnvppnpreverbptclv
SeR  0.3.h:A0.3.h:Enp:Pnp:Inspp:Sonp:Th
SyF  0.3.h:S v:prednp:Sv:prednp:Sv:pred
fr  наточил, видит – озеро водой наполняться стало. Из него ручей потек.
fe  saw, as he saw the lake being filled with water.A stream flew out of it.
fg  geschärft, sieht er, dass der See beginnt sich mit Wasser zu füllen.Daraus tritt ein Bächlein hervor.
ltr  видит, озеро водой наполняется.От озера образуется ручей.
nt  [BrM:] NB the usage of postposition nɔː.
[54]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.090 (001.090)KNS_1966_Markincha_flk.091 (001.091)KNS_1966_Markincha_flk.092 (001.092)
st  Сепылак эла орса на хящайчи.Сепылак эла кы ола хунымпа.Кикящумыт хэлы ола кынты хентыла пичилтымынты.
stl  Sēpуlak ɛ̄lä orsä na qäššajčy.Sēpуlak ɛ̄lä kу olä qunnуmpa.Kįkäš šǖmуt qə̄lу olä kуntу qəntуlä pičyltуmmуntу.
ts  Seːpɨlak ɛːlä orsä na qäššajčʼɨ. Seːpɨlak ɛːlä kɨ olä qunnɨmpa. Kıkäš šüːmɨt qəːlɨ olä kɨntɨ qəntɨlä pičʼɨltɨmmɨntɨ.
tx  qäššɨmɔːttɨ. Seːpɨlak ɛːlä orsä na qäššajčʼɨ. Seːpɨlak ɛːlä olä qunnɨmpa. Kıkäš šüːmɨt qəːlɨ olä kɨntɨ qəntɨlä
mb  seːpɨlakɛː-läor-sänaqäšš-aj-čʼɨseːpɨlakɛː-läoläqunnɨ-mpakıkä-ššüː-mɨtqəːlɨoläkɨ-ntɨqən-tɨ-lä
mp  ntɨseːpɨlaŋɛː-läorɨ-sänaqäššɨ-ätɔːl-ntɨseːpɨlaŋɛː-läoläqunnɨ-mpɨkıkä-nšüː-mɨnqəːlɨoläkɨ-ntɨqən-ntɨ-lä
ge  INFER.[3SG.S]enoughbe-CVBforce-INSTRINFERflow-MOM-INFER.[3SG.S]enoughbe-CVBriver.[NOM]as.ifbuzz-DUR.[3SG.S]small.river-GENalong-PROLfish.[NOM]as.ifriver-ILLleave-IPFV-
gr  INFER.[3SG.S]достаточнобыть-CVBсила-INSTRINFERтечь-MOM-INFER.[3SG.S]достаточнобыть-CVBрека.[NOM]будтогудеть-DUR.[3SG.S]речка-GENвдоль.по-PROLрыба.[NOM]будторека-ILLуйти-IPFV-
mc  v:tense.mood-v:pnadvv-v>cvbn-n:caseptclv-v>v-v:tense.mood-v:pnadvv-v>cvbn-n:caseptclv-v>v-v:pnn-n:casereln-n:casen-n:caseptcln-n:casev-v>v-v>cvb
ps  advvnptclvadvcvbnptclvnrelnnptclncvb
SeR  np:Ins0.3:Thnp:Thpp:Pathnp:Thnp:G0.3:A
SyF  s:temp0.3:S v:preds:tempnp:Sv:prednp:Ss:temp
fr  Через некоторое время сильно течет. Через некоторое время река аж гудит. По ручью рыба аж в реку проходя сверкает.
fe  After a while it is flowing strongly.Again after a while the stream is even roaring.The fish is even sparkling while passing through the stream into the river.
fg  Nach einiger Zeit strömt es schon stark.Und wieder nach einiger Zeit rauscht der Fluss sogar.Fische glänzen sogar, während sie durch den Zufluss in den Fluss
ltr  Ручей начинает вытекать в речку.Некоторое время ручей стает речкой.По речке рыба так и пошла, аж прыгает, сверкая.
nt  
[55]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.093 (001.093)KNS_1966_Markincha_flk.094 (001.094)
st  Хумын хэлы хэталытотын.Я намыщак сома хум Маркынча, – томнотын хумын.
stl  Qumуn qə̄lу qətälуntө̄tуn.«Ja, namуššak soma qum Markуn´ča!», – tomnө:tуn qumуn.
ts  Qumɨn qəːlɨ qətällɨntɔːtɨn. “Ja, namɨššak soma qum Markɨnʼčʼa”,– tomnɔːtɨn qumɨn.
tx  pičʼɨltɨmmɨntɨ. Qumɨn qəːlɨ qətällɨntɔːtɨn. “Ja, namɨššak soma qum Markɨnʼčʼa”,– tomnɔːtɨn
mb  pičʼɨltɨ-mmɨ-ntɨqum-ɨ-nqəːlɨqət-äl-lɨ-ntɔː-tɨnjanamɨ-ššaksomaqumMarkɨnʼčʼatom-nɔː-tɨn
mp  pičʼɨltɨ-mpɨ-ntɨqum-ɨ-tqəːlɨqət-äl-lɨ-ntɨ-tɨtjana-ššaksomaqumMarkɨnʼčʼatom-ŋɨ-tɨt
ge  CVBshine-DUR-INFER.[3SG.S]human.being-EP-PL.[NOM]fish.[NOM]kill-MULT-INCH-INFER-3PLwellthis-CORgoodhuman.being.[NOM]Markyncha.[NOM]say-CO-3PL
gr  CVBблестеть-DUR-INFER.[3SG.S]человек-EP-PL.[NOM]рыба.[NOM]убить-MULT-INCH-INFER-3PLнуэтот-CORхорошийчеловек.[NOM]Маркынча.[NOM]сказать-CO-
mc  v-v>v-v:tense.mood-v:pnn-n:ins-n:num-n:casen-n:casev-v>v-v>v-v:tense.mood-v:pnptcldem-n:caseadjn-n:casenprop-n:casev-v:ins-v:pn
ps  vnnvptcladvadjnnpropv
SeR  np.h:Anp:Pnp.h:Th
SyF  v:prednp.h:Snp:Ov:predn:prednp.h:Sv:pred
fr  Люди рыбу начинают ловить. “Ну, такой хороший человек Маркынча”, – сказали люди.
fe  The people start to catch fish.“Well, what a good man Markyncha ist!” — the people said.
fg  schwimmen.Die Leute beginnen Fisch zu fangen.„Na, was für ein guter Mensch Markintscha ist“, sagten die Leute.
ltr  Люди начинают ловить рыбу.Вот это хороший человек Маркынча!» – говорят люди.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘хэталытотын’, Helimsky – ‘qətälуntө̄tуn’, INEL – ‘qətällɨntɔːtɨn’.
[56]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.095 (001.095)KNS_1966_Markincha_flk.096 (001.096)KNS_1966_Markincha_flk.097
st  Хэлыса хумын тэтарнотын.Маркынча ай ненна хэнны.Хэнпа, хэнпа.
stl  Qə̄lуsä qumуn tɛttarnө̄tуn.Markуńča aj ńɛnnä qənnу.Qənpa, qənpa.
ts  Qəːlɨsä qumɨn təttarnɔːtɨn. Markɨnʼčʼa aj nʼɛnnä qənnɨ. Qənpa, qənpa.
tx   qumɨn. Qəːlɨsä qumɨn təttarnɔːtɨn. Markɨnʼčʼa aj nʼɛnnä qənnɨ. Qənpa, qənpa.
mb  qum-ɨ-nqəːlɨ-säqum-ɨ-ntətta-r-nɔː-tɨnMarkɨnʼčʼaajnʼɛnnäqən-nɨqən-paqən-pa
mp  qum-ɨ-tqəːlɨ-säqum-ɨ-ttətta-r-ŋɨ-tɨtMarkɨnʼčʼaajnʼennäqən-ŋɨqən-mpɨqən-mpɨ
ge  human.being-EP-PL.[NOM]fish-COMhuman.being-EP-PL.[NOM]rich.man-DRV-CO-3PLMarkyncha.[NOM]againforwardleave-CO.[3SG.S]leave-PST.NAR.[3SG.S]leave-
gr  3PLчеловек-EP-PL.[NOM]рыба-COMчеловек-EP-PL.[NOM]богач-DRV-CO-3PLМаркынча.[NOM]опятьвперёдуйти-CO.[3SG.S]уйти-PST.NAR.[3SG.S]уйти-
mc  n-n:ins-n:num-n:casen-n:casen-n:ins-n:num-n:casen-n>v-v:ins-v:pnnprop-n:caseadvadvv-v:ins-v:pnv-v:tense-v:pnv-v:tense-
ps  nnnvnpropadvadvvvv
SeR  np.h:Anp:Caunp.h:Thnp.h:Aadv:G0.3.h:A0.3.h:A
SyF  np.h:Snp.h:Sv:prednp.h:Sv:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S
fr  С рыбой люди разбогатели. Маркынча опять дальше пошел.Шел, шел.
fe  By means of fish they became rich.Markyncha went on.He went on and on.
fg  Durch Fisch wurden sie reich.Markintscha ging weiter.Er ging und ging.
ltr  С рыбой люди богатые стали.Маркынча пошел дальше.Шел, шел.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘тэтарнотын’, Helimsky – ‘tɛttarnө̄tуn’, INEL – ‘təttarnɔːtɨn’.
[57]
ref  (001.097)KNS_1966_Markincha_flk.098 (001.098)KNS_1966_Markincha_flk.099 (001.099)
st  Неннан нылчий коптанты тулыщпа мачи тэпын мэтым тахытымпат.Иннат мачит порохын хум омнынты.
stl  Ńɛnnän nįlʼčyj koptantу tulуšpa – mačy təpуn məttуm taqуtуmpat.Innät mačyt pө̄rōqуn qum ө̄mnуntу.
ts  Nʼɛnnän nılʼčʼɨj koptantɨ tulɨšpa– mačʼɨ təpɨn məttɨm taqɨtɨmpat. İnnät mačʼɨt pɔːroːqɨn qum ɔːmnɨntɨ.
tx  Nʼɛnnän nılʼčʼɨj koptantɨ tulɨšpa– mačʼɨ təpɨn məttɨm taqɨtɨmpat. İnnät mačʼɨt pɔːroːqɨn qum
mb  nʼɛnnä-nnılʼčʼɨ-jkopta-ntɨtulɨ-š-pamačʼɨtəp-ɨ-nməttɨ-mtaqɨ-tɨ-mpa-tinnä-tmačʼɨ-tpɔːroː-qɨnqum
mp  nʼennä-nnılʼčʼɨ-lʼkoptɨ-ntɨtulɨ-š-mpɨmačʼɨtəp-ɨ-nwəttɨ-mtaqɨ-tɨ-mpɨ-tɨınnä-nmačʼɨ-npɔːrɨ-qɨnqum
ge  PST.NAR.[3SG.S]forward-LOC.ADVsuch-ADJZplace-ILLcome-US-PST.NAR.[3SG.S]forest.[NOM](s)he-EP-GENroad-ACCclose-TR-PST.NAR-3SG.Oupwards-LOC.ADVravine-GENtop-LOC
gr  PST.NAR.[3SG.S]вперёд-LOC.ADVтакой-ADJZместо-ILLприйти-US-PST.NAR.[3SG.S]лес.[NOM]он(а)-EP-GENдорога-ACCзакрыть-TR-PST.NAR-3SG.Oвверх-LOC.ADVяр-GENверх-LOC
mc  v:pnadv-adv:casedem-n>adjn-n:casev-v>v-v:tense-v:pnn-n:casepers-v:ins-n:casen-n:casev-v>v-v:tense-v:pnadv-adv:casen-n:casereln-n:casen-n:case
ps  advadjnvnpersnvadvnrelnn
SeR  np:G0.3.h:Anp:Apro.h:Possnp:Padv:Lnp:Possnp:Lnp.h:Th
SyF  v:pred0.3.h:S v:prednp:Snp:Ov:prednp.h:S
fr  Дальше до такого место дошел – яр ему дорогу перекрыл.Наверху на вершине яра человек сидит.
fe  Then he came to a place where a gorge blocked his way.Up at the edge of the gorge a man is sitting.
fg  Dann kam er zu einem Ort, wo ihm eine Schlucht den Weg versperrte.Oben am Rand der Schlucht sitzt ein Mensch.
ltr  И вдруг в такое место дошел, одни горы, эти горы закрыли ему дорогу.Верхушке горы сидит человек, видит Маркынча.
[58]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.100 (001.100)
st  Хай хуманты илла панчиращ, нахыломий, – Маркынча на хумым нык ланкыптыныт.
stl  «Qaj qumantу, įllä pańčyräš, näqqуllө̄mįj», – Markуńča na qumуm nįk laŋkуptуŋуt.
ts  “Qaj qumantɨ, ıllä panʼčʼɨräš, näqqɨllɔːmıj”,– Markɨnʼčʼa na qumɨm nık laŋkɨptɨŋɨt.
tx  ɔːmnɨntɨ. “Qaj qumantɨ, ıllä panʼčʼɨräš, näqqɨllɔːmıj”,– Markɨnʼčʼa na qumɨm nık laŋkɨptɨŋɨt.
mb  ɔːmnɨ-ntɨqajqum-a-ntɨılläpanʼ-čʼɨr-äšnäq-qɨl-lɔː-mıjMarkɨnʼčʼanaqum-ɨ-mnıklaŋkɨ-ptɨ-ŋɨ-t
mp  ɔːmtɨ-ntɨqajqum-ŋɨ-ntɨılläpanı-ntɨr-äšɨknäkä-qɨl-lä-mıːMarkɨnʼčʼanaqum-ɨ-mnıklaŋkɨ-ptɨ-ŋɨ-tɨ
ge  human.being.[NOM]sit-INFER.[3SG.S]what.[NOM]human.being-CO-2SG.Sdowncome.down-DRV-IMP.2SG.Ssmoke-MULT-IMP.FUT-1DUMarkyncha.[NOM]thishuman.being-EP-ACCsoshout-CAUS-CO-3SG.O
gr  человек.[NOM]сидеть-INFER.[3SG.S]что.[NOM]человек-CO-2SG.Sвнизспускаться-DRV-IMP.2SG.Sкурить-MULT-IMP.FUT-1DUМаркынча.[NOM]этотчеловек-EP-ACCтаккричать-CAUS-CO-
mc  v-v:tense.mood-v:pninterrog-n:casen-v:ins-v:pnpreverbv-v>v-v:mood.pnv-v>v-v:tense.mood -v:pnnprop-n:casedemn-v:ins-n:caseadvv-v>v-v:ins-v:pn
ps  vinterrognpreverbvvnpropdemnadvv
SeR  0.2.h:Th0.2.h:A0.1.h:Anp.h:Anp.h:R
SyF  v:pred0.2.h:S n:pred0.2.h:S v:pred0.1.h:S v:prednp.h:Sv:pred
fr  “Что ты за человек, вниз спустись, давай закурим”, – Маркынча этого человека так окликнул.
fe  “What kind of man are you, come down, let us smoke together”, Markyncha cried to that man.
fg  „Was für ein Mensch bist du, komm runter, wir wollen zusammen rauchen“, rief Markintscha diesem Menschen zu.
ltr  – Какой ты человек? Слезай-ка, давай закурим, – просит Маркынча у этого человека.
[59]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.101 (001.101)KNS_1966_Markincha_flk.102 (001.102)
st  Хумын ила панычахын накылпохы.Хай хуманты ай хай мэтынтал нымты иннат? – сохынча Маркынча.
stl  Qumуn įllä panуččǟqуn näkуlpө̄qį.«Qaj qumantу aj qaj mētуntal nуmtу įnnät?» – soqуńča Markуńča.
ts  Qumɨn ıllä panɨčʼčʼäːqɨn näkɨlpɔːqi. “Qaj qumantɨ aj qaj meːtɨntal nɨmtɨ ınnät”,– soqɨnʼčʼa Markɨnʼčʼa.
tx  Qumɨn ıllä panɨčʼčʼäːqɨn näkɨlpɔːqi. “Qaj qumantɨ aj qaj meːtɨntal nɨmtɨ ınnät”,– soqɨnʼčʼa
mb  qum-ɨ-nılläpanɨ-čʼ-čʼäː-qɨnnäkɨ-l-pɔː-qiqajqum-a-ntɨajqajmeː-tɨ-nta-lnɨmtɨınnä-tsoqɨnʼ-čʼa
mp  qum-ɨ-nılläpanı-š-ptäː-qɨnnäkä-lɨ-mpɨ-qıqajqum-ŋɨ-ntɨajqajmeː-tɨ-ntɨ-lnɨmtɨınnä-ntɨsoqɨš-ntɨ
ge  human.being-EP-GENdowncome.down-US-ACTN-LOCsmoke-INCH-PST.NAR-3DU.Swhat.[NOM]human.being-CO-2SG.Sandwhat.[NOM]do-TR-IPFV-2SG.Othereupwards-LOC.ADVask-IPFV.[3SG.S]
gr  3SG.Oчеловек-EP-GENвнизспуститься-US-ACTN-LOCкурить-INCH-PST.NAR-3DU.Sчто.[NOM]человек-CO-2SG.Sичто.[NOM]сделать-TR-IPFV-2SG.Oтамвверх-LOC.ADVспросить-
mc  n-n:ins-n:casepreverbv-v>v-v>n-n:casev-v>v-v:tense-v:pninterrog-n:casen-v:ins-v:pnconjinterrog-n:casev-v>v-v>v-v:pnadvadv-adv:casev-v>v-v:pn
ps  npreverbnvinterrognconjinterrogvadvadvv
SeR  np.h:A0.3.h:A0.2.h:Thpro:P0.2.h:Aadv:L
SyF  s:temp0.3.h:S v:pred0.2.h:S n:predpro:O0.2.h:S v:predv:pred
fr  Когда человек спустился вниз, они закурили. “Что ты за человек и что ты делаешь там вверху?” – спрашивает Маркынча.
fe  When the man had come down, they smoked.“What kind of man are you and what are you doing up there?” — Markyncha asked.
fg  Als dieser Mensch runtergekommen war, rauchten sie zusammen.„Was für ein Mensch bist du und was machst du da oben?“, fragt Markintscha.
ltr  – Кто ты человек? И что ты там вверху делаешь? – спрашивает Маркынча.
[60]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.103 (001.103)KNS_1966_Markincha_flk.104
st  Ман, – томныт на хум – омтыйхо там мачит чоты, ай ман тэпым месам.Хата хай тан мемпал
stl  «Man», – tomnуt na qum – «ө̄mtуjqo tam mačyt čө̄tу, aj man təpуm mēsam».«Qata qaj tan mēmpal
ts  “Man,– tomnɨt na qum,– ɔːmtɨjqo tam mačʼɨt čʼɔːtɨ, aj man təpɨm meːsam”. “Qata qaj tan meːmpal
tx  Markɨnʼčʼa. “Man,– tomnɨt na qum,– ɔːmtɨjqo tam mačʼɨt čʼɔːtɨ, aj man təpɨm meːsam”. “Qata qaj tan
mb  MarkɨnʼčʼaMantom-nɨ-tnaqumɔːmtɨ-j-qotammačʼɨ-tčʼɔːtɨajmantəp-ɨ-mmeː-sa-mqataqajtat
mp  Markɨnʼčʼamantom-ŋɨ-tɨnaqumɔːmtɨ-lʼ-qoktammačʼɨ-nčʼɔːtɨajmantəp-ɨ-mmeː-sɨ-mqataqajtan
ge  Markyncha.[NOM]I.[NOM]say-CO-3SG.Othishuman.being.[NOM]horn-ADJZ-chief.[NOM]thisravine-GENforandI.[NOM](s)he-EP-ACCdo-PST-1SG.Oifwhat.[NOM]
gr  IPFV.[3SG.S]Маркынча.[NOM]я.[NOM]сказать-CO-3SG.Oэтотчеловек.[NOM]рог-ADJZ-начальник.[NOM]этотяр-GENдляия.[NOM]он(а)-EP-ACCсделать-PST-1SG.Oесличто.[NOM]
mc  nprop-n:casepersv-v:ins-v:pndemn-n:casen-n>adj-n-n:casedemn-n:caseppconjperspers-v:ins-n:casev-v:tense-v:pnconjinterrog-n:casepers
ps  nproppersvdemnndemnppconjperspersvconjinterrogpers
SeR  np.h:Apro.h:Thnp.h:App:Posspro.h:Apro:Ppro:Ppro.h:A
SyF  np.h:Spro.h:Sv:prednp.h:Sn:predpro.h:Spro:Ov:preds:cond
fr  “Я, – сказал этот человек – царь этому яру, и я его сделал”.“Если ты сделал взаправду, –
fe  “I”, that man said, “am the tsar of this gorge, and I made it”.“If that’s true”, Markyncha said,
fg  „Ich“, sagt dieser Mensch, „bin der Zar dieser Schlucht und habe sie errichtet.“„Wenn du das tatsächlich
ltr   – Я, говорит человек – царь этих гор, я этих гор сделал.– Если ты сделал взаправду, то
[61]
ref  (001.104)KNS_1966_Markincha_flk.105
st  онщунчик, – томныт Маркынча, – то урыптаты ай (меты) орыпталтат.Утымты мачин омтыйхо щиты
stl  onšünčyk», – tomnуt Markуńča, – «tō ürуptätу aj (mētу) orуptaltät».Utуmtу mačyn ө̄mtуjqo šittу qättуŋуt
ts  onšünčʼɨk,– tomnɨt Markɨnʼčʼa,– toː ürɨptätɨ aj (meːtɨ) orɨptaltät”. Utɨmtɨ mačʼɨn ɔːmtɨjqo šittɨ qättɨŋɨt–
tx  meːmpal onšünčʼɨk,– tomnɨt Markɨnʼčʼa,– toː ürɨptätɨ aj (meːtɨ) orɨptaltät”. Utɨmtɨ mačʼɨn
mb  meː-mpa-lonšünčʼɨktom-nɨ-tMarkɨnʼčʼatoːürɨ-pt-ätɨajmeː-tɨorɨp-t-alt-ätutɨ-m-tɨmačʼɨ-nɔːmtɨ-j-qo
mp  meː-mpɨ-lɔːnšünʼčʼɨktom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼatoːürɨ-ptɨ-ätɨajmeː-ätɨorɨ-tɨ-altɨ-ätɨutɨ-m-tɨmačʼɨ-nɔːmtɨ-lʼ-
ge  you.SG.[NOM]do-PST.NAR-2SG.Oreallysay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]awayget.lost-CAUS-IMP.2SG.Oanddo-IMP.2SG.Oforce-TR-CAUS-IMP.2SG.Ohand-ACC-3SGforest-GENhorn-
gr  ты.[NOM]сделать-PST.NAR-2SG.Oдействительносказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]прочьпотеряться-CAUS-IMP.2SG.Oисделать-IMP.2SG.Oсила-TR-CAUS-IMP.2SG.Oрука-ACC-3SGлес-GENрог-ADJZ
mc  v-v:tense-v:pnadvv-v:ins-v:pnnprop-n:casepreverbv-v>v-v:mood.pnconjv-v:mood.pnn-n>v-v>v-v:mood.pnn-n:case-n:possn-n:casen-n>adj-n-
ps  vadvvnpropnvptclvvnnn
SeR  np.h:A0.2.h:A 0.3:Th0.2.h:A 0.3:P0.2.h:A 0.3:Thnp:Th 0.3.h:Possnp:Possnp.h:A
SyF  v:prednp.h:S0.2.h:S v:pred 0.3:O0.2.h:S v:pred 0.3:O0.2.h:S v:pred 0.3:Onp:Onp.h:S
fr  сказал Маркынча, – то заставь его исчезнуть и (сделай) заставь его вырасти”. Руки царь яра в стороны ударил – яр
fe  “then make it disappear and come up again”.The tsar of the gorge spread out his
fg  gemacht hast“, sagte Markintscha, „dann lass sie verschwinden und wieder entstehen.“Der Zar der Schlucht hob seine Arme
ltr   сделай так, чтоб их не стало, потом опять воздвигни, – говорит Маркынча.Руки сторону махнул царь гор, гор
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions:
[62]
ref  (001.105)KNS_1966_Markincha_flk.106 (001.106)
st  хаттыныт мачим миты щеса нюхымныт.Нянты утымты хатыныт мачи ай эссея.Я оный тан
stl  – mačym mitу šēsä [ńǖqуlnуt].Ńɛntу utуmtу qättуŋуt – mačy aj ɛssɛja.«Ja, ө̄nуj tan
ts  mačʼɨm mitɨ šeːsä [nʼüːqɨlnɨt ]. Nʼɛntɨ utɨmtɨ qättɨŋɨt, mačʼɨ aj ɛssɛja. “Ja, ɔːnɨj tan
tx  ɔːmtɨjqo šittɨ qättɨŋɨt– mačʼɨm mitɨ šeːsä nʼüːqɨlnɨt. Nʼɛntɨ utɨmtɨ qättɨŋɨt, mačʼɨ aj ɛssɛja. “Ja, ɔːnɨj
mb  šittɨqättɨ-ŋɨ-tmačʼɨ-mmitɨšeː-sänʼüː-qɨl-nɨ-tnʼɛntɨutɨ-m-tɨqättɨ-ŋɨ-tmačʼɨajɛss-ɛ-jajaɔːnɨj
mp  qokšittɨqättɨ-ŋɨ-tɨmačʼɨ-mmitɨšeː-sänʼüː-qɨl-ŋɨ-tɨnʼentɨutɨ-m-tɨqättɨ-ŋɨ-tɨmačʼɨajɛsɨ-ɛː-ŋɨjaɔːnɨlʼ
ge  ADJZ-chief.[NOM]every.which.wayhit-CO-3SG.Oravine-ACCas.iftongue-INSTRlick-MULT-CO-3SG.Otogetherhand-ACC-3SGhit-CO-3SG.Oravine.[NOM]againbecome-PFV-CO.[3SG.S]wellreally
gr  -начальник.[NOM]в.разные.стороныударить-CO-3SG.Oяр-ACCбудтоязык-INSTRлизать-MULT-CO-3SG.Oвместерука-ACC-3SGударить-CO-3SG.Oяр.[NOM]опятьстать-PFV-CO.[3SG.S]ну
mc  n:casepreverbv-v:ins-v:pnn-n:caseconjn-n:casev-v>v-v:ins-v:pnadvn-n:case-n:possv-v:ins-v:pnn-n:caseadvv-v>v-v:ins-v:pnptcladv
ps  preverbvnconjnvadvnvnadvvptcladv
SeR  np:Pnp:Ins0.3:Anp:Th 0.3.h:Poss0.3.h:Anp:Th0.3:Th
SyF  v:prednp:O0.3:S v:prednp:O0.3.h:S v:prednp:S0.3:S v:pred
fr   как языком слизнул. Вместе руки ударил – яр опять появился.“Ну, вправду ты
fe  arms, and the gorge disappeared as if it was licked up.He put his arms back together, and the gorge came up again.“It’s true that
fg  seitlich hoch – die Schlucht verschwand wie aufgeleckt.Als er seine Hände zusammenschlug, erschien die Schlucht wieder.„Keine Frage, das
ltr  как не бывало.Сдвинул вместе, горы опять появились.– Да, ты и правду
nt  KNS – ‘нюхымныт’, Helimsky – ‘[ńǖqуlnуt]’.
[63]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.107 (001.107)KNS_1966_Markincha_flk.108 (001.108)
st  мемпал, – томныт Маркынча.Масса хелломий мачин омтыйхо, – томныт Маркынча.А куты
stl  mēmpal», – tomnуt Markуn´ča.«Massä qəllө̄mįj, mačyn ө̄mtуjqo», – tomnуt Markуńča.«A kutу
ts  meːmpal”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “Massä qəllɔːmıj, mačʼɨn ɔːmtɨjqo”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “A kutɨ
tx  tan meːmpal”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “Massä qəllɔːmıj, mačʼɨn ɔːmtɨjqo”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “A kutɨ
mb  tatmeː-mpa-ltom-nɨ-tMarkɨnʼčʼamas-säqəl-lɔː-mıjmačʼɨ-nɔːmtɨ-j-qotom-nɨ-tMarkɨnʼčʼaakutɨ
mp  tanmeː-mpɨ-ltom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼaman-säqən-lä-mıːmačʼɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qoktom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼaakutɨ
ge  you.SG.[NOM]do-PST.NAR-2SG.Osay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]I-COMleave-IMP.FUT-1DUravine-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]say-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]but
gr  действительноты.[NOM]сделать-PST.NAR-2SG.Oсказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]я-COMуйти-IMP.FUT-1DUяр-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]сказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]а
mc  persv-v:tense-v:pnv-v:ins-v:pnnprop-n:casepers-n:casev-v:tense.mood -v:pnn-n:casen-n>adj-n-n:casev-v:ins-v:pnnprop-n:caseconjinterrog-
ps  persvvnproppersvnnvnpropconjinterrog
SeR  pro.h:A0.3:Pnp.h:Apro:Com0.1.h:Anp:Possnp.h:Apro.h:Th
SyF  pro.h:Sv:pred 0.3:Ov:prednp.h:S0.1.h:S v:predv:prednp.h:Spro.h:S
BOR  RUS:gram
fr  его сделал”, – сказал Маркынча. “Со мной пойдем, царь яра?” – сказал Маркынча. “А кто старшим
fe  you’ve made it”, Markyncha said.“Come with me, tsar of the gorge”, Markyncha said.“And who of us
fg  hast du wirklich gemacht“, sagte Markintscha.„Gut, komm mit mir, Zar der Schlucht“, sagte Markintscha.„Und wer wird der
ltr   сделал, – говорит Маркынча.Со мной пойдешь, царь гор? – говорит Маркынча.– А кто будет за
[64]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.109 (001.109)KNS_1966_Markincha_flk.110 (001.110)
st  мерхымынха эннынты? – томныт мачин омтыйхо.А куты меттым метентыныт нам ай мерхымытха энта, – томныт Маркынча.
stl  mərqуmуnqa ɛ̄nnуntу?» – tomnуt mačyn ө̄mtуjqo.«A kutу məttуm me:tɛntуŋуt namy aj mərqуmуtqa ɛ̄nta», – tomnуt Markуńča.
ts  mərqɨmɨnqa ɛːnnɨntɨ”,– tomnɨt mačʼɨn ɔːmtɨjqo. “A kutɨ məttɨm meːtɛntɨŋɨt namɨ aj mərqɨmɨtqa ɛːnta”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa.
tx  mərqɨmɨnqa ɛːnnɨntɨ”,– tomnɨt mačʼɨn ɔːmtɨjqo. “A kutɨ məttɨm meːtɛntɨŋɨt namɨ aj mərqɨmɨtqa
mb  mərqɨ-mɨ-nqaɛː-nnɨ-ntɨtom-nɨ-tmačʼɨ-nɔːmtɨ-j-qoakutɨməttɨ-mmeː-tɛntɨnɨ-tnamɨajmərqɨ-mɨ-tqaɛː-nta
mp  wərqɨ-mɨ-nqoɛː-ɛntɨ-ntɨtom-ŋɨ-tɨmačʼɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qokakutɨwəttɨ-mmeː-ɛntɨ-tɨnaajwərqɨ-mɨ-tqoɛː-ɛntɨ
ge  who.[NOM]elder-something-TRLbe-FUT-INFER.[3SG.S]say-CO-3SG.Oravine-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]butwho.[NOM]road-ACCdo-FUT-3SG.Othis.[NOM]andelder-something-TRLbe-
gr  кто.[NOM]старший-нечто-TRLбыть-FUT-INFER.[3SG.S]сказать-CO-3SG.Oяр-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]акто.[NOM]дорога-ACCсделать-FUT-3SG.Oэтот.[NOM]истарший-нечто-TRLбыть-
mc  n:caseadj-n-n:casev-v:tense-v:mood-v:pnv-v:ins-v:pnn-n:casen-n>adj-n-n:caseconjinterrog-n:casen-n:casev-v:tense-v:pndem-n:caseconjadj-n-n:casev-
ps  nvvnnconjinterrognvproconjnv
SeR  np:Possnp.h:Apro.h:Anp:P
SyF  n:predcopv:prednp.h:Ss:compln:predcop
BOR  RUS:gram
fr  будет?” – сказал царь яра.“А кто дорогу будет прокладывать, тот и старшим будет”, – сказал Маркынча.
fe  will be the eldest?” — the tsar of the gorge asked.“The one who makes the way will be the eldest one”, Markyncha said.
fg  Ältere von uns beiden sein?“, fragte der Zar der Schlucht.„Der den Weg bahnen wird, der wird der Ältere sein“, sagte Markintscha.
ltr  старшего? – спрашивает царь гор.– Кто дорогу будет прокладывать, – говорит Маркынча.
[65]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.111 (001.111)KNS_1966_Markincha_flk.112 (001.112)
st  Нот на хенмынтохы.Маркынча укын, а мачин лосы читын халымпа.
stl  Nө̄t na qənmуntө̄qį.Markуńča ūkуn, a mačyn lōsу čīpуn qälуmpa.
ts  Nɔːt na qənmɨntɔːqı. Markɨnʼčʼa uːkɨn, a mačʼɨn loːsɨ čʼiːpɨn qälɨmpa.
tx  ɛːnta”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. Nɔːt na qənmɨntɔːqı. Markɨnʼčʼa uːkɨn, a mačʼɨn loːsɨ čʼiːpɨn qälɨmpa.
mb  tom-nɨ-tMarkɨnʼčʼanɔːtnaqən-mɨ-ntɔː-qıMarkɨnʼčʼauːkɨ-namačʼɨ-nloːsɨčʼiːpɨ-nqäl-ɨ-mpa
mp  tom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼanɔːtɨnaqən-mpɨ-ntɨ-qıMarkɨnʼčʼauːkɨ-namačʼɨ-nloːsɨčʼiːpɨ-nqäl-čʼɨ-mpɨ
ge  FUT.[3SG.S]say-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]thenINFERleave-PST.NAR-INFER-3DU.SMarkyncha.[NOM]in.front.of-LOC.ADVandravine-GENdevil.[NOM]end-LOC.ADVrun-RFL-DUR.[3SG.S]
gr  FUT.[3SG.S]сказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]затемINFERуйти-PST.NAR-INFER-3DU.SМаркынча.[NOM]впереди-LOC.ADVаяр-GENчёрт.[NOM]конец-LOC.ADVбежать-RFL-DUR.[3SG.S]
mc  v:tense-v:pnv-v:ins-v:pnnprop-n:caseadvptclv-v:tense-v:mood-v:pnnprop-n:casereln-n>advconjn-n:casen-n:casen-n>advv-v>v-v>v-v:pn
ps  vnpropadvptclvnpropadvconjnnadvv
SeR  np.h:Aadv:Time0.3.h:Anp.h:Aadv:Lnp:Possnp.h:Aadv:L
SyF  v:prednp.h:S0.3.h:S v:prednp.h:Snp.h:Sv:pred
BOR  RUS:gram
fr  Потом пошли. Маркынча впереди, а царь яра сзади идет.
fe  Then they went off.Markyncha goes first, and the tsar of the gorge follows behind.
fg  Dann brachen sie auf.Markintscha geht voran und der Zar der Schlucht hinter ihm her.
ltr  Пошли дальше.Маркынча идет впереди, а сзади идет царь гор.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘читын’, Helimsky – ‘čīpуn’.
[66]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.113 (001.113)KNS_1966_Markincha_flk.114 (001.114)KNS_1966_Markincha_flk.115
st  Неннан тулышпохы нильчий тетанты чай сакхы.Там по номты инна яттымотпа.Иннат укыр пот порохын хум
stl  Ńɛnnän tulуšpө̄qį nįlʼčyj tɛttantу – čaŋaj säqqу.Tam pō nomtу įnnä jattуmө̄tpa.Įnnät ukkуr pōt pө̄rōqуn qum ө̄mnуntу.
ts  Nʼɛnnän tulɨšpɔːqı nılʼčʼɨj tɛttantɨ– čʼaŋaj säqqɨ. Tam poː nomtɨ ınnä jattɨmɔːtpa. Innät ukkɨr poːt pɔːrɨqɨn qum ɔːmnɨntɨ.
tx  Nʼɛnnän tulɨšpɔːqı nılʼčʼɨj tɛttantɨ– čʼaŋaj säqqɨ. Tam poː nomtɨ ınnä jattɨmɔːtpa. Innät ukkɨr poːt
mb  nʼɛnnä-ntulɨ-š-pɔː-qınılʼčʼɨ-jtɛtta-ntɨčʼaŋajsäqqɨtampoːnom-tɨınnäjattɨ-mɔːt-paınnä-tukkɨrpoː-t
mp  nʼennä-ntulɨ-š-mpɨ-qınılʼčʼɨ-lʼtəttɨ-ntɨčʼaŋalʼsäqqɨtampoːnom-ntɨınnälʼattɨ-mɔːt-mpɨınnä-ntɨukkɨrpoː-n
ge  forward-LOC.ADVcome-US-PST.NAR-3DU.Ssuch-ADJZground-ILLonlythick.forest.[NOM]thistree.[NOM]sky-ILLupwardsstick.to-DRV-PST.NAR.[3SG.S]upwards-LOC.ADVonetree-GEN
gr  вперёд-LOC.ADVприйти-US-PST.NAR-3DU.Sтакой-ADJZземля-ILLисключительныйгустой.лес.[NOM]этотдерево.[NOM]небо-ILLвверхпристать-DRV-PST.NAR.[3SG.S]вверх-LOC.ADVодиндерево-GEN
mc  adv-adv:casev-v>v-v:tense-v:pndem-n>adjn-n:caseadjn-n:casedemn-n:casen-n:casepreverbv-v>v-v:tense-v:pnadv-adv:casenumn-n:case
ps  advvadjnadjndemnnpreverbvadvnumn
SeR  0.3.h:Anp:Gnp:Thnp:Gadv:Lnp:Poss
SyF  0.3.h:S v:prednp:Sv:pred
fr  Дальше дошли до такой земли – сплошная тайга. Это дерево к небу вверх пристало. Вверху на вершине одного дерева
fe  Then they came to a land full of thick woods.The trees rise up to the sky.On the top of one tree there is sitting a
fg  Sie erreichten ein Land voller Wald.Die Bäume ragen bis zum Himmel hoch.Oben auf dem Gipfel eines Baumes sitzt
ltr  Шли, шли, и вдруг доходят в такое место, одна лишь тайга.Аж неба не видать.Видят, в одном высоком дереве сидит
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘чай’, Helimsky – ‘čaŋaj’.
[67]
ref  (001.115)KNS_1966_Markincha_flk.116 (001.116)KNS_1966_Markincha_flk.117 (001.117)
st  омнынты.На хумым илла херымпохы Маркынчай мачил лосын ноптый.Хай хуманты? – сохынчохы Маркынчай мачин лосын
stl  Na qumуm įllä qərуmpө̄qį Markуńčaj mačyn lōsуn noptįj.«Qaj qumantу?» – soqуńčө̄qį Markуńčaj mačyn lōsуn noptįj.
ts  Na qumɨm ıllä qərɨmpɔːqı Markɨnʼčʼaj mačʼɨn loːsɨn noptıj. “Qaj qumantɨ”,– soqɨnʼčʼɔːqı Markɨnʼčʼaj mačʼɨn loːsɨn
tx  pɔːrɨqɨn qum ɔːmnɨntɨ. Na qumɨm ıllä qərɨmpɔːqı Markɨnʼčʼaj mačʼɨn loːsɨn noptıj. “Qaj qumantɨ”,– soqɨnʼčʼɔːqı
mb  pɔːrɨ-qɨnqumɔːmnɨ-ntɨnaqum-ɨ-mılläqərɨ-mpɔː-qıMarkɨnʼčʼa-jmačʼɨ-nloːsɨ-nnoptı-jqajqum-a-ntɨsoqɨnʼ-čʼɔː-qı
mp  pɔːrɨ-qɨnqumɔːmtɨ-ntɨnaqum-ɨ-mılläqərɨ-mpɨ-qıMarkɨnʼčʼa-lʼmačʼɨ-nloːsɨ-nəptı-lʼqajqum-ŋɨ-ntɨsoqɨš-ntɨ-qı
ge  top-LOChuman.being.[NOM]sit-INFER.[3SG.S]thishuman.being-EP-ACCdowncall-PST.NAR-3DU.SMarkyncha-ADJZravine-GENdevil-GENwith-ADJZwhat.[NOM]human.being-CO-2SG.Sask-IPFV-3DU.S
gr  верх-LOCчеловек.[NOM]сидеть-INFER.[3SG.S]этотчеловек-EP-ACCвнизпозвать-PST.NAR-3DU.SМаркынча-ADJZяр-GENчёрт-GENс-ADJZчто.[NOM]человек-CO-2SG.Sспросить-IPFV-
mc  reln-n:casen-n:casev-v:tense.mood-v:pndemn-v:ins-n:caseadvv-v:tense-v:pnnprop-n>adjn-n:casen-n:casepp-pp>adjinterrog-n:casen-v:ins-v:pnv-v>v-v:pn
ps  relnnvdemnadvvadjnnadjinterrognv
SeR  np:Lnp.h:Thnp.h:Radv:Gnp.h:Anp:Posspp:Com0.2.h:Th
SyF  np.h:Sv:prednp.h:Ov:prednp.h:S0.2.h:S n:predv:pred
fr  человек сидит. Этого человека вниз позвали Маркынча с духом яра.“Что ты за человек?” – спрашивают Маркынча с духом
fe  man.Markyncha and the spirit of the gorge called that man down.“What kind of man are you?” — Markyncha and the spirit of
fg  ein Mensch.Diesen Menschen riefen Markintscha und der Schluchtgeist herunter.„Was für ein Mensch bist du?“, fragen Markintscha und der
ltr  человек.Этого человека позвали вниз Маркынча с царем гор.– Кто ты такой? – спрашивают Маркынча с царем гор.
[68]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.118 (001.118)
st  ноптый.Ман там сакхым месам ман сакхычоты омтыйхо, – томныт на хум.Хай
stl  «Man tam säqqуm mēsam, man säqqуt čө̄tу ө̄mtуjqo», – tomnуt na qum.«Qaj
ts  noptıj. “Man tam säqqɨm meːsam, man säqqɨt čʼɔːtɨ ɔːmtɨjqo”,– tomnɨt na qum. “Qaj
tx  Markɨnʼčʼaj mačʼɨn loːsɨn noptıj. “Man tam säqqɨm meːsam, man säqqɨt čʼɔːtɨ ɔːmtɨjqo”,– tomnɨt na qum. “Qaj
mb  Markɨnʼčʼa-jmačʼɨ-nloːsɨ-nnoptı-jMantamsäqqɨ-mmeː-sa-mmansäqqɨ-tčʼɔːtɨɔːmtɨ-j-qotom-nɨ-tnaqumqaj
mp  Markɨnʼčʼa-lʼmačʼɨ-nloːsɨ-nəptı-lʼmantamsäqqɨ-mmeː-sɨ-mmansäqqɨ-nčʼɔːtɨɔːmtɨ-lʼ-qoktom-ŋɨ-tɨnaqumqaj
ge  Markyncha-ADJZravine-GENdevil-GENwith-ADJZI.[NOM]thisthick.forest-ACCdo-PST-1SG.OI.[NOM]thick.forest-GENforhorn-ADJZ-chief.[NOM]say-CO-3SG.Othishuman.being.[NOM]whether
gr  3DU.SМаркынча-ADJZяр-GENчёрт-GENс-ADJZя.[NOM]этотгустой.лес-ACCсделать-PST-1SG.Oя.[NOM]густой.лес-GENдлярог-ADJZ-начальник.[NOM]сказать-CO-3SG.Oэтотчеловек.[NOM]что.ли
mc  nprop-n>adjn-n:casen-n:casepp-pp>adjpersdemn-n:casev-v:tense-v:pnpersn-n:caseppn-n>adj-n-n:casev-v:ins-v:pndemn-n:caseptcl
ps  adjnnadjpersdemnvpersnppnvdemninterrog
SeR  np.h:Anp:Posspp:Compro.h:Anp:Ppro.h:Thpp:Possnp.h:A
SyF  np.h:Spro.h:Snp:Ov:predpro.h:Sn:predv:prednp.h:Ss:cond
fr  яра.“Я эту тайгу сделал, я для тайги царь”, – сказал этот человек. “Если
fe  the gorge ask.“I’ve made these woods, I am the tsar of them”, that man said.“If you
fg  Schluchtgeist.„Ich habe diesen Wald gemacht, ich bin der Zar des Waldes“, sagte dieser Mensch.„Wenn
ltr  – Я эту тайгу сделал, я царь тайги, – говорит человек.– Если
[69]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.119 (001.119)KNS_1966_Markincha_flk.120 (001.120)
st  тан мемпал то урыптат нын ай меты, – томныт Маркынча.На хум утым щиты хатымпат сакхыты ны урыимпа, нянты
stl  tan mēmpal, tō ürуptät, nӯny aj mētу», – tomnуt Markуńča.Na qum utуm šittу qättуmpat – säqqуtу nӯ ürį̄mpa, ńɛntу qättуmpat
ts  tan meːmpal, toː ürɨptät, nɨːnɨ aj meːtɨ”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. Na qum utɨm šittɨ qättɨmpat, säqqɨtɨ nɨː ürıːmpa, nʼɛntɨ qättɨmpat utɨmtɨ,
tx  tan meːmpal, toː ürɨptät, nɨːnɨ aj meːtɨ”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. Na qum utɨm šittɨ qättɨmpat,
mb  tatmeː-mpa-ltoːürɨ-pt-ätnɨːnɨajmeː-tɨtom-nɨ-tMarkɨnʼčʼanaqumutɨ-mšittɨqättɨ-mpa-t
mp  tanmeː-mpɨ-ltoːürɨ-ptɨ-ätɨnɨːnɨajmeː-ätɨtom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼanaqumutɨ-mšittɨqättɨ-mpɨ-tɨ
ge  you.SG.[NOM]do-PST.NAR-2SG.Oawayget.lost-CAUS-IMP.2SG.Othenagaindo-IMP.2SG.Osay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]thishuman.being.[NOM]hand-ACCevery.which.wayhit-PST.NAR-
gr  ты.[NOM]сделать-PST.NAR-2SG.Oпрочьпотеряться-CAUS-IMP.2SG.Oпотомопятьсделать-IMP.2SG.Oсказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]этотчеловек.[NOM]рука-ACCв.разные.стороныударить-
mc  persv-v:tense-v:pnpreverbv-v>v-v:mood.pnadvadvv-v:mood.pnv-v:ins-v:pnnprop-n:casedemn-n:casen-n:casepreverbv-v:tense-v:pn
ps  persvpreverbvadvadvvvnpropdemnnpreverbv
SeR  pro.h:A0.3:P0.2.h:A 0.3:Thadv:Time0.2.h:A 0.3:Pnp.h:Anp.h:Anp:Th
SyF  0.2.h:S v:pred 0.3:O0.2.h:S v:pred 0.3:Ov:prednp.h:Snp.h:Snp:Ov:pred
fr  ты ее сделал, то заставь ее исчезнуть и опять сделай”, – сказал Маркынча. Этот человек руки в стороны ударил – тайга исчезла, вместе ударил
fe  had made them, then make them disappear and come back again”, Markyncha said.That man spread out his arms – the woods disappeared, he put his arms
fg  du den Wald geschaffen hast, dann lass ihn verschwinden und wieder zurückkehren“, sagte Markintscha.Dieser Mann hob die Arme seitlich hoch und der Wald verschwand; als
ltr  ты сделал эту тайгу, то убери ее и опять сделай, – говорит Маркынча.Человек развел руки в сторону, тайги как не бывало, сдвинул руки
[70]
ref  
st  хаттымпат утымты, сакхы кутар эппа нылчик эна.
stl  utуmtу, säqqу kuttar ɛppa nįlʼčyk ɛ̄ŋa.
ts  säqqɨ kuttar ɛppa nılʼčʼɨk ɛːŋa.
tx  säqqɨtɨ nɨː ürıːmpa, nʼɛntɨ qättɨmpat utɨmtɨ, säqqɨ kuttar ɛppa nılʼčʼɨk ɛːŋa.
mb  säqqɨ-tɨnɨːür-ıː-mpanʼɛntɨqättɨ-mpa-tutɨ-m-tɨsäqqɨkuttarɛ-ppanılʼčʼɨ-kɛː-ŋa
mp  säqqɨ-tɨnɨːürɨ-ıː-mpɨnʼentɨqättɨ-mpɨ-tɨutɨ-m-tɨsäqqɨkuttarɛː-mpɨnılʼčʼɨ-kɛː-ŋɨ
ge  3SG.Othick.forest.[NOM]-3SGthereget.lost-RFL.PFV-PST.NAR.[3SG.S]togetherhit-PST.NAR-3SG.Ohand-ACC-3SGthick.forest.[NOM]howbe-PST.NAR.[3SG.S]such-ADVZbe-CO.[3SG.S]
gr  PST.NAR-3SG.Oгустой.лес.[NOM]-3SGтудапотеряться-RFL.PFV-PST.NAR.[3SG.S]вместеударить-PST.NAR-3SG.Oрука-ACC-3SGгустой.лес.[NOM]какбыть-PST.NAR.[3SG.S]такой-ADVZбыть-CO.[3SG.S]
mc  n-n:case-n:possadvv-v>v-v:tense-v:pnpreverbv-v:tense-v:pnn-n:case-n:possn-n:caseconjv-v:tense-v:pndem-adj>advv-v:ins-v:pn
ps  nadvvpreverbvnnconjvadvn
SeR  np:Thadv:L0.3.h:Anp:Th 0.3.h:Possnp:Th0.3:Th
SyF  np:Sv:pred0.3.h:S v:prednp:Onp:Ss:relv:pred
fr  руки, тайга как была, так есть.
fe  together – the woods appeared again as they were before.
fg  er die Hände zusammenschlug, war der Wald wieder da, so wie er war.
ltr  вместе, тайга как была, так и есть.
[71]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.121 (001.121)KNS_1966_Markincha_flk.122 (001.122)
st  Я оный тан сакхын омныйхо, хелломий меса? – томныт Маркынча.А куты меркы хумытха энта? – сохынча сакхын омтыйхо.
stl  «Ja, ө̄nуj tan säqqуn ө̄mtуjqo, qəllө̄mįj mēsä?» – tomnуt Markуńča.«A kutу mərqу qumуtqa ɛ̄nta?» – soqуńča säqqуn ө̄mtуjqo.
ts  “Ja, ɔːnɨj tan säqqɨn ɔːmtɨjqo, qəllɔːmıj meːsä”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “A kutɨ mərqɨ qumɨtqa ɛːnta”,– soqɨnʼčʼa säqqɨn ɔːmtɨjqo.
tx  “Ja, ɔːnɨj tan säqqɨn ɔːmtɨjqo, qəllɔːmıj meːsä”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “A kutɨ mərqɨ qumɨtqa ɛːnta”,–
mb  jaɔːnɨjtatsäqqɨ-nɔːmtɨ-j-qoqəl-lɔː-mıjmeː-sätom-nɨ-tMarkɨnʼčʼaakutɨmərqɨqum-ɨ-tqaɛː-nta
mp  jaɔːnɨlʼtansäqqɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qokqən-lä-mıːmeː-sätom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼaakutɨwərqɨqum-ɨ-tqoɛː-ɛntɨ
ge  wellreallyyou.SG.[NOM]thick.forest-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]leave-IMP.FUT-1DUwe.PL-COMsay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]andwho.[NOM]elderhuman.being-EP-TRLbe-
gr  нудействительноты.[NOM]густой.лес-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]уйти-IMP.FUT-1DUмы.PL-COMсказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]акто.[NOM]старшийчеловек-EP-TRLбыть-
mc  ptcladvpersn-n:casen-n>adj-n-n:casev-v:tense.mood -v:pnpers-n:casev-v:ins-v:pnnprop-n:caseconjinterrog-n:caseadjn-v:ins-n:casev-v:tense-v:pn
ps  ptcladvpersnnvpersvnpropconjinterrogadjnv
SeR  pro.h:Thnp:Poss0.1.h:Apro:Comnp.h:Apro.h:Th
SyF  pro.h:Sn:pred0.1.h:S v:predv:prednp.h:Spro.h:Sn:predcop
BOR  RUS:gram
fr  “Ну, действительно ты царь тайги, пойдем с нами?” – сказал Маркынча. “А кто старшим будет?” – спрашивает царь тайги.
fe  “You are really the tsar of the woods, will you come with us? “ – Markyncha said.“And who will be the eldest one? “ – the tsar of the woods asks.
fg  „Keine Frage, du bist wirklich der Zar des Waldes, willst du mit uns gehen?“, sagte Markintscha.„Und wer wird der Älteste unter uns sein?“, fragt der Zar des Waldes.
ltr  – Да, ты действительно царь тайги, пойдем вместе? – говорит Маркынча.– А кто будет за главного? – спрашивает царь тайги.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘омныйхо’, Helimsky – ‘ө̄mtуjqo’.
[72]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.123 (001.123)
st  ‎‎А куты меттым орхылпат нам ай мерхы хумытха энта, – томныт Маркынча.
stl  «A kutу məttуm orqуlpat namy aj mərqу qumуtqa ɛ̄nta», – tomnуt Markуńča.
ts  “A kutɨ məttɨm orqɨlpat namɨ aj mərqɨ qumɨtqa ɛːnta”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa.
tx  soqɨnʼčʼa säqqɨn ɔːmtɨjqo. “A kutɨ məttɨm orqɨlpat namɨ aj mərqɨ qumɨtqa ɛːnta”,– tomnɨt
mb  soqɨnʼ-čʼasäqqɨ-nɔːmtɨ-j-qoakutɨməttɨ-morqɨl-pa-tnamɨajmərqɨqum-ɨ-tqaɛː-ntatom-nɨ-t
mp  soqɨš-ntɨsäqqɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qokakutɨwəttɨ-morqɨl-mpɨ-tɨnaajwərqɨqum-ɨ-tqoɛː-ɛntɨtom-ŋɨ-tɨ
ge  FUT.[3SG.S]ask-IPFV.[3SG.S]thick.forest-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]butwho.[NOM]road-ACCcatch-DUR-3SG.Othisandelderhuman.being-EP-TRLbe-FUT.[3SG.S]say-CO-3SG.O
gr  FUT.[3SG.S]спросить-IPFV.[3SG.S]густой.лес-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]акто.[NOM]дорога-ACCсхватить-DUR-3SG.Oэтотистаршийчеловек-EP-TRLбыть-FUT.[3SG.S]сказать-CO-3SG.O
mc  v-v>v-v:pnn-n:casen-n>adj-n-n:caseconjinterrog-n:casen-n:casev-v>v-v:pndemconjadjn-v:ins-n:casev-v:tense-v:pnv-v:ins-v:pn
ps  vnnconjinterrognvdemconjadjnvv
SeR  np:Possnp.h:Apro.h:Anp:P
SyF  v:prednp.h:Ss:compln:predcopv:pred
BOR  RUS:gram
fr  “А кто дорогу схватит, тот и будет старшим”, – сказал Маркынча.
fe  “The one who finds the way will be the eldest one”, Markyncha said.
fg  „Der den Weg findet, der wird der Älteste sein“, sagte Markintscha.
ltr  – Кто дорогу будет прокладывать, тот и будет за главного, – говорит Маркынча.
[73]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.124 (001.124)
st  Маркынча укын куралны, тэпын чипохын мачин омтыйхо, посчипын сакхын омтыйхо.
stl  Markуńča ūkуn kuralnу, təpуn čīpōqуn mačyn ө̄mtуjqo, pōs čīpуn säqqуn ө̄mtуjqo.
ts  Markɨnʼčʼa uːkɨn kuralnɨ, təpɨn čʼiːpoːqɨn mačʼɨn ɔːmtɨjqo, poːs čʼiːpɨn säqqɨn ɔːmtɨjqo.
tx  Markɨnʼčʼa. Markɨnʼčʼa uːkɨn kuralnɨ, təpɨn čʼiːpoːqɨn mačʼɨn ɔːmtɨjqo, poːs čʼiːpɨn säqqɨn ɔːmtɨjqo.
mb  MarkɨnʼčʼaMarkɨnʼčʼauːkɨ-nkur-al-nɨtəp-ɨ-nčʼiːpoː-qɨnmačʼɨ-nɔːmtɨ-j-qopoːsčʼiːpɨ-nsäqqɨ-nɔːmtɨ-j-qo
mp  MarkɨnʼčʼaMarkɨnʼčʼauːkɨ-nkurɨ-alʼ-ŋɨtəp-ɨ-nčʼiːpɨ-qɨnmačʼɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qokpoːsɨčʼiːpɨ-nsäqqɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qok
ge  Markyncha.[NOM]Markyncha.[NOM]in.front.of-LOC.ADVgo-INCH-CO.[3SG.S](s)he-EP-GENend-LOCravine-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]mostend-LOC.ADVthick.forest-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]
gr  Маркынча.[NOM]Маркынча.[NOM]впереди-LOC.ADVидти-INCH-CO.[3SG.S]он(а)-EP-GENконец-LOCяр-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]самыйконец-LOC.ADVгустой.лес-GENрог-ADJZ-
mc  nprop-n:casenprop-n:casereln-n>advv-v>v-v:ins-v:pnpers-v:ins-n:casereln-adv>advn-n:casen-n>adj-n-n:caseadvn-n>advn-n:casen-n>adj-n-n:case
ps  npropnpropadvvpersrelnnnadvadvnn
SeR  np.h:Anp.h:Aadv:Lpp:Lnp:Possnp.h:Aadv:Lnp:Possnp.h:A
SyF  np.h:Snp.h:Sv:pred
fr  Маркынча впереди идет, за ним царь яра, в самом конце царь тайги.
fe  Markyncha goes in front, the tsar of the gorge follows him, at the very end the tsar of the woods.
fg  Markintscha geht voran, hinter ihm der Zar der Schlucht und als letzter der Zar des Waldes.
ltr  И пошли дальше, Маркынча впереди, за ним царь гор, потом царь тайги.
[74]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.125 (001.125)KNS_1966_Markincha_flk.126 (001.126)
st  Хэнпотын, хенпотын нэннан тулышпотын ныльчий теттанты мерхы, мерхы то.На тон ысакыхын тэтыллака.
stl  Qənpө̄tуn, qənpө̄tуn, ńɛnnän tulуšpө̄tуn nįlʼčyj tɛttantу – mərqу, mərqу to:.Na tōn уsakӯqуn təttуllaka.
ts  Qənpɔːtɨn, qənpɔːtɨn, nʼɛnnän tulɨšpɔːtɨn nılʼčʼɨj tɛttantɨ, mərqɨ, mərqɨ toː. Na toːn ɨsakɨːqɨn təttɨllaka.
tx  Qənpɔːtɨn, qənpɔːtɨn, nʼɛnnän tulɨšpɔːtɨn nılʼčʼɨj tɛttantɨ, mərqɨ, mərqɨ toː. Na toːn ɨsakɨːqɨn təttɨllaka.
mb  qən-pɔː-tɨnqən-pɔː-tɨnnʼɛnnä-ntulɨ-š-pɔː-tɨnnılʼčʼɨ-jtɛtta-ntɨmərqɨmərqɨtoːnatoː-nɨsakɨ-qɨntəttɨ-l-laka
mp  qən-mpɨ-tɨtqən-mpɨ-tɨtnʼennä-ntulɨ-š-mpɨ-tɨtnılʼčʼɨ-lʼtəttɨ-ntɨwərqɨwərqɨtoːnatoː-nɨsakɨ-qɨntəttɨ-n-laka
ge  leave-PST.NAR-3PLleave-PST.NAR-3PLforward-LOC.ADVcome-US-PST.NAR-3PLsuch-ADJZground-ILLbigbiglake.[NOM]thislake-GENmiddle-LOCground-GEN-SNGL.[NOM]
gr  начальник.[NOM]уйти-PST.NAR-3PLуйти-PST.NAR-3PLвперёд-LOC.ADVприйти-US-PST.NAR-3PLтакой-ADJZземля-ILLбольшойбольшойозеро.[NOM]этотозеро-GENсередина-LOCземля-GEN-SNGL.[NOM]
mc  v-v:tense-v:pnv-v:tense-v:pnadv-adv:casev-v>v-v:tense-v:pndem-n>adjn-n:caseadjadjn-n:casedemn-n:casereln-n:casen-n:case-n>n-n:case
ps  vvadvvadjnadjadjndemnrelnn
SeR  0.3.h:A0.3.h:A0.3.h:Anp:Gpp:Lnp:Th
SyF  0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:prednp:S
fr  Шли, шли, дальше дошли до такой земли – большое, большое озеро.В центре этого озера островок.
fe  They went on and on and came to such a land – a big, big lake.In the middle of that lake there is a small island.
fg  Sie gingen und gingen, sie erreichten ein Land mit einem großen, großen See.In der Mitte dieses Sees liegt ein Inselchen.
ltr  Шли, шли и доходят в такое место, что перед ними большое озеро.На этом озере островок.
[75]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.127 (001.127)KNS_1966_Markincha_flk.128 (001.128)KNS_1966_Markincha_flk.129 (001.129)
st  На тэтылакахын хум омнынты.Хумым Маркынча конна херымпап.Хум кущакын конна танта Маркынча сопынит: "Тат хай метынтал?"
stl  Na təttуllakāqуn qum ө̄mnуntу.Qumуm Markуńča konnä qərуmpat.Qum kuššaqуn konnä tanta Markуńča sōppуńńyt: «Tat qaj mētуntal?»
ts  Na təttɨllakaːqɨn qum ɔːmnɨntɨ. Qumɨm Markɨnʼčʼa konnä qərɨmpat. Qum kuššaqɨn konnä tanta Markɨnʼčʼa soːppɨnʼnʼɨt:“ Tat qaj meːtɨntal?”
tx  Na təttɨllakaːqɨn qum ɔːmnɨntɨ. Qumɨm Markɨnʼčʼa konnä qərɨmpat. Qum kuššaqɨn konnä tanta Markɨnʼčʼa
mb  natəttɨ-l-lakaː-qɨnqumɔːmnɨ-ntɨqum-ɨ-mMarkɨnʼčʼakonnäqərɨ-mpa-tqumkuššaqɨnkonnätantaMarkɨnʼčʼa
mp  natəttɨ-n-laka-qɨnqumɔːmtɨ-ntɨqum-ɨ-mMarkɨnʼčʼakonnäqərɨ-mpɨ-tɨqumkuššaqɨnkonnätantɨMarkɨnʼčʼa
ge  thisground-GEN-SNGL-LOChuman.being.[NOM]sit-INFER.[3SG.S]human.being-EP-ACCMarkyncha.[NOM]upwardscall-PST.NAR-3SG.Ohuman.being.[NOM]whenupwardsgo.out.[3SG.S]Markyncha.[NOM]
gr  этотземля-GEN-SNGL-LOCчеловек.[NOM]сидеть-INFER.[3SG.S]человек-EP-ACCМаркынча.[NOM]вверхпозвать-PST.NAR-3SG.Oчеловек.[NOM]когдавверхвыйти.[3SG.S]Маркынча.[NOM]
mc  demn-n:case-n>n-n:casen-n:casev-v:tense.mood-v:pnn-v:ins-n:casenprop-n:caseadvv-v:tense-v:pnn-n:caseconjadvv-v:pnnprop-n:case
ps  demnnvnnpropadvvnconjadvvnprop
SeR  np:Lnp.h:Thnp.h:Rnp.h:Aadv:Gnp.h:Aadv:Gnp.h:A
SyF  np.h:Sv:prednp.h:Onp.h:Sv:preds:tempnp.h:S
fr  На этом островке человек сидит.Человека Маркынча этого человека на берег позвал.Когда человек на берег вышел, Маркынча спрашивает: “Ты что
fe  A man is sitting on that small island.Markyncha called this man to [come to] the shore.When the man came to the shore, Markyncha asks: “What are you doing?“
fg  Auf diesem Inselchen sitzt ein Mensch.Diesen Menschen rief Markintscha ans Ufer.Als der Mensch ans Ufer kam, fragt Markintscha: „Was machst du?“
ltr  В середине островка сидит человек.Маркынча этого человека вызвал на берег.Спрашивает: как он туда попал, что он там делает?
[76]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.130 (001.130)
st  Ман там том мэсам, ман тон омтыйхо, томныт на тон омтыйхо.
stl  «Man tam tōm mēsam, man tōn ө̄mtуjqo», – tomnуt na tōn ө̄mtуjqo.
ts  “Man tam toːm meːsam, man toːn ɔːmtɨjqo”,– tomnɨt na toːn ɔːmtɨjqo.
tx  soːppɨnʼnʼɨt:“ Tat qaj meːtɨntal?” “Man tam toːm meːsam, man toːn ɔːmtɨjqo”,– tomnɨt na toːn ɔːmtɨjqo.
mb  soːppɨnʼ-nʼɨ-ttatqajmeː-tɨ-nta-lMantamtoː-mmeː-sa-mmantoː-nɔːmtɨ-j-qotom-nɨ-tnatoː-nɔːmtɨ-j-qo
mp  soqɨš-ŋɨ-tɨtanqajmeː-tɨ-ntɨ-lmantamtoː-mmeː-sɨ-mmantoː-nɔːmtɨ-lʼ-qoktom-ŋɨ-tɨnatoː-nɔːmtɨ-lʼ-qok
ge  ask-CO-3SG.Oyou.SG.[NOM]what.[NOM]do-TR-IPFV-2SG.OI.[NOM]thislake-ACCdo-PST-1SG.OI.[NOM]lake-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]say-CO-3SG.Othislake-GENhorn-ADJZ-
gr  спросить-CO-3SG.Oты.[NOM]что.[NOM]сделать-TR-IPFV-2SG.Oя.[NOM]этотозеро-ACCсделать-PST-1SG.Oя.[NOM]озеро-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]сказать-CO-3SG.Oэтотозеро-GENрог-ADJZ-
mc  v-v:ins-v:pnpersinterrog-n:casev-v>v-v>v-v:pnpersdemn-n:casev-v:tense-v:pnpersn-n:casen-n>adj-n-n:casev-v:ins-v:pndemn-n:casen-n>adj-n-n:case
ps  vpersinterrogvpersdemnvpersnnvdemnn
SeR  pro.h:Apro:Ppro.h:Anp:Ppro.h:Thnp:Possnp:Possnp.h:A
SyF  v:predpro.h:Spro:Ov:predpro.h:Snp:Ov:predpro.h:Sn:predv:prednp.h:S
fr  делаешь?”“Я это озеро сделал, я царь озера”, – сказал этот царь озера.
fe  “I have made this lake, I’m the tsar of the lake”, that tsar of the lake said.
fg  „Ich habe diesen See gemacht, ich bin der Zar dieses Sees“, sagte der Zar des Sees.
ltr  Я, – говорит человек, – царь этого озера, и я его сделал.
[77]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.131 (001.131)
st  Мишан оный тан мемпал, там то тэкырат нынай усса мэты, томныт Маркынча.
stl  «Mišan ө̄nуj tan mēmpal, tam tō tə̄kуrät, nӯny aj üssä mētу», – tomnуt Markуńča.
ts  “Mišan ɔːnɨj tan meːmpal, tam toː təːkɨrät, nɨːnɨ aj üssä meːtɨ”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa.
tx  “Mišan ɔːnɨj tan meːmpal, tam toː təːkɨrät, nɨːnɨ aj üssä meːtɨ”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa.
mb  mišanɔːnɨjtatmeː-mpa-ltamtoːtəːkɨ-r-ätnɨːnɨajüs-sämeː-tɨtom-nɨ-tMarkɨnʼčʼa
mp  mišaqɨnɔːnɨlʼtanmeː-mpɨ-ltamtoːtəːkɨ-rɨ-ätɨnɨːnɨajüt-sämeː-ätɨtom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼa
ge  chief.[NOM]maybereallyyou.SG.[NOM]do-PST.NAR-2SG.Othislake.[NOM]dry-CAUS-IMP.2SG.Othenagainwater-INSTRdo-IMP.2SG.Osay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]
gr  начальник.[NOM]может.бытьдействительноты.[NOM]сделать-PST.NAR-2SG.Oэтотозеро.[NOM]сохнуть-CAUS-IMP.2SG.Oпотомопятьвода-INSTRсделать-IMP.2SG.Oсказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]
mc  ptcladvpersv-v:tense-v:pndemn-n:casev-v>v-v:mood.pnadvadvn-n:casev-v:mood.pnv-v:ins-v:pnnprop-n:case
ps  ptcladvpersvdemnvadvadvnvvnprop
SeR  pro.h:A0.3:Pnp:P0.2.h:Aadv:Timenp:Ins0.2.h:A 0.3:Pnp.h:A
SyF  pro.h:Sv:pred 0.3:Onp:O0.2.h:S v:pred0.2.h:S v:pred 0.3:Ov:prednp.h:S
fr  “Раз действительно ты его сделал, это озеро высуши и опять водой [полным] сделай”, – сказал Маркынча.
fe  “If you really made it, dry this lake out and refill it with water again”, Markyncha said.
fg  „Wenn du das wirklich gemacht hast, dann trockne diesen See aus und fülle ihn dann wieder mit Wasser“, sagte Markintscha.
ltr  Но раз ты сделал то озеро, высуши и опять залей водой, – просит его Маркынча.
[78]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.132 (001.132)
st  Tон лосы утым щиты хаттымпат то кессак илла тэккеимпа, ныны утым нянты хятымпат, то окот кутар эппа нык усса энна.
stl  Tōn lōsу utуm šittу qättуmpat, tō kessak įllä təkkɛ̄mpa, nӯnу utуm ńɛntу qättуmpat, tō okōt kuttar ɛppa nįk üssa ɛ̄ŋa.
ts  Toːn loːsɨ utɨm šittɨ qättɨmpat, toː kessak ıllä təkkɛːmpa, nɨːnɨ utɨm nʼɛntɨ qättɨmpat, toː okoːt kuttar ɛppa nık üssa ɛːŋa.
tx  Toːn loːsɨ utɨm šittɨ qättɨmpat, toː kessak ıllä təkkɛːmpa, nɨːnɨ utɨm nʼɛntɨ qättɨmpat, toː okoːt
mb  toː-nloːsɨutɨ-mšittɨqättɨ-mpa-ttoːkessakıllätəkk-ɛː-mpanɨːnɨutɨ-mnʼɛntɨqättɨ-mpa-ttoːokoːt
mp  toː-nloːsɨutɨ-mšittɨqättɨ-mpɨ-tɨtoːkeššaŋıllätəːkɨ-ɛː-mpɨnɨːnɨutɨ-mnʼentɨqättɨ-mpɨ-tɨtoːukoːn
ge  lake-GENdevil.[NOM]hand-ACCevery.which.wayhit-PST.NAR-3SG.Olake.[NOM]in.factdowndry-PFV-PST.NAR.[3SG.S]thenhand-ACCtogetherhit-PST.NAR-3SG.Olake.[NOM]earlier
gr  озеро-GENчёрт.[NOM]рука-ACCв.разные.стороныударить-PST.NAR-3SG.Oозеро.[NOM]ведьвнизсохнуть-PFV-PST.NAR.[3SG.S]потомрука-ACCвместеударить-PST.NAR-3SG.Oозеро.[NOM]раньше
mc  n-n:casen-n:casen-n:casepreverbv-v:tense-v:pnn-n:caseptclpreverbv-v>v-v:tense-v:pnadvn-n:casepreverbv-v:tense-v:pnn-n:caseadv
ps  nnnpreverbvnptclpreverbvadvnpreverbvnadv
SeR  np:Possnp.h:Anp:Thnp:Padv:Timenp:Th0.3.h:Anp:Thadv:Time
SyF  np.h:Snp:Ov:prednp:Sv:prednp:O0.3.h:S v:prednp:Ss:rel
fr  Дух озера руки в стороны ударил, озеро совсем высохло, потом руки вместе ударил, озеро прежде как было, так с водой и есть.
fe  The spirit of the lake spread out his arms, the lake dried out completely, then he put his arms back together, the lake is full with water as it was before.
fg  Der Seegeist hob seine Arme seitlich nach oben und der See trocknete ganz aus, danach schlug er die Hände zusammen und der See war so, wie er früher war.
ltr  Человек махнул рукой в сторону, озеро совсем высохло, второй раз махнул, озеро какое было, таким и осталось.
[79]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.133 (001.133)
st  Я тан оный том мэмпам, мэса хеннанты? – сохынча Маркынча.А куты
stl  «Ja, tan ө̄nуj tōm mēmpal, mēsä qənnantу?» – soqуńča Markуńča.«A kutу
ts  “Ja, tan ɔːnɨj toːm meːmpal, meːsä qənnantɨ”,– soqɨnʼčʼa Markɨnʼčʼa. “A kutɨ
tx  kuttar ɛppa nık üssa ɛːŋa. “Ja, tan ɔːnɨj toːm meːmpal, meːsä qənnantɨ”,– soqɨnʼčʼa Markɨnʼčʼa. “A
mb  kuttarɛ-ppanıküs-saɛː-ŋajatatɔːnɨjtoː-mmeː-mpa-lmeː-säqən-na-ntɨsoqɨnʼ-čʼaMarkɨnʼčʼaa
mp  kuttarɛː-mpɨnıküt-säɛː-ŋɨjatanɔːnɨlʼtoː-mmeː-mpɨ-lmeː-säqən-ŋɨ-ntɨsoqɨš-ntɨMarkɨnʼčʼaa
ge  howbe-PST.NAR.[3SG.S]sowater-INSTRbe-CO.[3SG.S]wellyou.SG.[NOM]reallylake-ACCdo-PST.NAR-2SG.Owe.PL-COMleave-CO-2SG.Sask-IPFV.[3SG.S]Markyncha.[NOM]and
gr  какбыть-PST.NAR.[3SG.S]таквода-INSTRбыть-CO.[3SG.S]нуты.[NOM]действительноозеро-ACCсделать-PST.NAR-2SG.Oмы.PL-COMуйти-CO-2SG.Sспросить-IPFV.[3SG.S]Маркынча.[NOM]а
mc  conjv-v:tense-v:pnadvn-n:casev-v:ins-v:pnptclpersadvn-n:casev-v:tense-v:pnpers-n:casev-v:ins-v:pnv-v>v-v:pnnprop-n:caseconj
ps  conjvadvnnptclpersadvnvpersvvnpropconj
SeR  np:Inspro.h:Anp:Ppro:Com0.2.h:Anp.h:A
SyF  v:predpro.h:Snp:Ov:pred0.2.h:S v:predv:prednp.h:S
BOR  RUS:gram
fr  “Ну, ты действительно озеро сделал, с нами пойдешь?” – спрашивает Маркынча.“А кто
fe  “Well, you have indeed created the lake, will you come with us?“ – Markyncha asks.“And who
fg  „Keine Frage, du hast wirklich den See geschaffen, gehst du mit uns?“, fragt Markintscha.„Und wer
ltr  Маркынча просит его идти с ними.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘мэмпам’, Helimsky – ‘mēmpal’.
[80]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.134 (001.134)KNS_1966_Markincha_flk.135 (001.135)
st  мэрхымытха энта? – сохынча тон омтыйхо.Куты укын энта нaмай мэрхымытха энта, – томныт Маркынча.
stl  mərqуmуtqa ɛ̄nta?» – soqуńča tōn ө̄mtуjqo.«Kutу ūkуn ɛ̄nta namy aj mərqуmуtqa ɛ̄nta», – tomnуt Markуńča.
ts  mərqɨmɨtqa ɛːnta”,– soqɨnʼčʼa toːn ɔːmtɨjqo. “Kutɨ uːkɨn ɛːnta namɨ aj mərqɨmɨtqa ɛːnta”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa.
tx  kutɨ mərqɨmɨtqa ɛːnta”,– soqɨnʼčʼa toːn ɔːmtɨjqo. “Kutɨ uːkɨn ɛːnta namɨ aj mərqɨmɨtqa ɛːnta”,–
mb  kutɨmərqɨ-mɨ-tqaɛː-ntasoqɨnʼ-čʼatoː-nɔːmtɨ-j-qokutɨuːkɨ-nɛː-ntanamɨajmərqɨ-mɨ-tqaɛː-nta
mp  kutɨwərqɨ-mɨ-tqoɛː-ɛntɨsoqɨš-ntɨtoː-nɔːmtɨ-lʼ-qokkutɨuːkɨ-nɛː-ɛntɨnaajwərqɨ-mɨ-tqoɛː-ɛntɨ
ge  who.[NOM]elder-something-TRLbe-FUT.[3SG.S]ask-IPFV.[3SG.S]lake-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]whofront.part-LOC.ADVbe-FUT.[3SG.S]thisandelder-something-TRLbe-FUT.[3SG.S]
gr  кто.[NOM]старший-нечто-TRLбыть-FUT.[3SG.S]спросить-IPFV.[3SG.S]озеро-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]ктовпереди-LOC.ADVбыть-FUT.[3SG.S]этотистарший-нечто-TRLбыть-FUT.[3SG.S]
mc  interrog-n:caseadj-n-n:casev-v:tense-v:pnv-v>v-v:pnn-n:casen-n>adj-n-n:caseinterrogn-n>advv-v:tense-v:pndemconjadj-n-n:casev-v:tense-v:pn
ps  interrognvvnninterrogadvvdemconjnv
SeR  pro.h:Thnp:Possnp.h:Apro.h:Thadv:L
SyF  pro.h:Sn:predcopv:prednp.h:Ss:compln:predcop
fr  старшим будет?” – спрашивает царь озера. “Кто впереди будет, тот и старшим будет”, – сказал Маркынча.
fe   will be the eldest one?“ – the tsar of the lake asks.“The one who goes in front will be the eldest one”, Markyncha said.
fg  wird der Älteste von uns sein?“, fragt der Zar des Sees.„Der vorangeht, der wird der Älteste sein“, sagte Markintscha.
[81]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.136 (001.136)KNS_1966_Markincha_flk.137 (001.137)
st  Хенпотын ненна.Маркынча укын, ныны мачин лосы, ныны сакхыл лосы, пос чипын тон лосы.
stl  Qənpө̄tуn ńɛnnä.Markуńča ūkуn, nӯnу mačyn lōsу, nӯnу säqqуl lōsу, pōs čīpуn tōn lōsу.
ts  Qənpɔːtɨn nʼɛnnä. Markɨnʼčʼa uːkɨn, nɨːnɨ mačʼɨn loːsɨ, nɨːnɨ säqqɨl loːsɨ, poːs čʼiːpɨn toːn loːsɨ.
tx  tomnɨt Markɨnʼčʼa. Qənpɔːtɨn nʼɛnnä. Markɨnʼčʼa uːkɨn, nɨːnɨ mačʼɨn loːsɨ, nɨːnɨ säqqɨl loːsɨ, poːs čʼiːpɨn toːn
mb  tom-nɨ-tMarkɨnʼčʼaqən-pɔː-tɨnnʼɛnnäMarkɨnʼčʼauːkɨ-nnɨːnɨmačʼɨ-nloːsɨnɨːnɨsäqqɨ-lloːsɨpoːsčʼiːpɨ-ntoː-n
mp  tom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼaqən-mpɨ-tɨtnʼennäMarkɨnʼčʼauːkɨ-nnɨːnɨmačʼɨ-nloːsɨnɨːnɨsäqqɨ-lʼloːsɨpoːsɨčʼiːpɨ-ntoː-n
ge  say-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]leave-PST.NAR-3PLforwardMarkyncha.[NOM]front.part-LOC.ADVthenravine-GENdevil.[NOM]thenthick.forest-ADJZdevil.[NOM]mostend-LOC.ADVlake-
gr  сказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]уйти-PST.NAR-3PLвперёдМаркынча.[NOM]впереди-LOC.ADVпотомяр-GENчёрт.[NOM]потомгустой.лес-ADJZчёрт.[NOM]самыйконец-LOC.ADVозеро-
mc  v-v:ins-v:pnnprop-n:casev-v:tense-v:pnadvnprop-n:casen-n>advadvn-n:casen-n:caseadvn-n>adjn-n:caseadvn-n>advn-n:case
ps  vnpropvadvnpropadvadvnnadvadjnadvadvn
SeR  np.h:A0.3.h:Aadv:Gnp.h:Thadv:Ladv:Timenp:Possnp.h:Thadv:Timenp.h:Thadv:Lnp:Poss
SyF  v:prednp.h:S0.3.h:S v:prednp.h:Snp.h:Snp.h:S
fr  Пошли дальше. Маркынча впереди, потом дух яра, потом дух тайги, в самом конце дух озера.
fe  They went on.Markyncha (goes) in front, then the spirit of the gorge, then the spirit of the woods, in the very end the spirit of the lake.
fg  Sie gingen weiter.Markintscha voran, hinter ihm der Schluchtgeist, dann der Waldgeist und als letzter der Seegeist.
ltr  Пошли дальше.
[82]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.138 (001.138)
st  Хенпотын, хенпотын ноты намыщак омтыйхон нунычымпотын топымты кекыса нена пинтохоимпотын.Омтыйхон ноты
stl  Qənpө̄tуn, qənpө̄tуn, nө̄tу namуššak ө̄mtуjqōn nūnуčуmpө̄tуn – topуmtу kekkуsä ńɛnnä pintōqojympө̄tуn.Өmtуjqōn nө̄tу čəm
ts  Qənpɔːtɨn, qənpɔːtɨn, nɔːtɨ namɨššak ɔːmtɨjqoːn nuːnɨčʼɨmpɔːtɨn, topɨmtɨ kekkɨsä nʼɛnnä pintoːqojɨmpɔːtɨn. Ɔmtɨjqoːn nɔːtɨ čʼəm
tx  loːsɨ. Qənpɔːtɨn, qənpɔːtɨn, nɔːtɨ namɨššak ɔːmtɨjqoːn nuːnɨčʼɨmpɔːtɨn, topɨmtɨ kekkɨsä nʼɛnnä pintoːqojɨmpɔːtɨn. Ɔmtɨjqoːn
mb  loːsɨqən-pɔː-tɨnqən-pɔː-tɨnnɔːtɨnamɨ-ššakɔːmtɨ-j-qoː-nnuːnɨčʼɨ-mpɔː-tɨntopɨ-m-tɨkekkɨsänʼɛnnäpin-toː-q-ojɨm-pɔː-tɨnɔmtɨ-j-qoː-n
mp  loːsɨqən-mpɨ-tɨtqən-mpɨ-tɨtnɔːtɨna-ššakɔːmtɨ-lʼ-qok-tnuːnɨčʼɨ-mpɨ-tɨttopɨ-m-tɨkekkɨsänʼennäpin-toː-qo-olam-mpɨ-tɨtɔːmtɨ-lʼ-qok-t
ge  GENdevil.[NOM]leave-DUR-3PLleave-DUR-3PLthenthis-CORhorn-ADJZ-chief-PL.[NOM]get.tired-DUR-3PLleg-ACC-3SGbarelyforwardput-%%-INF-be.going.to-DUR-3PLhorn-ADJZ-chief-
gr  GENчёрт.[NOM]уйти-DUR-3PLуйти-DUR-3PLзатемэтот-CORрог-ADJZ-начальник-PL.[NOM]устать-DUR-3PLнога-ACC-3SGеле.елевперёдположить-%%-INF-собраться-DUR-3PLрог-ADJZ-
mc  n-n:casev-v>v-v:pnv-v>v-v:pnadvdem-n:casen-n>adj-n-n:num-n:casev-v>v-v:pnn-n:case-n:possadvadvv-v>v-v:inf-v-v>v-v:pnn-n>adj-n-n:num-
ps  nvvadvadvnvnadvadvvn
SeR  np.h:Th0.3.h:A0.3.h:Aadv:Timenp.h:Enp:Th 0.3.h:Possadv:G0.3.h:Anp.h:A
SyF  np.h:S0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:prednp.h:Sv:prednp:O0.3.h:S v:prednp.h:S
fr  Шли, шли, и вот до того цари устали – ноги еле вперед переставляют. И вот цари стали
fe  They went on and on, and then the tsars got so tired – they [can] hardly move their legs forward.And then the tsars
fg  Sie gingen und gingen, und schließlich wurden die Zaren so müde, dass sie kaum ihre Beine bewegen (konnten).Und da begannen die
ltr  Долго ли коротко ли шли, уже совсем устали, цари уже совсем устали.Просят Маркынча,
nt  [BrM:] NB
[83]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.139 (001.139)KNS_1966_Markincha_flk.140 (001.140)KNS_1966_Markincha_flk.141 (001.141)
st  чем читотын Маркынчанык нищхыкынтытха.Маркынча чем томныт мол ай кыпэха хеллымыт.Ныны укыр чонтохын мотты на
stl  čį̄tө̄tуn Markуńčanуk nįšqуqуntуtqa.Markуńča čəm tomnуt mol aj kуpə̄qa qəllуmуt.Nӯnу ukkуr čontōqуn mө̄ttу na
ts   čʼıːtɔːtɨn Markɨnʼčʼanɨk nıšqɨqɨntɨtqa. Markɨnʼčʼa čʼəm tomnɨt mol aj kɨpəːqa qəllɨmɨt. Nɨːnɨ ukkɨr čʼontoːqɨn mɔːttɨ na
tx  nɔːtɨ čʼəm čʼıːtɔːtɨn Markɨnʼčʼanɨk nıšqɨqɨntɨtqa. Markɨnʼčʼa čʼəm tomnɨt mol aj kɨpəːqa qəllɨmɨt. Nɨːnɨ ukkɨr čʼontoːqɨn mɔːttɨ
mb  nɔːtɨčʼəmčʼıːtɔː-tɨnMarkɨnʼčʼa-nɨknıšqɨ-qɨntɨtqaMarkɨnʼčʼačʼəmtom-nɨ-tmolajkɨpəːqaqəl-lɨ-mɨtnɨːnɨukkɨrčʼontoː-qɨnmɔːt-tɨ
mp  nɔːtɨčʼamčʼıːtɨ-tɨtMarkɨnʼčʼa-nɨŋnıšqɨ-qɨntɨtqoMarkɨnʼčʼačʼamtom-ŋɨ-tɨmolajkɨpakaqən-lä-mɨtnɨːnɨukkɨrčʼontɨ-qɨnmɔːt-ntɨ
ge  PL.[NOM]thenonlyask.for-3PLMarkyncha-ALLrelax-SUP.3PLMarkyncha.[NOM]onlysay-CO-3SG.Ohe.saysagaina.bitleave-IMP.FUT-1PLthenonemiddle-LOChouse-
gr  начальник-PL.[NOM]затемтолькопросить-3PLМаркынча-ALLотдыхать-SUP.3PLМаркынча.[NOM]толькосказать-CO-3SG.Oмолопятьнемногоуйти-IMP.FUT-1PLпотомодинсередина-LOCдом-ILL
mc  n:caseadvptclv-v:pnnprop-n:casev-v:inf.possnprop-n:caseptclv-v:ins-v:pnptcladvadvv-v:tense.mood -v:pnadvnumreln-n:casen-n:case
ps  advptclvnpropvnpropptclvptclptcladvvadvnumrelnn
SeR  adv:Timenp.h:R0.3.h:Anp.h:A0.1.h:Aadv:Timenp:Timenp:G
SyF  v:preds:purpnp.h:Sv:pred0.1.h:S v:pred
BOR  RUS:gram
fr  было просить у Маркынчи, чтобы им отдохнуть.А Маркынча сказал, мол, еще маленько давайте пройдем.Потом однажды до дома дошли.
fe  began to ask Markyncha for some rest.But Markyncha said "let's walk a little bit more".Then they finally reached a house.
fg   Zaren, Markintscha um etwas Erholung zu bitten.Aber Markintscha sagte "lasst uns noch ein bisschen weitergehen".Dann kamen sie schließlich zu einem
ltr  чтоб он дал отдохнуть.Маркынча говорит, что, мол, еще маленько пройдут, потом отдохнем.И вот доходят вечером в домик.
nt  divergent transcriptions: KNS – ‘нищхыкынтытха’, Helimsky – ‘nįšqуqуntуtqa’.
[84]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.142 (001.142)KNS_1966_Markincha_flk.143 (001.143)
st  тулышпынтотын.Мотты чем щернотын эмта хай хумнай чанкы.Щакхымпотын на мотхын, харын нокыртын сурыйя хенпотын.
stl  tulуšpуntө̄tуn.Mө̄ttу čəm šērnө̄tуn – ämtä qaj qum naj čǟŋkу.Šäqqуmpө̄tуn na mө̄tqуn, qarуn nө̄kуrtуn sūrуjjä qənpө̄tyn.
ts  tulɨšpɨntɔːtɨn. Mɔːttɨ čʼəm šeːrnɔːtɨn, ämtä qaj qum naj čʼäːŋkɨ. Šäqqɨmpɔːtɨn na mɔːtqɨn, qarɨn nɔːkɨrtɨn suːrɨjjä qənpɔːtɨn.
tx  na tulɨšpɨntɔːtɨn. Mɔːttɨ čʼəm šeːrnɔːtɨn, ämtä qaj qumnaj čʼäːŋkɨ. Šäqqɨmpɔːtɨn na mɔːtqɨn, qarɨn nɔːkɨrtɨn
mb  natulɨ-š-pɨ-ntɔː-tɨnmɔːt-tɨčʼəmšeːr-nɔː-tɨnämtäqajqum-najčʼäːŋkɨšäqqɨ-mpɔː-tɨnnamɔːt-qɨnqarɨ-nnɔːkɨr-tɨn
mp  natulɨ-š-mpɨ-ntɨ-tɨtmɔːt-ntɨčʼamšeːr-ŋɨ-tɨtämtäqajqum-najčʼäːŋkɨšäqqɨ-mpɨ-tɨtnamɔːt-qɨnqarɨ-nnɔːkɨr-tɨt
ge  ILLINFERcome-US-PST.NAR-INFER-3PLhouse-ILLonlycome.in-CO-3PLevenwhat.[NOM]human.being.[NOM]-EMPHNEG.EX.[3SG.S]spend.the.night-PST.NAR-3PLthishouse-LOCmorning-LOC.ADVthree-3PL
gr  INFERприйти-US-PST.NAR-INFER-3PLдом-ILLтольковойти-CO-3PLдажечто.[NOM]человек.[NOM]-EMPHNEG.EX.[3SG.S]ночевать-PST.NAR-3PLэтотдом-LOCутро-LOC.ADVтри-3PL
mc  ptclv-v>v-v:tense-v:mood-v:pnn-n:caseptclv-v:ins-v:pnptclinterrog-n:casen.[n:case]-clitv-v:pnv-v:tense-v:pndemn-n:casen-n>advnum-n:poss
ps  ptclvnptclvptclinterrognvvdemnadvnum
SeR  0.3.h:Anp:G0.3.h:Anp.h:Th0.3.h:Thnp:Ladv:Timepro.h:A
SyF  0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:prednp.h:Sv:pred0.3.h:S v:predpro.h:S
fr  В дом зашли – а [там] ни единого человека нет.Переночевали в этом доме, утром втроем охотиться пошли.
fe  They entered the house – and there was no man [in it].They spent the night in that house, in the morning three of them went hunting.
fg  Haus.Sie betraten das Haus und dort war kein Mensch.Sie übernachteten in diesem Haus, am Morgen gingen sie zu dritt auf die Jagd.
ltr  Когда зашли в домик, там никого не оказалось.В этом домике ночевали, утром трое ушли на охоту.
nt  [BrM:] 'qum naj' changed to 'qumnaj'.
[85]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.144 (001.144)
st  Мотхын хэчимпотын чим мущиролха ай наим пиралхынтоха мачил лосым (мачин омтыйхо).
stl  Mө̄tqуn qə̄čympө̄tyn čim mušyrө̄lqa aj ńäjym piralqуntōqa mačyl lōsуm (mačyn ө̄mtуjqo).
ts  Mɔːtqɨn qəːčʼɨmpɔːtɨn čʼim mušɨrɔːlqa aj nʼäjɨm piralqɨntoːqa mačʼɨl loːsɨm (mačʼɨn ɔːmtɨjqo).
tx  suːrɨjjä qənpɔːtɨn. Mɔːtqɨn qəːčʼɨmpɔːtɨn čʼim mušɨrɔːlqa aj nʼäjɨm piralqɨntoːqa mačʼɨl loːsɨm (mačʼɨn ɔːmtɨjqo).
mb  suːrɨj-jäqən-pɔː-tɨnmɔːt-qɨnqəːčʼɨ-mpɔː-tɨnčʼi-mmušɨ-r-ɔːl-qaajnʼäj-ɨ-mpi-r-al-qɨntoːqamačʼɨ-lloːsɨ-mmačʼɨ-nɔːmtɨ-j-qo
mp  suːrɨš-läqən-mpɨ-tɨtmɔːt-qɨnqəːčʼɨ-mpɨ-tɨtčʼi-mmušɨ-rɨ-ɔːl-qoajnʼanʼ-ɨ-mpi-rɨ-ätɔːl-qɨntoːqomačʼɨ-lʼloːsɨ-mmačʼɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qok
ge  hunt-CVBleave-PST.NAR-3PLtent-LOCleave-PST.NAR-3PLcauldron-ACCbe.cooking-TR-MOM-INFandbread-EP-ACCripen-CAUS-MOM-SUP.3SGravine-ADJZdevil-ACCravine-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]
gr  охотиться-CVBуйти-PST.NAR-3PLчум-LOCоставить-PST.NAR-3PLкотёл-ACCсвариться-TR-MOM-INFихлеб-EP-ACCпоспеть-CAUS-MOM-SUP.3SGяр-ADJZчёрт-ACCяр-GENрог-ADJZ-
mc  v-v>cvbv-v:tense-v:pnn-n:casev-v:tense-v:pnn-n:casev-v>v-v>v-v:infconjn-n:ins-n:casev-v>v-v>v-v:inf.possn-n>adjn-n:casen-n:casen-n>adj-n-n:case
ps  cvbvnvnvconjnvadjnnn
SeR  0.3.h:Anp:L0.3.h:Anp:P0.3.h:Anp:P0.3.h:Anp:Possnp.h:Th
SyF  s:purpv:pred0.3.h:S v:preds:purpnp.h:O
fr  Дома оставили, чтобы котел варить и хлеба напечь, духа яра (царь яра).
fe  They left the spirit of the gorge at home to heat up the cauldorn and to bake bread.
fg  Sie ließen den Schluchtgeist zu Hause, um den Kessel zu heizen und Brot zu backen.
ltr  Дома оставили, чтоб испек хлеба и варить царя гор.
[86]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.145 (001.145)
st  Мачин омтыйхо пот пачалпат, щохырты чотаталла найты харра омтылтымпат.Найто
stl  Mačyn ө̄mtуjqo pōt pačalpat, šōqуrtу čө̄tätө̄llä ńäjtу qarrä omtуltуmpat.Ńäjty
ts  Mačʼɨn ɔːmtɨjqo poːt pačʼalpat, šoːqɨrtɨ čʼɔːtätɔːllä nʼäjtɨ qarrä omtɨltɨmpat. Nʼäjtɨ
tx  Mačʼɨn ɔːmtɨjqo poːt pačʼalpat, šoːqɨrtɨ čʼɔːtätɔːllä nʼäjtɨ qarrä omtɨltɨmpat. Nʼäjtɨ
mb  mačʼɨ-nɔːmtɨ-j-qopoː-tpačʼ-al-pa-tšoːqɨr-tɨčʼɔːt-ätɔːl-länʼäj-tɨqarräomtɨ-ltɨ-mpa-tnʼäj-tɨ
mp  mačʼɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qokpoː-tpačʼčʼɨ-ätɔːl-mpɨ-tɨšoːqɨr-tɨčʼɔːtɨ-ätɔːl-länʼanʼ-tɨkarräomtɨ-ltɨ-mpɨ-tɨnʼanʼ-tɨ
ge  ravine-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]firewood-PL.[NOM]chop-MOM-PST.NAR-3SG.Ostove.[NOM]-3SGset.fire-MOM-CVBbread.[NOM]-3SGto.the.firesit.down-TR-PST.NAR-3SG.O
gr  начальник.[NOM]яр-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]дрова-PL.[NOM]рубить-MOM-PST.NAR-3SG.Oпечь.[NOM]-3SGзажечь.огонь-MOM-CVBхлеб.[NOM]-3SGна.огоньсесть-TR-PST.NAR-3SG.O
mc  n-n:casen-n>adj-n-n:casen-n:num-n:casev-v>v-v:tense-v:pnn-n:case-n:possv-v>v-v>cvbn-n:case-n:possadvv-v>v-v:tense-v:pnn-n:case-
ps  nnnvncvbnadvvn
SeR  np:Possnp.h:Anp:Pnp:P0.3.h:Anp:Thadv:G0.3.h:Anp:Th
SyF  np.h:Snp:Ov:preds:tempnp:O0.3.h:S v:preds:temp
fr  Царь яра дров нарубил, печь затопил и хлеб в печь поставил.Как
fe  The spirit of the gorge chopped wood, heated the oven and put bread in the oven.As soon
fg  Der Zar der Schlucht hackte Holz, heizte den Ofen an und schob Brot in den Ofen.Sobald
ltr  Царь гор нарубил дров, затопил печь, поставил варить и хлеба испек.Когда
[87]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.146 (001.146)KNS_1966_Markincha_flk.147 (001.147)
st  омпо пила тура, ныны конна ин’’ыт.На няйты щиты матын’ыт тонтыпохынты, саиткурыса нык на хонтыт окошкахынты хос хай на ланькымотты.
stl  ompä pilä tūra, nӯnу konnä īŋуt.Na ńäjtу šittу mātуŋуt tө̄ntуpōqуntу, sajyt kūrуsä nįk na qontуt: okoškāqуntу qos qaj na lańkуmө:ttу.
ts  ompä pilä tuːra, nɨːnɨ konnä iːŋɨt. Na nʼäjtɨ šittɨ maːtɨŋɨt tɔːntɨpoːqɨntɨ, sajɨt kuːrɨsä nık na qontɨt: okoškaːqɨntɨ qos qaj na lanʼkɨmɔːttɨ.
tx  ompä pilä tuːra, nɨːnɨ konnä iːŋɨt. Na nʼäjtɨ šittɨ maːtɨŋɨt tɔːntɨpoːqɨntɨ, sajɨt kuːrɨsä nık
mb  ompäpi-lätuːranɨːnɨkonnäiː-ŋɨ-tnanʼäj-tɨšittɨmaːtɨ-ŋɨ-ttɔːntɨ-poː-qɨntɨsajɨ-tkuːrɨ-sänık
mp  ompäpi-lätuːrıːnɨːnɨkonnäiː-ŋɨ-tɨnanʼanʼ-tɨšittɨmaːtɨ-ŋɨ-tɨtɔːntɨ-poː-qɨntɨsajɨ-nkuːrɨ-sänık
ge  bread.[NOM]-3SGsoonripen-CVBbe.over.[3SG.S]thenout.of.the.firetake-CO-3SG.Othisbread.[NOM]-3SGevery.which.waycut-CO-3SG.Owide-tree-LOC.3SGeye-GENedge-INSTRso
gr  хлеб.[NOM]-3SGскоропоспеть-CVBзакончиться.[3SG.S]потомиз.огнявзять-CO-3SG.Oэтотхлеб.[NOM]-3SGв.разные.стороныотрезать-CO-3SG.Oширокий-дерево-LOC.3SGглаз-GENгрань-INSTRтак
mc  n:possadvv-v>cvbv-v:pnadvadvv-v:ins-v:pndemn-n:case-n:posspreverbv-v:ins-v:pnadj-n-n:case.possn-n:casen-n:caseadv
ps  advcvbvadvadvvdemnpreverbvnnnadv
SeR  0.3.h:Possadv:Timeadv:So0.3.h:A 0.3:Thnp:P 0.3.h:Poss0.3.h:Anp:Possnp:Ins
SyF  0.3.h:S v:pred 0.3:Onp:O0.3.h:S v:pred
fr  только хлеб испекся [букв. созревая завершился], тогда из печи его взял.Этот хлеб разрезал на столе, уголком глаза так увидел: в окне что-то мелькнуло.
fe  as the bread was baked, he took it out of the oven.He cut that bread on the table, out of the corner of his eye he saw something showing up in the window.
fg  das Brot gar war, nahm er es aus dem Ofen raus.Er zerschnitt diesen Brotlaib auf dem Tisch und aus den Augenwinkeln heraus sah er, dass etwas im Fenster erschien.
ltr  хлеб испекся, взял он.На стол поставил и стал резать, испекся ли, вдруг замечает, что в окне что-то мелькнуло.
[88]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.148 (001.148)
st  Сепылак эла кальтопкахын хос хай сайхымынты щеппык.
stl  Sēpylak ɛ̄lä kalʼtopkāqуn qos qaj sǟjqуmmуntу šēppуk.
ts  Seːpɨlak ɛːlä kalʼtopkaːqɨn qos qaj säːjqɨmmɨntɨ šeːppɨk.
tx  na qontɨt: okoškaːqɨntɨ qos qaj na lanʼkɨmɔːttɨ. Seːpɨlak ɛːlä kalʼtopkaːqɨn qos qaj säːjqɨmmɨntɨ šeːppɨk.
mb  naqo-ntɨ-tokoškaː-qɨntɨqosqajnalanʼkɨ-mɔːt-tɨseːpɨlakɛː-läkalʼtopkaː-qɨnqosqajsäːjqɨ-mmɨ-ntɨšeːppɨk
mp  naqo-ntɨ-tɨokoška-qɨntɨkosqajnalanʼkɨ-mɔːt-ntɨseːpɨlaŋɛː-läkalʼtopka-qɨnkosqajšälʼqɨ-mpɨ-ntɨšeːppɨk
ge  INFERsee-INFER-3SG.Owindow-LOC.3SGINDEF3what.[NOM]INFERshow.up-DRV-INFER.[3SG.S]enoughbe-CVBouter.entrance.room-LOCINDEF3what.[NOM]rustle-DUR-INFER.[3SG.S]slightly
gr  INFERувидеть-INFER-3SG.Oокно-LOC.3SGINDEF3что.[NOM]INFERмелькать-DRV-INFER.[3SG.S]достаточнобыть-CVBсени-LOCINDEF3что.[NOM]шуршать-DUR-INFER.[3SG.S]слегка
mc  ptclv-v:tense.mood-v:pnn-n:case.possclitinterrog-n:caseptclv-v>v-v:tense.mood-v:pnadvv-v>cvbn-n:caseclitinterrog-n:casev-v>v-v:mood-v:pnadv
ps  ptclvnclitinterrogptclvadvcvbnclitinterrogvadv
SeR  0.3.h:Enp:Lpro:Th0.3:Thnp:Lpro:A
SyF  0.3.h:S v:predpro:Sv:preds:temppro:Sv:pred
BOR  RUS:cultRUS?
fr  Через некоторое время в сенях что-то шуршит слегка.
fe  After a while something is silently rustling in the hallway.
fg  Nach einiger Zeit knirscht etwas leise in der Diele.
ltr  Некоторое время слышит, сенях какой-то шум.
[89]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.149 (001.149)KNS_1966_Markincha_flk.150 (001.150)
st  Мoтам ныльчий иммахота на нуктыла щеры олыты миты сыры.Этыколык тонтыпонты тула сахытхолам кыпыле котаяхынт утохынты орхылпыний.
stl  Mө̄tam nįlʼčyj imaqota na nüktуlä še:rу – olуtу mitу sуrу.Ә̄tуkө̄lуk tө̄ntуpontу tülä säqуtqolamna kуpуlʼō kotajāqуnty utōqуntу orqуlpуtyj.
ts  Mɔːtam nılʼčʼɨj imaqota na nüktɨlä šeːrɨ, olɨtɨ mitɨ sɨrɨ. Əːtɨkɔːlɨk tɔːntɨpontɨ tülä säqɨtqolamna kɨpɨlʼoː kotajaːqɨntɨ utiːqɨntɨ orqɨlpɨtɨj.
tx  Mɔːtam nılʼčʼɨj imaqota na nüktɨlä šeːrɨ, olɨtɨ mitɨ sɨrɨ. Əːtɨkɔːlɨk tɔːntɨpontɨ tülä säqɨtqolamna
mb  mɔːta-mnılʼčʼɨ-jimaqotananü-k-tɨ-läšeːr-ɨolɨ-tɨmitɨsɨrɨəːtɨ-kɔːlɨ-ktɔːntɨ-po-ntɨtü-läsäqɨ-t-q-olam-na
mp  mɔːta-mnılʼčʼɨ-lʼimaqotananüː-kkɨ-ntɨ-läšeːr-čʼɨolɨ-tɨmitɨsɨrɨəːtɨ-kɔːlɨ-ktɔːntɨ-poː-ntɨtü-läsaqɨ-t-qo-olam-ŋɨ
ge  door-ACCsuch-ADJZold.woman.[NOM]hereopen-HAB-IPFV-CVBcome.in-RFL.[3SG.S]head.[NOM]-3SGlikesnow.[NOM]word-CAR-ADVZwide-tree-ILLcome-CVBput.into-TR-INF-be.going.to-
gr  дверь-ACCтакой-ADJZстаруха.[NOM]вототкрыть-HAB-IPFV-CVBвойти-RFL.[3SG.S]голова.[NOM]-3SGсловноснег.[NOM]слово-CAR-ADVZширокий-дерево-ILLприйти-CVBзасунуть-TR-INF-собраться-
mc  n-n:casedem-n>adjn-n:caseptclv-v>v-v>v-v>cvbv-v>v-v:pnn-n:case-n:possconjn-n:casen-n>adj-adj>advadj-n-n:casev-v>cvbv-v>v-v:inf-v-v:ins-v:pn
ps  nadjnptclvvnconjnadvncvbv
SeR  np:Thnp.h:A0.3.h:Anp:Th 0.3.h:Possnp:G0.3.h:A0.3.h:A
SyF  s:tempnp.h:Ss:tempv:prednp:Sn:preds:temp0.3.h:S v:pred
fr  Дверь приоткрыв, такая старуха входит – ее голова как снег. Молча к столу подходит и начинает запихивать в свой махонький мешочек, который
fe  Having opened the door halfway, an old woman enters the room – her head as [white as] snow.She silently comes close to the table and starts stuffing [the bread] into a small bag, which
fg  Die Tür halb geöffnet tritt eine Alte ein, ihr Kopf ist [weiß] wie Schnee.Schweigend nähert sie sich dem Tisch und beginnt, das Brot in ein kleines Säckchen zu
ltr  Дверь открывает такая седая старуха и заходит в дом.В руках у нее маленький мешочек.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘сахытхолам’, ‘орхылпыний’; Helimsky –
[90]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.151 (001.151)
st  На котаяты, кутар няим сяхалтэнтынгыт.
stl  Na kotajatу [šittу näqуrį̄ntуlorуńńy], kuttar ńäjym säqaltɛntуŋуt.
ts  Na kotajatɨ [šittɨ näqɨrıːntɨlorɨnʼnʼɨ], kuttar nʼäjɨm säqaltɛntɨŋɨt.
tx  kɨpɨlʼoː kotajaːqɨntɨ utiːqɨntɨ orqɨlpɨtɨj. Na kotajatɨ šittɨ näqɨrıːntɨlorɨnʼnʼɨ, kuttar nʼäjɨm
mb  kɨpɨ-lʼoːkota-jaː-qɨntɨutiː-qɨntɨorqɨl-pɨ-tɨjnakota-ja-tɨšittɨnäqɨ-r-ıː-ntɨ-l-orɨ-nʼ-nʼɨkuttarnʼäj-ɨ-m
mp  kɨpa-lʼakota-ja-qɨntɨutɨ-qɨntɨorqɨl-mpɨ-ntɨlʼnakota-ja-tɨšittɨnäkä-r-ıː-ntɨ-lä-orɨ-š-ŋɨkuttarnʼanʼ-ɨ-m
ge  CO.[3SG.S]small-DIMsack-DIM-ILL.3SGhand-LOC.3SGcatch-DUR-PTCP.PRSthissack-DIM.[NOM]-3SGevery.which.waypull-FRQ-RFL.PFV-IPFV-CVB-force-VBLZ-CO.[3SG.S]howbread-EP-ACC
gr  CO.[3SG.S]маленький-DIMмешок-DIM-ILL.3SGрука-LOC.3SGсхватить-DUR-PTCP.PRSэтотмешок-DIM.[NOM]-3SGв.разные.сторонытянуть-FRQ-RFL.PFV-IPFV-CVB-сила-VBLZ-CO.[3SG.S]какхлеб-EP-ACC
mc  adj-n>nn-n>n-n:case.possn-n:case.possv-v>v-v>ptcpdemn-n>n-n:case-n:posspreverbv-v>v-v>v-v>v-v>cvb-n-n>v-v:ins-v:pnconjn-n:ins-n:case
ps  adjnnptcpdemnpreverbvconjn
SeR  np:G 0.3.h:Possnp:L 0.3.h:Possnp:P 0.3.h:Possnp:Th
SyF  s:relnp:Sv:preds:adv
fr  держит в руках.Тот ее мешочек [растягивается], когда она хлеб запихивает.
fe  she is holding in her arms.That bag is stretching while she is stuffing the bread into it.
fg  stecken, das sie in der Hand hält.Dieses Säckchen vergrößert sich, während sie das Brot hineinsteckt.
ltr  Без слов подходит к столу и запихивает в этот маленький мешочек.
nt  ‘säqуtqolamna’, ‘orqуlpуtyj’.[BrM:] The fragment [šittɨ näqɨrıːntɨlorɨnʼnʼɨ] was added by E.Helimski.
[91]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.152 (001.152)KNS_1966_Markincha_flk.153 (001.153)
st  Мачил лосы ола саиты мэрхы эса.Имахота мунтык сахалныт няим пона этыколык коимонны.
stl  Mačyl lōsу olä sajytу mərqу ɛsa.Imaqota muntуk säqalnуt ńäjym, ponä ə̄tуkө̄lуk kojjymө̄nnу.
ts  Mačʼɨl loːsɨ olä sajɨtɨ mərqɨ ɛsa. İmaqota muntɨk säqalnɨt nʼäjɨm, ponä əːtɨkɔːlɨk kojjɨmɔːnnɨ.
tx  säqaltɛntɨŋɨt. Mačʼɨl loːsɨ olä sajɨtɨ mərqɨ ɛsa. İmaqota muntɨk säqalnɨt nʼäjɨm, ponä əːtɨkɔːlɨk kojjɨmɔːnnɨ.
mb  säq-al-tɛntɨŋɨ-tmačʼɨ-lloːsɨoläsajɨ-tɨmərqɨɛsaimaqotamuntɨksäq-al-nɨ-tnʼäj-ɨ-mponäəːtɨ-kɔːlɨ-kkojjɨ-mɔːn-nɨ
mp  saqɨ-ätɔːl-ɛntɨ-tɨmačʼɨ-lʼloːsɨoläsajɨ-tɨwərqɨɛsɨimaqotamuntɨksaqɨ-ätɔːl-ŋɨ-tɨnʼanʼ-ɨ-mponäəːtɨ-kɔːlɨ-kkolʼlʼɨ-mɔːt-ŋɨ
ge  put.into-MOM-FUT-3SG.Oravine-ADJZdevil.[NOM]as.ifeye.[NOM]-3SGbigbecome.[3SG.S]old.woman.[NOM]allput.into-MOM-CO-3SG.Obread-EP-ACCoutwardsword-CAR-ADVZturn-DRV-CO.[3SG.S]
gr  засунуть-MOM-FUT-3SG.Oяр-ADJZчёрт.[NOM]будтоглаз.[NOM]-3SGбольшойстать.[3SG.S]старуха.[NOM]всёзасунуть-MOM-CO-3SG.Oхлеб-EP-ACCнаружуслово-CAR-ADVZповернуться-DRV-
mc  v-v>v-v:tense-v:pnn-n>adjn-n:caseptcln-n:case-n:possadjv-v:pnn-n:casequantv-v>v-v:ins-v:pnn-n:ins-n:caseadvn-n>adj-adj>advv-v>v-v:ins-v:pn
ps  vadjnptclnadjvnquantvnadvadvv
SeR  0.3.h:Anp:Possnp.h:Possnp:Thnp.h:Anp:Thadv:G0.3.h:A
SyF  np:Sadj:predcopnp.h:Sv:prednp:O0.3.h:S v:pred
fr  У духа яра аж глаза большие стали. Старуха все запихала [в мешочек], хлеб, к выходу молча повернулась.
fe  The spirit of the gorge was just wide-eyed.The old woman stuffed everything [into her small bag], bread, and silently turned back to the entrance.
fg  Der Schluchtgeist bekam nur große Augen.Die Alte steckte alles [in das Säckchen] und kehrte leise zum Eingang zurück.
ltr  У царя гор только глаза большие стали.Когда она все хлеб положила в мешочек, без слов поворачивается и идет к двери.
nt  
[92]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.154 (001.154)KNS_1966_Markincha_flk.155 (001.155)
st  Мачин лосы (омтыйхо) мотан окхын чем орхылныт имахотам.Имахота сукылта пикылла мачил лосым орхылныт щуктопомын ныны ноты мотын
stl  Mačyn lo:sу (ө̄mtуjqo) mө̄tan ө̄qqуn čəm orqуlnуt imaqotam.Imaqota sukуltä pīqуllä mačyl lōsуm orqуlnуt šuk tө̄pōmуn nӯnу nө̄tу mө̄tуn ӯlantу
ts  Mačʼɨn loːsɨ (ɔːmtɨjqo) mɔːtan ɔːqqɨn čʼəm orqɨlnɨt imaqotam. İmaqota sukɨltä piːqɨllä mačʼɨl loːsɨm orqɨlnɨt šuk tɔːpoːmɨn nɨːnɨ nɔːtɨ mɔːtɨn ɨːlantɨ
tx  Mačʼɨn loːsɨ (ɔːmtɨjqo) mɔːtan ɔːqqɨn čʼəm orqɨlnɨt imaqotam. İmaqota sukɨltä piːqɨllä mačʼɨl loːsɨm orqɨlnɨt
mb  mačʼɨ-nloːsɨɔːmtɨ-j-qomɔːta-nɔːq-qɨnčʼəmorqɨl-nɨ-timaqota-mimaqotasukɨltäpiːqɨl-lämačʼɨ-lloːsɨ-morqɨl-nɨ-t
mp  mačʼɨ-nloːsɨɔːmtɨ-lʼ-qokmɔːta-nɔːŋ-qɨnčʼamorqɨl-ŋɨ-tɨimaqota-mimaqotasukɨltäpiːqɨl-lämačʼɨ-lʼloːsɨ-morqɨl-ŋɨ-tɨ
ge  ravine-GENdevil.[NOM]horn-ADJZ-chief.[NOM]door-GENopening-LOChardlycatch-CO-3SG.Oold.woman-ACCold.woman.[NOM]backturn-CVBravine-ADJZdevil-ACCcatch-CO-
gr  CO.[3SG.S]яр-GENчёрт.[NOM]рог-ADJZ-начальник.[NOM]дверь-GENотверстие-LOCедвасхватить-CO-3SG.Oстаруха-ACCстаруха.[NOM]назадповернуться-CVBяр-ADJZчёрт-ACCсхватить-CO-
mc  n-n:casen-n:casen-n>adj-n-n:casen-n:casereln-n:caseconjv-v:ins-v:pnn-n:casen-n:caseadvv-v>cvbn-n>adjn-n:casev-v:ins-v:pn
ps  nnnnrelnptclvnnadvcvbadjnv
SeR  np:Possnp.h:Anp:Possnp:Lnp.h:Pnp.h:Aadv:G0.3.h:Anp.h:P
SyF  np.h:Sv:prednp.h:Onp.h:Ss:tempnp.h:Ov:pred
fr  Дух яра (царь) у двери схватил, было, старуху. А старуха, назад обернувшись, духа яра схватила за основание затылка и потом в
fe  The spirit of the gorge hardly seized the old woman at the door.But the old woman turned around, seized the spirit of the gorge by his nape and then she
fg  Der Schluchtgeist bekam sie gerade noch an der Tür zu packen.Aber die Alte, sich umdrehend, fasste den Schluchtgeist am Genick und stieß ihn auf den
ltr  Царь гор поймал старуху у двери.Старуха, долго не думая, берет царя гор за шиворот и давай стукать об пол.
nt  [BrM:] Unsure glossing of 'čʼoqqačʼčʼɛːŋɨt'.
[93]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.156 (001.156)KNS_1966_Markincha_flk.157 (001.157)
st   ыланты чокхаченыт.Имахота ныны хэнны.Тоннамы топымты кекыса укылныт коптанты.
stl  čoqqaččɛ̄ŋуt.Imaqota nӯnу qənnу.Tōnnamу topуmtу kekkуsä ǖqуlnуt koptantу.
ts  čʼoqqačʼčʼɛːŋɨt. İmaqota nɨːnɨ qənnɨ. Toːnnamɨ topɨmtɨ kekkɨsä üːqɨlnɨt koptantɨ.
tx  šuk tɔːpoːmɨn nɨːnɨ nɔːtɨ mɔːtɨn ɨːlantɨ čʼoqqačʼčʼɛːŋɨt. İmaqota nɨːnɨ qənnɨ. Toːnnamɨ topɨmtɨ kekkɨsä
mb  šuktɔːpoː-mɨnnɨːnɨnɔːtɨmɔːt-ɨ-nɨːla-ntɨčʼoqqa-čʼ-čʼ-ɛː-ŋɨ-timaqotanɨːnɨqən-nɨtoːnna-mɨtopɨ-m-tɨkekkɨsä
mp  šuktɔːpɨ-mɨnnɨːnɨnɔːtɨmɔːt-ɨ-nɨːlɨ-ntɨčʼoqqo-š-ntɨ-ɛː-ŋɨ-tɨimaqotanɨːnɨqən-ŋɨtoːnna-mɨtopɨ-m-tɨkekkɨsä
ge  3SG.Ohindhead.[NOM]bottom-PROLthenthenhouse-EP-GENbottom-ILL.ADVpoke-US-IPFV-PFV-CO-3SG.Oold.woman.[NOM]thenleave-CO.[3SG.S]that-something.[NOM]leg-ACC-3SGbarely
gr  3SG.Oзатылок.[NOM]основание-PROLпотомзатемдом-EP-GENниз-ILL.ADVтыкать-US-IPFV-PFV-CO-3SG.Oстаруха.[NOM]потомуйти-CO.[3SG.S]тот-нечто.[NOM]нога-ACC-3SGеле.еле
mc  n-n:casen-n:caseadvadvn-v:ins-n:casereln-adv:casev-v>v-v>v-v>v-v:ins-v:pnn-n:caseadvv-v:ins-v:pndem-n-n:casen-n:case-n:possadv
ps  nnadvadvnrelnvnadvvdemnadv
SeR  np:Pathadv:Timepp:G0.3.h:A 0.3.h:Thnp.h:Aadv:Timepro.h:Anp:Th 0.3.h:Poss
SyF  0.3.h:S v:pred 0.3.h:Onp.h:Sv:predpro.h:Snp:O
fr  пол его тычет. Старуха потом ушла.Тот ноги еле дотащил до кровати.
fe  pushed him down to the floor.Then the old woman went away.That one hardly carried his legs to the bed.
fg   Fußboden.Dann ging die Alte fort.Mit großer Mühe schleppte er seine Beine bis zum
ltr  Потом старуха поворачивается и уходит.Царь гор еле ноги дотащил до кровати.
nt  
[94]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.158 (001.158)
st  Ноты тэнырпа мачил лосы (омтыхо): Мат хай кэтэнтам омынэикха’ кэтэнтам мол хай имахота манноны няим питысыт?
stl  Nө̄tу tɛnуrpa mačyl lōsу (ө̄mtуjqo): «Mat qaj kətɛntam ө̄mуńēīqäŋ, kətɛntam mol qaj imaqota man nө̄nу ńäjym pītуsуt?
ts  Nɔːtɨ tɛnɨrpa mačʼɨl loːsɨ (ɔːmtɨjqo):“ Mat qaj kətɛntam ɔːmɨnʼeːiːqäŋ, kətɛntam mol qaj imaqota man nɔːnɨ nʼäjɨm piːtɨsɨt?
tx  üːqɨlnɨt koptantɨ. Nɔːtɨ tɛnɨrpa mačʼɨl loːsɨ (ɔːmtɨjqo):“ Mat qaj kətɛntam ɔːmɨnʼeːiːqäŋ, kətɛntam
mb  üː-qɨl-nɨ-tkopta-ntɨnɔːtɨtɛnɨ-r-pamačʼɨ-lloːsɨɔːmtɨ-j-qomatqajkət-ɛnta-mɔːmɨ-nʼeː-iː-qäŋkət-ɛnta-m
mp  üː-qɨl-ŋɨ-tɨkoptɨ-ntɨnɔːtɨtɛnɨ-r-mpɨmačʼɨ-lʼloːsɨɔːmtɨ-lʼ-qokmanqajkətɨ-ɛntɨ-mɔːmɨ-nʼeː-iː-qäkkətɨ-ɛntɨ-m
ge  drag-MULT-CO-3SG.Obed-ILLthenthink-FRQ-PST.NAR.[3SG.S]ravine-ADJZdevil.[NOM]horn-ADJZ-chief.[NOM]I.[NOM]what.[NOM]say-FUT-1SG.Oother-somebody-PL-ILL.1SGsay-FUT-
gr  тащить-MULT-CO-3SG.Oкровать-ILLзатемдумать-FRQ-PST.NAR.[3SG.S]яр-ADJZчёрт.[NOM]рог-ADJZ-начальник.[NOM]я.[NOM]что.[NOM]сказать-FUT-1SG.Oостальной-некто-PL-ILL.1SGсказать-FUT-
mc  v-v>v-v:ins-v:pnn-n:caseadvv-v>v-v:tense-v:pnn-n>adjn-n:casen-n>adj-n-n:casepersinterrog-n:casev-v:tense-v:pnadj-n-n:num-n:case.possv-v:tense-v:pn
ps  vnadvvadjnnpersinterrogvnv
SeR  np:Gadv:Timepro:Possnp.h:Epro.h:Apro:Thnp.h:R 0.1.h:Poss0.1.h:A
SyF  v:predv:prednp.h:Spro.h:Spro:Ov:pred0.1.h:S v:pred
fr  Потом думает дух яра (царь): “Я что скажу моим товарищам, скажу, мол, что старуха у меня хлеб отобрала?
fe  Then the spirit (the tsar) of the gorge thinks: “What should I say to my comrades, should I say that an old woman took away the bread from me?
fg   Bett.Dann denkt der Schluchtgeist: „Was sage ich meinen Kameraden, sage ich, dass die Alte mir das Brot weggenommen hat?
ltr  Как я скажу товарищам, почему, мол, хлеба не испек? Испек да какая-то старуха отобрала?
[95]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.159 (001.159)KNS_1966_Markincha_flk.160 (001.160)
st  Аща нылчик -ры аща э-а.Хумыитты чем ту-отын эмта хаим чанкы мэптаты мачин
stl  Aša, nįlʼčyj ürу aša ɛ̄ŋa».Qumītу čəm tüŋө̄tyn, ämtä qajym čǟŋkу mēptätу mačyn lōsу.
ts  Aša, nılʼčʼɨj ürɨ aša ɛːŋa”. Qumiːtɨ čʼəm tüŋɔːtɨn, ämtä qajɨm čʼäːŋkɨ meːptätɨ mačʼɨn
tx  mol qaj imaqota man nɔːnɨ nʼäjɨm piːtɨsɨt? Aša, nılʼčʼɨj ürɨ aša ɛːŋa”. Qumiːtɨ čʼəm tüŋɔːtɨn, ämtä
mb  molqajimaqotamannɔːnɨnʼäj-ɨ-mpiːtɨ-sɨ-tašanılʼčʼɨ-jürɨašaɛː-ŋaqum-iː-tɨčʼəmtü-ŋɔː-tɨnämtä
mp  molqajimaqotamannɔːnɨnʼanʼ-ɨ-mpiːtɨ-sɨ-tɨaššanılʼčʼɨ-lʼürɨaššaɛː-ŋɨqum-iː-tɨčʼamtü-ŋɨ-tɨtämtä
ge  1SG.Ohe.sayswhat.[NOM]old.woman.[NOM]I.[GEN]frombread-EP-ACCtake.away-PST-3SG.ONEGsuch-ADJZaffair.[NOM]NEGbe-CO.[3SG.S]human.being-PL.[NOM]-3SGonlycome-CO-3PLeven
gr  1SG.Oмолчто.[NOM]старуха.[NOM]я.[GEN]отхлеб-EP-ACCотобрать-PST-3SG.ONEGтакой-ADJZдело.[NOM]NEGбыть-CO.[3SG.S]человек-PL.[NOM]-3SGтолькоприйти-CO-3PLдаже
mc  ptclinterrog-n:casen-n:casepersppn-n:ins-n:casev-v:tense-v:pnptcldem-n>adjn-n:caseptclv-v:ins-v:pnn-n:num-n:case-n:possptclv-v:ins-v:pnptcl
ps  ptclinterrognpersppnvptcladjnptclnnptclvptcl
SeR  pro:Thnp.h:App:Sonp:Thnp:Thnp.h:A 0.3.h:Poss
SyF  s:complnp:Sv:prednp.h:Sv:pred
BOR  RUS:gram
fr  Нет, так не дело”.Его товарищи пришли, а ничего не сделал дух яра.
fe  No, no way”.His comrades came back home, and the spirit of the gorge
fg  Nein, so geht es nicht.“Seine Kameraden kamen zurück, und der Schluchtgeist hat
ltr  Нет, так не пойдет, – думает царь гор.
[96]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.161 (001.161)
st  лосы.Тат хаха няим чанкы мэптал? – сопынётын омынэитты.
stl  «Tat qǟqa ńäjym čǟŋkу mēptäl?» – sōppуńnө̄tуn ө̄mуńe:i:tу.
ts  loːsɨ. “Tat qäːqa nʼäjɨm čʼäːŋkɨ meːptäl”,– soːppɨnʼnɔːtɨn ɔːmɨnʼeːiːtɨ.
tx  qajɨm čʼäːŋkɨ meːptätɨ mačʼɨn loːsɨ. “Tat qäːqa nʼäjɨm čʼäːŋkɨ meːptäl”,– soːppɨnʼnɔːtɨn ɔːmɨnʼeːiːtɨ.
mb  qaj-ɨ-mčʼäːŋkɨmeː-ptä-tɨmačʼɨ-nloːsɨtanqäːqanʼäj-ɨ-mčʼäːŋkameː-ptä-lsoːppɨnʼ-nɔː-tɨnɔːmɨ-nʼeː-iː-tɨ
mp  qaj-ɨ-mčʼäːŋkɨmeː-ptäː-ptämačʼɨ-nloːsɨtanqajqonʼanʼ-ɨ-mčʼäːŋkɨmeː-ptäː-lɨsoqɨš-ŋɨ-tɨtɔːmɨ-nʼeː-iː-tɨ
ge  what-EP-ACCNEG.EX.[3SG.S]do-ACTN.[NOM]-3SGravine-GENdevil.[NOM]you.SG.[NOM]whybread-EP-ACCNEG.EX.[3SG.S]do-ACTN.[NOM]-2SGask-CO-3PLother-somebody-PL.[NOM]-3SG
gr  что-EP-ACCNEG.EX.[3SG.S]сделать-ACTN.[NOM]-3SGяр-GENчёрт.[NOM]ты.[NOM]почемухлеб-EP-ACCNEG.EX.[3SG.S]сделать-ACTN.[NOM]-2SGспросить-CO-3PLостальной-некто-PL.[NOM]-
mc  interrog-n:ins-n:casev-v:pnv-v>n-n:case-n:possn-n:casen-n:casepersinterrogn-n:ins-n:casev-v:pnv-v>n-n:case-n:possv-v:ins-v:pnadj-n-n:num-n:case-n:poss
ps  interrogvnnnpersinterrognvnvn
SeR  np:Thnp:Possnp.h:Apro.h:Anp:Pnp:Thnp.h:A 0.3.h:Poss
SyF  v:prednp:Sv:prednp:Sv:prednp.h:S
fr  “Ты почему хлеба не испек?” – спрашивают его товарищи.
fe  hadn’t done anything.“Why didn’t you bake bread?“ – his comrades ask.
fg  nichts gemacht.„Warum hast du kein Brot gebacken?“, fragten ihn seine Kameraden.
ltr  – Ты почему хлеба не испек? – спрашивают товарищи, когда они пришли.
[97]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.162 (001.162)
st  Я ман хуталысак, ай нунычисак талы челы натха чанкы мэптам няим, – томныт мачил лосы.Хай
stl  «Ja, man qǖtälуsak, aj nūnуčysak tälʼčēlу, natqa čǟŋkу mēptäm ńäjym», – tomnуt mačyl lōsу.Qaj
ts  “Ja, man qüːtälɨsak, aj nuːnɨčʼɨsak täːlɨ čʼeːlɨ, natqa čʼäːŋkɨ meːptäm nʼäjɨm”,– tomnɨt mačʼɨl loːsɨ. Qaj
tx  “Ja, man qüːtälɨsak, aj nuːnɨčʼɨsak täːlɨ čʼeːlɨ, natqa čʼäːŋkɨ meːptäm nʼäjɨm”,– tomnɨt mačʼɨl loːsɨ. Qaj
mb  jamanqüːt-älɨ-sa-kajnuːnɨčʼɨ-sa-ktäːlɨčʼeːlɨna-tqačʼäːŋkɨmeː-ptä-mnʼäj-ɨ-mtom-nɨ-tmačʼɨ-lloːsɨqaj
mp  jamanqüːtɨ-alɨ-sɨ-kajnuːnɨčʼɨ-sɨ-ktäːlɨčʼeːlɨna-tqočʼäːŋkɨmeː-ptäː-mɨnʼanʼ-ɨ-mtom-ŋɨ-tɨmačʼɨ-lʼloːsɨqaj
ge  wellI.[NOM]be.ill-RFL-PST-1SG.Sandget.tired-PST-1SG.Syesterdayday.[NOM]this-TRLNEG.EX.[3SG.S]do-ACTN.[NOM]-1SGbread-EP-ACCsay-CO-3SG.Oravine-ADJZdevil.[NOM]what.[NOM]
gr  3SGнуя.[NOM]болеть-RFL-PST-1SG.Sиустать-PST-1SG.Sвчерадень.[NOM]этот-TRLNEG.EX.[3SG.S]сделать-ACTN.[NOM]-1SGхлеб-EP-ACCсказать-CO-3SG.Oяр-ADJZчёрт.[NOM]что.[NOM]
mc  ptclpersv-v>v-v:tense-v:pnconjv-v:tense-v:pnadvn-n:casedem-n:casev-v:pnv-v>n-n:case-n:possn-n:ins-n:casev-v:ins-v:pnn-n>adjn-n:caseinterrog-n:case
ps  ptclpersvconjvadvnconjvnnvadjninterrog
SeR  pro.h:P0.1.h:Enp:Timenp:Th 0.1.h:Anp:Pnp:Possnp.h:Apro:P
SyF  pro.h:Sv:pred0.1.h:S v:predv:prednp:Sv:prednp.h:Spro:O
fr  “Ну, я приболел, и устал вчера, поэтому не испек хлеб”, – сказал царь гор.Что
fe  “Well, I got sick and I was tired yesterday, that’s why I didn’t bake any bread”, the tsar of the gorge said.What should
fg  "Nun ja, ich bin krank geworden und war müde gestern, deswegen habe ich kein Brot gebacken“, sagte der Zar der Schlucht.Was sollen sie
ltr  – Я маленько приболел, да устал вчера сильно, – говорит царь гор.Что поделают
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘талы челы’, Helimsky – ‘tälʼčēlу’, INEL – ‘täːlɨ čʼeːlɨ’.
[98]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.163 (001.163)KNS_1966_Markincha_flk.164 (001.164)
st  мэтынтотын олха хоннымпотын хумыйты.Талы мэщила олха амырпотын ныны ай сурыйя хенпотын.Няим мэха хечимпотын
stl  mētуntө̄tyn, olqa qonnуmpө̄tyn qumitу.Tǟlу məšylä olqa amуrpө̄tyn, nӯnу aj sūrуjjä qənpө̄tyn.Ńäjym mēqa
ts  meːtɨntɔːtɨn, olqa qonnɨmpɔːtɨn qumiːtɨ. Täːlɨ məšɨlä olqa amɨrpɔːtɨn, nɨːnɨ aj suːrɨjjä qənpɔːtɨn. Nʼäjɨm meːqa
tx  meːtɨntɔːtɨn, olqa qonnɨmpɔːtɨn qumiːtɨ. Täːlɨ məšɨlä olqa amɨrpɔːtɨn, nɨːnɨ aj suːrɨjjä qənpɔːtɨn. Nʼäjɨm meːqa
mb  meː-tɨ-ntɔː-tɨnolqaqonnɨ-mpɔː-tɨnqum-iː-tɨtäːlɨməšɨ-läolqaam-ɨ-r-pɔː-tɨnnɨːnɨajsuːrɨj-jäqən-pɔː-tɨnnʼäj-ɨ-mmeː-qa
mp  meː-tɨ-ntɨ-tɨtolqaqontɨ-mpɨ-tɨtqum-iː-tɨtäːlɨwəšɨ-läolqaam-ɨ-r-mpɨ-tɨtnɨːnɨajsuːrɨš-läqən-mpɨ-tɨtnʼanʼ-ɨ-mmeː-qo
ge  do-TR-IPFV-3PLsimplysleep-PST.NAR-3PLhuman.being-PL.[NOM]-3SGtomorrowstand.up-CVBsimplyeat-EP-FRQ-PST.NAR-3PLthenandhunt-CVBleave-PST.NAR-3PLbread-EP-ACCdo-INF
gr  сделать-TR-IPFV-3PLпросто.такспать-PST.NAR-3PLчеловек-PL.[NOM]-3SGзавтравстать-CVBпросто.таксъесть-EP-FRQ-PST.NAR-3PLпотомиохотиться-CVBуйти-PST.NAR-3PLхлеб-EP-ACCсделать-
mc  v-v>v-v>v-v:pnadvv-v:tense-v:pnn-n:num-n:case-n:possadvv-v>cvbadvv-v:ins-v>v-v:tense-v:pnadvconjv-v>cvbv-v:tense-v:pnn-n:ins-n:casev-v:inf
ps  vadvvnadvcvbadvvadvconjcvbvnv
SeR  0.3.h:Anp.h:A adv:Time0.3.h:A0.3.h:Aadv:Time0.3.h:A0.3.h:Anp:P0.3.h:A
SyF  0.3.h:S v:predv:prednp.h:Ss:temp0.3.h:S v:preds:purp0.3.h:S v:preds:purp
fr  поделают, просто [без хлеба] легли спать его товарищи.Наутро встав просто [без хлеба] поели, потом опять охотиться пошли. Хлеб печь оставили
fe  they do, they just went sleeping [without bread].In the morning they got up and just ate [without bread], and then they went hunting again.They left the spirit of the
fg   machen, seine Kameraden gingen so schlafen.Am Morgen standen sie auf, aßen einfach so und gingen wieder auf die Jagd.Sie ließen den Waldgeist
ltr   товарищи. В сухомятку поели, что было, да спать. Утром тоже без хлеба покушали, и опять пошли на охоту. На этот раз остался
[99]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.165 (001.165)KNS_1966_Markincha_flk.166 (001.166)KNS_1966_Markincha_flk.167 (001.167)
st   сакхыл лосым (сакхын омтыйхо).Ай нылчий -ры.Ай имахота сакхын лосын ноны то питымпат.
stl  qə̄čympө̄tyn säqqуm lōsуm (säqqуn ө̄mtуjqo).Aj nįlʼčyj ürу.Aj imaqota säqqуn lōsуn nө̄nу tō pītуmpat.
ts  qəːčʼɨmpɔːtɨn säqqɨm loːsɨm (säqqɨn ɔːmtɨjqo). Aj nılʼčʼɨj ürɨ. Aj imaqota säqqɨn loːsɨn nɔːnɨ toː piːtɨmpat.
tx  qəːčʼɨmpɔːtɨn säqqɨm loːsɨm (säqqɨn ɔːmtɨjqo). Aj nılʼčʼɨj ürɨ. Aj imaqota säqqɨn loːsɨn nɔːnɨ toː
mb  qəːčʼɨ-mpɔː-tɨnsäqqɨ-mloːsɨ-msäqqɨ-nɔːmtɨ-j-qoajnılʼčʼɨ-jürɨajimaqotasäqqɨ-nloːsɨ-nnɔːnɨtoːpiːtɨ-mpa-t
mp  qəːčʼɨ-mpɨ-tɨtsäqqɨ-mloːsɨ-msäqqɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qokajnılʼčʼɨ-lʼürɨajimaqotasäqqɨ-nloːsɨ-nnɔːnɨtoːpiːtɨ-mpɨ-tɨ
ge  leave-PST.NAR-3PLthick.forest-ACCdevil-ACCthick.forest-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]againsuch-ADJZaffair.[NOM]againold.woman.[NOM]thick.forest-GENdevil-GENfromawaytake.away-
gr  INFоставить-PST.NAR-3PLгустой.лес-ACCчёрт-ACCгустой.лес-GENрог-ADJZ-начальник.[NOM]опятьтакой-ADJZдело.[NOM]опятьстаруха.[NOM]густой.лес-GENчёрт-GENотпрочьотобрать-
mc  v-v:tense-v:pnn-n:casen-n:casen-n:casen-n>adj-n-n:caseadvdem-n>adjn-n:caseadvn-n:casen-n:casen-n:casepppreverbv-v:tense-
ps  vnnnadjadvadjnadvnnnppnv
SeR  0.3.h:Anp.h:Thnp:Thnp.h:Anp:Posspp:So0.3:Th
SyF  0.3.h:S v:prednp.h:Onp:Snp.h:Sv:pred 0.3:O
fr  духа тайги (царь тайги).Опять такая история. Опять старуха у царя тайги отобрала.
fe   woods (the tsar of the woods) to bake bread.The same story again (happened to him).The old woman again took the bread away from the tsar of the woods.
fg   zurück, um Brot zu backen.Und wieder passierte die gleiche Geschichte.Wieder nahm die Alte dem Zaren des Waldes das Brot weg.
ltr  царь тайги.Опять такое дело повторилось.Старуха опять отобрала испеченный хлеб у царя тайги.
[100]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.168 (001.168)
st  Хумыиты тула чем сохынчотын ай мол хаха няим чанкы мэнтал тоннамы (сакхын омтыйхо) мол нунычисак, да олап чусынты.
stl  Qumītу tülä čəm soqуńčө:tyn aj mol qǟqa ńäjym čǟŋkу mēntal, tōnnamу (säqqуn ө̄mtуjqo) mol nūnуčysak da olap čüsуntу.
ts  Qumiːtɨ tülä čʼəm soqɨnʼčʼɔːtɨn aj mol qäːqa nʼäjɨm čʼäːŋkɨ meːntal, toːnnamɨ (säqqɨn ɔːmtɨjqo) mol nuːnɨčʼɨsak da olap čʼüsɨntɨ.
tx  piːtɨmpat. Qumiːtɨ tülä čʼəm soqɨnʼčʼɔːtɨn aj mol qäːqa nʼäjɨm čʼäːŋkɨ meːntal, toːnnamɨ (säqqɨn ɔːmtɨjqo)
mb  qum-iː-tɨtü-läčʼəmsoqɨnʼ-čʼɔː-tɨnajmolqäːqanʼäj-ɨ-mčʼäːŋkɨmeː-nta-ltoːnna-mɨsäqqɨ-nɔːmtɨ-j-qo
mp  qum-iː-tɨtü-läčʼamsoqɨš-ntɨ-tɨtajmolqajqonʼanʼ-ɨ-mčʼäːŋkɨmeː-ntɨ-ltoːnna-mɨsäqqɨ-nɔːmtɨ-lʼ-qok
ge  PST.NAR-3SG.Ohuman.being-PL.[NOM]-3SGcome-CVBonlyask-IPFV-3PLagainhe.sayswhybread-EP-ACCNEGdo-INFER-2SG.Othat-something.[NOM]thick.forest-GENhorn-ADJZ-chief.[NOM]
gr  PST.NAR-3SG.Oчеловек-PL.[NOM]-3SGприйти-CVBтолькоспросить-IPFV-3PLопятьмолпочемухлеб-EP-ACCNEGсделать-INFER-2SG.Oтот-нечто.[NOM]густой.лес-GENрог-ADJZ-
mc  v:pnn-n:num-n:case-n:possv-v>cvbptclv-v>v-v:pnadvptclinterrogn-n:ins-n:caseptclv-v:tense.mood-v:pndem-n-n:casen-n:casen-n>adj-n-n:case
ps  ncvbptclvadvptclinterrognptclvdemnn
SeR  np.h:A 0.3.h:Poss0.3.h:Anp:P0.2.h:A
SyF  np.h:Ss:tempv:prednp:O0.2.h:S v:pred
BOR  RUS:gram
fr  Его товарищи пришли и спрашивают опять, мол, почему хлеба не испек, а тот (царь тайги), мол, устал да голова болит.
fe  His comrades came back and they ask again, why he hadn’t baked bread, and that one (the tsar of the woods) answered that he was tired and has a headache.
fg  Seine Kameraden kehrten zurück und fragen ihn wieder, warum er kein Brot gebacken hat, und der Zar des Waldes antwortet, er sei müde und ihm tue der Kopf weh.
ltr  Царь тайги отговорился, что, мол, голова болит, да устал.
[101]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.169 (001.169)KNS_1966_Markincha_flk.170 (001.170)
st  Амыколык ай хоннымпотын.Харын мэщила олха амырпотын.
stl  Amуkө̄lуk aj qonnуmpө̄tyn.Qarуn məšylä olqa amуrpө:tyn.
ts  Amɨkɔːlɨk aj qonnɨmpɔːtɨn. Qarɨn məšɨlä olqa amɨrpɔːtɨn.
tx  mol nuːnɨčʼɨsak da olap čʼüsɨntɨ. Amɨkɔːlɨk aj qonnɨmpɔːtɨn. Qarɨn məšɨlä olqa amɨrpɔːtɨn.
mb  molnuːnɨčʼɨ-sa-kdaola-pčʼüsɨ-ntɨamɨ-kɔːlɨ-kajqonnɨ-mpɔː-tɨnqarɨ-nməšɨ-läolqaam-ɨ-r-pɔː-tɨn
mp  molnuːnɨčʼɨ-sɨ-kdaolɨ-mɨčʼüšɨ-ntɨamɨ-kɔːlɨ-kajqontɨ-mpɨ-tɨtqarɨ-nwəšɨ-läolqaam-ɨ-r-mpɨ-tɨt
ge  he.saysget.tired-PST-1SG.Sandhead.[NOM]-1SGhurt-INFER.[3SG.S]food-CAR-ADVZagainsleep-PST.NAR-3PLmorning-LOC.ADVstand.up-CVBsimplyeat-EP-FRQ-PST.NAR-3PL
gr  начальник.[NOM]молустать-PST-1SG.Sдаголова.[NOM]-1SGболеть-INFER.[3SG.S]еда-CAR-ADVZопятьспать-PST.NAR-3PLутро-LOC.ADVвстать-CVBпросто.таксъесть-EP-FRQ-PST.NAR-3PL
mc  ptclv-v:tense-v:pnconjn-n:case-n:possv-v:tense.mood-v:pnn-n>adj-adj>advadvv-v:tense-v:pnn-n>advv-v>cvbadvv-v:ins-v>v-v:tense-v:pn
ps  ptclvconjnvadvadvvadvcvbadvv
SeR  0.1.h:Enp:P 0.1.h:Poss0.3.h:Aadv:Time0.3.h:A0.3.h:A
SyF  0.1.h:S v:prednp:Sv:pred0.3.h:S v:preds:temp0.3.h:S v:pred
BOR  RUS:gramRUS:gram
fr  Голодными опять легли спать.Утром вставши просто [без хлеба] поели.
fe  They went sleeping [being] again hungry.In the morning they got up and just ate [without bread].
fg  Hungrig gingen sie wieder schlafen.Am Morgen standen sie auf und aßen einfach so.
ltr  Товарищам пришлось лечь спать не евши.Утром опять ушли на охоту, не евши.
[102]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.171 (001.171)KNS_1966_Markincha_flk.172 (001.172)KNS_1966_Markincha_flk.173
st  Няим мэха хечимпотын тон лосым.Тэпынноны ай на имахота питымпат мэпий няйты.Ай ныльчий -ры эсымынты
stl  Ńäjym mēqa qə̄čympө̄tyn tōn lōsуm.Təpуn nө̄nу aj na imaqota pītуmpat mēpyj ńäjtу.Aj nįlʼčyj ürу ɛsуmmуntу kuttar
ts  Nʼäjɨm meːqa qəːčʼɨmpɔːtɨn toːn loːsɨm. Təpɨn nɔːnɨ aj na imaqota piːtɨmpat meːpɨj nʼäjtɨ. Aj nılʼčʼɨj ürɨ ɛsɨmmɨntɨ kuttar
tx  Nʼäjɨm meːqa qəːčʼɨmpɔːtɨn toːn loːsɨm. Təpɨn nɔːnɨ aj na imaqota piːtɨmpat meːpɨj nʼäjtɨ. Aj nılʼčʼɨj ürɨ
mb  nʼäj-ɨ-mmeː-qaqəːčʼɨ-mpɔː-tɨntoː-nloːsɨ-mtəp-ɨ-nnɔːnɨajnaimaqotapiːtɨ-mpa-tmeː-pɨjnʼäj-tɨajnılʼčʼɨ-jürɨ
mp  nʼanʼ-ɨ-mmeː-qoqəːčʼɨ-mpɨ-tɨttoː-nloːsɨ-mtəp-ɨ-nnɔːnɨajnaimaqotapiːtɨ-mpɨ-tɨmeː-mpɨlʼnʼanʼ-tɨajnılʼčʼɨ-lʼürɨ
ge  bread-EP-ACCdo-INFleave-PST.NAR-3PLlake-GENdevil-ACC(s)he-EP-GENfromagainthisold.woman.[NOM]take.away-PST.NAR-3SG.Odo-PTCP.PSTbread.[NOM]-3SGagainsuch-ADJZaffair.[NOM]
gr  хлеб-EP-ACCсделать-INFоставить-PST.NAR-3PLозеро-GENчёрт-ACCон(а)-EP-GENотопятьэтотстаруха.[NOM]отобрать-PST.NAR-3SG.Oсделать-PTCP.PSTхлеб.[NOM]-3SGопятьтакой-ADJZдело.[NOM]
mc  n-n:ins-n:casev-v:infv-v:tense-v:pnn-n:casen-n:casepers-v:ins-n:caseppadvdemn-n:casev-v:tense-v:pnv-v>ptcpn-n:case-n:possadvdem-n>adjn-n:case
ps  nvvnnpersppadvdemnvptcpnadvadjn
SeR  np:P0.3.h:A0.3.h:Anp:Possnp.h:Thpp:Sonp.h:Anp:Th np:Th
SyF  s:purp0.3.h:S v:prednp.h:Onp.h:Sv:prednp:Onp:S
fr  Печь хлеб оставили духа озера. У него опять эта старуха отобрала испеченный хлеб.Опять такая история
fe  They left the spirit of the lake to bake bread.The old woman took the baked bread away also from him.The same thing happened as
fg  Brot backen ließen sie (jetzt) den Seegeist.Auch ihm nahm die Alte wieder das frischgebackene Brot weg.Wieder passierte dieselbe
ltr  Оставили печь хлеб царя озер.У него опять такая история,
[103]
ref  (001.173)KNS_1966_Markincha_flk.174 (001.174)
st  кутар мачин лосыса ай сакхын лосыса.Нот хай метынтал тэтымталый челы халымпа Маркынча.
stl   mačyn lōsуsä aj säqqуn lōsуsä.Nө̄t qaj mētуntal, tɛ̄ttуmtälуj čēlу qalуmpa Markуńča.
ts  mačʼɨn loːsɨsä aj säqqɨn loːsɨsä. Nɔːt qaj meːtɨntal, tɛːttɨmtälɨj čʼeːlɨ qalɨmpa Markɨnʼčʼa.
tx  ɛsɨmmɨntɨ kuttar mačʼɨn loːsɨsä aj säqqɨn loːsɨsä. Nɔːt qaj meːtɨntal, tɛːttɨmtälɨj čʼeːlɨ qalɨmpa
mb  ɛsɨ-mmɨ-ntɨkuttarmačʼɨ-nloːsɨ-säajsäqqɨ-nloːsɨ-sänɔːtqajmeː-tɨ-nta-ltɛːttɨ-mtäl-ɨ-jčʼeːlɨqalɨ-mpa
mp  ɛsɨ-mpɨ-ntɨkuttarmačʼɨ-nloːsɨ-säajsäqqɨ-nloːsɨ-sänɔːtɨqajmeː-tɨ-ntɨ-ltɛːttɨ-mtäl-ɨ-lʼčʼeːlɨqalɨ-mpɨ
ge  become-PST.NAR-INFER.[3SG.S]howravine-GENdevil-COMandthick.forest-GENdevil-COMthenwhat.[NOM]do-TR-IPFV-2SG.Ofour-ORD-EP-ADJZday.[NOM]stay-PST.NAR.[3SG.S]
gr  стать-PST.NAR-INFER.[3SG.S]какяр-GENчёрт-COMигустой.лес-GENчёрт-COMзатемчто.[NOM]сделать-TR-IPFV-2SG.Oчетыре-ORD-EP-ADJZдень.[NOM]остаться-PST.NAR.[3SG.S]
mc  v-v:tense-v:mood-v:pnconjn-n:casen-n:caseconjn-n:casen-n:caseadvinterrog-n:casev-v>v-v>v-v:pnnum-num>adj-n:ins-adj>adjn-n:casev-v:tense-v:pnnprop-
ps  vconjnnconjnnadvinterrogvadjnvnprop
SeR  np:Possnp:Comnp:Possnp:Comadv:Timepro:P0.2.h:Anp:Timenp.h:Th
SyF  v:predpro:O0.2.h:S v:predv:prednp.h:S
fr  приключилась, как с духом яра и с духом тайги.Теперь что поделаешь, на четвертый день остался Маркынча.
fe  with the spirit of the gorge and the spirit of the woods.What should they do, on the fourth day Markyncha stayed.
fg  Geschichte wie mit dem Schluchtgeist und dem Waldgeist.Was sollen sie tun, am vierten Tag blieb Markintscha zurück.
ltr  как у предыдущих. На четвертый день остался печь хлеб Маркынча.
[104]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.175 (001.175)
st  Тум чолаталла няим харра омтылтымпат ныны ноты эты-ыт кущан пинта няйты.Конна ила щиты маты-
stl  Tüm čө̄tälallä ńäjym qarrä omtуltуmpat nӯnу nө̄tу ətуŋуt kuššan pinta ńäjtу.Konnä īlä šittу mātуŋуt
ts  Tüm čʼɔːtälɔ̄llä nʼäjɨm qarrä omtɨltɨmpat nɨːnɨ nɔːtɨ ətɨŋɨt kuššan pinta nʼäjtɨ. Konnä iːlä šittɨ maːtɨŋɨt
tx  Markɨnʼčʼa. Tüm čʼɔːtälɔ̄llä nʼäjɨm qarrä omtɨltɨmpat nɨːnɨ nɔːtɨ ətɨŋɨt kuššan pinta nʼäjtɨ. Konnä iːlä
mb  Markɨnʼčʼatü-mčʼɔːt-älɔ̄l-länʼäj-ɨ-mqarräomtɨ-ltɨ-mpa-tnɨːnɨnɔːtɨətɨ-ŋɨ-tkuššanpi-ntanʼäj-tɨkonnäiː-lä
mp  Markɨnʼčʼatü-mčʼɔːtɨ-äl-länʼanʼ-ɨ-mkarräomtɨ-ltɨ-mpɨ-tɨnɨːnɨnɔːtɨətɨ-ŋɨ-tɨkuššanpi-ɛntɨnʼanʼ-tɨkonnäiː-lä
ge  Markyncha.[NOM]fire-ACCset.fire-MULT-CVBbread-EP-ACCto.the.firesit.down-TR-PST.NAR-3SG.Othenthenwait-CO-3SG.Owhenripen-FUT.[3SG.S]bread.[NOM]-3SGout.of.the.firetake-CVB
gr  Маркынча.[NOM]огонь-ACCзажечь.огонь-MULT-CVBхлеб-EP-ACCна.огоньсесть-TR-PST.NAR-3SG.Oпотомзатемподождать-CO-3SG.Oкогдапоспеть-FUT.[3SG.S]хлеб.[NOM]-3SGиз.огнявзять-
mc  n:casen-n:casev-v>v-v>cvbn-n:ins-n:caseadvv-v>v-v:tense-v:pnadvadvv-v:ins-v:pninterrogv-v:tense-v:pnn-n:case-n:possadvv-v>cvb
ps  ncvbnadvvadvadvvinterrogvnadvcvb
SeR  np:P0.3.h:Anp:Thadv:G0.3.h:Aadv:Time0.3.h:Anp:P 0.3.h:Possadv:So0.3.h:A
SyF  s:tempnp:O0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:preds:compls:temp
fr  Огонь разжег и хлеб в печь поставил, и потом ждет, когда поспеет хлеб.Из печи достал и
fe  He lit a fire, and put the bread into the oven, and he is waiting for the bread to be baked.He took [the bread] out
fg  Er machte Feuer und schob das Brot in den Ofen und wartet darauf, dass das Brot ausgebacken ist.Er nahm das Brot aus
ltr  Маркынча истопил печь, поставил хлеб и стал ждать, когда поспеет.Когда хлеб испекся,
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘чолаталла’, Helimsky – ‘čө̄tälallä’, INEL – ‘čʼɔːtälɔ̄llä’.
[105]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.176 (001.176)
st  ыт мол хай пимпа хай чанкы саинты курохын окошкахынты хос хай ланькымоты.
stl  mol qaj pimpa qaj čǟŋkу, sajyntу kūrōqуn okoškāqуntу qos qaj lańkуmө̄ttу.
ts  mol qaj pimpa qaj čʼäːŋkɨ, sajɨntɨ kuːroːqɨn okoškaːqɨntɨ qos qaj lanʼkɨmɔːttɨ.
tx  šittɨ maːtɨŋɨt mol qaj pimpa qaj čʼäːŋkɨ, sajɨntɨ kuːroːqɨn okoškaːqɨntɨ qos qaj lanʼkɨmɔːttɨ.
mb  šittɨmaːtɨ-ŋɨ-tmolqajpi-mpaqajčʼäːŋkɨsajɨ-n-tɨkuːroː-qɨnokoškaː-qɨntɨqosqajlanʼkɨ-mɔːt-tɨ
mp  šittɨmaːtɨ-ŋɨ-tɨmolqajpi-mpɨqajčʼäːŋkɨsajɨ-n-tɨkuːrɨ-qɨnokoška-qɨntɨkosqajlanʼkɨ-mɔːt-ntɨ
ge  every.which.waycut-CO-3SG.Ohe.sayswhat.[NOM]ripen-PST.NAR.[3SG.S]what.[NOM]NEGeye-GEN-3SGedge-LOCwindow-LOC.3SGINDEF3what.[NOM]show.up-DRV-INFER.[3SG.S]
gr  CVBв.разные.стороныотрезать-CO-3SG.Oмолчто.[NOM]поспеть-PST.NAR.[3SG.S]что.[NOM]NEGглаз-GEN-3SGгрань-LOCокно-LOC.3SGINDEF3что.[NOM]мелькать-DRV-INFER.[3SG.S]
mc  preverbv-v:ins-v:pnptclinterrog-n:casev-v:tense-v:pninterrog-n:caseptcln-n:case-n:possn-n:casen-n:case.possclitinterrog-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pn
ps  preverbvptclinterrogvinterrogptclnnnclitinterrogv
SeR  0.3.h:A 0.3:Pnp:Poss 0.3.h:Possnp:Lnp:Lpro:Th
SyF  0.3.h:S v:pred 0.3:Opro:Sv:predpro:Sv:pred
BOR  RUS:gramRUS:cult
fr  разрезал, мол испекся ли или нет, в уголке его глаза в окне что-то мелькнуло.
fe  of the oven and cut it to check whether it was ready, when he out of the corner of his eye saw something flitting in the window.
fg  dem Ofen und zerschnitt es, um zu prüfen, ob es ausgebacken ist oder nicht, und in seinen Augenwinkeln erschien etwas im Fenster.
ltr  Маркынча вытащил его и стал резать на проверку, замечает, что окне что-то мелькнуло.
[106]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.177 (001.177)
st  Укон никна унтычит кальтопкахынты хос хай сайхымынты, пун сепылак эла ныльчий имахота на щеры олыты миты сыры, утохынты кыпэ котая орхылпынтыт.
stl  Ukōn nįk na üntуččyt – kalʼtopkāqуntу qos qaj sajqуmmуntу, pūn sēpуlak ɛ̄lä nįlʼčyj imaqota na šērу – olуtу mitу sуrу, utōqуntу kуpə̄ kotaja orqуlpуntуt.
ts  Ukoːn nık na üntɨčʼčʼɨt, kalʼtopkaːqɨntɨ qos qaj sajqɨmmɨntɨ, puːn seːpɨlak ɛːlä nılʼčʼɨj imaqota na šeːrɨ, olɨtɨ mitɨ sɨrɨ, utiːqɨntɨ kɨpəː kotaja orqɨlpɨntɨt.
tx  Ukoːn nık na üntɨčʼčʼɨt, kalʼtopkaːqɨntɨ qos qaj sajqɨmmɨntɨ, puːn seːpɨlak ɛːlä nılʼčʼɨj imaqota na šeːrɨ,
mb  ukoːnnıknaüntɨ-čʼ-čʼɨ-tkalʼtopkaː-qɨntɨqosqajsajqɨ-mmɨ-ntɨpuːnseːpɨlakɛː-länılʼčʼɨ-jimaqotanašeːr-ɨ
mp  ukoːnnıknaüntɨ-š-ntɨ-tɨkalʼtopka-qɨntɨkosqajšälʼqɨ-mpɨ-ntɨpuːnseːpɨlaŋɛː-länılʼčʼɨ-lʼimaqotanašeːr-čʼɨ
ge  earliersoINFERbe.heard-US-INFER-3SG.Oouter.entrance.room-LOC.3SGINDEF3what.[NOM]rustle-DUR-INFER.[3SG.S]thenenoughbe-CVBsuch-ADJZold.woman.[NOM]INFERcome.in-
gr  раньшетакINFERслышаться-US-INFER-3SG.Oсени-LOC.3SGINDEF3что.[NOM]шуршать-DUR-INFER.[3SG.S]потомдостаточнобыть-CVBтакой-ADJZстаруха.[NOM]INFERвойти-
mc  advadvptclv-v>v-v:tense.mood-v:pnn-n:case.possclitinterrog-n:casev-v>v-v:mood-v:pnadvadvv-v>cvbdem-n>adjn-n:caseptclv-v>v-v:pn
ps  advadvptclvnclitinterrogvadvadvcvbadjnptclv
SeR  adv:Time0.3.h:Enp:Lpro:Aadv:Timenp.h:A
SyF  0.3.h:S v:predpro:Sv:preds:tempnp.h:Sv:pred
BOR  RUS?
fr  Вначале так услышал – в сенях у него что-то шуршит, потом через некоторое время такая старуха входит – ее голова как снег, в руках махонький мешочек держит.
fe  At the beginning he heard something rustling in the hallway, after a while an old woman enters the room – her head is [as white] as snow, and in her hands she is holding a small bag.
fg  Zuerst hörte er, dass jemand in der Diele knirscht, dann nach einiger Zeit tritt eine Alte ein, ihr Kopf ist wie Schnee, in den Händen hält sie ein kleines Säckchen.
ltr  Потом дверь открывается, заходит старуха, сама седая, седая.
[107]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.178 (001.178)
st  Этыколык няим на котаяхынты на сяхытхоламтыт.
stl  Ә̄tуkө̄lуk ńäjym na kotajāqуntу na säqуtqolamtуt.
ts  Əːtɨkɔːlɨk nʼäjɨm na kotajaːqɨntɨ na säqɨtqolamtɨt.
tx  olɨtɨ mitɨ sɨrɨ, utiːqɨntɨ kɨpəː kotaja orqɨlpɨntɨt. Əːtɨkɔːlɨk nʼäjɨm na kotajaːqɨntɨ na säqɨtqolamtɨt.
mb  olɨ-tɨmitɨsɨrɨutiː-qɨntɨkɨpəːkota-jaorqɨl-pɨ-ntɨ-təːtɨ-kɔːlɨ-knʼäj-ɨ-mnakota-jaː-qɨntɨnasäqɨ-t-q-olam-tɨ-t
mp  olɨ-tɨmitɨsɨrɨutɨ-qɨntɨkɨpakota-jaorqɨl-mpɨ-ntɨ-tɨəːtɨ-kɔːlɨ-knʼanʼ-ɨ-mnakota-ja-qɨntɨnasaqɨ-t-qo-olam-ntɨ-tɨ
ge  RFL.[3SG.S]head.[NOM]-3SGlikesnow.[NOM]hand-LOC.3SGsmallsack-DIM.[NOM]catch-DUR-INFER-3SG.Oword-CAR-ADVZbread-EP-ACCthissack-DIM-ILL.3SGINFERput.into-TR-INF-be.going.to
gr  RFL.[3SG.S]голова.[NOM]-3SGсловноснег.[NOM]рука-LOC.3SGмаленькиймешок-DIM.[NOM]схватить-DUR-INFER-3SG.Oслово-CAR-ADVZхлеб-EP-ACCэтотмешок-DIM-ILL.3SGINFERзасунуть-TR-INF-
mc  n-n:case-n:possconjn-n:casen-n:case.possadjn-n>n-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnn-n>adj-adj>advn-n:ins-n:casepron-n>n-n:case.possptclv-v>v-v:inf-v-v:tense.mood-
ps  nconjnnadjnvadvnpronptclv
SeR  np:Th 0.3.h:Possnp:L 0.3.h:Possnp:Th0.3.h:Anp:Thnp:G 0.3.h:Poss0.3.h:A
SyF  np:Sn:prednp:O0.3.h:S v:prednp:O0.3.h:S v:pred
fr  Молча хлеб в этот свой мешочек начинает запихивать.
fe  Silently she starts stuffing the bread into her small bag.
fg  Still beginnt sie, das Brot in ihr Säckchen zu stecken.
ltr  
[108]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.179 (001.179)
st  Кутар няим сяхалтэнты-ыт ныльчик котаяты щиты нахыриентырорыни.Маркынча ола саиты
stl  Kuttar ńäjym säqältɛntуŋуt nįlʼčyk kotajatу šittу näqуrį̄ntуlorуńńy.Markуńča olä sajytу
ts  Kuttar nʼäjɨm säqältɛntɨŋɨt nılʼčʼɨk kotajatɨ šittɨ näqɨrıːntɨlorɨnʼnʼɨ. Markɨnʼčʼa olä sajɨtɨ
tx  Kuttar nʼäjɨm säqältɛntɨŋɨt nılʼčʼɨk kotajatɨ šittɨ näqɨrıːntɨlorɨnʼnʼɨ. Markɨnʼčʼa olä
mb  kuttarnʼäj-ɨ-msäq-äl-tɛntɨŋɨ-tnılʼčʼɨ-kkota-ja-tɨšittɨnäqɨ-r-ıː-ntɨ-l-orɨ-nʼ-nʼɨMarkɨnʼčʼaolä
mp  kuttarnʼanʼ-ɨ-msaqɨ-äl-ɛntɨ-tɨnılʼčʼɨ-kkota-ja-tɨšittɨnäkä-r-ıː-ntɨ-lä-orɨ-š-ŋɨMarkɨnʼčʼaolä
ge  -INFER-3SG.Ohowbread-EP-ACCput.into-MULT-FUT-3SG.Osuch-ADVZsack-DIM.[NOM]-3SGevery.which.waypull-FRQ-RFL.PFV-IPFV-CVB-force-VBLZ-CO.[3SG.S]Markyncha.[NOM]as.if
gr  собраться-INFER-3SG.Oкакхлеб-EP-ACCзасунуть-MULT-FUT-3SG.Oтакой-ADVZмешок-DIM.[NOM]-3SGв.разные.сторонытянуть-FRQ-RFL.PFV-IPFV-CVB-сила-VBLZ-CO.[3SG.S]Маркынча.[NOM]будто
mc  v:pnconjn-n:ins-n:casev-v>v-v:tense-v:pndem-adj>advn-n>n-n:case-n:posspreverbv-v>v-v>v-v>v-v>cvb-n-n>v-v:ins-v:pnnprop-n:caseptcl
ps  interrognvadvnpreverbvnpropptcl
SeR  np:Th0.3.h:Anp:P 0.3.h:Possnp.h:Poss
SyF  s:tempnp:Sv:pred
fr  Когда хлеб запихивает, так ее мешочек растягивается.У Маркынчи аж глаза
fe  While she is stuffing the bread, her small bag is stretching.Markyncha became wide
fg  Während sie das Brot in ihr Säckchen steckt, zieht sich ihr Säckchen auseinander.Markintscha bekam so
nt  [BrM:] NB divergent
[109]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.180 (001.180)KNS_1966_Markincha_flk.181 (001.181)
st  мэрхы эса, хай имахота этыколык няим интырорынит.Имахота этыколык пона коялта.
stl  mərqy ɛsa, qaj imaqota ə̄tуkө̄lуk ńäjym īntуlorуńńyt. Imaqota ə̄tуkө̄lуk ponä kojjalta.
ts  mərqɨ ɛsa, qaj imaqota əːtɨkɔːlɨk nʼäjɨm iːntɨlorɨnʼnʼɨt. İmaqota əːtɨkɔːlɨk ponä kojjalta.
tx  sajɨtɨ mərqɨ ɛsa, qaj imaqota əːtɨkɔːlɨk nʼäjɨm iːntɨlorɨnʼnʼɨt. İmaqota əːtɨkɔːlɨk ponä kojjalta.
mb  sajɨ-tɨmərqɨɛsaqajimaqotaəːtɨ-kɔːlɨ-knʼäj-ɨ-miː-ntɨ-l-orɨ-nʼ-nʼɨ-timaqotaəːtɨ-kɔːlɨ-kponäkojj-alta
mp  sajɨ-tɨwərqɨɛsɨqajimaqotaəːtɨ-kɔːlɨ-knʼanʼ-ɨ-miː-ntɨ-lɨ-orɨ-š-ŋɨ-tɨimaqotaəːtɨ-kɔːlɨ-kponäkolʼlʼɨ-altɨ
ge  eye.[NOM]-3SGbigbecome.[3SG.S]what.[NOM]old.woman.[NOM]word-CAR-ADVZbread-EP-ACCtake-IPFV-INCH-force-VBLZ-CO-3SG.Oold.woman.[NOM]word-CAR-ADVZoutwardsturn-TR.[3SG.S]
gr  глаз.[NOM]-3SGбольшойстать.[3SG.S]что.[NOM]старуха.[NOM]слово-CAR-ADVZхлеб-EP-ACCвзять-IPFV-INCH-сила-VBLZ-CO-3SG.Oстаруха.[NOM]слово-CAR-ADVZнаружуповернуться-TR.[3SG.S]
mc  n-n:case-n:possadjv-v:pninterrog-n:casen-n:casen-n>adj-adj>advn-n:ins-n:casev-v>v-v>v-n-n>v-v:ins-v:pnn-n:casen-n>adj-adj>advadvv-v>v-v:pn
ps  nadjvinterrognadvnvnadvadvv
SeR  np:Thnp.h:Anp:Thnp.h:Aadv:G
SyF  np:Sadj:predv:prednp.h:Snp:Ov:prednp.h:Sv:pred
fr  большие стали, что старуха молча хлеб забирает. Старуха молча к выходу повернулась.
fe  -eyed because of the old woman silently taking away the bread.The old woman turned to the door without a word.
fg  große Augen, dass die Alte ihm stillschweigend das Brot wegnimmt.Die Alte drehte sich still zum Eingang um.
nt  transcriptions: KNS – ‘интырорынит’, Helimsky – ‘īntуlorуńńyt’.
[110]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.182 (001.182)KNS_1966_Markincha_flk.183 (001.183)
st  Маркынча пактыла имахотам ны мотанохын орылныт соймынты.Имахота ныны хеттыхоламты.Маркынча
stl  Markуńča paktуlä imaqotam nӯ mө̄tan ө̄qqуn orqуlnуt sōjmуntу.Imaqota nӯnу qättуqolamtу.Markуńča
ts  Markɨnʼčʼa paktɨlä imaqotam nɨː mɔːtan ɔːqqɨn orqɨlnɨt soːjmɨntɨ. İmaqota nɨːnɨ qättɨqolamtɨ. Markɨnʼčʼa
tx  Markɨnʼčʼa paktɨlä imaqotam nɨː mɔːtan ɔːqqɨn orqɨlnɨt soːjmɨntɨ. İmaqota nɨːnɨ qättɨqolamtɨ. Markɨnʼčʼa
mb  Markɨnʼčʼapaktɨ-läimaqota-mnɨːmɔːta-nɔːq-qɨnorqɨl-nɨ-tsoːj-mɨn-tɨimaqotanɨːnɨqättɨ-q-olam-tɨMarkɨnʼčʼa
mp  Markɨnʼčʼapaktɨ-läimaqota-mnɨːmɔːta-nɔːŋ-qɨnorqɨl-ŋɨ-tɨsoːj-mɨn-ntɨimaqotanɨːnɨqättɨ-qo-olam-ntɨMarkɨnʼčʼa
ge  Markyncha.[NOM]jump-CVBold.woman-ACCtheredoor-GENopening-LOCcatch-CO-3SG.Oneck-PROL-OBL.3SGold.woman.[NOM]thenhit-INF-be.going.to-INFER.[3SG.S]Markyncha.[NOM]
gr  Маркынча.[NOM]прыгнуть-CVBстаруха-ACCтудадверь-GENотверстие-LOCсхватить-CO-3SG.Oшея-PROL-OBL.3SGстаруха.[NOM]потомударить-INF-собраться-INFER.[3SG.S]Маркынча.[NOM]
mc  nprop-n:casev-v>cvbn-n:caseadvn-n:casereln-n:casev-v:ins-v:pnn-n:case-n:obl.possn-n:caseadvv-v:inf-v-v:tense.mood-v:pnnprop-n:case
ps  npropcvbnadvnrelnvnnadvvnprop
SeR  np.h:A0.3.h:Anp.h:Padv:Lnp:Possnp:Lnp:Path 0.3.h:Possnp.h:Aadv:Timenp.h:A
SyF  np.h:Ss:tempnp.h:Ov:prednp.h:Sv:prednp.h:S
fr  Маркынча вскочив, старуху в дверях схватил за горло.Старуха тут драться начала.Маркынча
fe  Markyncha jumped up and at the door he seized the old woman by the throat.Then the old woman started to fight.Markyncha hits her
fg  Markintscha sprang auf, fasste die Alte um den Hals.Die Alte begann um sich zu schlagen.Markintscha stieß
ltr  Только начинает класть в мешочек, Маркынча хватает старуху за шиворот. – А, вот почему мы без хлеба! – говорит Маркынча.Старуха начинает драться с МаркынчаМаркынча взял ее
[111]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.184 (001.184)KNS_1966_Markincha_flk.185 (001.185)
st  имахотам мотынылычиты хоттыся чокхачентын.Имахота ланкыелынты: «Ие, нот то щим утащик няилы мохына минтам, ай хай кынтал намы миннынтак,
stl  imaqotam mө̄tуn ӯlуt čītу qө̄ttуsä čoqqaččɛntуŋyt.Imaqota laŋkälуntу: «Ījə̄, nө̄t tō šim ǖtäšyk, ńäjly moqуnä mintam, aj qaj kуkyntal namу minnуntak, šintу imattɛntak».
ts  imaqotam mɔːtɨn ɨːlɨt čʼiːtɨ qɔːttɨsä čʼoqqačʼentɨŋɨt. İmaqota laŋkälɨntɨ:“ İːjəː, nɔːt toː šim üːtäšɨk, nʼäjlɨ moqɨnä mintam, aj qaj kɨkɨntal namɨ minnɨntak, šintɨ imattɛntak”.
tx  imaqotam mɔːtɨn ɨːlɨt čʼiːtɨ qɔːttɨsä čʼoqqačʼentɨŋɨt. İmaqota laŋkälɨntɨ:“ İːjəː, nɔːt toː šim üːtäšɨk, nʼäjlɨ
mb  imaqota-mmɔːt-ɨ-nɨːlɨ-tčʼiːtɨqɔːt-tɨ-säčʼoqqa-čʼe-ntɨ-ŋɨ-timaqotalaŋkä-lɨ-ntɨiːj-əːnɔːttoːšimüːt-äšɨknʼäj-lɨ
mp  imaqota-mmɔːt-ɨ-nɨːlɨ-nčʼiːtɨqɔːt-ntɨ-säčʼoqqo-čʼeː-ntɨ-ŋɨ-tɨimaqotalaŋkɨ-lɨ-ntɨiːja-əːnɔːtɨtoːmašımüːtɨ-äšɨknʼanʼ-lɨ
ge  old.woman-ACChouse-EP-GENbottom-GENagainstforehead-OBL.3SG-INSTRpoke-%%-IPFV-CO-3SG.Oold.woman.[NOM]shout-INCH-IPFV.[3SG.S]son-VOCthenawayI.ACClet.go-IMP.2SG.Sbread.[NOM]-
gr  старуха-ACCдом-EP-GENниз-GENоблоб-OBL.3SG-INSTRтыкать-%%-IPFV-CO-3SG.Oстаруха.[NOM]кричать-INCH-IPFV.[3SG.S]сын-VOCзатемпрочья.ACCпустить-IMP.2SG.Sхлеб.[NOM]-
mc  n-n:casen-v:ins-n:casen-n:caseppn-n:obl.poss-n:casev-v>v-v>v-v:ins-v:pnn-n:casev-v>v-v>v-v:pnn-n:caseadvadvpersv-v:mood.pnn-n:case-n:poss
ps  nnnppnvnnnadvadvpersvv
SeR  np.h:Thnp:Posspp:G0.3.h:Possnp.h:Aadv:Timepro.h:Th0.2.h:Anp:Th
SyF  np.h:Ov:prednp.h:Sv:predpro.h:O0.2.h:S v:prednp:O
fr  старуху об пол лбом тыкает.Старуха закричала: “Сынок, теперь меня отпусти, я твой хлеб обратно отдам, и что хочешь, то дам, тебя женю”.
fe   with her forehead down to the floor.The old woman screamed: “Sonny, let me go now, I’ll give you back your bread, and I will give you whatever you wish,
fg  die Alte mit der Stirn auf den Fußboden.Die Alte schrie auf: „Mein Söhnchen, lass mich bitte frei, ich gebe dir dein Brot zurück, und alles, was du willst, gebe
ltr   за шиворот и давай стучать об пол лбом.– Сынок, отпусти, больше так не буду делать, – взмолилась старуха, – Что захочешь, все для тебя сделаю,
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘кынтал’, Helimsky – ‘kуkyntal’.
[112]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.186 (001.186)
st  щинты иматэнтак».Ман щинты -тэнтак, кэкыса мат куны щинты хонтак? – (томныт) сохынча
stl  «Man šintу ǖtɛntak, kekkуsä mat kūnу šintу qontak?» – (tomnуt) soqуńča
ts  “Man šintɨ üːtɛntak, kekkɨsä mat kuːnɨ šintɨ qontak”,– (tomnɨt) soqɨnʼčʼa
tx  moqɨnä mintam, aj qaj kɨkɨntal namɨ minnɨntak, šintɨ imattɛntak”. “Man šintɨ üːtɛntak, kekkɨsä mat kuːnɨ
mb  moqɨnämi-nta-majqajkɨkɨ-nta-lnamɨmi-nnɨ-nta-kšintɨima-tt-ɛnta-kManšintɨüːt-ɛnta-kkekkɨsämatkuː-nɨ
mp  moqɨnämi-ɛntɨ-majqajkɨkɨ-ntɨ-lnami-ɛntɨ-ntɨ-ktašıntɨima-ttɨ-ɛntɨ-kmantašıntɨüːtɨ-ɛntɨ-kkekkɨsämankuː-nɨ
ge  2SGbackgive-FUT-1SG.Oandwhat.[NOM]want-IPFV-2SG.Othisgive-FUT-INFER-1SG.Syou.SG.ACCwife-VBLZ-FUT-1SG.SI.[NOM]you.SG.ACClet.go-FUT-1SG.SonlyI.[NOM]where-
gr  2SGназаддать-FUT-1SG.Oичто.[NOM]хотеть-IPFV-2SG.Oэтотдать-FUT-INFER-1SG.Sты.ACCжена-VBLZ-FUT-1SG.Sя.[NOM]ты.ACCпустить-FUT-1SG.Sтолькоя.[NOM]куда-ABL.ADV
mc  advv-v:tense-v:pnconjinterrog-n:casev-v>v-v:pndemv-v:tense-v:mood-v:pnpersn-n>v-v:tense-v:pnperspersv-v:tense-v:pnadvpersinterrog-
ps  advvconjinterrogvdemvpersvperspersvadvpersinterrog
SeR  0.2.h:Possadv:G0.1.h:Apro:Th0.2.h:E0.1.h:Apro.h:P0.1.h:Apro.h:Apro.h:Thpro.h:Bpro:L
SyF  0.1.h:S v:preds:compl0.1.h:S v:predpro.h:O0.1.h:S v:predpro.h:Spro.h:Ov:predpro.h:S
fr  “Я тебя отпущу, только где я тебя найду?” – (сказал) спрашивает
fe   and I will even marry you off”.“I will let you go, but where will I find you?” – Markyncha (says) asks.
fg  ich dir, ich verheirate dich sogar.“„Gut, ich lasse dich frei, aber wo finde ich dich?“, fragt Markintscha.
ltr  вплоть до того, что тебя женить буду.– Я тебя отпущу, но как я тебя найду? – говорит Маркынча.
nt  
[113]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.187 (001.187)
st  Маркынча.Челын мащим пэхылла хэнащ, чэлы чонтохын мэттым на хоннынтал на мэттомын са хэлланты.
stl  Markуńča.«Čēlуn mašym pēqуllä qənäš, čēlуt čontōqуn məttуm na qonnуntal, na məttōmуn sä qəlläntу».
ts  Markɨnʼčʼa. “Čʼeːlɨn mašɨm peːqɨllä qənäš, čʼeːlɨt čʼontoːqɨn məttɨm na qonnɨntal, na məttiːmɨn sä qəlläntɨ”.
tx  šintɨ qontak”,– (tomnɨt) soqɨnʼčʼa Markɨnʼčʼa. “Čʼeːlɨn mašɨm peːqɨllä qənäš, čʼeːlɨt čʼontoːqɨn məttɨm na
mb  šintɨqo-nta-ktom-nɨ-tsoqɨnʼ-čʼaMarkɨnʼčʼačʼeːlɨ-nmašɨmpeː-qɨl-läqən-äščʼeːlɨ-tčʼontoː-qɨnməttɨ-mnaqo-nnɨ-nta-l
mp  tašıntɨqo-ɛntɨ-ktom-ŋɨ-tɨsoqɨš-ntɨMarkɨnʼčʼačʼeːlɨ-nmašımpeː-qɨl-läqən-äšɨkčʼeːlɨ-nčʼontɨ-qɨnwəttɨ-mnaqo-ɛntɨ-ntɨ-
ge  ABL.ADVyou.SG.ACCfind-FUT-1SG.Ssay-CO-3SG.Oask-IPFV.[3SG.S]Markyncha.[NOM]day-LOC.ADVI.ACClook.for-MULT-CVBleave-IMP.2SG.Sday-GENmiddle-LOCroad-ACCINFERfind-FUT-
gr  ты.ACCнайти-FUT-1SG.Sсказать-CO-3SG.Oспросить-IPFV.[3SG.S]Маркынча.[NOM]день-LOC.ADVя.ACCискать-MULT-CVBуйти-IMP.2SG.Sдень-GENсередина-LOCдорога-ACCINFERнайти-FUT
mc  adv:casepersv-v:tense-v:pnv-v:ins-v:pnv-v>v-v:pnnprop-n:casen-n>advpersv-v>v-v>cvbv-v:mood.pnn-n:casereln-n:casen-n:caseptclv-v:tense-
ps  persvvvnpropadvperscvbvnrelnnptclv
SeR  pro.h:Thnp.h:Aadv:Timepro.h:Th0.2.h:A0.2.h:Anp:Possnp:Timenp:Th0.2.h:B
SyF  pro.h:Ov:predv:prednp.h:Ss:purp0.2.h:S v:prednp:O0.2.h:S
fr  Маркынча.“Днем меня искать выходи, в полдень дорогу найдешь, по этой дороге пойдешь”.
fe  “Go searching for me in the daylight, you will find a road at noon, you will follow this road”.
fg  „Geh mich tagsüber suchen, am Mittag wirst du einen Weg finden, gehe diesen Weg.“
ltr  – Завтра в полдень выйдешь меня искат, найдешь дорогу, по этой дороге пойдешь и найдешь меня, – говорит
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘чэлы’, Helimsky – ‘čēlуt’.
[114]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.188 (001.188)KNS_1966_Markincha_flk.189
st  Маркынча топтый челы нот на хэнмынты имахотам пела.Челыкунты курытпа челчёнтохын
stl  Markуńča tө̄ptуj čēlу nө̄t na qənmуntу imaqotam pēlä.Čēlуkuntу kurуtpa, čēlʼčontōqуn nө̄tу na
ts  Markɨnʼčʼa tɔːptɨj čʼeːlɨ nɔːt na qənmɨntɨ imaqotam peːlä. Čʼeːlɨ kuntɨ kurɨtpa, čʼeːlʼ čʼontoːqɨn nɔːtɨ
tx  qonnɨntal, na məttiːmɨn qəlläntɨ”. Markɨnʼčʼa tɔːptɨj čʼeːlɨ nɔːt na qənmɨntɨ imaqotam peːlä. Čʼeːlɨ kuntɨ kurɨtpa,
mb  naməttiː-mɨnqəl-lä-ntɨMarkɨnʼčʼatɔːptɨjčʼeːlɨnɔːtnaqən-mɨ-ntɨimaqota-mpeː-läčʼeːlɨkuntɨkurɨ-t-pa
mp  lnawəttɨ-mɨnqən-lä-ntɨMarkɨnʼčʼatɔːptɨlʼčʼeːlɨnɔːtɨnaqən-mpɨ-ntɨimaqota-mpeː-läčʼeːlɨkuntɨkurɨ-ntɨ-mpɨ
ge  INFER-2SG.Othisroad-PROLIMP.FUTleave-IMP.FUT-2SG.SMarkyncha.[NOM]nextday.[NOM]thenINFERleave-PST.NAR-INFER.[3SG.S]old.woman-ACClook.for-CVBdayduringgo-IPFV-
gr  -INFER-2SG.Oэтотдорога-PROLIMP.FUTуйти-IMP.FUT-2SG.SМаркынча.[NOM]следующийдень.[NOM]затемINFERуйти-PST.NAR-INFER.[3SG.S]старуха-ACCискать-CVBденьв.течениеидти-IPFV-
mc  v:mood-v:pndemn-n:caseptclv-v:tense.mood -v:pnnprop-n:caseadjn-n:caseadvptclv-v:tense-v:mood-v:pnn-n:casev-v>cvbnppv-v>v-v:tense-v:pn
ps  demnptclvnpropadjnadvptclvncvbnppv
SeR  np:Path0.2.h:Anp.h:Anp:Timenp.h:Th0.3.h:App:Time0.3.h:A
SyF  v:pred0.2.h:S v:prednp.h:Sv:preds:purp0.3.h:S v:pred
fr  Маркынча на следующий день и пошел старуху искать. Целый день ходил, в полдень и нашел
fe  On the next day Markyncha went to look for the old woman.He walked the whole day around, at noon
fg  Markintscha ging am nächsten Tag die Alte suchen.Er lief den ganzen Tag herum und am
ltr  старуха.На следующий день Маркынча пошел искать.Искал, искал, в полдень нашел дорогу.
nt  
[115]
ref  (001.189)KNS_1966_Markincha_flk.190 (001.190)KNS_1966_Markincha_flk.191 (001.191)
st  ноты на мэтым хоммынтыт.Мэтым нёмпат, нёмпат.Укычёнтохын мэтын чипохын
stl  məttуm qommуntуt.Məttуm ńōmpat, ńōmpat.Ukуčontōqуn məttуn čīpōqуn təttуpūtуntу
ts   na məttɨm qommɨntɨt. Məttɨm nʼoːmpat, nʼoːmpat. Ukɨ čʼontoːqɨn məttɨn čʼiːpoːqɨn təttɨ puːtɨntɨ
tx  čʼeːlʼ čʼontoːqɨn nɔːtɨ na məttɨm qommɨntɨt. Məttɨm nʼoːmpat, nʼoːmpat. Ukɨ čʼontoːqɨn məttɨn čʼiːpoːqɨn
mb  čʼeːlʼčʼontoː-qɨnnɔːtɨnaməttɨ-mqo-mmɨ-ntɨ-tməttɨ-mnʼoː-mpa-tnʼoː-mpa-tukɨčʼontoː-qɨnməttɨ-nčʼiːpoː-qɨn
mp  čʼeːlɨčʼontɨ-qɨnnɔːtɨnawəttɨ-mqo-mpɨ-ntɨ-tɨwəttɨ-mnʼoː-mpɨ-tɨnʼoː-mpɨ-tɨukkɨrčʼontɨ-qɨnwəttɨ-nčʼiːpɨ-qɨn
ge  PST.NAR.[3SG.S]daymiddle-LOCthenINFERroad-ACCfind-PST.NAR-INFER-3SG.Oroad-ACCchase-PST.NAR-3SG.Ochase-PST.NAR-3SG.Oonemiddle-LOCtrace-GENend-LOC
gr  PST.NAR.[3SG.S]деньсередина-LOCзатемINFERдорога-ACCнайти-PST.NAR-INFER-3SG.Oдорога-ACCпреследовать-PST.NAR-3SG.Oпреследовать-PST.NAR-3SG.Oодинсередина-LOCслед-GENконец-LOC
mc  nreln-adv>advadvptcln-n:casev-v:tense-v:mood-v:pnn-n:casev-v:tense-v:pnv-v:tense-v:pnnumreln-n>advn-n:casen-n:case
ps  nrelnadvptclnvnvvnumadvnadv
SeR  pp:Timenp:Th0.3.h:Bnp:Th0.3.h:A0.3.h:Aadv:Timenp:Possnp:L
SyF  np:O0.3.h:S v:prednp:O0.3.h:S v:pred0.3.h:S v:pred
fr  дорогу.Дороге следовал, следовал. Наконец в конце дороги дыру в
fe   he found the road.He followed and followed the road.Finally at the end of the road he found a hole
fg  Mittag fand er den Weg.Er ging diesen Weg und ging.Endlich fand er am Ende des Weges ein
ltr  Шел, шел по этой дороге.Вдруг доходит до подземной дыры.
[116]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.192 (001.192)KNS_1966_Markincha_flk.193 (001.193)
st  тэтыпутынты мю хоммынтыт.На мющщумын, тэмтым сорыла ила на патпынты.Илхын сельчи мотат тохын на имахота
stl  mü qommуntуt.Na müš šǖmуn, tɛ̄mtуm sө̄rуlä įllä na patpуntу.Įlqуn sēlʼčy mө̄tat tө̄qqуn na imaqota
ts  mü qommɨntɨt. Na müš šüːmɨn, tɛːmtɨm sɔːrɨlä ıllä na patpɨntɨ. Ilqɨn seːlʼčʼɨ mɔːtat tɔːqɨn na imaqota
tx  təttɨ puːtɨntɨ qommɨntɨt. Na müš šüːmɨn, tɛːmtɨm sɔːrɨlä ıllä na patpɨntɨ. Ilqɨn seːlʼčʼɨ mɔːtat tɔːqɨn
mb  təttɨpuːtɨ-ntɨqo-mmɨ-ntɨ-tnamü-ššüː-mɨntɛːmtɨ-msɔːrɨ-läıllänapat-pɨ-ntɨıl-qɨnseːlʼčʼɨmɔːta-ttɔː-qɨn
mp  təttɨpuːtɨ-ntɨqo-mpɨ-ntɨ-tɨnamü-nšüː-mɨntɛːmnɨ-msɔːrɨ-läıllänapat-mpɨ-ntɨɨl-qɨnseːlʼčʼɨmɔːta-ntɔː-qɨn
ge  groundinside-ILLhole.[NOM]find-PST.NAR-INFER-3SG.Othishole-GENinto-PROL.ADVrope-ACCbind-CVBdownINFERgo.down-PST.NAR-INFER.[3SG.S]under-LOCsevendoor-GENbehind-
gr  землявнутренность-ILLдыра.[NOM]найти-PST.NAR-INFER-3SG.Oэтотдыра-GENв-PROL.ADVверёвка-ACCпривязать-CVBвнизINFERзалезть-PST.NAR-INFER.[3SG.S]низ-LOCсемьдверь-GENза-LOC
mc  nn-n:casen-n:casev-v:tense-v:mood-v:pndemn-n:casepp-adv:casen-n:casev-v>cvbpreverbptclv-v:tense-v:mood-v:pnreln-n:casenumn-n:casereln-
ps  nnnvdemnppncvbpreverbptclvrelnnumnreln
SeR  np:Gnp:Th0.3.h:Bpp:Pathnp:P0.3.h:A0.3.h:Aadv:Lpp:Time
SyF  np:O0.3.h:S v:preds:temp0.3.h:S v:pred
fr  подземелье нашел.В эту дыру, веревку привязав, спустился.Внизу за семью дверями эта старуха
fe  that led into the underground.He tied up the rope and got down into that hole.Down there behind seven doors that old
fg  Loch, das in den Untergrund führte.Er band das Seil fest und stieg in dieses Loch hinunter.Unten hinter sieben Türen sitzt diese Alte.
ltr  Привязал веревку, и веревкой спустился в эту дыру.Внизу за семью дверями Маркынча
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS –
[117]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.194 (001.194)KNS_1966_Markincha_flk.195 (001.195)
st  омнынты.Кыса кунэ тына томтыймыл? – сохынча Маркынча.Ти инна таннэнтомый, – томныт имахота.
stl  ө̄mnуntу.«Kуssa, kunɛ̄ tįna tomtуjmуl?» – soqуńča Markуńča.«Tį̄ įnnä tannɛntө̄mįj», – tomnуt imaqota.
ts  ɔːmnɨntɨ. “Kɨssa, kunɛː tına tomtɨjmɨl”,– soqɨnʼčʼa Markɨnʼčʼa. “Tıː ınnä tannɛntɔːmıj”,– tomnɨt imaqota.
tx  na imaqota ɔːmnɨntɨ. “Kɨssa, kunɛː tına tomtɨjmɨl”,– soqɨnʼčʼa Markɨnʼčʼa. “Tıː ınnä tannɛntɔːmıj”,– tomnɨt
mb  naimaqotaɔːmnɨ-ntɨkɨssakun-ɛːtınatom-tɨj-mɨ-lsoqɨnʼ-čʼaMarkɨnʼčʼatıːınnätann-ɛntɔː-mıjtom-nɨ-t
mp  naimaqotaɔːmtɨ-ntɨkɨssakun-ɛːtınatom-ntɨlʼ-mɨ-lɨsoqɨš-ntɨMarkɨnʼčʼatıːınnätantɨ-ɛntɨ-mıːtom-ŋɨ-tɨ
ge  LOCthisold.woman.[NOM]sit-INFER.[3SG.S]come.onwhere-%%thatsay-PTCP.PRS-something.[NOM]-2SGask-IPFV.[3SG.S]Markyncha.[NOM]nowupwardsgo.out-FUT-1DUsay-CO-3SG.O
gr  этотстаруха.[NOM]сидеть-INFER.[3SG.S]ну.кагде-%%тотсказать-PTCP.PRS-нечто.[NOM]-2SGспросить-IPFV.[3SG.S]Маркынча.[NOM]сейчасвверхвыйти-FUT-1DUсказать-CO-3SG.O
mc  adv>advdemn-n:casev-v:tense.mood-v:pnptclinterrog-%%demv-v>ptcp-n-n:case-n:possv-v>v-v:pnnprop-n:caseadvpreverbv-v:tense-v:pnv-v:ins-v:pn
ps  demnvptclinterrogdemvvnpropadvpreverbvv
SeR  np.h:Thpro:Lpro:Th0.2.h:Anp.h:Aadv:Time0.1.h:A
SyF  np.h:Sv:predpro:Ss:relv:prednp.h:S0.1.h:S v:predv:pred
fr  сидит. “Ну, где то, что ты обещала?” – спрашивает Маркынча.“Сейчас вверх выйдем”, – сказала старуха.
fe  woman is sitting.“Well, where is what you have promised?” – Markyncha asks.“Now we go up”, the old woman said.
fg  „Na, wo ist das, was du mir versprochen hast?“, fragt Markintscha.„Gleich gehen wir nach oben“, sagte die Alte.
ltr  нашел вот ту старуху.– Ну, где у тебя то, что ты мне обещала?– Сейчас вылезем вверх, там себе жену найдешь.
nt   ‘тохын’, Helimsky – ‘tө̄qqуn’, INEL – ‘tө̄qqуn’.
[118]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.196 (001.196)KNS_1966_Markincha_flk.197 (001.197)
st  Маркынча томныт, мол ман укын сыхылтэнтак.Укон ман укын сыхылтэнтак, томныт имахота.
stl  Markуńča tomnуt, mol man ūkуn sӯqуltɛntak.«Ukōn man ūkуn sӯqуltɛntak», – tomnуt imaqota.
ts  Markɨnʼčʼa tomnɨt, mol man uːkɨn sɨːqɨltɛntak. “Ukoːn man uːkɨn sɨːqɨltɛntak”,– tomnɨt imaqota.
tx  imaqota. Markɨnʼčʼa tomnɨt, mol man uːkɨn sɨːqɨltɛntak. “Ukoːn man uːkɨn sɨːqɨltɛntak”,– tomnɨt imaqota.
mb  imaqotaMarkɨnʼčʼatom-nɨ-tmolmanuːkɨ-nsɨːqɨl-tɛnta-kukoːnmanuːkɨ-nsɨːqɨl-tɛnta-ktom-nɨ-timaqota
mp  imaqotaMarkɨnʼčʼatom-ŋɨ-tɨmolmanuːkɨ-nsɨːqɨl-ɛntɨ-kukoːnmanuːkɨ-nsɨːqɨl-ɛntɨ-ktom-ŋɨ-tɨimaqota
ge  old.woman.[NOM]Markyncha.[NOM]say-CO-3SG.Ohe.saysI.[NOM]front.part-LOC.ADVclimb-FUT-1SG.SearlierI.[NOM]front.part-LOC.ADVclimb-FUT-1SG.Ssay-CO-3SG.Oold.woman.[NOM]
gr  старуха.[NOM]Маркынча.[NOM]сказать-CO-3SG.Oмоля.[NOM]впереди-LOC.ADVвзбираться-FUT-1SG.Sраньшея.[NOM]впереди-LOC.ADVвзбираться-FUT-1SG.Sсказать-CO-3SG.Oстаруха.[NOM]
mc  n-n:casenprop-n:casev-v:ins-v:pnptclpersn-n>advv-v:tense-v:pnadvpersn-n>advv-v:tense-v:pnv-v:ins-v:pnn-n:case
ps  nnpropvptclpersadvvadvpersadvvvn
SeR  np.h:Anp.h:Apro.h:Aadv:Ladv:Timepro.h:Aadv:Lnp.h:A
SyF  np.h:Snp.h:Sv:predpro.h:Sv:predpro.h:Sv:predv:prednp.h:S
BOR  RUS:gram
fr  Маркынча сказал, мол, я вначале вылезу. “Вначале я первой вылезу”, – сказала старуха.
fe  Markyncha said "I will climb out first".“I will climb out first”, the old woman said.
fg  Markintscha sagte "ich klettere zuerst raus".„Erst klettere ich raus“, sagte die Alte.
ltr  – Давай я первый вылезу, – говорит Маркынча.– Не, я первая, ты уж уступи старухе.
[119]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.198 (001.198)KNS_1966_Markincha_flk.199 (001.199)
st  Тан аща орлы чанкы кутар тан мащим укылтэнанты? – томныт Маркынча.Ман имахотайлоса-ак ман укын ман щинты укылтэнтак ыкы энащ –
stl  «Tan aša orlу čǟŋkу, kuttar tan mašym ǖqуltɛnnantу?» – tomnуt Markуńča.«Man imaqotaj lōsaŋak, man ūkуn, man šintу ǖqуltɛntak, уkу ɛnäš», –
ts  “Tan aša orlɨ čʼäːŋkɨ, kuttar tan mašɨm üːqɨltɛnnantɨ”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “Man imaqotaj loːsaŋak, man uːkɨn, man šintɨ üːqɨltɛntak, ɨkɨ ɛnäš”,–
tx  “Tan aša orlɨ čʼäːŋkɨ, kuttar tan mašɨm üːqɨltɛnnantɨ”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa. “Man imaqotaj loːsaŋak, man uːkɨn,
mb  tanašaor-lɨčʼäːŋkɨkuttartanmašɨmüː-qɨl-tɛnna-ntɨtom-nɨ-tMarkɨnʼčʼaManimaqota-jloːsa-ŋa-kmanuːkɨ-n
mp  tanaššaorɨ-lɨčʼäːŋkɨkuttartanmašımüː-qɨl-ɛntɨ-ntɨtom-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼamanimaqota-lʼloːsɨ-ŋɨ-kmanuːkɨ-n
ge  you.SG.[NOM]NEGforce.[NOM]-2SGNEG.EX.[3SG.S]howyou.SG.[NOM]I.ACCdrag-MULT-FUT-2SG.Ssay-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]I.[NOM]old.woman-ADJZdevil-CO-1SG.SI.[NOM]front.part-
gr  ты.[NOM]NEGсила.[NOM]-2SGNEG.EX.[3SG.S]какты.[NOM]я.ACCтащить-MULT-FUT-2SG.Sсказать-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]я.[NOM]старуха-ADJZчёрт-CO-1SG.Sя.[NOM]впереди-
mc  persptcln-n:case-n:possv-v:pnconjperspersv-v>v-v:tense-v:pnv-v:ins-v:pnnprop-n:casepersn-n>adjn-v:ins-v:pnpersn-n>adv
ps  persptclvvconjperspersvvnproppersadjnpersadv
SeR  pro.h:Possnp:Thpro.h:Apro.h:Thnp.h:Apro.h:Thpro.h:Thadv:L
SyF  np:Sv:predpro.h:Spro.h:Ov:predv:prednp.h:Spro.h:Sn:predpro.h:S
fr  “У тебя силы нет, как ты меня вытянешь?” – сказал Маркынча. “Я дух в старушечьем облике, я вначале, я тебя вытяну, не бойся”,
fe  “You don't have power, how do you want to pull me up? “ – Markyncha said.“I’m a spirit in the body of an old woman, I [go] first, I will pull you up,
fg  „Du hast keine Kraft, wie willst du mich hochziehen?“, sagte Markintscha.„Ich bin ein Geist in der Gestalt einer Alten, ich gehe zuerst raus,
[120]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.200 (001.200)
st   томныт имахота.Имахот укын сыхылпа инна, ныны Маркынчана сыхылпынты имахота ай нэка-ыт.
stl  tomnуt imaqota.Imaqota ūkуn sӯqуlpa įnnä, nӯnу Markуńča na sӯqуlpуntу, imaqota aj näkäŋуt.
ts  tomnɨt imaqota. İmaqota uːkɨn sɨːqɨlpa ınnä, nɨːnɨ Markɨnʼčʼa na sɨːqɨlpɨntɨ, imaqota aj näkäŋɨt.
tx  man šintɨ üːqɨltɛntak, ɨkɨ ɛnäš”,– tomnɨt imaqota. İmaqota uːkɨn sɨːqɨlpa ınnä, nɨːnɨ
mb  manšintɨüː-qɨl-tɛnta-kɨkɨɛn-äštom-nɨ-timaqotaimaqotauːkɨ-nsɨːqɨl-paınnänɨːnɨ
mp  mantašıntɨüː-qɨl-ɛntɨ-kɨkɨɛnɨ-äšɨktom-ŋɨ-tɨimaqotaimaqotauːkɨ-nsɨːqɨl-mpɨınnänɨːnɨ
ge  LOC.ADVI.[NOM]you.SG.ACCdrag-MULT-FUT-1SG.SNEG.IMPbe.afraid-IMP.2SG.Ssay-CO-3SG.Oold.woman.[NOM]old.woman.[NOM]front.part-LOC.ADVclimb-PST.NAR.[3SG.S]upwardsthen
gr  LOC.ADVя.[NOM]ты.ACCтащить-MULT-FUT-1SG.SNEG.IMPбояться-IMP.2SG.Sсказать-CO-3SG.Oстаруха.[NOM]старуха.[NOM]впереди-LOC.ADVвзбираться-PST.NAR.[3SG.S]вверхпотом
mc  perspersv-v>v-v:tense-v:pnptclv-v:mood.pnv-v:ins-v:pnn-n:casen-n:casen-n>advv-v:tense-v:pnadvadvnprop-
ps  perspersvptclvvnnadvvadvadvnprop
SeR  pro.h:Apro.h:Th0.2.h:Enp.h:Anp.h:Aadv:Ladv:Gadv:Timenp.h:A
SyF  pro.h:Spro.h:Ov:pred0.2.h:S v:predv:prednp.h:Snp.h:Sv:prednp.h:S
fr  – сказала старуха. Старуха вначале полезла вверх, потом Маркынча полез, а старуха тянет.
fe   don’t be afraid”, the old woman said.The old woman started climbing out first, then Markyncha started climbing out, and the old
fg  danach ziehe ich dich hoch, hab keine Angst“, sagte die Alte.Die Alte kletterte nach oben, danach Markintscha, und die Alte zieht ihn hoch.
ltr  Старуха полезла вверх, потом полез Маркынча, а старуха тянет.
[121]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.201 (001.201)
st  Маркынча омпе инна тулычента, имахота па-ыса тэмтып то матэи-ыт.
stl  Markуńča ompä įnnä tulуččɛnta, imaqota paŋуsä tɛ̄mtуp tō mattɛ̄ŋуt.
ts  Markɨnʼčʼa ompä ınnä tulɨčʼčʼɛnta, imaqota paŋɨsä tɛːmtɨp tiː mattɛːŋɨt.
tx  Markɨnʼčʼa na sɨːqɨlpɨntɨ, imaqota aj näkäŋɨt. Markɨnʼčʼa ompä ınnä tulɨčʼčʼɛnta, imaqota paŋɨsä tɛːmtɨp
mb  Markɨnʼčʼanasɨːqɨl-pɨ-ntɨimaqotaajnäkä-ŋɨ-tMarkɨnʼčʼaompäınnätulɨ-čʼ-čʼ-ɛntaimaqotapaŋɨ-sätɛːmtɨ-p
mp  Markɨnʼčʼanasɨːqɨl-mpɨ-ntɨimaqotaajnäkä-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼaompäınnätulɨ-š-ntɨ-ɛntɨimaqotapaŋɨ-sätɛːmnɨ-m
ge  Markyncha.[NOM]INFERclimb-PST.NAR-INFER.[3SG.S]old.woman.[NOM]andpull-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]soonupwardscome-US-IPFV-FUT.[3SG.S]old.woman.[NOM]knife-INSTRrope-ACC
gr  Маркынча.[NOM]INFERвзбираться-PST.NAR-INFER.[3SG.S]старуха.[NOM]итянуть-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]скоровверхприйти-US-IPFV-FUT.[3SG.S]старуха.[NOM]нож-INSTRверёвка-ACC
mc  n:caseptclv-v:tense-v:mood-v:pnn-n:caseconjv-v:ins-v:pnnprop-n:caseadvpreverbv-v>v-v>v-v:tense-v:pnn-n:casen-n:casen-n:case
ps  ptclvnconjvnpropadvpreverbvnnn
SeR  np.h:A0.3.h:Thnp.h:Aadv:Timenp.h:Anp:Insnp:P
SyF  v:prednp.h:Sv:pred 0.3.h:Onp.h:Sv:prednp.h:Snp:O
fr  Маркынча только стал достигать верха, старуха ножом веревку обрезала.
fe  woman is pulling him up.As soon as Markyncha reached the earth, the old woman cut off the roap with a knife.
fg  Sobald Markintscha oben die Erde erreichte, schnitt die Alte mit einem Messer das Seil durch.
ltr  Маркынча только хотел собраться верх, а старуха взяла да и обрезала веревку ножом.
nt  [BrM:] Unsure glossing of 'tulɨčʼčʼɛnta'.
[122]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.202 (001.202)KNS_1966_Markincha_flk.203 (001.203)KNS_1966_Markincha_flk.204 (001.204)
st  Маркынча илла альча.Имахота ныны хенны.Маркынча ноты тэнырпа: «Ман тымты айна хунтак инна сыхылха тачалла».
stl  Markуńča įllä alʼča.Imaqota nӯnу qənnу.Markуńča nө̄tу tɛnуrpa: «Man tуmtу aj na quntak įnnä sӯqуlqa tačallä».
ts  Markɨnʼčʼa ıllä alʼčʼa. İmaqota nɨːnɨ qənnɨ. Markɨnʼčʼa nɔːtɨ tɛnɨrpa:“ Man tɨmtɨ aj na quntak ınnä sɨːqɨlqa tačʼallä”.
tx  tiː mattɛːŋɨt. Markɨnʼčʼa ıllä alʼčʼa. İmaqota nɨːnɨ qənnɨ. Markɨnʼčʼa nɔːtɨ tɛnɨrpa:“ Man tɨmtɨ aj na quntak
mb  tiːmatt-ɛː-ŋɨ-tMarkɨnʼčʼaılläalʼčʼaimaqotanɨːnɨqən-nɨMarkɨnʼčʼanɔːtɨtɛnɨ-r-paMantɨmtɨajnaqu-nta-k
mp  tiːmaːtɨ-ɛː-ŋɨ-tɨMarkɨnʼčʼaılläalʼčʼɨimaqotanɨːnɨqən-ŋɨMarkɨnʼčʼanɔːtɨtɛnɨ-r-mpɨmantɨmtɨajnaqu-ɛntɨ-k
ge  nowcut-PFV-CO-3SG.OMarkyncha.[NOM]downfall.[3SG.S]old.woman.[NOM]thenleave-CO.[3SG.S]Markyncha.[NOM]thenthink-FRQ-DUR.[3SG.S]I.[NOM]hereandheredie-FUT-1SG.S
gr  сейчасотрезать-PFV-CO-3SG.OМаркынча.[NOM]внизупасть.[3SG.S]старуха.[NOM]потомуйти-CO.[3SG.S]Маркынча.[NOM]затемдумать-FRQ-DUR.[3SG.S]я.[NOM]здесьивотумереть-FUT-1SG.S
mc  advv-v>v-v:ins-v:pnnprop-n:caseadvv-v:pnn-n:caseadvv-v:ins-v:pnnprop-n:caseadvv-v>v-v>v-v:pnpersadvconjptclv-v:tense-v:pn
ps  advvnpropadvvnadvvnpropadvvpersadvconjptclv
SeR  adv:Timenp.h:Padv:Gnp.h:Aadv:Timenp.h:Eadv:Timepro.h:Padv:L
SyF  v:prednp.h:Sv:prednp.h:Sv:prednp.h:Sv:predpro.h:Sv:pred
fr  Маркынча вниз упал. А старуха ушла.Маркынча теперь думает: “Я тут и умру, вверх вылезти не имея возможности”. ‎
fe  Markyncha fell down.And the old woman went away.Markyncha is now thinking: “I will die here without any opportunity to climb out”.
fg  Markintscha stürzte herunter.Und die Alte ging fort.Markintscha denkt jetzt: „Hier werde ich nun sterben, ohne jegliche Möglichkeit nach oben zu
ltr  Маркынча обратно вниз упал.А старуха сбежала.«Я тут и умру, не вылезши вверх» – думал про себя Маркынча.
nt  
[123]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.205 (001.205)KNS_1966_Markincha_flk.206 (001.206)
st  Тымты тэнамты-ыт эсымты (лосым).Кекыса эсымты тэнамтыныт, кущак кунты лосы хёхынты ны-ынты.
stl  Tуmtу tɛnamtуŋуt əsуmtу lōsуm.Kekkуsa əsуmtу tɛnamtуŋуt, kuššak kuntу lōsу qȫqуntу nуŋуntу.
ts  Tɨmtɨ tɛnamtɨŋɨt əsɨmtɨ (loːsɨm). Kekkɨsa əsɨmtɨ tɛnamtɨŋɨt, kuššak kuntɨ loːsɨ qöːqɨntɨ nɨŋɨntɨ.
tx  ınnä sɨːqɨlqa tačʼallä”. Tɨmtɨ tɛnamtɨŋɨt əsɨmtɨ (loːsɨm). Kekkɨsa əsɨmtɨ tɛnamtɨŋɨt, kuššak kuntɨ loːsɨ qöːqɨntɨ nɨŋɨntɨ.
mb  ınnäsɨːqɨl-qatačʼal-lätɨmtɨtɛna-mtɨ-ŋɨ-təsɨ-m-tɨloːsɨ-mkekkɨsaəsɨ-m-tɨtɛna-mtɨ-ŋɨ-tkuššakkuntɨloːsɨqöː-qɨn-tɨnɨŋ-ɨ-ntɨ
mp  ınnäsɨːqɨl-qotačʼal-lätɨmtɨtɛnɨ-mtɨ-ŋɨ-tɨəsɨ-m-tɨloːsɨ-mkekkɨsäəsɨ-m-tɨtɛnɨ-mtɨ-ŋɨ-tɨkuššakkuntɨloːsɨqö-qɨn-ntɨnɨŋ-ɨ-ntɨ
ge  upwardsclimb-INFcannot-CVBherethink-TR-CO-3SG.Ofather-ACC-3SGbear-ACConlyfather-ACC-3SGthink-TR-CO-3SG.Ohow.manylongbear.[NOM]side-LOC-OBL.3SGstand-EP-
gr  вверхвзбираться-INFне.мочь-CVBздесьдумать-TR-CO-3SG.Oотец-ACC-3SGмедведь-ACCтолькоотец-ACC-3SGдумать-TR-CO-3SG.Oсколькодолгомедведь.[NOM]бок-LOC-OBL.3SGстоять-EP-
mc  advv-v:infv-v>cvbadvv-v>v-v:ins-v:pnn-n:case-n:possn-n:caseadvn-n:case-n:possv-v>v-v:ins-v:pninterrogadvn-n:casereln-adv>adv-n:obl.possv-v:ins-v>v-
ps  advvvadvvnnadvnvinterrogadvnrelnv
SeR  adv:Gv:Th0.1.h:E0.3.h:Enp.h:Th 0.3.h:Possnp.h:Th 0.3.h:Poss0.3.h:Enp.h:Thadv:L
SyF  s:adv0.3.h:S v:prednp.h:Onp.h:O0.3.h:S v:prednp.h:Sv:pred
fr  И тут он вспомнил своего отца (медведя).Только своего отца вспомнил, как медведь рядом с ним стоит.
fe  And there he remembered his father (the bear).As soon as he remembered his father, the bear is standing beneath him.
fg  kommen.“Und da erinnerte er sich an seinen Vater, (an den Bären).Sobald er an seinen Vater dachte, erschien der Bär neben ihm.
ltr  И тут он вспомнил про отца медведя.Только про него вспомнил, как медведь тут как тут.
[124]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.207 (001.207)KNS_1966_Markincha_flk.208 (001.208)
st  Ия хаял кутар эсынты хаха щим тэнамтанты, – томныт лосый эсыты.Там инна сыхылха тачалпак, – томныт Маркынча.
stl  «Īja, qajal kuttar ɛsуntу, qǟqa šim tɛnamtantу?» – tomnуt lōsуj əsуtу.«Tam įnnä sӯqуlqa tačalpak», – tomnуt Markуńča.
ts  “İːja, qajal kuttar ɛsɨntɨ, qäːqa šim tɛnamtantɨ”,– tomnɨt loːsɨj əsɨtɨ. “Tam ınnä sɨːqɨlqa tačʼalpak”,– tomnɨt Markɨnʼčʼa.
tx  “İːja, qajal kuttar ɛsɨntɨ, qäːqa šim tɛnamtantɨ”,– tomnɨt loːsɨj əsɨtɨ. “Tam ınnä sɨːqɨlqa tačʼalpak”,– tomnɨt
mb  iːjaqaj-a-lkuttarɛsɨ-ntɨqäːqašimtɛna-mta-ntɨtom-nɨ-tloːsɨ-jəsɨ-tɨtamınnäsɨːqɨl-qatačʼal-pa-ktom-nɨ-t
mp  iːjaqaj-ŋɨ-lɨkuttarɛsɨ-ntɨqajqomašımtɛnɨ-mtɨ-ntɨtom-ŋɨ-tɨloːsɨ-lʼəsɨ-tɨtamınnäsɨːqɨl-qotačʼal-mpɨ-ktom-ŋɨ-tɨ
ge  IPFV.[3SG.S]son.[NOM]what-CO-2SGhowbecome-2SG.SwhyI.ACCknow-TR-2SG.Ssay-CO-3SG.Obear-ADJZfather.[NOM]-3SGthisupwardsclimb-INFcannot-DUR-1SG.Ssay-CO-3SG.O
gr  IPFV.[3SG.S]сын.[NOM]что-CO-2SGкакстать-2SG.Sпочемуя.ACCзнать-TR-2SG.Sсказать-CO-3SG.Oмедведь-ADJZотец.[NOM]-3SGэтотвверхвзбираться-INFне.мочь-DUR-1SG.Sсказать-CO-
mc  v:pnn-n:caseinterrog-v:ins-n:possconjv-v:pninterrogpersv-v>v-v:pnv-v:ins-v:pnn-n>adjn-n:case-n:possdemadvv-v:infv-v>v-v:pnv-v:ins-v:pn
ps  ninterrogconjvinterrogpersvvadjndemadvvvv
SeR  0.2.h:Thpro.h:Th0.2.h:Enp.h:A 0.3.h:Possadv:Gv:Th0.1.h:E
SyF  0.2.h:S v:predpro.h:O0.2.h:S v:predv:prednp.h:Sv:O0.1.h:S v:predv:pred
fr  “Сынок, что с тобой, почему меня вспомнил?” – сказал медведь-отец.“Вот вверх вылезти не могу”, – сказал Маркынча.
fe  “Sonny, what is with you, why did you remember me?” – the father-bear said.“Look, I cannot climb up out of here”, Markyncha said.
fg  „Mein Söhnchen, was ist los mit dir, warum hast du dich an mich erinnert?“, sagte der Vater Bär.„Schau, ich kann hier nicht herausklettern“, sagte Markintscha.
ltr  – Сынок, что с тобой? Зачем меня вспомнил? – говорит Медведь.– Вот, не могу попасть наверх, – говорит Маркынча.
[125]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.209 (001.209)
st  Тымты мулалтымпат кутар имахотам орхылпат, хай имахота Маркынчанык мэха оламымпа.
stl  Tуmtу mulaltуmpat kuttar imaqotam orqуlpat, qaj imaqota Markуńčanуk mēqa olammуmpa.
ts  Tɨmtɨ mulaltɨmpat kuttar imaqotam orqɨlpat, qaj imaqota Markɨnʼčʼanɨk meːqa olammɨmpa.
tx  Markɨnʼčʼa. Tɨmtɨ mulaltɨmpat kuttar imaqotam orqɨlpat, qaj imaqota Markɨnʼčʼanɨk meːqa olammɨmpa.
mb  Markɨnʼčʼatɨmtɨmul-altɨ-mpa-tkuttarimaqota-morqɨl-pa-tqajimaqotaMarkɨnʼčʼa-nɨkmeː-qaolam-mɨ-mpa
mp  Markɨnʼčʼatɨmtɨmulɨ-altɨ-mpɨ-tɨkuttarimaqota-morqɨl-mpɨ-tɨqajimaqotaMarkɨnʼčʼa-nɨŋmeː-qoolam-mpɨ-mpɨ
ge  Markyncha.[NOM]heretell-TR-PST.NAR-3SG.Ohowold.woman-ACCcatch-PST.NAR-3SG.Owhat.[NOM]old.woman.[NOM]Markyncha-ALLdo-INFbe.going.to-DUR-PST.NAR.[3SG.S]
gr  3SG.OМаркынча.[NOM]здесьрассказать-TR-PST.NAR-3SG.Oкакстаруха-ACCсхватить-PST.NAR-3SG.Oчто.[NOM]старуха.[NOM]Маркынча-ALLсделать-INFсобраться-DUR-PST.NAR.[3SG.S]
mc  nprop-n:caseadvv-v>v-v:tense-v:pninterrogn-n:casev-v:tense-v:pninterrog-n:casen-n:casenprop-n:casev-v:infv-v>v-v:tense-v:pn
ps  npropadvvinterrognvinterrognnpropvv
SeR  np.h:A0.3.h:Anp.h:Th0.3.h:Apro:Thnp.h:Anp.h:B
SyF  np.h:S0.3.h:S v:preds:compls:compl
fr  Тут он рассказал, как он старуху поймал, что старуха Маркынче сделать обещала.
fe  There he told him, how he seized the old woman, what the old woman had promised to Markyncha.
fg  Da erzählte er, wie er die Alte gefangen genommen hatte, was die Alte für Markintscha zu machen versprochen hatte.
ltr  Тут он рассказал Медведю, как он ее поймал, как заставил ее заговорить, и что она обещала.
[126]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.210 (001.210)KNS_1966_Markincha_flk.211 (001.211)KNS_1966_Markincha_flk.212 (001.212)
st  Ныны кутар тэпым имахота хэтха олампа.Т-и инна ман щинты сытэнтак.Ненна хеннанты ыламанты сельчи нэтак на пактэнтотын чипый
stl  Nӯnу kuttar təpуm imaqota qətqa olampa.«Tį̄ įnnä man šintу sӯtɛntak.Ńɛnnä qənnantу, уlamäntу sēlʼči nätäk na paktɛntө̄tyn, čīpуj nätäm sä
ts  Nɨːnɨ kuttar təpɨm imaqota qətqa olampa. “Tıː ınnä man šintɨ sɨːtɛntak. Nʼɛnnä qənnantɨ, ɨlamäntɨ seːlʼčʼi nätäk na paktɛntɔːtɨn, čʼiːpɨj nätäm sä
tx  Nɨːnɨ kuttar təpɨm imaqota qətqa olampa. “Tıː ınnä man šintɨ sɨːtɛntak. Nʼɛnnä qənnantɨ, ɨlamäntɨ seːlʼčʼi nätäk
mb  nɨːnɨkuttartəp-ɨ-mimaqotaqət-qaolam-patıːınnämanšintɨsɨːt-ɛnta-knʼɛnnäqən-na-ntɨɨla-mäntɨseːlʼčʼinätäk
mp  nɨːnɨkuttartəp-ɨ-mimaqotaqət-qoolam-mpɨtıːınnämantašıntɨsɨːtɨ-ɛntɨ-knʼennäqən-ŋɨ-ntɨılɨ-mäntɨseːlʼčʼɨnätäk
ge  thenhow(s)he-EP-ACCold.woman.[NOM]kill-INFbe.going.to-PST.NAR.[3SG.S]nowupwardsI.[NOM]you.SG.ACClift-FUT-1SG.Sforwardleave-CO-2SG.Sin.front.of-PROL.2SGsevengirl.[NOM]
gr  потомкакон(а)-EP-ACCстаруха.[NOM]убить-INFсобраться-PST.NAR.[3SG.S]сейчасвверхя.[NOM]ты.ACCподнять-FUT-1SG.Sвперёдуйти-CO-2SG.Sперед-PROL.2SGсемь
mc  advconjpers-v:ins-n:casen-n:casev-v:infv-v:tense-v:pnadvadvperspersv-v:tense-v:pnadvv-v:ins-v:pnreln-n:case.possnumn-n:case
ps  advconjpersnvvadvadvperspersvadvvrelnnumn
SeR  adv:Timepro.h:Pnp.h:Aadv:Timeadv:Gpro.h:Apro.h:Thadv:G0.2.h:App:Pathnp.h:A
SyF  s:complpro.h:Spro.h:Ov:pred0.2.h:S v:prednp.h:S
fr  И как его старуха убить хотела.“Сейчас вверх я тебя подниму. Вперед пойдешь, перед тобой семь девушек пробегут, последнюю
fe  And how the old woman wanted to kill him.“I will pull you up now.You'll go straight ahead, seven girls will run past you, seize the last, you'
fg  Und wie die Alte ihn töten wollte.„Jetzt werde ich dich hochheben.Du gehst weiter geradeaus, es werden sieben Mädchen an dir
ltr  И как она хотела его убить.– Сейчас я тебя подниму, тебя вверх подниму.Когда пойдешь вперед, впереди тебя перейдут семь девушек, ты
[127]
ref  
st  нэтамса орхыллал, намай тан имантоха хеннэнтал, – томныт лосы.Оный инна чем сыхылнохы,
stl  orqуlläl, namy aj tan imantōqa qənnɛntal», – tomnуt lōsу.Өnyj įnnä čəm sӯqуlnө̄qį,
ts  orqɨlläl, namɨ aj tan imantoːqa”,– tomnɨt loːsɨ. Ɔːnɨj ınnä čʼəm sɨːqɨlnɔːqi,
tx  na paktɛntɔːtɨn, čʼiːpɨj nätäm orqɨlläl, namɨ aj tan imantoːqa”,– tomnɨt loːsɨ. Ɔːnɨj ınnä čʼəm
mb  napakt-ɛntɔː-tɨnčʼiːpɨ-jnätä-morqɨl-lä-lnamɨajtatima-ntoːqatom-nɨ-tloːsɨɔːnɨjınnäčʼəm
mp  napaktɨ-ɛntɨ-tɨtčʼiːpɨ-lʼnätäk-morqɨl-lä-lnaajtanima-ntoːqotom-ŋɨ-tɨloːsɨɔːnɨlʼınnäčʼam
ge  hererun-FUT-3PLend-ADJZgirl-ACCIMP.FUTcatch-IMP.FUT-2SG.Othisandyou.SG.[NOM]woman-TRL.2SGsay-CO-3SG.Obear.[NOM]reallyupwardsonly
gr  девушка.[NOM]вотпобежать-FUT-3PLконец-ADJZдевушка-ACCIMP.FUTсхватить-IMP.FUT-2SG.Oэтотиты.[NOM]женщина-TRL.2SGсказать-CO-3SG.Oмедведь.[NOM]действительновверхтолько
mc  ptclv-v:tense-v:pnn-n>adjn-n:caseptclv-v:tense.mood -v:pndemconjpersn-n:case.possv-v:ins-v:pnn-n:caseadvadvptcl
ps  ptclvadjnptclvdemconjpersnvnadvadvptcl
SeR  np.h:Th0.2.h:Apro.h:Thpro.h:Possnp.h:Aadv:G
SyF  v:prednp.h:O0.2.h:S v:predpro.h:Sn:predv:prednp.h:S
fr  девушку поймай, ее ты и возьмешь в жены”, – сказал медведь. Действительно, вверх
fe  ll marry her”, the bear said.And indeed, they climbed out,
fg  vorbeilaufen, fange das letzte, du wirst es heiraten“, sagte der Bär.Und tatsächlich, sie kamen
ltr  лови последнюю седьмую, вот та будет твоя жена, – говорит Медведь.Когда вылезли вверх, перед
[128]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.213 (001.213)KNS_1966_Markincha_flk.214 (001.214)
st  Маркынча ненна куралтахынты сельчи нэтак ыломынты пактымынтотын.На посы чипохыймым орхылпат нынтык ай
stl  Markуńča ńɛnnä kuraltǟqуntу sēlʼčy nätäk уlōmуntу paktуmmуntө̄tуn.Na pōsу čīpōqуj mуm orqуlpat nуntуk aj moqуnä
ts  Markɨnʼčʼa nʼɛnnä kuraltäːqɨntɨ seːlʼčʼɨ nätäk ɨloːmɨntɨ paktɨmmɨntɔːtɨn. Na poːsɨ čʼiːpoːqɨj mɨm orqɨlpat nɨntɨk aj moqɨnä
tx  sɨːqɨlnɔːqi, Markɨnʼčʼa nʼɛnnä kuraltäːqɨntɨ seːlʼčʼɨ nätäk ɨloːmɨntɨ paktɨmmɨntɔːtɨn. Na poːsɨ čʼiːpoːqɨj mɨm orqɨlpat
mb  sɨːqɨl-nɔː-qiMarkɨnʼčʼanʼɛnnäkur-al-täː-qɨntɨseːlʼčʼɨnätäkɨloː-mɨn-tɨpaktɨ-mmɨ-ntɔː-tɨnnapoːsɨčʼiːpoː-qɨjmɨ-morqɨl-pa-t
mp  sɨːqɨl-ŋɨ-qıMarkɨnʼčʼanʼennäkurɨ-ätɔːl-ptäː-qɨntɨseːlʼčʼɨnätäkılɨ-mɨn-ntɨpaktɨ-mpɨ-ntɨ-tɨtnapoːsɨčʼiːpɨ-qɨjmɨ-morqɨl-mpɨ-
ge  climb-CO-3DU.SMarkyncha.[NOM]forwardgo-MOM-ACTN-LOC.3SGsevengirl.[NOM]in.front.of-PROL.ADV-OBL.3SGrun-PST.NAR-INFER-3PLthismostend-ADJZsomething-ACCcatch-
gr  взбираться-CO-3DU.SМаркынча.[NOM]вперёдидти-MOM-ACTN-LOC.3SGсемьдевушка.[NOM]перед-PROL.ADV-OBL.3SGпобежать-PST.NAR-INFER-3PLэтотсамыйконец-ADJZнечто-ACCсхватить-
mc  v-v:ins-v:pnnprop-n:caseadvv-v>v-v>n-n:case-n:obl.possnumn-n:casereln-adv:case-n:obl.possv-v:tense-v:mood-v:pndemadvn-n>adjn-n:casev-v:tense-
ps  vnpropadvnnumnrelnvdemadvadjnv
SeR  0.3.h:Anp.h:Aadv:G0.3.h:Anp.h:Aadv:Pathnp.h:Th0.3.h:A
SyF  0.3.h:S v:prednp.h:Ss:tempnp.h:Sv:prednp.h:O0.3.h:S
fr  вылезли, а перед Маркынчей, когда он вперед пошел, семь девушек пробежали.И самую последнюю поймал прямо и домой
fe  and seven girls run past Markyncha as he went on.And he seized the very last one and brought her
fg  nach oben und, als Markintscha geradeaus ging, liefen sieben Mädchen an ihm vorbei.Und das letzte Mädchen fing er und brachte es nach
ltr  Маркынча перебежали семь девушек.И поймал седьмую он.
[129]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.215 (001.215)KNS_1966_Markincha_flk.216
st  мохына хеннымпат.Хумыимты у-ымпат куты куче кыка нече хенныя.Сама хуманты Маркынча, ноты
stl  qənnуmpat.Qumīmtу ǖtуmpat, kutу kuččä kуka näččä qənnуja.«Soma qumantу, Markуńča, nө̄tу
ts  qənnɨmpat. Qumiːmtɨ üːtɨmpat, kutɨ kučʼčʼä kɨka näčʼčʼä qənnɨja. “Soma qumantɨ, Markɨnʼčʼa, nɔːtɨ
tx   nɨntɨk aj moqɨnä qənnɨmpat. Qumiːmtɨ üːtɨmpat, kutɨ kučʼčʼä kɨka näčʼčʼä qənnɨja. “Soma qumantɨ,
mb  nɨntɨkajmoqɨnäqən-nɨ-mpa-tqum-iː-m-tɨüːtɨ-mpa-tkutɨkučʼčʼäkɨkanäčʼčʼäqən-nɨjaSomaqum-a-ntɨ
mp  nɨntɨkajmoqɨnäqən-tɨ-mpɨ-tɨqum-iː-m-tɨüːtɨ-mpɨ-tɨkutɨkučʼčʼäkɨkɨnäčʼčʼäqən-ŋɨjäsomaqum-ŋɨ-ntɨ
ge  PST.NAR-3SG.Onearbyandhomeleave-TR-PST.NAR-3SG.Ohuman.being-PL-ACC-3SGsent-PST.NAR-3SG.Owho.[NOM]wherewant.[3SG.S]thereleave-IMP.3SG.Sgoodhuman.being-CO-2SG.S
gr  PST.NAR-3SG.Oрядомидомойуйти-TR-PST.NAR-3SG.Oчеловек-PL-ACC-3SGпослать-PST.NAR-3SG.Oкто.[NOM]кудахотеть.[3SG.S]тудауйти-IMP.3SG.Sхорошийчеловек-CO-2SG.S
mc  v:pnadvconjadvv-v>v-v:tense-v:pnn-n:num-n:case-n:possv-v:tense-v:pninterrog-n:caseinterrogv-v:pnadvv-v:mood.pnadjn-v:ins-v:pn
ps  advconjadvvnvinterroginterrogvadvvadjn
SeR  adv:G0.3.h:A 0.3.h:Thnp.h:Th 0.3.h:Poss0.3.h:Apro.h:Aadv:G0.3.h:Eadv:G0.2.h:Th
SyF  v:pred0.3.h:S v:pred 0.3.h:Onp.h:O0.3.h:S v:predpro.h:Ss:relv:pred0.2.h:S n:pred
fr  повел. Своих товарищей отправил, кто куда хочет, туда пусть идет.“Хороший ты человек,
fe  home.He sent his comrades away, everyone should go where he wants to.“You are a good man,
fg  Hause.Er schickte seine Kameraden fort, es gehe jeder dorthin, wohin er will.„Was für ein guter Mensch du
ltr  Пошел в этот домик, где оставил друзей: Кто куда пойдет? – говорит Маркынча.– Хороший ты человек,
[130]
ref  (001.216)KNS_1966_Markincha_flk.217 (001.217)
st  тан имап хосал.Тан мохына хеннанты, ме ненна хентомыт оныт кымыт пехынытха, – томнотын омынеиты (мачин лосы, сакхын лосы и тон лосы).
stl  tan imap qōsal.Tan moqуnä qənnantу, mē ńɛnnä qəntө̄mуt onуt kӯmуt pēqуnуtqa», – tomnө̄tуn ө̄mуńēītу (mačyn lōsу, säqqуn lōsу i tōn lōsу).
ts  tan imap qoːsal. Tan moqɨnä qənnantɨ, meː nʼɛnnä qəntɔːmɨt onɨt kɨːmɨt peːqɨnɨtqa”,– tomnɔːtɨn ɔːmɨnʼeːiːtɨ (mačʼɨn loːsɨ, säqqɨn loːsɨ i toːn loːsɨ).
tx  Markɨnʼčʼa, nɔːtɨ tan imap qoːsal. Tan moqɨnä qənnantɨ, meː nʼɛnnä qəntɔːmɨt onɨt kɨːmɨt peːqɨnɨtqa”,– tomnɔːtɨn
mb  Markɨnʼčʼanɔːtɨtatima-pqoː-sa-ltatmoqɨnäqən-na-ntɨmeːnʼɛnnäqən-tɔː-mɨtonɨtkɨː-mɨtpeː-qɨnɨtqatom-nɔː-tɨnɔːmɨ-nʼeː-
mp  Markɨnʼčʼanɔːtɨtanima-mqo-sɨ-ltanmoqɨnäqən-ŋɨ-ntɨmeːnʼennäqən-ɛntɨ-mɨtonɨtkɨː-mɨtpeː-qɨnɨtqotom-ŋɨ-tɨtɔːmɨ-nʼeː-
ge  Markyncha.[NOM]thenyou.SG.[NOM]wife-ACCfind-PST-2SG.Oyou.SG.[NOM]homeleave-CO-2SG.Swe.PL.[NOM]forwardleave-FUT-1PLown.1PLfortune.ACC-1PLlook.for-SUP.1PLsay-CO-3PLother-
gr  Маркынча.[NOM]затемты.[NOM]жена-ACCнайти-PST-2SG.Oты.[NOM]домойуйти-CO-2SG.Sмы.PL.[NOM]вперёдуйти-FUT-1PLсвой.1PLсчастье.ACC-1PLискать-SUP.1PLсказать-CO-3PLостальной
mc  nprop-n:caseadvpersn-n:casev-v:tense-v:pnpersadvv-v:ins-v:pnpersadvv-v:tense-v:pnemphpron-n:case-n:possv-v:inf.possv-v:ins-v:pnadj-n-
ps  npropadvpersnvpersadvvpersadvvemphpronvvn
SeR  pro.h:Enp.h:Thpro.h:Aadv:Gpro.h:Aadv:Gpro.h:Possnp:Th0.1.h:Anp.h:A
SyF  pro.h:Snp.h:Ov:predpro.h:Sv:predpro.h:Sv:preds:purpv:prednp.h:S
fr  Маркынча, теперь ты жену нашел. Ты обратно иди, мы дальше пойдем свое счастье искать”, – сказали его товарищи (дух яра, дух тайги и дух озера).
fe  Markyncha, now you have found a wife.You go back now, and we will go further and search for our happiness”, his comrades (the spirit of the gorge, the spirit of the woods and the spirit of the lake)
fg  bist, Markintscha, jetzt hast du eine Frau gefunden.Du solltest zurückgehen und wir gehen weiter, um unser Glück zu suchen“, sagten seine Kameraden (der Schluchtgeist, der Waldgeist und der Seegeist).
ltr  Маркынча.Ты иди обратно, а мы пойдем дальше искать свое счастье, – говорят товарищи.
nt  [BrM:] Unclear imperative meaning of a present tense form 'qənnantɨ'.
[131]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.218 (001.218)KNS_1966_Markincha_flk.219
st  Ныны ноты на щиты хенмынтотын.Маркынча т-мпа кун хумытычоты
stl  Nӯnу nө̄tу na šittу qənmуntө̄tуn.Markуńča tümpa kun qumуtуt čө̄tу
ts  Nɨːnɨ nɔːtɨ na šittɨ qənmɨntɔːtɨn. Markɨnʼčʼa tümpa kun qumɨtɨt čʼɔːtɨ
tx  ɔːmɨnʼeːiːtɨ (mačʼɨn loːsɨ, säqqɨn loːsɨ i toːn loːsɨ). Nɨːnɨ nɔːtɨ na šittɨ qənmɨntɔːtɨn. Markɨnʼčʼa tümpa
mb  iː-tɨmačʼɨ-nloːsɨsäqqɨ-nloːsɨitoː-nloːsɨnɨːnɨnɔːtɨnašittɨqən-mɨ-ntɔː-tɨnMarkɨnʼčʼatü-mpa
mp  iː-tɨmačʼɨ-nloːsɨsäqqɨ-nloːsɨitoː-nloːsɨnɨːnɨnɔːtɨnašittɨqən-mpɨ-ntɨ-tɨtMarkɨnʼčʼatü-mpɨ
ge  somebody-PL.[NOM]-3SGravine-GENdevil.[NOM]thick.forest-GENdevil.[NOM]andlake-GENdevil.[NOM]thenthenINFERevery.which.wayleave-PST.NAR-INFER-3PLMarkyncha.[NOM]come-
gr  -некто-PL.[NOM]-3SGяр-GENчёрт.[NOM]густой.лес-GENчёрт.[NOM]иозеро-GENчёрт.[NOM]потомзатемINFERв.разные.стороныуйти-PST.NAR-INFER-3PLМаркынча.[NOM]прийти-
mc  n:num-n:case-n:possn-n:casen-n:casen-n:casen-n:caseconjn-n:casen-n:caseadvadvptclpreverbv-v:tense-v:mood-v:pnnprop-n:casev-v:tense-v:pn
ps  nnnnconjnnadvadvptclpreverbnnpropv
SeR  0.3.h:Possadv:Time0.3.h:Anp.h:A
SyF  0.3.h:S v:prednp.h:Sv:pred
BOR  RUS:gram
fr  И потом пошли в разные стороны.Маркынча пришел [туда], где для
fe  said .And then they went in different directions.Markyncha came [there], where he had
fg  Und dann gingen sie auseinander.Markintscha kam [dorthin], wo er für die
ltr  Пошли в разные стороны.Маркынча пришел туда, где для
nt  
[132]
ref  (001.219)KNS_1966_Markincha_flk.220
st  мотым мехылсыт, кун хумытычоты хэлым харра утысыт.Мэрхы, мэрхы хэтты
stl  mө̄tуm mēqуlsуt, kun qumуtуt čө̄tу qə̄lуm qarrä ǖtуsуt.Mərqу, mərqу qə̄ttу mēmmуntуt.
ts  mɔːtɨm meːqɨlsɨt, kun qumɨtɨt čʼɔːtɨ qəːlɨm qarrä üːtɨsɨt. Mərqɨ, mərqɨ qəːttɨ meːmmɨntɨt.
tx  kun qumɨtɨt čʼɔːtɨ mɔːtɨm meːqɨlsɨt, kun qumɨtɨt čʼɔːtɨ qəːlɨm qarrä üːtɨsɨt. Mərqɨ, mərqɨ qəːttɨ
mb  kunqum-ɨ-t-ɨ-tčʼɔːtɨmɔːt-ɨ-mmeː-qɨl-sɨ-tkunqum-ɨ-t-ɨ-tčʼɔːtɨqəːlɨ-mqarräüːtɨ-sɨ-tmərqɨmərqɨqəːttɨ
mp  kunqum-ɨ-t-ɨ-nčʼɔːtɨmɔːt-ɨ-mmeː-qɨl-sɨ-tɨkunqum-ɨ-t-ɨ-nčʼɔːtɨqəːlɨ-mkarräüːtɨ-sɨ-tɨwərqɨwərqɨqəːttɨ
ge  PST.NAR.[3SG.S]wherehuman.being-EP-PL-EP-GENforhouse-EP-ACCdo-MULT-PST-3SG.Owherehuman.being-EP-PL-EP-GENforfish-ACCdownlet.go-PST-3SG.Obigbigtown.[NOM]
gr  PST.NAR.[3SG.S]гдечеловек-EP-PL-EP-GENдлядом-EP-ACCсделать-MULT-PST-3SG.Oгдечеловек-EP-PL-EP-GENдлярыба-ACCвнизпустить-PST-3SG.Oбольшойбольшойгород.[NOM]
mc  interrogn-n:ins-n:num-n:ins-n:caseppn-v:ins-n:casev-v>v-v:tense-v:pninterrogn-n:ins-n:num-n:ins-n:caseppn-n:casepreverbv-v:tense-v:pnadjadjn-n:case
ps  interrognppnvinterrognppnpreverbvadjadjn
SeR  pp.h:Bnp:P0.3.h:App.h:Bnp:Th0.3.h:Anp:P
SyF  s:rels:relnp:O
fr  людей дома сделал, где для людей рыбу пустил.Большой, большой город
fe  made houses for people, where he had let fish through for the people.He built a big, big town.
fg   Leute Häuser gebaut hatte, wo er für die Leute Fisch durchgelassen hatte.Eine große, große Stadt hat er
ltr  людей рыбу пустил и дома сделал.
[133]
ref  (001.220)KNS_1966_Markincha_flk.221 (001.221)KNS_1966_Markincha_flk.222 (001.222)
st  мэммынтыт.Хумын на хэттохын Маркынчам омтыйхотха мэмпотын.Маркынча на хеттохын сельчитотпоткунты омтыйхоттымпа.
stl  Qumуn na qə̄ttōkуn Markуńčam ө̄mtуjqōtqa mēmpө̄tуn.Markуńča na qə̄ttōqуn sēlʼčytōt pōt kuntу ө̄mtуjqōttуmpa.
ts  Qumɨn na qəːttoːqɨn Markɨnʼčʼam ɔːmtɨjqoːtqa meːmpɔːtɨn. Markɨnʼčʼa na qəːttoːqɨn seːlʼčʼɨ toːt poːt kuntɨ ɔːmtɨjqoːttɨmpa.
tx  meːmmɨntɨt. Qumɨn na qəːttoːqɨn Markɨnʼčʼam ɔːmtɨjqoːtqa meːmpɔːtɨn. Markɨnʼčʼa na qəːttoːqɨn seːlʼčʼɨ toːt poːt kuntɨ
mb  meː-mmɨ-ntɨ-tqum-ɨ-nnaqəːttoː-qɨnMarkɨnʼčʼa-mɔːmtɨ-j-qoː-tqameː-mpɔː-tɨnMarkɨnʼčʼanaqəːttoː-qɨnseːlʼčʼɨtoːtpoː-tkuntɨ
mp  meː-mpɨ-ntɨ-tɨqum-ɨ-tnaqəːttɨ-qɨnMarkɨnʼčʼa-mɔːmtɨ-lʼ-qok-tqomeː-mpɨ-tɨtMarkɨnʼčʼanaqəːttɨ-qɨnseːlʼčʼɨtoːnpoː-nkuntɨ
ge  do-PST.NAR-INFER-3SG.Ohuman.being-EP-PL.[NOM]thistown-LOCMarkyncha-ACChorn-ADJZ-chief-TRLdo-PST.NAR-3PLMarkyncha.[NOM]thistown-LOCsevenhundredyear-GENduring
gr  сделать-PST.NAR-INFER-3SG.Oчеловек-EP-PL.[NOM]этотгород-LOCМаркынча-ACCрог-ADJZ-начальник-TRLсделать-PST.NAR-3PLМаркынча.[NOM]этотгород-LOCсемьстогод-GENв.течение
mc  v-v:tense-v:mood-v:pnn-n:ins-n:num-n:casedemn-n:casenprop-n:casen-n>adj-n-n:casev-v:tense-v:pnnprop-n:casedemn-n:casenumnumn-n:casepp
ps  vndemnnpropnvnpropdemnnumnumnpp
SeR  0.3.h:Anp.h:Anp:Lnp.h:Pnp.h:Thnp:Lpp:Time
SyF  0.3.h:S v:prednp.h:Snp.h:Ov:prednp.h:S
fr  построил. Люди в этом городе Маркынчу царем сделали. Маркынча в этом городе семьсот лет царствовал.
fe  The people in that town made him their tsar.Markyncha reigned over that town for seven hundred years.
fg  gebaut.Die Leute in dieser Stadt ernannten Markintscha zu ihrem Zaren.Markintscha war in dieser Stadt 700 Jahre lang Zar.
ltr  Там его выбрали царем. Маркынча, конечно, привез мать туда.Он там царствовал 700 лет.
nt  [BrM:] NB divergent transcriptions: KNS – ‘хэттохын’, Helimsky – ‘qə̄ttōkуn’, INEL – ‘qəːttoːqɨn’.
[134]
ref  KNS_1966_Markincha_flk.223 (001.223)KNS_1966_Markincha_flk.224 (001.224)
st  Т-и хоты ырык омтыйхотта.Щёйхумый этыса чапта мунтык.
stl  Tį̄ qө̄tу ӯrуk ө̄mtуjqōtta.Šöjqumуj ə̄tуsä čaptä muntуk.
ts  Tıː qɔːtɨ ɨːrɨk ɔːmtɨjqoːtta. Šöjqumɨj əːtɨsä čʼaptä muntɨk.
tx  ɔːmtɨjqoːttɨmpa. Tıː qɔːtɨ ɨːrɨk ɔːmtɨjqoːtta. Šöjqumɨj əːtɨsä čʼaptä muntɨk.
mb  ɔːmtɨ-j-qoːt-tɨ-mpatıːqɔːtɨɨːrɨŋɔːmtɨ-j-qoːt-tašö-j-qum-ɨ-jəːtɨ-säčʼaptämuntɨk
mp  ɔːmtɨ-lʼ-qok-tɨ-mpɨtıːqɔːtɨɨːrɨŋɔːmtɨ-lʼ-qok-tɨšöt-lʼ-qum-ɨ-lʼəːtɨ-säčʼaptämuntɨk
ge  horn-ADJZ-chief-TR-PST.NAR.[3SG.S]nowmaybestillhorn-ADJZ-chief-TR.[3SG.S]forest-ADJZ-human.being-EP-ADJZspeech-INSTRtale.[NOM]all
gr  рог-ADJZ-начальник-TR-PST.NAR.[3SG.S]сейчасможет.бытьвсё.ещёрог-ADJZ-начальник-TR.[3SG.S]лес-ADJZ-человек-EP-ADJZречь-INSTRсказка.[NOM]всё
mc  n-n>adj-n-n>v-v:tense-v:pnadvptcladvn-n>adj-n-n>v-v:pnn-n>adj-n-n:ins-n>adjn-n:casen-n:casequant
ps  vadvptcladvvadjnnquant
SeR  adv:Time0.3.h:Thnp:Th
SyF  v:pred0.3.h:S v:prednp:Sn:pred
fr  Сейчас может еще царствует.На селькупском языке сказка вся.
fe  Maybe he is reigning until now.That’s the end of the fairytale in Selkup.
fg  Kann gut sein, dass er immer noch Zar ist.Damit geht das Märchen auf Selkupisch zu Ende.
ltr  Сейчас может еще сидит на троне.