Tier display
BORBOR-MorphBOR-PhonCSISTSeRSyFfefgfrgegrltrmbmcmpntntopsrefststltstx
Web service information

Generated on 15.11.2021 with Corpus Services.

[1]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.001 (001.001)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.002 (001.002)
st  сар ӣ′ман[м]тыса нэтырсыңа [нэтырсыты, нэкӓрсы], / kунтак вəттонт тоkталтыңа. / окнот kанты иматы / тэпып этыkо онты омта. /
stl  sar iːman[m]tɨsa nɛtɨrsɨŋa [nɛtɨrsɨtɨ, nɛkärsɨ], / quntak vəttont toqtaltɨŋa. / oknot qantɨ imatɨ / tɛpɨp ɛtɨqo ontɨ omta. /
ts  Sar imantɨsa nɛtɨrsɨtɨ (/nɛkärsɨ)/, kuntak wəttont toqtaltɨŋa/. Oknot qantɨ imatɨ/ tɛpɨp ɛtɨqo ontɨ omta/.
tx  Sar imantɨsa nɛtɨrsɨtɨ (/nɛkärsɨ), kuntak wəttont toqtaltɨŋa. Oknot qantɨ imatɨ tɛpɨp ɛtɨqo ontɨ
mb  sarima-ntɨ-sanɛtɨ-r-sɨ-tɨnɛkä-r-sɨkuntakwətto-nttoqta-ltɨ-ŋaokno-tqan-tɨima-tɨtɛp-ɨ-pɛtɨ-qoontɨ
mp  caːrima-ntɨ-sänıːtɨ-r-sɨ-tɨnəkɨ-r-sɨkuntakwəttɨ-ntɨtaqtɨ-ltɨ-ŋɨokno-nqanɨŋ-ntɨima-tɨtəp-ɨ-mətɨ-qoontɨ
ge  tsar.[NOM]wife-OBL.3SG-COMkiss-FRQ-PST-3SG.Owrite-FRQ-PST.[3SG.S]farroad-ILLdress-TR-CO.[3SG.S]window-GENnear-ILLwife.[NOM]-3SG(s)he-EP-ACCwait-INF
gr  царь.[NOM]жена-OBL.3SG-COMпоцеловать-FRQ-PST-3SG.Oписать-FRQ-PST.[3SG.S]далекодорога-ILLодеться-TR-CO.[3SG.S]окно-GENрядом-ILLжена.[NOM]-3SGон(а)-EP-ACCподождать-INF
mc  n-n:casen-n:obl.poss-n:casev-v>v-v:tense-v:pnv-v>v-v:tense-v:pnadvn-n:casev-v>v-v:ins-v:pnn-n:casereln-n:casen-n:case-n:posspers-n:ins-n:casev-v:infemphpro-
ps  nnvvadvnvnrelnnpersvemphpro
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  Царь с женой поцеловался (/ [жене] написал), / в далекий путь оделся /.Возле окна его жена / села одна ждать его. /
fe  The tsar and his wife kissed (/he wrote [to his wife], / he dressed up to go to a long journey /.His wife is at the window / she sat down to wait for him. /
fg  Der Zar und seine Frau küssten sich (/ schrieb [der Frau]), / er zog sich an wie für eine weite Reise /.Am Fenster seine Frau / sie setzte sich alleine, um auf ihn zu warten. /
ltr  царь с женой писали / в далекий путь собрался [оделся] /возле окна его жена / его ждать одна сидит /
[2]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.003 (001.003)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.004
st  kарын ноны ӱт[т]ыт тэты / этыkыты, этыkыты, / мелты лимонт маннымпа тэп. / саилʼ токты манталпылʼа / чущалысот
stl  qarɨn nonɨ üt[t]ɨt tɛtɨ / ɛtɨqɨtɨ, ɛtɨqɨtɨ, / meltɨ limont mannɨmpa tɛp. / sailʼ toktɨ mantalpɨlʼa / čušalɨsot kutɨlʼ
ts  Qarɨn nɔːnɨ üːtɨt tɛtɨ/ ɛtɨkkɨtɨ, ɛtɨkkɨtɨ/, meːltɨ limont mannɨmpa tɛp/. Sailʼ tɔːktɨ mantalpɨlʼa/ čʼüšalɨsɔːt, kutɨlʼ
tx  omta. Qarɨn nɔːnɨ üːtɨt tɛtɨ ɛtɨkkɨtɨ, ɛtɨkkɨtɨ, meːltɨ limont mannɨmpa tɛp. Sailʼ tɔːktɨ
mb  omtaqarɨ-nnɔːnɨüːtɨ-ttɛtɨɛtɨ-kkɨ-tɨɛtɨ-kkɨ-tɨmeːltɨlimo-ntmannɨ-mpatɛpsai-lʼtɔːk-tɨmant-al-
mp  omtɨqarɨ-nnɔːnɨüːtɨ-ntəttɨətɨ-kkɨ-tɨətɨ-kkɨ-tɨmeːltɨlimɨ-ntɨmantɨ-mpɨtəpsajɨ-lʼtɔːŋ-tɨmantɨ-
ge  oneself.3SG.[NOM]sit.down.[3SG.S]morning-GENfromevening-GENup.towait-HAB-3SG.Owait-HAB-3SG.Oalways%%-ILLgive.a.look-DUR.[3SG.S](s)he.[NOM]eye-ADJZall.the.rest.[NOM]-3SG
gr  сам.3SG.[NOM]сесть.[3SG.S]утро-GENотвечер-GENдоподождать-HAB-3SG.Oподождать-HAB-3SG.Oвсегда%%-ILLвзглянуть-DUR.[3SG.S]он(а).[NOM]глаз-ADJZвсё.прочее.[NOM]-3SG
mc  n:casev-v:pnn-n:caseppn-n:caseppv-v>v-v:pnv-v>v-v:pnadvn-n:casev-v>v-v:pnpers-n:casen-n>adjn-n:case-n:possv-v>v-
ps  vnppnppvvadvnvpersadjncvb
fr  С утра до вечера / ждёт, ждёт, / всё время на поле(?) глядит. / Все глаза проглядела, / и они
fe  From morning to evening / she waits and waits, / all the time she is looking at the meadow(?). /She tired out her eyes by staring, / and they
fg  Von morgens bis abends / sie wartet, sie wartet / die ganze Zeit schaut sie auf das Feld(?). /Ihre Augen schaute sie durch, / und sie
ltr  с утра [утром] до вечера / ждет ждет / все [время] на луну глядит / глаза глядя / заболели который / утренний
[3]
ref  (001.004)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.005 (001.005)
st  кутылʼ е′мылʼа / kарыль кэннынт укоkыны питтэт. /о′мынеты аша ата! /кекысе
stl  emɨlʼa / qarɨlʼ kɛnnɨnt ukoqɨnɨ pittɛt. /omɨnetɨ aša ata! /kekɨse təp
ts  ɛːmɨlʼa/ qarɨlʼ kɛnnɨnt uːkoːqɨnɨ pit tɛt/. Ɔːmɨ neːtɨ aša ata/! Kekɨsä
tx  mantalpɨlʼa čʼüšalɨsɔːt, kutɨlʼ ɛːmɨlʼa qarɨlʼ kɛnnɨnt uːkoːqɨnɨ pit tɛt. Ɔːmɨ neːtɨ aša ata! Kekɨsä
mb  pɨ-lʼačʼüša-lɨ-sɔː-tkutɨ-lʼɛːmɨ-lʼaqarɨ-lʼkɛnnɨ-n-tuːkoː-qɨnɨpi-ttɛtɔːmɨneː-tɨašaatakekɨsä
mp  alʼ-mpɨ-läčʼüšɨ-lɨ-sɨ-tɨtkutɨ-lʼɛːmä-lʼqarɨ-lʼkəntɨ-n-tɨuːkɨ-qɨnɨpi-ntəttɨɔːmɨneː-tɨaššaatɨkekkɨsä
ge  give.a.look-INCH-DUR-CVBhurt-INCH-PST-3PLwho-ADJZINDEF2-ADJZmorning-ADJZdawn-GEN-3SGin.front.of-ABLnight-GENup.tootherliving.being.[NOM]-3SGNEGbe.visible.[3SG.S]only
gr  взглянуть-INCH-DUR-CVBболеть-INCH-PST-3PLкто-ADJZINDEF2-ADJZутро-ADJZзаря-GEN-3SGвпереди-ABLночь-GENдоостальнойживое.существо.[NOM]-3SGNEGвиднеться.[3SG.S]только
mc  v>v-v>cvbv-v>v-v:tense-v:pninterrog-n>adjptcl-n>adjn-n>adjn-n:case-n:possreln-n:casen-n:caseppadjn-n:case-n:possptclv-v:pnadv
ps  vinterrogadjadjnrelnnppadjnptclvadv
fr  разболелись, [выглядывая] кого-нибудь / с утренней зари до ночи. /Никого не видно! /Только
fe  started to ache, [looking out] for somebody / from dawn to night. /There is nobody to be seen! /She
fg  fingen an zu schmerzen, als sie nach jemandem [suchten] / von der Morgenröte bis zur Nacht. /Niemand ist zu sehen! /Sie
ltr   заря /некоторых не видно /чуть [кое
nt  [OSV:]
[4]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.006 (001.006)
st  тəп маннымпаты: / меркыль пальча кючинимпа, / сыры чомна лимыт инды, / тəтты мундык сэры е′са. /kəнна [kӓнна] ок[к]ырче кёт
stl   mannɨmpatɨ: / merkɨlʼ palʼča kюčinimpa, / sɨrɨ čomna limɨt indɨ, / təttɨ mundɨk sɛrɨ esa. /qənna [qänna] ok[k]ɨrče kёt iːret.
ts  təp mannɨmpatɨ/: mɛrkɨlʼ palʼčʼa küčʼinimpa/, sɨrɨ čʼomna limɨt iːntɨ/, təttɨ muntɨk sɛrɨ ɛsa/. Qənna (/qänna) okkɨr čʼäː köt
tx  təp mannɨmpatɨ: mɛrkɨlʼ palʼčʼa küčʼinimpa, sɨrɨ čʼomna limɨt iːntɨ, təttɨ muntɨk sɛrɨ ɛsa. Qənna (/qänna)
mb  təpmannɨ-mpa-tɨmɛrkɨ-lʼpalʼčʼaküčʼini-mpasɨrɨčʼom-nalimɨ-tiː-ntɨtəttɨmuntɨksɛrɨɛsaqən-naqän-na
mp  təpmantɨ-mpɨ-tɨmɛrkɨ-lʼpalʼčʼaküčʼɨnɨ-mpɨsɨrɨčʼom-ŋɨlimɨ-niː-ntɨtəttɨmuntɨksərɨɛsɨqən-ŋɨqən-ŋɨ
ge  (s)he.[NOM]give.a.look-DUR-3SG.Owind-ADJZtwirl.[NOM]curl-DUR.[3SG.S]snow.[NOM]snow-CO.[3SG.S]%%-GENon-ILLground.[NOM]allwhitebecome.[3SG.S]leave-CO.[3SG.S]leave-
gr  он(а).[NOM]взглянуть-DUR-3SG.Oветер-ADJZкручение.[NOM]виться-DUR.[3SG.S]снег.[NOM]идти.снегу-CO.[3SG.S]%%-GENна-ILLземля.[NOM]всёбелыйстать.[3SG.S]уйти-CO.[3SG.S]уйти-
mc  pers-n:casev-v>v-v:pnn-n>adjn-n:casev-v>v-v:pnn-n:casev-v:ins-v:pnn-n:casereln-n:casen-n:casequantadjv-v:pnv-v:ins-v:pnv-v:ins-v:pn
ps  persvadjnvnvnrelnnquantadjvvv
fr  смотрит: / вьюга вьётся, / снег валит на поля(?), / земля вся становится белая. /Проходит девять месяцев. /
fe  looks: / a blizzard is coming, / snow is falling on the meadow(?), / the ground is becoming all white. /Nine months pass. /
fg  schaut nur: /Ein Schneesturm kommt auf, / Schnee fällt auf das Feld(?), / die Erde wird ganz weiß. /Neun Monate vergehen. /
ltr  -как] он видит [смотрит] / завихрение [сильный ветер, который кружит] загибается / снег / земля вся белая стала /прошло девять месяцев /
nt  "mɛrkɨlʼ palʼčʼa" - "a whirlwind".
[5]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.007 (001.007)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.008 (001.008)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.009 (001.009)
st  ′ӣрет. / лимоkын саимт[ы] а′лп[б]а аш[шʼ]а итыт [′ӣтыңыт]. /нʼот сочельникаkыт, пит, / тəпын миныт нелям[н] [′не̨лʼамты] ном [‵номты]. /
stl   / limoqɨn saimt[ɨ] alp[p]a aš[š]a itɨt [iːtɨŋɨt]. /nʼot sočelʼnikaqɨt, pit, / təpɨn minɨt nelяm[n] [nelʼamtɨ] nom [nomtɨ]. /
ts  irät. /Limoːqɨn saimtɨ alpa ašša iːtɨt (/iːtɨŋɨt)/. Nʼɔːt sočʼelʼnikaqɨt, pit/, təpɨn minɨt nälʼam (/nälʼamtɨ) nom (/nomtɨ)/.
tx  okkɨr čʼäː köt irät. Limoːqɨn saimtɨ alpa ašša iːtɨt (/iːtɨŋɨt). Nʼɔːt sočʼelʼnikaqɨt, pit, təpɨn minɨt nälʼam
mb  okkɨrčʼäːkötirä-tlimoː-qɨnsai-m-tɨalpaaššaiː-tɨ-tiː-tɨ-ŋɨ-tnʼɔːtsočʼelʼnik-a-qɨtpi-ttəp-ɨ-nmi-nɨ-tnälʼa-m
mp  ukkɨrčʼäːkötirä-tɨlimɨ-qɨnsajɨ-m-tɨälpäaššaiː-tɨ-tɨiː-tɨ-ŋɨ-tɨnɔːtɨsočʼelʼnik-ɨ-qɨnpi-ntəp-ɨ-nmi-ŋɨ-tɨnälʼa-m
ge  CO.[3SG.S]onenotenmonth.[NOM]-3SG%%-LOCeye-ACC-3SGawayNEGtake-TR-3SG.Otake-TR-CO-3SG.OthenChristmas.Eve-EP-LOCnight-LOC.ADV(s)he-EP-GENgive-CO-3SG.Odaughter-
gr  CO.[3SG.S]одиннетдесятьмесяц.[NOM]-3SG%%-LOCглаз-ACC-3SGпрочьNEGвзять-TR-3SG.Oвзять-TR-CO-3SG.Oзатемсочельник-EP-LOCночь-LOC.ADVон(а)-EP-GENдать-CO-3SG.Oдочь-ACC
mc  numptclnumn-n:case-n:possn-n:casen-n:case-n:possadvptclv-v>v-v:pnv-v>v-v:ins-v:pnadvn-n:ins-n:casen-n>advpers-v:ins-n:casev-v:ins-v:pnn-n:case
ps  numptclnumnnnadvptclvvadvnadvpersvn
BOR  RUS:cult
fr  Она не сводит глаз с поля. /Затем в Сочельник, ночью, / Бог ей даёт дочь. /
fe  She doesn’t take her eyes off the meadow. /Then on Christmas Eve, at night, / God gives her a daughter. /
fg  Sie wendete ihre Augen nicht vom Feld ab. /Dann am Heiligabend, nachts, / Gott gibt ihr eine Tochter. /
ltr  глаза прочь не берет [не хочет убирать (отвести)] /ночь / ему отдал дочь царю /
[6]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.010 (001.010)
st  ремкы кʼарыт нотныль гость, / писа чел[ы]са кунты əтыпыль, / кʼунтакʼыны нʼоты кесыс / моткʼын тʼуса сар-′əсыты. /
stl  remkɨ kʼarɨt notnɨlʼ gostʼ, / pisa čel[ɨ]sa kuntɨ ətɨpɨlʼ, / kʼuntakʼɨnɨ nʼotɨ kesɨs / motkʼɨn čusa sar-əsɨtɨ. /
ts  Rɛmkɨ qarɨt nɔːtnɨlʼ gostʼ/, pisa čʼeːlɨsa kuntɨ ətɨpɨlʼ/, kuntaqɨnɨ nʼɔːtɨ qessɨs,/ mɔːtqɨn tüsa sar-əsɨtɨ/.
tx  (/nälʼamtɨ) nom (/nomtɨ). Rɛmkɨ qarɨt nɔːtnɨlʼ gostʼ, pisa čʼeːlɨsa kuntɨ ətɨpɨlʼ, kuntaqɨnɨ nʼɔːtɨ qessɨs,
mb  nälʼa-m-tɨnomnom-tɨrɛmkɨqarɨ-tnɔːtnɨ-lʼgostʼpi-sačʼeːlɨ-sakuntɨətɨ-pɨlʼkunta-qɨnɨnʼɔːtɨqes-s-ɨ-s
mp  nälʼa-m-tɨnomnom-tɨrɛmɨkɨqarɨ-ntɨnɔːtna-lʼgostʼpi-säčʼeːlɨ-säkuntɨətɨ-mpɨlʼkuntak-qɨnɨnɔːtɨqən-š-ɨ-sɨ
ge  ACCdaughter-ACC-3SGgod.[NOM]god.[NOM]-3SGgloomymorning-LOC.ADVone.needs-ADJZguest.[NOM]night-INSTRday-INSTRlongwait-PTCP.PSTfar-ABL.ADVfurtherleave-US-EP-PST.[3SG.S]
gr  дочь-ACC-3SGбог.[NOM]бог.[NOM]-3SGсумрачныйутро-LOC.ADVнужно-ADJZгость.[NOM]ночь-INSTRдень-INSTRдолгоподождать-PTCP.PSTдалеко-ABL.ADVдальшеуйти-US-EP-PST.[3SG.S]
mc  n-n:case-n:possn-n:casen-n:case-n:possadjn-adv:caseptcl-n>adjn-n:casen-n:casen-n:caseadvv-v>ptcpadv-adv:caseadvv-v>v-v:ins-v:tense-v:pn
ps  nnnadjadvadjnnnadvptcpadvadvv
BOR  RUS:modRUS:cult
fr  Рано утром желанный гость, / днем и ночью [так] долго жданный, / издалека ушёл(?) / и пришёл домой царь-отец. /
fe  Early in the morning, the welcome guest, / the one [so] long awaited day and night, / the tsar-father left(?) from far away / and came home.
fg  Früh am morgen der erwünschte Gast, / Tag und Nacht [so] lange erwartet, / kam(?) von weit her / und kam nach Hause der Zar, der Vater. /
ltr  рано утром надежный гость / днем и ночь жданный / издалека ушел / домой пришел царь-отец /
[7]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.011 (001.011)
st  мантэчекус тəпыткины, / сэттымела кэшкʼылʼеса, / о′ннымт аша сʼепы′релсыт [сепырсы] / а′е челы чонтот у′речеса. /
stl  mantɛčekus təpɨtkinɨ, / sɛttɨmela kɛškʼɨlʼesa, / onnɨmt aša sʼepɨrelsɨt [sepɨrsɨ] / ae čelɨ čontot urečesa. /
ts  Mantɛčʼekkus təpɨtkinɨ/, sɛttɨmela kɛšqɨlʼesa/, ɔːnnɨmt aša sʼeːpɨrelsɨt (/seːpɨrsɨ)/ aje čʼeːlɨ čʼontot urrɛːčʼesa/.
tx  mɔːtqɨn tüsa sar-əsɨtɨ. Mantɛčʼekkus təpɨtkinɨ, sɛttɨmela kɛšqɨlʼesa, ɔːnnɨmt aša sʼeːpɨrelsɨt
mb  mɔːt-qɨntü-sasar-əsɨ-tɨmant-ɛčʼe-kku-stəp-ɨ-tkinɨsɛttɨm-e-lakɛšqɨlʼe-saɔːnnɨ-m-tašasʼeːpɨ-r-e-l-sɨ-t
mp  mɔːt-qɨntü-sɨcaːr-əsɨ-tɨmantɨ-ɛčʼɨ-kkɨ-sɨtəp-ɨ-nkinısəttɨm-ɨ-lʼakəšqɨlɛj-sɨɔːntɨ-m-tɨaššaseːpɨ-r-ɨ-lɨ-sɨ-tɨ
ge  house-LOCcome-PST.[3SG.S]tsar.[NOM]-father.[NOM]-3SGgive.a.look-ATTEN-HAB-PST.[3SG.S](s)he-EP-ALLdifficult-EP-DIMcome.to.oneself-PST.[3SG.S]happiness-ACC-3SGNEGbear-FRQ-EP-RES-PST-3SG.O
gr  дом-LOCприйти-PST.[3SG.S]царь.[NOM]-отец.[NOM]-3SGвзглянуть-ATTEN-HAB-PST.[3SG.S]он(а)-EP-ALLтрудный-EP-DIMочнуться-PST.[3SG.S]радость-ACC-3SGNEGстерпеть-FRQ-EP-RES-PST-
mc  n-n:casev-v:tense-v:pnn-n:case-n-n:case-n:possv-v>v-v>v-v:tense-v:pnpers-n:ins-n:caseadj-n:ins-adj>adjv-v:tense-v:pnn-n:case-n:possptclv-v>v-v:ins-v>v-v:tense-v:pn
ps  nvnvpersadjvvptclv
BOR  RUS:cult
fr  Она посмотрела на него, / с трудом пришла в себя, / не вынесла радости / и в полдень умерла. /
fe  She looked at him, / she came to herself with difficulty, / [but] she couldn’t take the happiness / and at mid-day she died.
fg  Sie sah ihn an, / mit Mühe kam sie zu sich, / sie hielt die Freude nicht aus / und am Mittag starb sie. /
ltr  посмотрел на нее [него] / тяжело вздохнул / стрелу не поломал [не мог?] /полдень [середина дня] потерялся /
[8]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.012 (002.001)
st  кеккалпыса [наккалбыс] кунды сар, / кутар е′кʼо?
stl  kekkalpɨsa [nakkalpɨs] kundɨ sar, / kutar ekʼo?
ts  Kekkalpɨsa (/nakkalpɨs) kuntɨ sar. /Kutar ɛːqo?
tx  (/seːpɨrsɨ) aje čʼeːlɨ čʼontot urrɛːčʼesa. Kekkalpɨsa (/nakkalpɨs) kuntɨ sar. Kutar
mb  seːpɨ-r-sɨaječʼeːlɨčʼonto-turr-ɛː-čʼe-sakekk-al-pɨ-sanakka-l-pɨ-skuntɨsarkutar
mp  seːpɨ-r-sɨajčʼeːlɨčʼontɨ-nürɨ-ɛː-čʼɨ-sɨkekkɨ-alʼ-mpɨ-sɨnäkä-lɨ-mpɨ-sɨkuntɨcaːrkuttar
ge  bear-FRQ-PST.[3SG.S]andday.[NOM]middle-LOC.ADVdisappear-PFV-RFL-PST.[3SG.S]suffer-INCH-DUR-PST.[3SG.S]smoke-INCH-DUR-PST.[3SG.S]longtsar.[NOM]how
gr  3SG.Oстерпеть-FRQ-PST.[3SG.S]идень.[NOM]середина-LOC.ADVисчезнуть-PFV-RFL-PST.[3SG.S]мучиться-INCH-DUR-PST.[3SG.S]курить-INCH-DUR-PST.[3SG.S]долгоцарь.[NOM]как
mc  v-v>v-v:tense-v:pnconjn-n:casereln-n>advv-v>v-v>v-v:tense-v:pnv-v>v-v>v-v:tense-v:pnv-v>v-v>v-v:tense-v:pnadvn-n:caseinterrog
ps  vconjnadvvvvadvninterrog
BOR  RUS:cult
fr  Царь долго горевал (/курил). /Как быть?
fe  The tsar mourned (/smoked) for a long time. /What to do?
fg  Der Zar trauerte (/rauchte) lange. /Was tun?
ltr  курил долго царь / как бытькак быть
[9]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.013 (002.002)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.014 (002.003)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.015 (002.004)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.016
st  грешнык э′па [эппа]. /поты кэнна [kӓнны], мит[т]ы о′нʼкы. / мəныль [вӓныль] имап ынʼыт сар. /
stl  grešnɨk ɛpa [ɛppa]. /potɨ kɛnna [qännɨ], mit[t]ɨ onʼkɨ. / mənɨlʼ [vänɨlʼ] imap ɨnʼɨt sar. /
ts  Grešnɨk ɛːppa/. Poːtɨ qɛnna (/qännɨ), mitɨ ɔːnʼkɨ/. Mənɨlʼ (/wänɨlʼ) imap ɨːnʼɨt sar/.
tx  ɛːqo? Grešnɨk ɛːppa. Poːtɨ qɛnna (/qännɨ), mitɨ ɔːnʼkɨ. Mənɨlʼ (/wänɨlʼ) imap ɨːnʼɨt
mb  ɛː-qogrešnɨkɛː-ppapoː-tɨqɛn-naqän-nɨmitɨɔːnʼkɨmənɨlʼwänɨlʼima-pɨː-nʼɨ-t
mp  ɛː-qogrešnɨkɛː-mpɨpoː-tɨqən-ŋɨqən-ŋɨmitɨɔːŋkɨmənɨlʼmənɨlʼima-miː-ŋɨ-tɨ
ge  be-INFsinner.[NOM]be-PST.NAR.[3SG.S]year.[NOM]-3SGleave-CO.[3SG.S]leave-CO.[3SG.S]likedream.[NOM]newnewwife-ACCtake-CO-
gr  быть-INFгрешник.[NOM]быть-PST.NAR.[3SG.S]год.[NOM]-3SGуйти-CO.[3SG.S]уйти-CO.[3SG.S]словносон.[NOM]новыйновыйжена-ACCвзять-CO-
mc  v-v:infn-n:casev-v:tense-v:pnn-n:case-n:possv-v:ins-v:pnv-v:ins-v:pnconjn-n:caseadjadjn-n:casev-v:ins-v:pn
ps  vnvnvvconjnadjadjnv
BOR  RUS:cult
fr  Он был грешником. /Год прошёл будто сон. / Царь взял себе другую жену. /
fe  He was a sinner. /A year passed like a dream. /The tsar took another wife. /
fg  Er war ein Sündiger. /Ein verging wie im Traum. /Der Zar nahm eine andere Frau. /
ltr  был /год прошел возьми сон / другую жену взял царь /
[10]
ref  (002.005)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.017 (002.006)
st  кутар кэтыkо – нель kуп е′са / о′нылʼ миты сарылʼ има: / пиркы тащик. сəры е′са, / тэнылтокса, му[н]докт исыт. /
stl  kutar kɛtɨqo – nelʼ qup esa / onɨlʼ mitɨ sarɨlʼ ima: / pirkɨ tašik. sərɨ esa, / tɛnɨltoksa, mu[n]dokt isɨt. /
ts  Kutar kɛtɨqo– nälʼqup ɛːsa/ onɨlʼ mitɨ sarɨlʼ ima/: pirqɨ tašik, sərɨ ɛːsa/, tɛnɨl tɔːksa, muntokt iːsɨt/.
tx  sar. Kutar kɛtɨqo– nälʼqup ɛːsa onɨlʼ mitɨ sarɨlʼ ima: pirqɨ tašik, sərɨ ɛːsa, tɛnɨl tɔːksa,
mb  sarkutarkɛtɨ-qonälʼ-qupɛː-saon-ɨ-lʼmitɨsar-ɨ-lʼimapirqɨtašiksərɨɛː-satɛnɨ-ltɔːk-sa
mp  caːrkuttarkətɨ-qonälʼa-qumɛː-sɨontɨ-ɨ-lʼmitɨcaːr-ɨ-lʼimapirqɨtɔːšansərɨɛː-sɨtɛnɨ-lʼtɔːŋ-sä
ge  3SG.Otsar.[NOM]howsay-INFdaughter-human.being.[NOM]be-PST.[3SG.S]oneself.3SG-EP-ADJZliketsar-EP-ADJZwife.[NOM]highneck.[NOM]whitebe-PST.[3SG.S]mind-ADJZall.the.rest-COM
gr  3SG.Oцарь.[NOM]каксказать-INFдочь-человек.[NOM]быть-PST.[3SG.S]сам.3SG-EP-ADJZсловноцарь-EP-ADJZжена.[NOM]высокийшея.[NOM]белыйбыть-PST.[3SG.S]ум-ADJZвсё.прочее-COM
mc  n-n:caseinterrogv-v:infn-n-n:casev-v:tense-v:pnemphpro-n:ins-n>adjconjn-n:ins-n>adjn-n:caseadjn-n:caseadjv-v:tense-v:pnn-n>adjn-n:case
ps  ninterrogvnvemphproconjadjnadjnadjnadjn
BOR  RUS:cult
CS  RUS:calq
fr  Как сказать – девушка была / действительно будто царская жена [царица]: / с длинной шеей, бело[лицая] была, / и умом, и всем взяла. /
fe  How to say – the young woman was / really like a tsar’s wife [tsarina]: / [she had] a long neck, a white [face], / and took [him] with her wit and everything. /
fg  Wie zu sagen – das Mädchen war / wirklich wie eine Zarenfrau [Zarin]: / mit langem Hals, ein weißes [Gesicht], / sie nahm ihn mit ihrem Verstand und allem. /
ltr  как сказать супруга стала / правда [как будто] как царская жена / высокая бело стало / умом [все ума] всех взял [собрал] /
nt  [OSV:] "tašik" may come from "tɔːšan" - "neck".
[11]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.018 (002.007)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.019 (002.008)
st  нынай нʼоты сомальчымтʼат, / кʼотол нʼоты ярык е′са. /мотыноны татымпысты / кекыс зеркалалям окыр. /
stl  nɨnaj nʼotɨ somalʼčɨmčat, / kʼotol nʼotɨ яrɨk esa. /motɨnonɨ tatɨmpɨstɨ / kekɨs zerkalalяm okɨr. /
ts  Nɨːn aj nʼɔːtɨ somalʼčʼɨmčʼat/, qɔːt-ol nʼɔːtɨ jarɨk ɛsa/. Mɔːttɨ nɔːnɨ taːtɨmpɨstɨ/ kekɨs zerkalalʼam okɨr/.
tx  muntokt iːsɨt. Nɨːn aj nʼɔːtɨ somalʼčʼɨmčʼat, qɔːt-ol nʼɔːtɨ jarɨk ɛsa. Mɔːttɨ nɔːnɨ taːtɨmpɨstɨ kekɨs
mb  muntok-tiː-sɨ-tnɨːnajnʼɔːtɨsoma-lʼčʼɨ-mčʼa-tqɔːt-olnʼɔːtɨjarɨkɛsamɔːt-tɨnɔːnɨtaːtɨ-mpɨ-s-tɨkekɨs
mp  muntɨk-niː-sɨ-tɨnɨːnɨajnɔːtɨsoma-lʼčʼɨ-mtɨ-tɨqɔːtɨ-olänɔːtɨjarɨkɛsɨmɔːt-tɨnɔːnɨtaːtɨ-mpɨ-sɨ-tɨkekkɨsä
ge  all-GENtake-PST-3SG.Othenandfurthergood.VBLZ-PFV-TR-3SG.Oprobably-onlyfurtherotherbecome.[3SG.S]tent-GEN.3SGfrombring-DUR-PST-3SG.Oonly
gr  всё-GENвзять-PST-3SG.Oпотомидальшехороший.VBLZ-PFV-TR-3SG.Oнаверное-толькодальшедругойстать.[3SG.S]чум-GEN.3SGотпринести-DUR-PST-3SG.Oтолько
mc  quant-n:casev-v:tense-v:pnadvconjadvv-v>v-v>v-v:pnptcl-ptcladvadjv-v:pnn-n:case-n:possppv-v>v-v:tense-v:pnadv
ps  quantvadvconjadvvptcladvadjvnppvadv
CS  
fr  Она и дальше всё хорошела, / но потом совсем другая [по характеру] стала. /Из дома она принесла / только зеркальце одно. /
fe  Later she was all fine too, / but then she became entirely different [in her character]. /From home she brought / only a small mirror. /
fg  Später ging es ihr auch gut, / aber dann wurde sie ganz anders. /Von zuhause brachte sie / nur ein Spieglein. /
ltr  потом хорошел [хвастается] / совсем другой стал [становится] /из дома приносила / только зеркало одно /
nt  [OSV:] 1) "qɔːt-olä" - "too much"; 2) in the archivethere is a note: "somalʼčʼimpɨqo" - "to boast", but this meaning should be checked.
[12]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.020 (002.009)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.021 (002.010)
st  зеркалаля нильчиль е′са: / конʼымпытко тʼенымымпа. /тəпса окыр тəпкян е′кка / сома путык, о′нталпыка, / тəпса щокʼкʼак карампыка / сомальчимпыл
stl  zerkalalя nilʼčilʼ esa: / konʼɨmpɨtko čenɨmɨmpa. /təpsa okɨr təpkяn ekka / soma putɨk, ontalpɨka, / təpsa šokʼkʼak karampɨka / somalʼčimpɨl konʼɨmpɨka:
ts  Zerkalalʼa nılʼčʼilʼ ɛːsa/: konʼɨmpɨtqo tɛnɨmɨmpa/. Təpsa okɨr təp qan ɛːkka/ soma puːtɨk, ɔːntalpɨkka/, təpsa šoqqak karampɨkka/, somalʼčʼimpɨl
tx  zerkalalʼam okɨr. Zerkalalʼa nılʼčʼilʼ ɛːsa: konʼɨmpɨtqo tɛnɨmɨmpa. Təpsa okɨr təp qan ɛːkka soma puːtɨk,
mb  zerkala-lʼa-mokɨrzerkala-lʼanılʼčʼi-lʼɛː-sakonʼɨ-mpɨ-t-qotɛnɨmɨ-mpatəp-saokɨrtəpqanɛː-kkasomapuːtɨ-kɔːnt-al-pɨ-
mp  zerkala-lʼa-mukkɨrzerkala-lʼanılʼčʼɨ-lʼɛː-sɨkoŋɨ-mpɨ-tɨ-qotɛnɨmɨ-mpɨtəp-säukkɨrtəpqanɨŋɛː-kkɨsomapuːtɨ-kɔːntɨ-al-mpɨ
ge  mirror-DIM-ACConemirror-DIM.[NOM]such-ADJZbe-PST.[3SG.S]say-DUR-TR-INFcan-PST.NAR.[3SG.S](s)he-COMone(s)he.[NOM]nearbe-HAB.[3SG.S]goodinside-ADVZhappiness-
gr  зеркало-DIM-ACCодинзеркало-DIM.[NOM]такой-ADJZбыть-PST.[3SG.S]сказать-DUR-TR-INFуметь-PST.NAR.[3SG.S]он(а)-COMодинон(а).[NOM]рядомбыть-HAB.[3SG.S]хорошийвнутренность-ADVZрадость-TR
mc  n-n>n-n:casenumn-n>n-n:casedem-adj>adjv-v:tense-v:pnv-v>v-v>v-v:infv-v:tense-v:pnpers-n:casenumpers-n:caserelnv-v>v-v:pnadjn-n>advn-n>v-v>v-
ps  nnumnadjnvvpersnumpersrelnvadjadvv
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  Зеркальце такое было: / оно умело разговаривать. /С ним одним, с ним рядом ей было / хорошо на душе, / [ему] она радовалась, / с ним она
fe  The mirror was like this: / it could talk. /Only with it, only with it nearby she felt / good in her soul, / she felt happy with it, / she joked with it,
fg  Das Spieglein war so eins: / es konnte sprechen. /Nur mit ihm, nur mit ihm / ging es ihr gut, / sie erfreute sich [an ihm], / mit ihm scherzte sie, / vor
ltr  зеркальце такое было [так стало] / разговаривать умело /с ней один был [есть] / хорошо на душе радуется [радостно] / с ней весело шутя (шутить) /
[13]
ref  
st  конʼымпыка: / “челом, зеркалалям!кэтʼат / на[па], чёлык инна
stl   / “čelom, zerkalalяm! kɛčat / na[pa], čёlɨk inna
ts  konʼɨmpɨkka:/ Čʼeːlom, zerkalalʼam! Kɛtat/ napa, čʼeːlɨk ınna
tx  ɔːntalpɨkka, təpsa šoqqak karampɨkka, somalʼčʼimpɨl konʼɨmpɨkka: Čʼeːlom, zerkalalʼam! Kɛtat napa,
mb  kkatəp-sašoqqa-kkara-mpɨ-kkasoma-lʼčʼi-mpɨlkonʼɨ-mpɨ-kkačʼeːlo-mzerkala-lʼa-mkɛt-atnapa
mp  -kkɨtəp-säšoqqa-kkara-mpɨ-kkɨsoma-lʼčʼɨ-mpɨlʼkoŋɨ-mpɨ-kkɨčʼeːlɨ-mɨzerkala-lʼa-mɨkətɨ-ätɨnapa
ge  TR-DUR-HAB.[3SG.S](s)he-COMsomething.funny-ADVZjoke-DUR-HAB.[3SG.S]good.VBLZ-PFV-PTCP.PSTsay-DUR-HAB.[3SG.S]day.[NOM]-1SGmirror-DIM.[NOM]-1SGsay-IMP.2SG.Ohere
gr  -DUR-HAB.[3SG.S]он(а)-COMнечто.смешное-ADVZшутить-DUR-HAB.[3SG.S]хороший.VBLZ-PFV-PTCP.PSTсказать-DUR-HAB.[3SG.S]день.[NOM]-1SGзеркало-DIM.[NOM]-1SGсказать-IMP.2SG.Oвот
mc  v>v-v:pnpers-n:casen-n>advv-v>v-v>v-v:pnv-v>v-v>ptcpv-v>v-v>v-v:pnn-n:case-n:possn-n>n-n:case-n:possv-v:mood.pnptcl
ps  persadvvptcpvnnvptcl
BOR  RUS:cult
fr  шутила, / красуясь, говорила: / "Свет мой, зеркальце! Скажи / вот, пролей свет
fe   / flaunting she used to say: / "My light, my little mirror!Tell me / now, shed light
fg  Schönheit strahlend sagte sie: / "Mein Licht, Spieglein!Sage / nun, werfe Licht
ltr  хорошо разговаривать / здравствуй зеркальце скажи / смотри вверх
[14]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.022 (002.011)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.023 (002.012)
st   пинты: / маткʼай тəтын икʼыт мундокт / сома кʼурас, сэры е′нʼак?” /зеркалаля кəтыкыты: / “тат сарыт има, аша антак, / тат кес окыр
stl  pintɨ: / matkʼaj tətɨn ikʼɨt mundokt / soma kʼuras, sɛrɨ enʼak?” /zerkalalя kətɨkɨtɨ: / “tat sarɨt ima, aša antak, / tat kes okɨr mundokt soma /
ts  pintɨ:/ mat qaj tətɨn iːqɨt muntokt/ soma kuras, sɛrɨ ɛːnʼak/? Zerkalalʼa kətɨkkɨtɨ/: Tat, sarɨt ima, aša antak/, tat kes okɨr muntokt soma/
tx  čʼeːlɨk ınna pintɨ: mat qaj tətɨn iːqɨt muntokt soma kuras, sɛrɨ ɛːnʼak? Zerkalalʼa kətɨkkɨtɨ: Tat, sarɨt
mb  čʼeːlɨ-kınnapin-tɨmatqajtətɨ-niː-qɨtmuntok-tsomakurassɛrɨɛː-nʼa-kzerkala-lʼakətɨ-kkɨ-tɨtatsar-ɨ-t
mp  čʼeːlɨ-kınnäpin-ätɨmanqajtəttɨ-niː-qɨnmuntɨk-nsomakurassərɨɛː-ŋɨ-kzerkala-lʼakətɨ-kkɨ-tɨtancaːr-ɨ-n
ge  day-ADVZupwardsput-IMP.2SG.OI.[NOM]whetherground-GENon-LOCall-GENgoodappearance.[NOM]whitebe-CO-1SG.Smirror-DIM.[NOM]say-HAB-3SG.Oyou.SG.[NOM]tsar-EP-GEN
gr  день-ADVZвверхположить-IMP.2SG.Oя.[NOM]что.лиземля-GENна-LOCвсё-GENхорошийвид.[NOM]белыйбыть-CO-1SG.Sзеркало-DIM.[NOM]сказать-HAB-3SG.Oты.[NOM]царь-EP-GEN
mc  n-n>advpreverbv-v:mood.pnpersptcln-n:casereln-n:casequant-n:caseadjn-n:caseadjv-v:ins-v:pnn-n>n-n:casev-v>v-v:pnpersn-n:ins-n:case
ps  advpreverbvpersptclnrelnquantadjnadjvnvpersn
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  [=скажи правду]: / я ли на свете всех / красивее, белее? /Зеркальце говорило: / "Ты, царица, не спорю, / ты одна всех
fe  [=tell the truth]: / am I in the whole world / the most beautiful, the whitest? / The little mirror said: / “You are [the most beautiful], tsarina, I’m not
fg  [=sag die Wahrheit]: / bin ich auf der ganzen Welt / die schönste, die weißeste? /Das Spieglein sagte: / "Du, Zarin, ich streite nicht, / du alleine bist die
ltr  положи / я один на земле все / хорошо[ий] вид все бело? /сказало / ты царская жена не буду спорить / ты одна из всех
nt  [OSV:] "kes" could be a variant of "keššaŋ" - "in fact".
[15]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.024 (002.013)
st  мундокт сома / кураса ай сэры е′нʼант.” /сарыт има лаккымонна, / кʼəкты порым ипкʼалныты. / саинтыса рыпкалтʼенʼыт. /
stl   kurasa aj sɛrɨ enʼant.” /sarɨt ima lakkɨmonna, / kʼəktɨ porɨm ipkʼalnɨtɨ. / saintɨsa rɨpkalčenʼɨt. / munɨntɨsa kяšilčenɨt, / utɨp
ts   kurasa aj sɛrɨ ɛːnʼant/. Sarɨt ima laqqɨmɔːnna/, qəqtɨ_pɔːrɨm ipqalnɨtɨ/, saintɨsa rɨpkalʼčʼenʼɨt/, munɨntɨsa kašilʼčʼenɨt/, utɨp
tx  ima, aša antak, tat kes okɨr muntokt soma kurasa aj sɛrɨ ɛːnʼant. Sarɨt ima laqqɨmɔːnna, qəqtɨ_pɔːrɨm ipqalnɨtɨ,
mb  imaašaanta-ktankesokɨrmuntok-tsomakurasaajsɛrɨɛː-nʼa-ntsar-ɨ-timalaqqɨ-mɔːn-naqəqtɨ_pɔːrɨ-mip-qal-nɨ-tɨ
mp  imaaššaantɨ-ktankesukkɨrmuntɨk-nsomakurasajsərɨɛː-ŋɨ-ntɨcaːr-ɨ-nimalaqɨ-mɔːt-ŋɨqəqtɨ_pɔːrɨ-mip-qɨl-ŋɨ-tɨ
ge  wife.[NOM]NEGdispute-1SG.Syou.SG.[NOM]%%oneall-GENgoodappearance.[NOM]andwhitebe-CO-2SG.Stsar-EP-GENwife.[NOM]laugh-DRV-CO.[3SG.S]shoulder-ACC%%-MULT-CO-3SG.O
gr  жена.[NOM]NEGспорить-1SG.Sты.[NOM]%%одинвсё-GENхорошийвид.[NOM]ибелыйбыть-CO-2SG.Sцарь-EP-GENжена.[NOM]хохотать-DRV-CO.[3SG.S]плечо-ACC%%-MULT-CO-3SG.O
mc  n-n:caseptclv-v:pnpersptclnumquant-n:caseadjn-n:caseconjadjv-v:ins-v:pnn-n:ins-n:casen-n:casev-v>v-v:ins-v:pnn-n:casev-v>v-v:ins-v:pn
ps  nptclvpersptclnumquantadjnconjadjvnnvnv
fr  красивее / и белее." /Царица хохочет, / плечами [пожимает?], / глазами подмигивает, / пальцами щёлкает, /
fe  contesting it, / you are the most beautiful of all / and the whitest.” /The tsarina laughs, / [moves?] her shoulders, / winking with her eyes, / snapping her fingers, /
fg  schönste / und die weißeste." /Die Zarin lacht, / sie [bewegt?] ihre Schulern, / sie zwinkert mit ihren Augen, / sie schnippt mit
ltr  прекрасна / на вид белая есть /царская жена засмеялась / плечами пожимает / глазами моргает / пальцами щелкает / руку
nt  
[16]
ref  
st  мунынтыса кящилтʼеныт, / утып кʼенʼынт компылымпа, / зеркалалянт манымпыла. /сарыт неля – чиляль нетэк /
stl  kʼenʼɨnt kompɨlɨmpa, / zerkalalяnt manɨmpɨla. /sarɨt nelя – čilяlʼ netɛk / lяmɨk,
ts   qenʼɨnt kompɨlɨmpa/, zerkalalʼant mannɨmpɨla/. Sarɨt nälʼa– čʼilʼalʼ nätäk/
tx  saintɨsa rɨpkalʼčʼenʼɨt, munɨntɨsa kašilʼčʼenɨt, utɨp qenʼɨnt kompɨlɨmpa, zerkalalʼant mannɨmpɨla. Sarɨt nälʼa–
mb  sai-ntɨ-sarɨpka-lʼčʼe-nʼɨ-tmunɨ-ntɨ-sakaši-lʼčʼe-nɨ-tutɨ-pqenʼɨ-ntkompɨlɨ-mpazerkala-lʼa-ntmannɨ-mpɨ-lasar-ɨ-tnälʼa
mp  sajɨ-ntɨ-särɨpčʼɨ-lʼčʼɨ-ŋɨ-nmunɨ-ntɨ-säkašɨ-lʼčʼɨ-ŋɨ-tɨutɨ-mqenʼɨ-ntɨkompɨlɨ-mpɨzerkala-lʼa-ntɨmantɨ-mpɨ-läcaːr-ɨ-nnälʼa
ge  eye-OBL.3SG-INSTRblink-PFV-CO-GENfinger-OBL.3SG-INSTRsnap.fingers-PFV-CO-3SG.Ohand-ACC%%-ILLturn-DUR.[3SG.S]mirror-DIM-ILLgive.a.look-DUR-CVBtsar-EP-GENdaughter.[NOM]
gr  глаз-OBL.3SG-INSTRморгать-PFV-CO-GENпалец-OBL.3SG-INSTRщёлкать.пальцами-PFV-CO-3SG.Oрука-ACC%%-ILLвертеть-DUR.[3SG.S]зеркало-DIM-ILLвзглянуть-DUR-CVBцарь-EP-GENдочь.[NOM]
mc  n-n:obl.poss-n:casev-v>v-v:ins-n:casen-n:obl.poss-n:casev-v>v-v:ins-v:pnn-n:casen-n:casev-v>v-v:pnn-n>n-n:casev-v>v-v>cvbn-n:ins-n:casen-n:case
ps  nvnvnvncvbnn
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  руками вертит, / смотрясь в зеркальце. /Царевна-сирота / тихо,
fe  turning her hands, / looking at herself in the mirror. /The orphan tsarevna / was
fg  ihren Fingern, / sie dreht ihre Hände, / sich selber im Spieglein betrachtend.Die Zarenwaisin / wuchs leise,
ltr  [руками] вертит / в зеркальце смотря /царская дочь неродная дочь /
[17]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.025 (003.001)
st  лямык, чондык орымнанда. / нат ситы котʼят орымнанда, / мəчищинда, орымтана, / сəры мəчик, сʼя саин ундык, / селмо колык, ′тотык путык. /
stl   čondɨk orɨmnanda. / nat sitɨ kočяt orɨmnanda, / məčišinda, orɨmtana, / sərɨ məčik, sʼя sain undɨk, / selmo kolɨk, totɨk putɨk. /
ts  lʼamɨk, čʼontɨk orɨmnanta/, nat sitɨ kočʼat orɨmnanta/, məčʼišinta, orɨmtana/, sərɨ məčʼik, sʼaː sain untɨk/, selmokɔːlɨk, tɔːtɨk puːtɨk/.
tx  čʼilʼalʼ nätäk lʼamɨk, čʼontɨk orɨmnanta, nat sitɨ kočʼat orɨmnanta, məčʼišinta, orɨmtana, sərɨ məčʼik,
mb  čʼilʼa-lʼnätäklʼamɨ-kčʼontɨ-korɨ-m-nantana-tsitɨ kočʼa-torɨ-m-nantaməčʼi-š-i-ntaorɨ-m-ta-nasərɨməčʼi-k
mp  čʼilʼa-lʼnätäklʼamɨ-kčʼontɨ-korɨ-m-ntɨna-nšittɨ kotä-norɨ-m-ntɨwəčʼčʼɨ-š-ɨ-ntɨorɨ-m-ntɨ-ŋɨsərɨwəntɨ-k
ge  orphan-ADJZgirl.[NOM]quiet-ADVZmiddle-ADVZforce-TRL-IPFV.[3SG.S]this-GENamong-LOC.ADVforce-TRL-IPFV.[3SG.S]lift-US-EP-IPFV.[3SG.S]force-TRL-INFER-CO.[3SG.S]whiteface-ADVZ
gr  сирота-ADJZдевушка.[NOM]тихий-ADVZсередина-ADVZсила-TRL-IPFV.[3SG.S]этот-GENсреди-LOC.ADVсила-TRL-IPFV.[3SG.S]поднять-US-EP-IPFV.[3SG.S]сила-TRL-INFER-CO.[3SG.S]белыйлицо-ADVZ
mc  n-n>adjn-n:caseadj-adj>advreln-n>advn-n>v-v>v-v:pnpro-n:casereln-adv:casen-n>v-v>v-v:pnv-v>v-v:ins-v>v-v:pnn-n>v-v:mood-v:ins-v:pnadjn-n>adv
ps  adjnadvadvvprorelnvvvadjadv
fr  медленно росла, / между тем росла, / поднялась, выросла, / белолицая, чернобровая, / в душе полностью (?).
fe  growing up quietly, slowly, / growing up in the meantime, / she rose, grew up, / white faced, with black eyebrows, / fully (?) in her soul.
fg  langsam auf, / sie wuchs inzwischen auf, / sie wurde groß, wuchs auf, / mit einem weißen Gesicht, mit schwarzen Augenbrauen, / ganz (?) in der Seele.
ltr   тихо тихо росла / между ними росла / выросла / белый глаза без /
[18]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.026 (003.002)
st  тʼиталь кʼумты пекʼылʼиса, / корольт ия Елисей. /тʼуса кʼуп – сар
stl  čitalʼ kʼumtɨ pekʼɨlʼisa, / korolʼt iя Еlisej. /čusa kʼup – sar ətɨp
ts  Titalʼ qumtɨ peːqɨlʼisa/, korolʼt ija Elisej/. Tüsa qup– sar əːtɨp
tx  sʼaː sain untɨk, selmokɔːlɨk, tɔːtɨk puːtɨk. Titalʼ qumtɨ peːqɨlʼisa, korolʼt ija Elisej. Tüsa
mb  sʼaːsai-nuntɨ-kselmo-kɔːlɨ-ktɔːt-ɨ-kpuːtɨ-ktita-lʼqum-tɨpeː-qɨlʼ-i-sakorolʼ-tijaElisejtü-sa
mp  säːqɨsajɨ-nüntɨ-kselmo-kɔːlɨ-ktɔːt-ɨ-kpuːtɨ-ktətta-lʼqum-tɨpeː-qɨl-ɨ-sɨkorolʼ-niːjaElisejtü-sɨ
ge  blackeye-GENarch-ADVZ%%-CAR-ADVZwhole-EP-ADVZinside-ADVZrich.man-ADJZhuman.being.[NOM]-3SGlook.for-MULT-EP-PST.[3SG.S]king-GENson.[NOM]Yelisej.[NOM]come-PST.[3SG.S]
gr  чёрныйглаз-GENдуга-ADVZ%%-CAR-ADVZцелый-EP-ADVZвнутренность-ADVZбогач-ADJZчеловек.[NOM]-3SGискать-MULT-EP-PST.[3SG.S]король-GENсын.[NOM]Елисей.[NOM]прийти-PST.[3SG.S]
mc  adjn-n:casen-n>advn-n>adj-adj>advadj-n:ins-adj>advn-n>advn-n>adjn-n:case-n:possv-v>v-v:ins-v:tense-v:pnn-n:casen-n:casenprop-n:casev-v:tense-v:pn
ps  adjnnadvadvadvadjnvnnnpropv
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  Богатого человека [в женихи] сыскали, / королевича Елисея. /Пришёл человек
fe  They found a rich man [to marry her], / the prince Yelisey. /The man
fg  Sie fanden einen reichen Mann [zur Heirat], / den Prinzen Jelisej. /Der Mensch
ltr  давнишний человек нашелся / королевский сын /пришел человек
[19]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.027 (003.003)
st  əтып мисыт, / мотkын ипса мыта е′нʼа: / сельчи тəмтытʼили кʼэтыт / ае тон ай тʼесарыли мотыет. /
stl  misɨt, / motqɨn ipsa mɨta enʼa: / selʼči təmtɨčili kʼɛtɨt / ae ton aj česarɨli motɨet. /
ts  misɨt/, mɔːtqɨn ipsa mɨta ɛːnʼa/: seːlʼčʼi təmtɨtili qɛːtɨt/ aje toːn aj tɛːsarɨli mɔːtɨjät/.
tx  qup– sar əːtɨp misɨt, mɔːtqɨn ipsa mɨta ɛːnʼa: seːlʼčʼi təmtɨtili qɛːtɨt aje toːn aj tɛːsarɨli mɔːtɨjät.
mb  qupsarəːtɨ-pmi-sɨ-tmɔːt-qɨni-psamɨtaɛː-nʼaseːlʼčʼitəm-tɨ-tiliqɛːtɨ-tajetoːnajtɛː-sar-ɨ-limɔːt-ɨ-jä-t
mp  qumcaːrəːtɨ-mmi-sɨ-tɨmɔːt-qɨniː-psomɨtaɛː-ŋɨseːlʼčʼɨtəmɨ-ntɨ-ntɨlʼqəːttɨ-tajtoːnajtɛːttɨ-sar-ɨ-lʼmɔːt-ɨ-ja-t
ge  human.being.[NOM]tsar.[NOM]word-ACCgive-PST-3SG.Ohouse-LOCtake-PTCP.NECas.ifbe-CO.[3SG.S]sevenbuy-IPFV-PTCP.PRStown-PL.[NOM]andhundredandfour-ten-EP-ADJZhouse-EP-
gr  человек.[NOM]царь.[NOM]слово-ACCдать-PST-3SG.Oдом-LOCвзять-PTCP.NECбудтобыть-CO.[3SG.S]семькупить-IPFV-PTCP.PRSгород-PL.[NOM]истоичетыре-десять-EP-ADJZдом-EP-
mc  n-n:casen-n:casen-n:casev-v:tense-v:pnn-n:casev-v>ptcpptclv-v:ins-v:pnnumv-v>v-v>ptcpn-n:num-n:caseconjnumconjnum-num>num-n:ins-num>adjn-n:ins-n>n
ps  nnnvnptcpptclvnumptcpnconjnumconjnumn
BOR  RUS:cult
fr  [сват], царь дал слово, / будто из дома надлежит взять: / семь торговых городов / и сто сорок теремов. /
fe  [matchmaker] came, the tsar gave his word, / that one should take from home / seven merchant towns / and one hundred and forty houses. /
fg  [Brautwerber] kam, der Zar gab sein Wort, / dass man aus dem Hause nehmen soll: / sieben Kaufmannsstädte / und einhundertvierzig Turmhäuser. /
ltr  царь слово дает / дома взять / семь сказал / царский сын /
[20]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.028 (004.001)
st  нʼетатыткины такʼылико, / сарыт има ток′таткутып[л] / зеркалалянтыса онды, / əтык тэпын чаттыкусты: / мат кʼай, кə′тат мяккя, ′мундок / курасса ай сəры е′нʼак? /
stl  nʼetatɨtkinɨ takʼɨliko, / sarɨt ima toktatkutɨp[l] / zerkalalяntɨsa ondɨ, / ətɨk tɛpɨn čattɨkustɨ: / mat kʼaj, kətat mяkkя, mundok / kurassa aj sərɨ enʼak? /
ts  Nätatɨtkinɨ taqqɨliqo/, sarɨt ima toqtatkutɨl/ zerkalalʼantɨsa ontɨ/, əːtɨk tɛpɨn čʼattɨkkustɨ/: Mat qaj, kətat mäkkä, muntok/ kurassa aj sərɨ ɛːnʼak/?
tx  Nätatɨtkinɨ taqqɨliqo, sarɨt ima toqtatkutɨl zerkalalʼantɨsa ontɨ, əːtɨk tɛpɨn čʼattɨkkustɨ:
mb  näta-t-ɨ-tkinɨtaq-qɨli-qosar-ɨ-timatoqta-t-ku-tɨlzerkala-lʼa-ntɨ-saontɨəːtɨ-ktɛp-ɨ-nčʼattɨ-kku-s-tɨ
mp  nätäk-t-ɨ-nkinıtaqɨ-qɨlɨ-qocaːr-ɨ-nimataqtɨ-ntɨ-kkɨ-ntɨlʼzerkala-lʼa-ntɨ-säontɨəːtɨ-ktəp-ɨ-nčʼattɨ-kkɨ-sɨ-tɨ
ge  DIM-PL.[NOM]girl-PL-EP-ALLgather-MULS-INFtsar-EP-GENwife.[NOM]dress-IPFV-HAB-PTCP.PRSmirror-DIM-OBL.3SG-COMown.3SGword-1SG.S.[NOM](s)he-EP-GENthrow-HAB-PST-3SG.O
gr  DIM-PL.[NOM]девушка-PL-EP-ALLсобирать-MULS-INFцарь-EP-GENжена.[NOM]одеться-IPFV-HAB-PTCP.PRSзеркало-DIM-OBL.3SG-COMсвой.3SGслово-1SG.S.[NOM]он(а)-EP-GENбросить-HAB-PST-3SG.O
mc  -n:num-n:casen-n:num-n:ins-n:casev-v>v-v:infn-n:ins-n:casen-n:casev-v>v-v>v-v>ptcpn-n>n-n:obl.poss-n:caseemphpron-v:pn-n:casepers-n:ins-n:casev-v>v-v:tense-v:pn
ps  nvnnptcpnemphpronpersv
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  К девушкам [на девичник] собираясь, / царица одевается / с зеркальцем своим, / [мельком] ему бросает: / "Я ль, скажи мне, всех / красивее и белее?" /
fe  Preparing to go to the girls [girls’ meeting], / the tsarina was dressing / with her mirror, / [in passing] she asks: / “Tell me whether I’m of all / the most beautiful and the whitest?” /
fg  Auf dem Weg zu den Mädchen [zum Junggesellinnenabschied], / zieht sich die Zarin an / mit ihrem Spieglein, / im Vorbeigehen fragt sie: / "Bin ich, sag mir, / die schönste und weißeste?" /
ltr  девушкам собраться / царская жена одевается / с зеркальцем одна / слово ей бросает / я что скажи мне все / на вид я белая (прекрасная) ли? /
[21]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.029 (004.002)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.030 (004.003)
st  кʼай кʼат зеркалаля томпыт? /“курасса е′нʼант, аша антак, / сарыт неля кʼотəл
stl  kʼaj kʼat zerkalalя tompɨt? /“kurassa enʼant, aša antak, / sarɨt nelя kʼotəl mundokt. /
ts  Qaj kat zerkalalʼa tompɨt/? Kurassa ɛːnʼant, aša antak/, sarɨt nälʼa qotəl muntokt/,
tx  Mat qaj, kətat mäkkä, muntok kurassa aj sərɨ ɛːnʼak? Qaj kat zerkalalʼa tompɨt? Kurassa ɛːnʼant, aša antak,
mb  Matqajkət-atmäkkämuntokkuras-saajsərɨɛː-nʼa-kqajkatzerkala-lʼatom-pɨ-tkuras-saɛː-nʼa-ntašaanta-k
mp  manqajkətɨ-ätɨmäkkämuntɨkkuras-säajsərɨɛː-ŋɨ-kqajketzerkala-lʼatom-mpɨ-tɨkuras-säɛː-ŋɨ-ntɨaššaantɨ-k
ge  I.[NOM]whethersay-IMP.2SG.OI.ALLallappearance-INSTRandwhitebe-CO-1SG.Swhat.[NOM]%%mirror-DIM.[NOM]say-DUR-3SG.Oappearance-INSTRbe-CO-2SG.SNEGdispute-1SG.S
gr  я.[NOM]что.лисказать-IMP.2SG.Oя.ALLвсёвид-INSTRибелыйбыть-CO-1SG.Sчто.[NOM]%%зеркало-DIM.[NOM]сказать-DUR-3SG.Oвид-INSTRбыть-CO-2SG.SNEGспорить-1SG.S
mc  persptclv-v:mood.pnpersquantn-n:caseconjadjv-v:ins-v:pninterrog-n:caseptcln-n>n-n:casev-v>v-v:pnn-n:casev-v:ins-v:pnptclv-v:pn
ps  persptclvpersquantnconjadjvinterrogptclnvnvptclv
BOR  RUS:cult
fr  Что же говорит зеркальце? /"Ты красива, я не спорю, / [но] царевна [лучше?]
fe  What does the mirror say? /“You are a beauty, I’m not contesting it, / [but] the
fg  Was sagt das Spieglein? /"Du bist schön, ich streite nicht, / [aber] die
ltr  зачем зеркальце говорит /ты прекрасна я не спорю / дочь царя лучше всех /
nt   ‎‎[OSV:] "qotəl" seems to be the superlative form of
[22]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.031 (004.004)
st  мундокт. / курасса ай сəры е′нʼа.” /сарыт има алт[п]а пакта. / ай кюратолна утылянтыс. / зеркалаляп пəк′щатынʼыт. / лякчинлянтыс чельчолнаны! /
stl  kurassa aj sərɨ enʼa.” /sarɨt ima alt[p]a pakta. / aj kюratolna utɨlяntɨs. / zerkalalяp pəkšatɨnʼɨt. / lяkčinlяntɨs čelʼčolnanɨ! /
ts  kurassa aj sərɨ ɛːnʼa/. Sarɨt ima alpa pakta/ aj küratɔːlna utɨlʼantɨs/, zerkalalʼap pəqšatɨnʼɨt/, lʼakčʼinlʼantɨs čʼelʼčʼɔːlna nɨː/!
tx  sarɨt nälʼa qotəl muntokt, kurassa aj sərɨ ɛːnʼa. Sarɨt ima alpa pakta aj küratɔːlna utɨlʼantɨs, zerkalalʼap
mb  sar-ɨ-tnälʼaqotəlmuntok-tkuras-saajsərɨɛː-nʼasar-ɨ-timaalpapaktaajküra-tɔːl-nautɨ-lʼa-ntɨ-szerkala-lʼa-p
mp  caːr-ɨ-nnälʼaqotəlmuntɨk-nkuras-säajsərɨɛː-ŋɨcaːr-ɨ-nimaälpäpaktɨajkürä-ätɔːl-ŋɨutɨ-lʼa-ntɨ-säzerkala-lʼa-m
ge  tsar-EP-GENdaughter.[NOM]%%all-GENappearance-INSTRandwhitebe-CO.[3SG.S]tsar-EP-GENwife.[NOM]awayjump.[3SG.S]andwave-MOM-CO.[3SG.S]hand-DIM-OBL.3SG-INSTRmirror-DIM-
gr  царь-EP-GENдочь.[NOM]%%всё-GENвид-INSTRибелыйбыть-CO.[3SG.S]царь-EP-GENжена.[NOM]прочьпрыгнуть.[3SG.S]имахать-MOM-CO.[3SG.S]рука-DIM-OBL.3SG-INSTRзеркало-DIM-
mc  n-n:ins-n:casen-n:caseadjquant-n:casen-n:caseconjadjv-v:ins-v:pnn-n:ins-n:casen-n:caseadvv-v:pnconjv-v>v-v:ins-v:pnn-n>n-n:obl.poss-n:casen-n>n-n:case
ps  nnadjquantnconjadjvnnadvvconjvnn
BOR  RUS:cultRUS:cultRUS:cult
fr  всех / красивее и белее. /Царица отпрыгнула / и замахала руками, / шлёпнула зеркальце, / затопала пятками./
fe  tsarevna [is better?] / she is [still] more beautiful and white. /The tsarina jumped away / and started waving her hands, / slapped the mirror, / and started stomping her heels. /
fg  Zarentochter ist [besser?] / sie ist die scönste und weißeste. /Die Zaren sprang davon / und wedelte mit den Händen, / schlug das Spieglein, / und trampelte mit ihren Absätzen. /
ltr  прекрасна ее всех есть /жена царя прочь ушла / махнула рукой / зеркальце бросила / пятками растоптала /
nt  "good", see also 4.16, 8.6.
[23]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.032 (004.005)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.033 (004.006)
st  “Ах, тат нильчиль стеклонʼонты! /тат на молмытанты мат чёт. /тəп кутар
stl  “Аh, tat nilʼčilʼ steklonʼontɨ! /tat na molmɨtantɨ mat čёt. /təp kutar
ts  Ah, tat nılʼčʼilʼ steklonʼontɨ/! Tat na moːlmɨtantɨ mat čʼɔːt/. Təp kutar
tx  pəqšatɨnʼɨt, lʼakčʼinlʼantɨs čʼelʼčʼɔːlna nɨː! Ah, tat nılʼčʼilʼ steklonʼontɨ! Tat na moːlmɨtantɨ mat čʼɔːt. Təp kutar
mb  pəqša-tɨ-nʼɨ-tlʼakčʼin-lʼa-ntɨ-sčʼelʼčʼ-ɔːl-nanɨːahtannılʼčʼi-lʼsteklo-nʼo-ntɨtannamoːlmɨ-ta-ntɨmatčʼɔːttəpkutar
mp  pəššɨ-tɨ-ŋɨ-tɨlʼakčʼɨn-lʼa-ntɨ-säčʼelʼčʼɨ-ɔːl-ŋɨnɨːahtannılʼčʼɨ-lʼsteklo-ŋɨ-ntɨtannamoːlmɨ-tɨ-ntɨmančʼɔːtɨtəpkuttar
ge  ACCslap-TR-CO-3SG.Oheel-DIM-OBL.3SG-INSTRtrample-MOM-CO.[3SG.S]thereahyou.SG.[NOM]such-ADJZglass-CO-2SG.Syou.SG.[NOM]herelie-TR-2SG.SI.[GEN]about(s)he.[NOM]how
gr  ACCшлёпнуть-TR-CO-3SG.Oпятка-DIM-OBL.3SG-INSTRтоптать-MOM-CO.[3SG.S]тудаахты.[NOM]такой-ADJZстекло-CO-2SG.Sты.[NOM]вотложь-TR-2SG.Sя.[GEN]проон(а).[NOM]как
mc  v-v>v-v:ins-v:pnn-n>n-n:obl.poss-n:casev-v>v-v:ins-v:pnadvinterjpersdem-adj>adjn-v:ins-v:pnpersptcln-n>v-v:pnperspppers-n:caseinterrog
ps  vnvadvinterjpersadjvpersptclvperspppersinterrog
BOR  RUS:discRUS:cult
fr  "Ах ты, такое[-сякое] стекло! /Ты [всё] врешь про меня. /Как ей со мной
fe  “You such [and such] glass! /You [only] tell lies about me. /How could she
fg  "Ach du, so ein [Stück] Glas! /Du lügst [nur] über mich. /Wie soll sie sich mit
ltr  ах ты такое стекло /ты все врешь на [про] меня /он как же смотреть
[24]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.034 (004.007)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.035 (004.008)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.036 (004.009)
st  мо[а]ннымянта матса? /мат тəпыт ′момыт лямкал тантап. /кʼонтырнолыт, орымна кʼай! /кутар аша сəры е′нʼа: / əмыт
stl  mo[a]nnɨmяnta matsa? /mat təpɨt momɨt lяmkal tantap. /kʼontɨrnolɨt, orɨmna kʼaj! /kutar aša sərɨ enʼa: / əmɨt perkɨlʼ čiri
ts  mannɨmmänta matsa/? Mat təpɨt moːmɨt lʼamqaltantap/. Qontɨrnɔːlɨt, orɨmna qaj/! Kutar aša sərɨ ɛːnʼa/: əmɨt pɛrqɨlʼ tıːri
tx  mannɨmmänta matsa? Mat təpɨt moːmɨt lʼamqaltantap. Qontɨrnɔːlɨt, orɨmna qaj! Kutar aša sərɨ ɛːnʼa:
mb  mannɨ-mmä-ntamat-samattəp-ɨ-tmoːmɨ-tlʼam-qal-tanta-pqo-ntɨr-nɔː-lɨtorɨ-m-naqajkutarašasərɨɛː-nʼa
mp  mantɨ-mmä-ntɨman-sämantəp-ɨ-nmoːlmɨ-tlʼamɨ-qɨl-ɛntɨ-mqo-ntɨr-ŋɨ-lɨtorɨ-m-ŋɨqajkuttaraššasərɨɛː-ŋɨ
ge  give.a.look-COND-2SG.SI-COMI.[NOM](s)he-EP-GENlie-PL.[NOM]quiet.VBLZ-MULT-FUT-1SG.Osee-DRV-CO-2PLforce-TRL-CO.[3SG.S]whetherhowNEGwhitebe-CO.[3SG.S]
gr  взглянуть-COND-2SG.Sя-COMя.[NOM]он(а)-EP-GENложь-PL.[NOM]тихий.VBLZ-MULT-FUT-1SG.Oувидеть-DRV-CO-2PLсила-TRL-CO.[3SG.S]что.ликакNEGбелыйбыть-CO.[3SG.S]
mc  v-v:mood-v:pnpers-n:caseperspers-n:ins-n:casen-n:num-n:casev-v>v-v:tense-v:pnv-v>v-v:ins-v:pnn-n>v-v:ins-v:pnptclinterrogptcladjv-v:ins-v:pn
ps  vpersperspersnvvvptclinterrogptcladjv
fr  тягаться(?)?/Я её обман утихомирю. /Видите, [какая] выросла она! /Как [же] ей не быть белой: / мать
fe  compete(?) with me? /I’ll calm down her deception. / Look, [how] she’s grown! /How could she not be white: / her
fg  mir messen(?)? /Ich beschwichtige ihren Betrug. /Schaut, [wie] sie gewachsen ist! /Wie kann sie nicht weiß sein: / die
ltr  со мной /я его обман на косточки помну /смотрите выросла я /почему я не прекрасна / мать в
[25]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.037 (004.010)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.038 (004.011)
st  перкыль тʼири о′мтса / кекыс сыронт манталпыса. /кыса кэтат: кʼянтык ман нон / ныны пӯт тəп курасса е′нта? /
stl  omtsa / kekɨs sɨront mantalpɨsa. /kɨsa kɛtat: kʼяntɨk man non / nɨnɨ puːt təp kurassa enta? /
ts  ɔːmtsa,/ kekɨs sɨront mantalpɨsa/. Kɨsa kɛtat: qantɨk man nɔːn/ nɨːnɨ puːt təp kurassa ɛːnta/?
tx  əmɨt pɛrqɨlʼ tıːri ɔːmtsa, kekɨs sɨront mantalpɨsa. Kɨsa kɛtat: qantɨk man nɔːn nɨːnɨ puːt təp kurassa
mb  əmɨ-tpɛrqɨ-lʼtıːriɔːmt-sakekɨssɨro-ntmant-al-pɨ-sakɨsakɛt-atqantɨkmannɔːnnɨːnɨpuːttəpkuras-sa
mp  ama-tɨpɛrqɨ-lʼtıːrɨɔːmtɨ-sɨkekkɨsäsɨrɨ-ntɨmantɨ-ätɔːl-mpɨ-sɨkɨssakətɨ-ätɨqäntɨkmannɔːnɨnɨːnɨpuːntəpkuras-sä
ge  mother.[NOM]-3SGstomach-ADJZamount.[NOM]sit-PST.[3SG.S]onlysnow-ILLgive.a.look-MOM-DUR-PST.[3SG.S]come.onsay-IMP.2SG.OhowI.[GEN]fromthenthen(s)he.[NOM]appearance-
gr  мать.[NOM]-3SGживот-ADJZсовокупность.[NOM]сидеть-PST.[3SG.S]толькоснег-ILLвзглянуть-MOM-DUR-PST.[3SG.S]ну.касказать-IMP.2SG.Oкакя.[GEN]отпотомпотомон(а).[NOM]вид-INSTR
mc  n-n:case-n:possn-n>adjn-n:casev-v:tense-v:pnadvn-n:casev-v>v-v>v-v:tense-v:pnptclv-v:mood.pninterrogpersppadvadvpers-n:casen-n:case
ps  nadjnvadvnvptclvinterrogpersppadvadvpersn
fr  беременная сидела, / только на снег глядела. /Ну-ка скажи: / как ей после этого быть красивее меня? /
fe  mother sat pregnant / looking only at snow. /Well, tell me: / how could she be more beautiful than me after this? /
fg  schwangere Mutter saß, / und schaute nur auf den Schnee. /Nun, sag mir: / wie kann sie danach schöner als ich sein? /
ltr  положении сидя / только в снег глядя /ну скажи как от меня / потом она на вид лучше стала /
[26]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.039 (004.012)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.040 (004.013)
st  инна кəтʼат: мат кес нʼянчак. /омтыль кʼомыт коляптʼаты / кʼос тəты мундык.матса чʼенга / нʼянчитыль
stl  inna kəčat: mat kes nʼяnčak. /omtɨlʼ kʼomɨt kolяpčatɨ / kʼos tətɨ mundɨk.matsa čʼenga / nʼяnčitɨlʼ mɨ
ts  İnna kətat: mat kes nʼančʼak/. Ɔːmtɨlʼ qoː mɨt kolʼaltatɨ,/ qos tətɨ muntɨk. Matsa čʼäːŋka/ nʼančʼitɨlʼ
tx  ɛːnta? İnna kətat: mat kes nʼančʼak. Ɔːmtɨlʼ qoː mɨt kolʼaltatɨ, qos tətɨ muntɨk. Matsa čʼäːŋka
mb  ɛː-ntai̇nnakət-atmatkesnʼančʼa-kɔːmtɨ-lʼqoːmɨ-tkolʼ-alt-atɨqostətɨmuntɨkmat-sačʼäːŋka
mp  ɛː-ɛntɨınnäkətɨ-ätɨmankesnʼančʼa-kɔːmtɨ-lʼqokmɨ-tɨkolʼɨ-altɨ-ätɨkostəttɨmuntɨkman-säčʼäːŋkɨ
ge  INSTRbe-FUT.[3SG.S]upwardssay-IMP.2SG.OI.[NOM]%%%%-1SG.Shorn-ADJZchief.[NOM]something.[NOM]-3SGturn-TR-IMP.2SG.OINDEF3ground.[NOM]allI-COM
gr  быть-FUT.[3SG.S]вверхсказать-IMP.2SG.Oя.[NOM]%%%%-1SG.Sрог-ADJZначальник.[NOM]нечто.[NOM]-3SGповернуться-TR-IMP.2SG.OINDEF3земля.[NOM]всёя-COM
mc  v-v:tense-v:pnpreverbv-v:mood.pnpersptclv-v:pnn-n>adjn-n:casen-n:case-n:possv-v>v-v:mood.pnclitn-n:casequantpers-n:casev-v:pn
ps  vpreverbvpersptclvadjnptclvclitnquantpersv
fr  Скажи [честно?]: я ли не [красивее всех?]/Обойди наше [царство?], / хоть всю землю. /[Кроме] меня, нет /
fe  Tell me [earnestly?]: am I not [more beautiful than all?]/Go around our [kingdom?], / or even the whole world. /[Besides] me, there is no /
fg  Sag mir [ehrlich?]: bin ich nicht [die schönste?] /Geh durch unser [Reich?], / oder durch die ganze Welt. /[Neben] mir gibt es keine /
ltr  всю правду скажи [вверх скажи] я /всю землю /со мной нет/ нянька
nt  [OSV:] the verbal form "kolʼaptʼatɨ" has been edited into "kolʼaltatɨ".
[27]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.041 (004.014)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.042 (004.015)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.043 (004.016)
st  мы ниlчик кʼоты? /зеркалаля кəтынʼыты: / “сарыт неля, кʼотол, пийя, / курас[с]а ай сəры е′нʼа.” /
stl  nilʼčik kʼotɨ? /zerkalalя kətɨnʼɨtɨ: / “sarɨt nelя, kʼotol, pijя, / kuras[s]a aj sərɨ enʼa.” /
ts  mɨ. Nılʼčʼik qɔːtɨ/? Zerkalalʼa kətɨnʼɨtɨ/: sarɨt nälʼa qotol, pija,/ kurassa aj sərɨ ɛːnʼa/.
tx  nʼančʼitɨlʼ mɨ. Nılʼčʼik qɔːtɨ? Zerkalalʼa kətɨnʼɨtɨ: sarɨt nälʼa qotol, pija, kurassa aj sərɨ
mb  nʼančʼi-tɨlʼnılʼčʼi-kqɔːtɨzerkala-lʼakətɨ-nʼɨ-tɨsar-ɨ-tnälʼaqotolpijakuras-saajsərɨ
mp  nʼančʼa-tɨlʼnılʼčʼɨ-kqɔːtɨzerkala-lʼakətɨ-ŋɨ-tɨcaːr-ɨ-nnälʼaqotəlpijakuras-säajsərɨ
ge  NEG.EX.[3SG.S]%%-ADJZsomething.[NOM]such-ADVZprobablymirror-DIM.[NOM]say-CO-3SG.Otsar-EP-GENdaughter.[NOM]%%%%appearance-INSTRandwhite
gr  NEG.EX.[3SG.S]%%-ADJZнечто.[NOM]такой-ADVZнаверноезеркало-DIM.[NOM]сказать-CO-3SG.Oцарь-EP-GENдочь.[NOM]%%%%вид-INSTRибелый
mc  adj-n>adjn-n:casedem-adj>advptcln-n>n-n:casev-v:ins-v:pnn-n:ins-n:casen-n:caseadjadjn-n:caseconjadj
ps  adjnadvptclnvnnadjadjnconjadj
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  [больше таких же красавиц]. Не так ли?" /Зеркальце говорит: / "Царевна [лучше?], [?], красивее и белее." /
fe  [other beauties like this].Isn’t that so?” /The mirror says: / “The tsarevna is [better?, [?], more beautiful and whiter.” /
fg  [anderen solchen Schönheiten].Ist das nicht so?" /Der Spiegel sagt: /"Die Zarentochter ist [besser?], [?], schöner und weißer." /
ltr  так найди /сказало / дочь царя совсем [лучше] на вид / прекрасная белая /
[28]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.044 (004.017)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.045 (004.018)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.046 (004.019)
st  кʼутар метал.путымт амла / зеркалаляп конна чаттыт. /чернавкамты кʼəрынʼыты, / нильчик тəпты кʼуралтынʼыт, / (онды сенныл[п]ь
stl  kʼutar metal.putɨmt amla / zerkalalяp konna čattɨt. /černavkamtɨ kʼərɨnʼɨtɨ, / nilʼčik təptɨ kʼuraltɨnʼɨt, / (ondɨ sennɨl[p]ʼ netak tɨna): / sarɨt
ts  Kutar meːtal. Puːtɨmt amla/ zerkalalʼap konna čʼattɨt/. Čʼernavkamtɨ qərɨnʼɨtɨ/, nılʼčʼik təptɨ quraltɨnʼɨt/, (ontɨ sennɨlʼ nätak tɨna)/: Sarɨt
tx  ɛːnʼa. Kutar meːtal. Puːtɨmt amla zerkalalʼap konna čʼattɨt. Čʼernavkamtɨ qərɨnʼɨtɨ, nılʼčʼik təptɨ quraltɨnʼɨt,
mb  ɛː-nʼakutarmeː-ta-lpuːtɨ-m-tam-lazerkala-lʼa-pkonnačʼattɨ-tčʼernavka-m-tɨqərɨ-nʼɨ-tɨnılʼčʼi-ktəp-tɨqur-altɨ-nʼɨ-t
mp  ɛː-ŋɨkuttarmeː-tɨ-lpuːtɨ-m-tɨam-läzerkala-lʼa-mkonnäčʼattɨ-tɨČʼernavka-m-tɨqərɨ-ŋɨ-tɨnılʼčʼɨ-ktəp-ntɨkurɨ-altɨ-ŋɨ-tɨ
ge  be-CO.[3SG.S]howdo-TR-2SG.Osoul-ACC-3SGeat-CVBmirror-DIM-ACCupwardsthrow-3SG.OChernavka-ACC-3SGcall-CO-3SG.Osuch-ADVZ(s)he-ILLgo-CAUS-CO-
gr  быть-CO.[3SG.S]каксделать-TR-2SG.Oдуша-ACC-3SGсъесть-CVBзеркало-DIM-ACCвверхбросить-3SG.OЧернавка-ACC-3SGпозвать-CO-3SG.Oтакой-ADVZон(а)-ILLидти-CAUS-CO
mc  v-v:ins-v:pninterrogv-v>v-v:pnn-n:case-n:possv-v>cvbn-n>n-n:caseadvv-v:pnnprop-n:case-n:possv-v:ins-v:pndem-adj>advpers-n:casev-v>v-v:ins-v:pn
ps  vinterrogvncvbnadvvnpropvadvpersv
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  Что поделаешь?[Съедаемая завистью?],/ она отбросила зеркальце. /Позвала Чернавку, / приказала ей идти, / (/сенной девушке своей): / "Царевну
fe  What to do?[All eaten up by jealousy?], / she threw the mirror aside. /She called [her maid] Chernavka, / ordered her to go, / (/this maid of hers): / “Take
fg  Was tun?[Alle zerfressen von Eifersucht?], / sie warf den Spiegel zur Seite. /Sie rief Tschernawka, / befahl ihr zu gehen, / (/dieser ihrer Magd): / "Bring die
ltr  что сделаешьтяжело дыша встала / прочь бросилатак его заставила / сама девушка / царскую дочь в лес в глушь / увел замотать
nt  [OSV:] "puːtɨm amqo" seems to be an idiomatic expression.[OSV:] 1) "čʼumpɨ neː" - here means "a wolf"; 2) the participle forms "kurɨnʼɨmtɨj",
[29]
ref  
st  нетак тына): / сарыт неляп мачыт путонт / кʼэнтырталтыл курынʼымтый / илыла ай кʼəчинʼымтый / нэччетынʼыт чён илнʼыт / чумпынеэт амнʼын титкʼо. /
stl   nelяp mačɨt putont / kʼɛntɨrtaltɨl kurɨnʼɨmtɨj / ilɨla aj kʼəčinʼɨmtɨj / nɛččetɨnʼɨt čёn ilnʼɨt / čumpɨneɛt amnʼɨn titkʼo /
ts  nälʼap mačʼɨt puːtont/ qɛntɨrtaltɨl kurɨnʼɨmpɨj/ ilɨla aj qəːčʼinʼɨmpɨj/ näčʼčʼäːtɨnʼɨt čʼöːn ılnʼɨt/ čʼumpɨ neːet amnʼɨntitqo/.
tx  (ontɨ sennɨlʼ nätak tɨna): Sarɨt nälʼap mačʼɨt puːtont qɛntɨrtaltɨl kurɨnʼɨmpɨj ilɨla aj qəːčʼinʼɨmpɨj
mb  ontɨsennɨ-lʼnätaktɨnasar-ɨ-tnälʼa-pmačʼɨ-tpuːto-ntqɛn-tɨr-ta-ltɨ-lkurɨ-nʼɨ-mpɨjilɨ-laajqəːčʼi-nʼɨ-mpɨj
mp  ontɨsennɨ-lʼnätäktınacaːr-ɨ-nnälʼa-mmačʼɨ-npuːtɨ-ntɨqən-ntɨr-tɨ-ltɨ-lkurɨ-ntɨ-mpɨlʼilɨ-läajqəːčʼɨ-ntɨ-mpɨlʼ
ge  3SG.Ooneself.3SG.[NOM]of.mudroom-ADJZgirl.[NOM]thattsar-EP-GENdaughter-ACCforest-GENinside-ILLleave-DRV-TR-TR-2SG.Owind.round-IPFV-PTCP.PSTlive-CVBandleave-IPFV-PTCP.PST
gr  -3SG.Oсам.3SG.[NOM]сенный-ADJZдевушка.[NOM]тотцарь-EP-GENдочь-ACCлес-GENнутро-ILLуйти-DRV-TR-TR-2SG.Oзамотать-IPFV-PTCP.PSTжить-CVBиоставить-IPFV-PTCP.PST
mc  emphpro-n:caseadj-n>adjn-n:casedemn-n:ins-n:casen-n:casen-n:casereln-n:casev-v>v-v>v-v>v-v:pnv-v>v-v>ptcpv-v>cvbconjv-v>v-v>ptcp
ps  emphproadjndemnnnrelnvptcpcvbconjptcp
BOR  RUS:cult
fr  в лес / уведи, связав её, / живую, и оставь / там под сосной / на съедение волкам." /
fe  the tsarevna to the forest, / tied up, / alive, and leave her / there under the fir tree / so the wolves eat her up.” /
fg  Zarentochter in den Wald, / festgebunden, / lebending und lass sie / dort unter einer Fichte / den Wölfen zum Fraß." /
ltr  / живя / там (здесь) живет / кушать /
nt  "qəːčʼinʼɨmtɨj" have been edited into "kurɨnʼɨmpɨj", "qəːčʼinʼɨmpɨj".
[30]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.047 (005.001)
st  лосы монты антытʼанта. / неняль имас.сарыт неляс / черновка кʼəнта
stl  losɨ montɨ antɨčanta. / nenяlʼ imas.sarɨt nelяs / černovka kʼənta mačontɨna. /
ts  Loːsɨ montɨ antɨtanta/ nʼenʼnʼalʼ imas? Sarɨt nälʼas/ Čʼernovka qənta mačʼontɨ na/.
tx  näčʼčʼäːtɨnʼɨt čʼöːn ılnʼɨt čʼumpɨ neːet amnʼɨntitqo. Loːsɨ montɨ antɨtanta nʼenʼnʼalʼ imas? Sarɨt nälʼas
mb  näčʼčʼäːtɨ-nʼɨtčʼöː-nıl-nʼɨtčʼumpɨneː-e-tam-nʼɨntitqoloːsɨmontɨantɨ-tantanʼenʼnʼ-alʼima-ssar-ɨ-tnälʼa-sČʼernovka
mp  näčʼčʼä-qɨnčʼöː-nıllä-qɨnčʼumpɨneː-ɨ-tam-qɨntɨtqoloːsɨmontɨantɨ-ɛntɨnʼenʼnʼɨ-ntɨlʼima-säcaːr-ɨ-nnälʼa-säČʼernavka
ge  there-LOCpine-GENdown-LOClongliving.being-EP-PL.[NOM]eat-SUP.3PLdevil.[NOM]apparentlydispute-FUT.[3SG.S]get.angry-PTCP.PRSwoman-COMtsar-EP-GENdaughter-COM
gr  туда-LOCсосна-GENвниз-LOCдлинныйживое.существо-EP-PL.[NOM]съесть-SUP.3PLчёрт.[NOM]видатьспорить-FUT.[3SG.S]сердиться-PTCP.PRSженщина-COMцарь-EP-GENдочь-COM
mc  adv-adv>advn-n:caseadv-adv>advadjn-n:ins-n:num-n:casev-v:inf.possn-n:caseptclv-v:tense-v:pnv-v>ptcpn-n:casen-n:ins-n:casen-n:casenprop-n:case
ps  advnadvadjnvnptclvvnnnnprop
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  Будет ли чёрт спорить / с сердитой женщиной? /Вот с царевной / Чернавка пошла в лес.
fe  Will [even] the devil argue / with an angry woman? /So, Chernavka went with the tsarevna to
fg  Streitet der Teufel / mit einer wütenden Frau? /Nun mit der Zarentochter / ging
ltr  медведь будет кушать / сердитая женщинацарской дочкой / пойдет в лес /
nt  
[31]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.048 (005.002)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.049 (005.003)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.050 (005.004)
st  мачонтына. /нащак кунтак тына кʼəнтой / сарыт неля нына кəнта. /кʼукынтыщак ныркымонна, / омталтана: “илыптамы! /
stl  našak kuntak tɨna kʼəntoj / sarɨt nelя nɨna kənta. /kʼukɨntɨšak nɨrkɨmonna, / omtaltana: “ilɨptamɨ! /
ts   Našak kuntak tɨna qəntoj/ sarɨt nälʼa nɨːna qənta/. Qukɨntɨšak nɨrkɨmɔːnna/, omtaltana: Ilɨptamɨ/!
tx  Čʼernovka qənta mačʼontɨ na. Našak kuntak tɨna qəntoj sarɨt nälʼa nɨːna qənta. Qukɨntɨšak nɨrkɨmɔːnna,
mb  qən-tamačʼo-ntɨnanašakkuntaktɨnaqən-t-ojsar-ɨ-tnälʼanɨːnaqən-taqu-kɨ-ntɨ-šaknɨrkɨ-mɔːn-na
mp  qən-ntɨmačʼɨ-ntɨnanaššakkuntaktınaqən-tɨ-ntɨlʼcaːr-ɨ-nnälʼanɨːnɨqən-tɨqu-ku-ntɨ-ššaknɨrkɨ-mɔːt-ŋɨ
ge  Chernavka.[NOM]leave-IPFV.[3SG.S]forest-ILLhereso.manyfarthatleave-TR-PTCP.PRStsar-EP-GENdaughter.[NOM]thenleave-TR.[3SG.S]die-TEMPN-OBL.3SG-CORget.afraid-DRV-CO.[3SG.S]
gr  Чернавка.[NOM]уйти-IPFV.[3SG.S]лес-ILLвотстолькодалекототуйти-TR-PTCP.PRSцарь-EP-GENдочь.[NOM]потомуйти-TR.[3SG.S]умереть-TEMPN-OBL.3SG-CORиспугаться-DRV-CO.[3SG.S]
mc  v-v>v-v:pnn-n:caseptclquantadvdemv-v>v-v>ptcpn-n:ins-n:casen-n:caseadvv-v>v-v:pnv-v>n-n:obl.poss-n:casev-v>v-v:ins-v:pn
ps  vnptclquantadvdemptcpnnadvvnv
BOR  RUS:cult
fr  /Так далеко её увела, / царевну увела. /[Царевны] до смерти испугалась, / взмолилась: "Жизнь моя!
fe  the forest. /She took her so far [into the forest], / she took the tsarevna. /[The tsarevna] got scared to death, / she begged: “O my life! /
fg  Tschernawka in den Wald. /So weit brachte sie sie, / sie brachte die Zarentochter. /[Die Zarentochter] bekam Todesangst, / sie bat: "Mein Leben! /
ltr  так далеко ушли / царская дочь отсюда прочь уйдет /до смерти испугалась / жить /
nt  [OSV:] another possible interpretation: qən-tɔː-j (go.away-IPFV-3DU).
[32]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.051 (005.005)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.052 (005.006)
st  кʼайкыт, кэтʼат у′роп е′нʼа. /нелы куп ыкысип тальчолʼащик! /кутар кумып кʼонтап
stl  kʼajkɨt, kɛčat urop enʼa. /nelɨ kup ɨkɨsip talʼčolʼašik! /kutar kumɨp kʼontap tašint,
ts  Qajqɨt, kɛtat, urop ɛːnʼa/? Nälɨqup, ɨkɨ sip talʼčʼolʼašik/! Kutar qumɨp qontap tašınt/,
tx  omtaltana: Ilɨptamɨ! Qajqɨt, kɛtat, urop ɛːnʼa? Nälɨqup, ɨkɨ sip talʼčʼolʼašik! Kutar qumɨp
mb  omt-alta-nailɨ-pta-mɨqaj-qɨtkɛt-aturo-pɛː-nʼanälɨ-qupɨkɨsiptalʼ-čʼ-olʼ-ašikkutarqum-ɨ-p
mp  omtɨ-altɨ-ŋɨilɨ-ptäː-mɨqaj-qɨnkətɨ-ätɨürɨ-mɨɛː-ŋɨnälʼa-qumɨkɨmašımtalʼ-š-olʼ-äšɨkkuttarqum-ɨ-m
ge  pray-TR-CO.[3SG.S]live-ACTN.[NOM]-1SGwhat-LOCsay-IMP.2SG.Oaffair.[NOM]-1SGbe-CO.[3SG.S]daughter-human.being.[NOM]NEG.IMPI.ACCbreak-US-FRQ-IMP.2SG.Showhuman.being-EP-
gr  молиться-TR-CO.[3SG.S]жить-ACTN.[NOM]-1SGчто-LOCсказать-IMP.2SG.Oдело.[NOM]-1SGбыть-CO.[3SG.S]дочь-человек.[NOM]NEG.IMPя.ACCсломать-US-FRQ-IMP.2SG.Sкакчеловек-EP-ACC
mc  v-v>v-v:ins-v:pnv-v>n-n:case-n:possinterrog-n:casev-v:mood.pnn-n:case-n:possv-v:ins-v:pnn-n-n:caseptclpersv-v>v-v>v-v:mood.pninterrogn-n:ins-n:case
ps  vninterrogvnvnptclpersvinterrogn
fr  /В чём, скажи, моя вина? /Девушка, не убивай меня! /Вижу в тебе человека, /
fe  What is my fault, tell me? /Young woman, don’t kill me! /I see the person in you, /
fg  Sag, worin liegt meine Schuld? /Mädchen, töte mich nicht! /Ich sehe den Menschen in
ltr  где скажи есть /ты меня дочь не подведи /какого человека я найду /
[33]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.053 (005.007)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.054 (005.008)
st  тащинт, / кʼайкʼо кыкант – наткʼо метак.” /тоннам путса тəпты кыкал / аша курасыт, аша кʼəссыт, / у′тысыты, нильчик кəтыл: / “кʼэнʼаш нопсинты на мəрет.” /
stl   / kʼajkʼo kɨkant – natkʼo metak.” /tonnam putsa təptɨ kɨkal / aša kurasɨt, aša kʼəssɨt, / utɨsɨtɨ, nilʼčik kətɨl: / “kʼɛnʼaš nopsintɨ na məret.” /
ts   qajqo kɨkant– natqo meːtak/. Toːnnam puːtsa təptɨ kɨkal/ aša kurasɨt, aša qəssɨt/, uːtɨsɨtɨ, nılʼčʼik kətɨl/: Qɛnʼaš, nop sıntɨ na məret/.
tx  qontap tašınt, qajqo kɨkant– natqo meːtak. Toːnnam puːtsa təptɨ kɨkal aša kurasɨt, aša qəssɨt, uːtɨsɨtɨ,
mb  qo-nta-ptašıntqaj-qokɨka-ntna-tqomeː-ta-ktoːnna-mpuːt-satəp-tɨkɨka-lašakura-sɨ-tašaqəs-sɨ-tuːtɨ-sɨ-tɨ
mp  qo-ɛntɨ-mtašıntɨqaj-tqokɨkɨ-ntɨna-tqomeː-ɛntɨ-ktoːnna-mpuːtɨ-sätəp-tɨkɨkɨ-läaššakurɨ-sɨ-tɨaššaqət-sɨ-tɨüːtɨ-sɨ-tɨ
ge  ACCsee-FUT-1SG.Oyou.SG.ACCwhat-TRLwant-2SG.Sthis-TRLdo-FUT-1SG.Sthat-ACCsoul-INSTR(s)he.[NOM]-3SGlove-CVBNEGwind.round-PST-3SG.ONEGkill-PST-3SG.Olet.go-PST-3SG.O
gr  увидеть-FUT-1SG.Oты.ACCчто-TRLхотеть-2SG.Sэтот-TRLсделать-FUT-1SG.Sтот-ACCдуша-INSTRон(а).[NOM]-3SGлюбить-CVBNEGзамотать-PST-3SG.ONEGубить-PST-3SG.Oпустить-PST-
mc  v-v:tense-v:pnpersinterrog-n:casev-v:pnpro-n:casev-v:tense-v:pnpro-n:casen-n:casepers-n:case-n:possv-v>cvbptclv-v:tense-v:pnptclv-v:tense-v:pnv-v:tense-v:pn
ps  vpersinterrogvprovpronperscvbptclvptclvv
fr  что захочешь, то сделаю [для тебя]. /В душе её любя, она [Чернавка] / её не связала, не убила, / отпустила, сказав: / "Иди, Бог тебя хранит."
fe  whatever you want, I’ll do it [for you]. /Loving her in her soul, she [Chernavka] / did not tie her up, didn’t kill her, / she let her go, saying: / “Go, God protects you.”
fg  dir, / was immer du möchtes, tue ich [für dich]. /Sie im Inneren liebend, / band sie [Tschernawka] sie nicht fest, tötete sie nicht, / sie ließ sie und sagte: / "Geh, Gott beschützt
ltr   что любишь то и сделай /душой тебя любит / не обманет не / послал такое послание / иди небо держать
nt  [OSV:] Unusual usage of the possessive flexion in the personal pronoun: "təp-^0-tɨ" (he-NOM-3SG).
[34]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.055 (005.009)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.056 (005.010)
st  ныны онды мокʼын тʼусса. /“кʼайы?” – сарыт има
stl  nɨnɨ ondɨ mokʼɨn čussa. /“kʼajɨ?” – sarɨt ima
ts  Nɨːnɨ ontɨ moqɨn tüssa/. Qajɨ? –Sarɨt ima
tx  nılʼčʼik kətɨl: Qɛnʼaš, nop sıntɨ na məret. Nɨːnɨ ontɨ moqɨn tüssa. Qajɨ? –Sarɨt
mb  nılʼčʼi-kkətɨ-lQɛnʼ-ašnopsıntɨnaməre-tnɨːnɨontɨmoqɨntü-ssaqajɨsar-ɨ-t
mp  nılʼčʼɨ-kkətɨ-läqən-äšɨknomtašıntɨnawərɨ-tɨnɨːnɨontɨmoqɨnätü-sɨqajcaːr-ɨ-n
ge  such-ADVZsay-CVBleave-IMP.2SG.Sgod.[NOM]you.SG.ACCherekeep-3SG.Othenoneself.3SG.[NOM]homecome-PST.[3SG.S]what.[NOM]tsar-EP-GEN
gr  3SG.Oтакой-ADVZсказать-CVBуйти-IMP.2SG.Sбог.[NOM]ты.ACCвотдержать-3SG.Oпотомсам.3SG.[NOM]домойприйти-PST.[3SG.S]что.[NOM]царь-EP-GEN
mc  dem-adj>advv-v>cvbv-v:mood.pnn-n:casepersptclv-v:pnadvemphpro-n:caseadvv-v:tense-v:pninterrog-n:casen-n:ins-n:case
ps  advcvbvnpersptclvadvemphproadvvinterrogn
fr  Потом одна домой пришла. /"Ну что? / сказала ей
fe  Then she went home alone. /“So, what?” /said the
fg  dich."Dann ging sie alleine nach Hause. /"Nun was?" /sagte die
ltr  потом одна домой пришла /что жена царя
nt  
[35]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.057 (005.011)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.058 (005.012)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.059 (005.013)
st  кəтынʼыты, /– кʼурассымыль нелькуп кун е′нʼ.” /“пелыколык мачот нынка, – / тə[о]пты [тəппам] кəтынʼыты тəпын. – /
stl  kətɨnʼɨtɨ, /– kʼurassɨmɨlʼ nelʼkup kun enʼ.” /“pelɨkolɨk mačot nɨnka, – / tə[o]ptɨ [təppam] kətɨnʼɨtɨ təpɨn. – /
ts  kətɨnʼɨtɨ/. –Kurassɨmɨlʼ nälʼqup kun ɛːnʼ/? Pɛlɨkɔːlɨk mačʼot nɨŋa/,– təptɨ kətɨnʼɨtɨ təpɨn/.
tx  ima kətɨnʼɨtɨ. –Kurassɨmɨlʼ nälʼqup kun ɛːnʼ? Pɛlɨkɔːlɨk mačʼot nɨŋa,– təptɨ kətɨnʼɨtɨ
mb  imakətɨ-nʼɨ-tɨkuras-sɨmɨ-lʼnälʼ-qupkunɛː-nʼpɛlɨ-kɔːlɨ-kmačʼo-tnɨŋatəp-tɨkətɨ-nʼɨ-tɨ
mp  imakətɨ-ŋɨ-tɨkuras-sɨma-lʼnälʼa-qumkunɛː-ŋɨpɛlɨ-kɔːlɨ-kmačʼɨ-nnɨŋtəp-tɨkətɨ-ŋɨ-tɨ
ge  wife.[NOM]say-CO-3SG.Oappearance-PROPR-ADJZdaughter-human.being.[NOM]wherebe-CO.[3SG.S]friend-CAR-ADVZforest-LOC.ADVstand.[3SG.S](s)he.[NOM]-3SGsay-CO-3SG.O
gr  жена.[NOM]сказать-CO-3SG.Oвид-PROPR-ADJZдочь-человек.[NOM]гдебыть-CO.[3SG.S]друг-CAR-ADVZлес-LOC.ADVстоять.[3SG.S]он(а).[NOM]-3SGсказать-CO-3SG.O
mc  n-n:casev-v:ins-v:pnn-n>n-n>adjn-n-n:caseinterrogv-v:ins-v:pnn-n>adj-adj>advn-n>advv-v:pnpers-n:case-n:possv-v:ins-v:pn
ps  nvadjninterrogvadvadvvpersv
fr  царица, /Где красивая девушка?" /"Стоит одна в лесу, – / она сказала [ей?]. /
fe  tsarina to her, /Where is the beuatiful girl?” /“She is standing alone in the forest, - she said [to her?]. /
fg  Zarin zu ihr, /"wo ist das schöne Mädchen?" /"Sie steht alleine im Wald", / sagte sie [ihr?]. /
ltr  сказала /красивая девушка где /одна в лесу стоит / он[а] сказала ему [ей] /
nt  [OSV:] 1) Untypical usage of possessive inflexion in the personal pronoun: təp-0-tɨ (she-
[36]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.060 (005.014)
st  сорымпа кʼомык сынʼтʼенетты. /сурыт кʼатонт
stl  sorɨmpa kʼomɨk sɨnʼčenettɨ. /surɨt kʼatont
ts  –Sɔːrɨmpa qɔːmɨk sɨnʼte neːttɨ/. Suːrɨt qatont
tx  təpɨn. –Sɔːrɨmpa qɔːmɨk sɨnʼte neːttɨ. Suːrɨt
mb  təp-ɨ-nsɔːrɨ-mpaqɔːmɨ-ksɨnʼteneː-t-tɨsuːrɨ-t
mp  təp-ɨ-nsɔːrɨ-mpɨqɔːmɨčʼä-ksəntɨneː-n-tɨsuːrɨm-n
ge  (s)he-EP-GENbind-DUR.[3SG.S]short-ADVZelbow.[NOM]living.being-GEN-3SGwild.animal-GEN
gr  он(а)-EP-GENпривязать-DUR.[3SG.S]короткий-ADVZлокоть.[NOM]живое.существо-GEN-3SGзверь-GEN
mc  pers-n:ins-n:casev-v>v-v:pnadj-adj>advn-n:casen-n:case-n:possn-n:case
ps  persvadvnnn
fr  Её локти коротко связаны.Зверю в когти
fe  Her elbows are bound tight.She will be
fg  Ihre Ellbogen sind fest angebunden.Sie wird einem
ltr  привязана /зверя в лапу
nt  NOM-3SG); 2) the form of Illative (təpɨntɨ) instead of Genitive (təpɨn) of the personal pronoun would be more correct.
[37]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.061 (005.015)
st  ольчячеммя, / кʼонак тəпна кəкытʼаныт, / кʼурмот айна сепы е′ннынт.” /əты кəнна
stl  olʼčяčemmя, / kʼonak təpna kəkɨčanɨt, / kʼurmot ajna sepɨ ennɨnt.” /ətɨ kənna nɨnɨ
ts  olʼčʼačʼemmä/, qɔːnak təp na kəkkɨtanɨt/, qurmot aj na seːpɨ ɛːnnɨnt/. Əːtɨ qənna
tx  qatont olʼčʼačʼemmä, qɔːnak təp na kəkkɨtanɨt, qurmot aj na seːpɨ ɛːnnɨnt. Əːtɨ
mb  qato-ntolʼčʼa-čʼe-mmäqɔːna-ktəpnakə-kkɨ-ta-nɨ-tqu-r-mo-tajnaseːpɨɛː-nnɨ-ntəːtɨ
mp  qatɨ-ntɨalʼčʼɨ-čʼɨ-mmäqɔːna-ktəpnakə-kkɨ-tɨ-ŋɨ-tɨqu-r-mə-najnaseːpɨɛː-ntɨ-ntɨəːtɨ
ge  claw-ILLget.into-RFL-COND.[3SG.S]few-ADVZ(s)he.[NOM]herefeel-HAB-TR-CO-3SG.Odie-FRQ-ABSTRN-GENalsoINFERenough.quantity.[NOM]be-IPFV-INFER.[3SG.S]
gr  коготь-ILLпопасть-RFL-COND.[3SG.S]мало-ADVZон(а).[NOM]вотпочувствовать-HAB-TR-CO-3SG.Oумереть-FRQ-ABSTRN-GENтожеINFERдостаточное.количество.[NOM]быть-IPFV-INFER.[3SG.S]речь.[NOM]
mc  n-n:casev-v>v-v:mood-v:pnquant-adj>advpers-n:caseptclv-v>v-v>v-v:ins-v:pnv-v>v-v>n-n:caseptclptcln-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnn-n:case
ps  nvadvpersptclvnptclptclnvn
fr  попадётся, / мало почувствует,/ но для смерти хватит. /Пошёл слух:
fe  caught in the claws of a beast, / she will feel little, / but it will be enough to die.The rumour
fg  wilden Tier in die Hände fallen, / sie wird wenig fühlen, / aber für den Tod reicht es. /Es ging das
ltr  попадет / мало / бродячий человек достаточно [хватит] будетразговор
[38]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.062 (006.001)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.063 (006.002)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.064
st  ныны нильчиль: / сарыт неля у′рынтана. /пащирна сар нелянтыкʼо. /король ия Елисей / номты омтытыла пуле /
stl  nilʼčilʼ: / sarɨt nelя urɨntana. /paširna sar nelяntɨkʼo. /korolʼ iя Еlisej / nomtɨ omtɨtɨla pule / tokʼtalta aj
ts  nɨːnɨ nılʼčʼilʼ/: sarɨt nälʼa urɨntana/! Paširna sar nälʼantɨqo/. Korolʼ ija Elisej/ nomtɨ omtɨtɨla puːlä/ toqtalta aj
tx  qənna nɨːnɨ nılʼčʼilʼ: sarɨt nälʼa urɨntana! Paširna sar nälʼantɨqo. Korolʼ ija Elisej nomtɨ
mb  qən-nanɨːnɨnılʼčʼi-lʼsar-ɨ-tnälʼaurɨ-nta-napaši-r-nasarnälʼa-ntɨ-qokorolʼijaElisejnom-tɨ
mp  qən-ŋɨnɨːnɨnılʼčʼɨ-lʼcaːr-ɨ-nnälʼaürɨ-ntɨ-ŋɨpəšɨ-r-ŋɨcaːrnälʼa-ntɨ-tqokorolʼiːjaElisejnom-ntɨ
ge  speech.[NOM]leave-CO.[3SG.S]thensuch-ADJZtsar-EP-GENdaughter.[NOM]get.lost-IPFV-CO.[3SG.S]hurt-FRQ-CO.[3SG.S]tsar.[NOM]daughter-OBL.3SG-TRLking.[NOM]son.[NOM]Yelisej.[NOM]god-ILL
gr  уйти-CO.[3SG.S]потомтакой-ADJZцарь-EP-GENдочь.[NOM]потеряться-IPFV-CO.[3SG.S]болеть-FRQ-CO.[3SG.S]царь.[NOM]дочь-OBL.3SG-TRLкороль.[NOM]сын.[NOM]Елисей.[NOM]бог-ILL
mc  v-v:ins-v:pnadvdem-adj>adjn-n:ins-n:casen-n:casev-v>v-v:ins-v:pnv-v>v-v:ins-v:pnn-n:casen-n:obl.poss-n:casen-n:casen-n:casenprop-n:casen-n:case
ps  vadvadjnnvvnnnnnpropn
BOR  RUS:cultRUS:cult
fr  / царевна потерялась! /Царь горюет по дочери. /Королевич Елисей, / помолясь Богу, / оделся и
fe  spread: / the tsarevna has disappeared! /The tsar is grieving for his daughter./Prince Yelisey, / having prayed to God, / got
fg  Gerücht umher: / die Zarentochter ist verschwunden! /Der Zar trauert um seine Tochter. /Prinz Jelisej, / zu Gott betend, / zog sich an und
ltr  пошел теперь такой /царская дочь потерялась /за дочь /королевский сын / богу молясь [помолившись]
nt  [OSV:] 1) the expression "itɨ-neːtɨ" seems to be
[39]
ref  (006.003)
st  токʼталта ай и[п]елʼа кəнна / курассымат сʼич[ш]инт олып / титап ий[п]са имты-немты. /а иты-
stl  i[p]elʼa kənna / kurassɨmat sʼič[š]int olɨp / titap ij[p]sa imtɨ-nemtɨ. /a itɨ-netɨ
ts  peːlʼa qənna/ kurassɨmat sıːčʼint olɨp/ tıːtap iːpsa imtɨ neːmtɨ/. A itɨ neːtɨ
tx  omtɨtɨla puːlä toqtalta aj peːlʼa qənna kurassɨmat sıːčʼint olɨp tıːtap iːpsa imtɨ neːmtɨ. A
mb  omtɨ-tɨ-lapuːlätoqt-altaajpeː-lʼaqən-nakuras-sɨma-tsıːčʼi-n-tolɨ-ptıːtapiː-psaim-tɨneː-m-tɨa
mp  omtɨ-tɨ-läpuːlätaqtɨ-altɨajpeː-läqən-ŋɨkuras-sɨma-nsıːčʼɨ-n-tɨolɨ-mtıːtapiː-psoima-tɨneː-m-tɨa
ge  pray-TR-CVBafterdress-TR.[3SG.S]andlook.for-CVBleave-CO.[3SG.S]appearance-PROPR-GENheart-GEN-3SGhead-ACClatertake-PTCP.NECwoman.[NOM]-3SGliving.being-ACC-3SGand
gr  молиться-TR-CVBпослеодеться-TR.[3SG.S]иискать-CVBуйти-CO.[3SG.S]вид-PROPR-GENсердце-GEN-3SGголова-ACCпозжевзять-PTCP.NECженщина.[NOM]-3SGживое.существо-ACC-3SGа
mc  v-v>v-v>cvbptclv-v>v-v:pnconjv-v>cvbv-v:ins-v:pnn-n>n-n:casen-n:case-n:possn-n:caseadvv-v>ptcpn-n:case-n:possn-n:case-n:possconj
ps  cvbptclvconjcvbvnnnadvptcpnnconj
BOR  RUS:gram
fr  поехал искать / прекрасную сердцем(?) /, чтобы потом взять её [в невесты?]. /А
fe  dressed and went to look / for the one with a beautiful heart(?) /, so that later he could take her [as his bride?]./And [the
fg  ging suchen / die Schöne mit Herzem(?) /, um sie dann zur [Frau?] zu nehmen. /Und [die
ltr  прежде / одевшись сын пошел / пошел голова / потом ее возьмет /до утра /
nt  idiomatic ("a young woman", "a bride" (?).[BrM:]
[40]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.065 (007.001)
st  неты карыт тəтты / мачит путот уркымпыла / ′куры[тʼ]тӓнты ситы котят / мотын инды тульчеипта [тульче′импа]. /
stl  karɨt təttɨ / mačit putot urkɨmpɨla / kurɨ[č]täntɨ sitɨ kotяt / motɨn indɨ tulʼčeipta [tulʼčeimpa]. /
ts  qarɨt təttɨ/ mačʼit puːtot urkɨmpɨla/ kurɨtäntɨ sitɨ kotät,/ mɔːtɨn iːntɨ tulʼčʼeıːmpa/.
tx  itɨ neːtɨ qarɨt təttɨ mačʼit puːtot urkɨmpɨla kurɨtäntɨ sitɨ kotät, mɔːtɨn iːntɨ tulʼčʼeıːmpa.
mb  itɨneː-tɨqarɨ-ttəttɨmačʼi-tpuːto-tur-kɨ-mpɨ-lakurɨ-tä-ntɨsitɨ kotä-tmɔːt-ɨ-niː-ntɨtu-lʼčʼe-ıː-mpa
mp  itɨneː-tɨqarɨ-ntəttɨmačʼɨ-npuːtɨ-nürɨ-kkɨ-mpɨ-läkurɨ-ntɨ-ntɨšittɨ kotä-nmɔːt-ɨ-niː-ntɨtü-lʼčʼɨ-ıː-mpɨ
ge  %%.[NOM]living.being.[NOM]-3SGmorning-GENup.toforest-GENinside-LOC.ADVget.lost-HAB-DUR-CVBgo-IPFV-INFER.[3SG.S]among-LOC.ADVhouse-EP-GENon-ILLcome-PFV-RFL.PFV-
gr  %%.[NOM]живое.существо.[NOM]-3SGутро-GENдолес-GENнутро-LOC.ADVпотеряться-HAB-DUR-CVBидти-IPFV-INFER.[3SG.S]среди-LOC.ADVдом-EP-GENна-ILLприйти-PFV-RFL.PFV-
mc  n-n:casen-n:case-n:possn-n:caseppn-n:casereln-adv:casev-v>v-v>v-v>cvbv-v>v-v:tense.mood-v:pnreln-adv:casen-v:ins-n:casereln-n:casev-v>v-v>v-v:tense-v:pn
ps  nnnppnrelncvbvrelnnrelnv
fr  [невеста?], до утра / в лесу блуждая, / между тем всё шла, / [пока не] пришла к дому. /
fe  bride?], having wandered until morning / in the forest, / in the meantime just kept walking, / [until] she came to a house. /
fg  Braut?], bis zum Morgen / im Wald umherirrend, / ging inzwischen, / [bis] sie an ein Haus kam. /
ltr  в глуши леса заблудилась / гуляет / над домом приехала /
nt  Tentative analysis of 'kurɨtäntɨ'.
[41]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.066 (007.002)
st  чəссэ лека тəпын му[н]тыл / лейетолта. лямкалтента, / лʼучимпыла ондалбыла. /воротамыт тəп на сера. /
stl  čəssɛ leka təpɨn mu[n]tɨl / lejetolta. lяmkaltenta, / lʼučimpɨla ondalpɨla. /vorotamɨt təp na sera. /
ts  Čʼəssä läqa təpɨn muːttɨl/ läːjätɔːlta, lʼamkaltenta/, lüčʼimpɨla/ ɔːntalpɨla/. Vorotamɨt təp na seːra/.
tx  Čʼəssä läqa təpɨn muːttɨl läːjätɔːlta, lʼamkaltenta, lüčʼimpɨla ɔːntalpɨla. Vorotamɨt təp
mb  čʼəssäläqatəp-ɨ-nmuːt-tɨlläːj-ätɔːl-talʼam-k-alte-ntalüčʼi-mpɨ-laɔːnt-al-pɨ-lavorota-mɨttəp
mp  čʼəssäläqtəp-ɨ-nmuːt-ntɨlʼläːqɨ-ätɔːl-tɨlʼamɨ-k-altɨ-ntɨlüčʼi-mpɨ-läɔːntɨ-al-mpɨ-lävorota-mɨntəp
ge  PST.NAR.[3SG.S]towardsdogs.yelp.[NOM](s)he-EP-GENbark-PTCP.PRSscream-MOM-DUR.[3SG.S]quiet-VBLZ-TR-IPFV.[3SG.S]fawn-DUR-CVBhappiness-TR-DUR-CVBgate-PROL(s)he.[NOM]
gr  PST.NAR.[3SG.S]навстречувизг.собаки.[NOM]он(а)-EP-GENлаять-PTCP.PRSвизжать-MOM-DUR.[3SG.S]тихий-VBLZ-TR-IPFV.[3SG.S]ласкаться-DUR-CVBрадость-TR-DUR-CVBворота-PROLон(а).[NOM]
mc  advinterj-n:casepers-v:ins-n:casev-v>ptcpv-v>v-v>v-v:pnadj-n>v-v>v-v>v-v:pnv-v>v-v>cvbn-n>v-v>v-v>cvbn-n:casepers-n:case
ps  advinterjpersptcpvvcvbcvbnpers
BOR  RUS:cult
fr  Навстречу ей [выбежала] с лаем собака, завизжала, / затихла, ласкаясь и радуясь. /Вот она вошла в ворота. /
fe  A dog [ran out], barking, as she approached, started to yelp, / [then] quieted down, rubbing up against her, being happy./She went in through the
fg  Auf sie zu [lief] bellend ein Hund, fing an zu kläffen, / wurde ruhig, rieb sich an ihr und freute sich. /Sie ging durch das Tor
ltr  затаилась где-то / хвостом виляя [собака] радуется /в ворота он вошел /
nt  [OSV:] here "läqa" means "a dog", another interpretation could be "lʼaqa" (friend), see also 7.5.
[42]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.067 (007.003)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.068 (007.004)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.069 (007.005)
st  етымантот лямык е′нʼа. /лека о′нталпылʼа нʼёнʼыт. /а сарыт неля ′курытʼелʼа [куры ′тӓлʼя] /
stl  etɨmantot lяmɨk enʼa. /leka ontalpɨlʼa nʼёnʼɨt. /a sarɨt nelя kurɨčelʼa [kurɨ tälʼя] / krɨlʼcot
ts  Etɨmantot lʼamɨk ɛːnʼa/. Läqa ɔːntalpɨlʼa nʼoːnʼɨt/. A sarɨt nälʼa kurɨtelʼa/ krɨlʼcot iːntɨ
tx  na seːra. Etɨmantot lʼamɨk ɛːnʼa. Läqa ɔːntalpɨlʼa nʼoːnʼɨt. A sarɨt nälʼa
mb  naseːraetɨmanto-tlʼamɨ-kɛː-nʼaläqaɔːnt-al-pɨ-lʼanʼoː-nʼɨ-tasar-ɨ-tnälʼa
mp  našeːrətɨmantɨ-nlʼamɨ-kɛː-ŋɨläqɔːntɨ-al-mpɨ-länʼoː-ŋɨ-tɨacaːr-ɨ-nnälʼa
ge  herecome.in.[3SG.S]outside-LOC.ADVquiet-ADVZbe-CO.[3SG.S]dogs.yelp.[NOM]happiness-TR-DUR-CVBchase-CO-3SG.Oandtsar-EP-GENdaughter.[NOM]
gr  вотвойти.[3SG.S]снаружи-LOC.ADVтихий-ADVZбыть-CO.[3SG.S]визг.собаки.[NOM]радость-TR-DUR-CVBпреследовать-CO-3SG.Oацарь-EP-GENдочь.[NOM]
mc  ptclv-v:pnn-n>advadj-adj>advv-v:ins-v:pninterj-n:casen-n>v-v>v-v>cvbv-v:ins-v:pnconjn-n:ins-n:casen-n:case
ps  ptclvadvadvvinterjcvbvconjnn
BOR  RUS:gramRUS:cult
fr  Снаружи тихо. /Собака, радуясь, бежит за ней. /А царевна пошла, / поднялась на
fe  gate. /It’s quiet outside. /The dog, happy, is running after her. /The tsarevna went, / went up to the door,
fg  hinein. /Es ist still draußen. /Der Hund läuft ihr fröhlich nach. /Die Zarentochter ging, / ging auf die
ltr  на улице тихо /радуясь /а царская дочь придя / на крыльцо
[43]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.070 (007.006)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.071 (007.007)
st   крыльцот инды сыкʼылента. / пюрый утокʼынты интыт. /мотат чондыкана нʼунтыт, / мо[о̄]т[т]ы чондыкана сера. /
stl  indɨ sɨkʼɨlenta. / pюrɨj utokʼɨntɨ intɨt. /motat čondɨkana nʼuntɨt, / mo[oː]t[t]ɨ čondɨkana sera. /
ts  sɨːqɨlenta/, pürɨj utoːqɨntɨ iːntɨt/. Mɔːtat čʼontɨka na nʼüːntɨt/, mɔːttɨ čʼontɨka na seːra/.
tx  kurɨtelʼa krɨlʼcot iːntɨ sɨːqɨlenta, pürɨj utoːqɨntɨ iːntɨt. Mɔːtat čʼontɨka na nʼüːntɨt, mɔːttɨ čʼontɨka na
mb  kurɨ-te-lʼakrɨlʼco-tiː-ntɨsɨːqɨle-ntapürɨ-jutoː-qɨntɨiː-ntɨ-tmɔːta-tčʼontɨ-kananʼüː-ntɨ-tmɔːt-tɨčʼontɨ-kana
mp  kurɨ-tɨ-läkrɨlʼco-niː-ntɨsɨːqɨl-ntɨpürɨ-lʼutɨ-qɨntɨiː-ntɨ-tɨmɔːta-tčʼontɨ-kananüː-ntɨ-tɨmɔːt-ntɨčʼontɨ-kana
ge  go-%%-CVBporch-GENon-ILLclimb-IPFV.[3SG.S]circle-ADJZhand-ILL.3SGtake-INFER-3SG.Odoor-PL.[NOM]middle-DIM.[NOM]INFERopen-INFER-3SG.Ohouse-ILLmiddle-DIM.[NOM]here
gr  идти-%%-CVBкрыльцо-GENна-ILLвзбираться-IPFV.[3SG.S]круг-ADJZрука-ILL.3SGвзять-INFER-3SG.Oдверь-PL.[NOM]середина-DIM.[NOM]INFERоткрыть-INFER-3SG.Oдом-ILLсередина-DIM.[NOM]вот
mc  v-v>v-v>cvbn-n:casereln-n:casev-v>v-v:pnn-n>adjn-n:case.possv-v:tense.mood-v:pnn-n:num-n:casereln-n>n-n:caseptclv-v:tense.mood-v:pnn-n:casereln-n>n-n:caseptcl
ps  cvbnrelnvadjnvnrelnptclvnrelnptcl
BOR  RUS:cult
fr  крыльцо, / взяла в руки кольцо [замка]. /Двери тихонько открыла, / в дом тихо вошла. /
fe  / took the ring [of the lock] in her hands./She opened the doors quietly / and went into the house.
fg  Veranda, / nahm den Ring [des Schlosses] in die Hand. /Sie öffnete leise die Tür, / sie ging leise ins Haus. /
ltr  поднялась / ключ? в руки взял /двери тихо открыла / в дом тихо вошла /
nt  [OSV:] "čʼontɨka" - "quietly, slowly".
[44]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.072 (007.008)
st  кʼонемпа [kоннымпа, ′kоннӓнта] коверса лавкат, / иконат илкʼыд дубыль лем, / нəкырпыль иппыпсаса шокʼыр. /
stl  kʼonempa [qonnɨmpa, qonnänta] koversa lavkat, / ikonat ilkʼɨd dupɨlʼ lem, / nəkɨrpɨlʼ ippɨpsasa šokʼɨr. /
ts  Qonempa (/qonnɨmpa, qonnänta) koversa lavkat/, ikonat ılqɨt dupɨlʼ lem/, nəkɨrpɨlʼ ippɨpsasa šoːqɨr/.
tx  seːra. Qonempa (/qonnɨmpa, qonnänta) koversa lavkat, ikonat ılqɨt dupɨlʼ lem, nəkɨrpɨlʼ
mb  seːraqo-ne-mpaqo-nnɨ-mpaqo-nnä-ntakover-salavka-tikona-tıl-qɨtdup-ɨ-lʼlemnəkɨr-pɨlʼ
mp  šeːrqo-ntɨ-mpɨqo-ntɨ-mpɨqo-ntɨ-ntɨkovʼor-sälavka-tikona-nıllä-qɨndup-ɨ-lʼlemnəkɨr-mpɨlʼ
ge  come.in.[3SG.S]see-IPFV-DUR.[3SG.S]see-IPFV-DUR.[3SG.S]see-IPFV-IPFV.[3SG.S]carpet-COMbank-PL.[NOM]icon-GENdown-LOCoak-EP-ADJZtable.in.a.tent.[NOM]ornament.VBLZ-PTCP.PST
gr  войти.[3SG.S]увидеть-IPFV-DUR.[3SG.S]увидеть-IPFV-DUR.[3SG.S]увидеть-IPFV-IPFV.[3SG.S]ковёр-COMлавка-PL.[NOM]икона-GENвниз-LOCдуб-EP-ADJZстолик.в.чуме.[NOM]узор.VBLZ-PTCP.PST
mc  v-v:pnv-v>v-v>v-v:pnv-v>v-v>v-v:pnv-v>v-v>v-v:pnn-n:casen-n:num-n:casen-n:caseadv-adv>advn-n:ins-n>adjn-n:casev-v>ptcp
ps  vvvvnnnadvadjnptcp
BOR  RUS:cultRUS:cultRUS:cultRUS:cult
fr  Видит лавки [крытые] ковром, / под иконой дубовый стол, / печь с изразцовой лежанкой. /
fe  She sees benches [covered with] rugs, / an oak table under an icon, a stove with a tiled place to lie on. /
fg  Sie sieht [Bänke] bedeckt mit Teppich, / und einer Ikone einen Eichentisch, / einen Ofen mit einem gekachelten Platz zum Liegen. /
ltr  спать легла [спала, спать будет] ковром на лавку / внизу скамейка [доска] / написанное /
nt  
[45]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.073 (007.009)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.074 (007.010)
st  нель куп маннымпаты: тымты / кʼоты сома кумыт илʼот. /тэпын аша тотʼелʼантʼот. /нот ситы котʼат ни
stl  nelʼ kup mannɨmpatɨ: tɨmtɨ / kʼotɨ soma kumɨt ilʼot. /tɛpɨn aša točelʼančot. /not sitɨ kočat ni kutɨ
ts  Nälʼqup mannɨmpatɨ: tɨmtɨ/ qɔːtɨ soma qumɨt ilʼɔːt/. Tɛpɨn aša toːtelʼančʼɔːt/! Nɔːt sitɨ kotat ni
tx  ippɨpsasa šoːqɨr. Nälʼqup mannɨmpatɨ: tɨmtɨ qɔːtɨ soma qumɨt ilʼɔːt. Tɛpɨn aša toːtelʼančʼɔːt! Nɔːt sitɨ kotat
mb  ippɨ-psa-sašoːqɨrnälʼ-qupmannɨ-mpa-tɨtɨmtɨqɔːtɨsomaqum-ɨ-tilʼɔː-ttɛp-ɨ-našatoːte-lʼ-ančʼɔː-tnɔːtsitɨ kota-t
mp  ippɨ-ptäː-säšoːqɨrnälʼa-qummantɨ-mpɨ-tɨtɨmtɨqɔːtɨsomaqum-ɨ-tilɨ-tɨttəp-ɨ-taššatoːtɨ-lɨ-ɛntɨ-tɨtnɔːtɨšittɨ kotä-n
ge  lie-ACTN-COMstove.[NOM]daughter-human.being.[NOM]give.a.look-DUR-3SG.Ohereprobablygoodhuman.being-EP-PL.[NOM]live-3PL(s)he-EP-PL.[NOM]NEGswear-INCH-FUT-3PLthenamong-
gr  лежать-ACTN-COMпечь.[NOM]дочь-человек.[NOM]взглянуть-DUR-3SG.Oздесьнаверноехорошийчеловек-EP-PL.[NOM]жить-3PLон(а)-EP-PL.[NOM]NEGругаться-INCH-FUT-3PLзатемсреди-
mc  v-v>n-n:casen-n:casen-n-n:casev-v>v-v:pnadvptcladjn-n:ins-n:num-n:casev-v:pnpers-n:ins-n:num-n:caseptclv-v>v-v:tense-v:pnadvreln-adv:case
ps  nnnvadvptcladjnvpersptclvadvreln
fr  Девушка видит: здесь / наверное хорошие люди живут. /Они не будут ругаться. /Между тем никого
fe  The young woman sees: here / there must be good people living. /They won’t scold [me]. /In the meantime
fg  Das Mädchen sieht: hier / leben wohl gute Leute. /Sie werden mich nicht beschmipfen. /In der Zwischenzeit
ltr  женщина смотрит здесь / наверное хорошие люди живут /они не будут ругаться /между ними
[46]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.075 (007.011)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.076 (007.012)
st   куты аш ата. /мо̄тып ′туммыт колялтынтыт. / мундок сомак ′тӓшалтысты, / иконат сеччип ачалтынтыт, / шокʼырып пе[ӧ]тпыла четынтыты, / полатит инды сыкʼылелʼа / лямык
stl   aš ata. /moːtɨp tummɨt kolяltɨntɨt. / mundok somak täšaltɨstɨ, / ikonat seččip ačaltɨntɨt, / šokʼɨrɨp pe[ö]tpɨla četɨntɨtɨ, / polatit indɨ sɨkʼɨlelʼa / lяmɨk illa olʼčeinta. /
ts  kutɨ aš ata/. Mɔːtɨp tumɨt kolʼaltɨntɨt/, muntok somak täšaltɨstɨ/, ikonat sečʼčʼip ačʼaltɨntɨt/, šoːqɨrɨp pötpɨlla čʼetɨntɨtɨ/, polatit iːntɨ sɨːqɨlelʼa/ lʼamɨk ılla olʼčʼeıːnta/.
tx  ni kutɨ ata. Mɔːtɨp tumɨt kolʼaltɨntɨt, muntok somak täšaltɨstɨ, ikonat sečʼčʼip ačʼaltɨntɨt,
mb  nikutɨatamɔːt-ɨ-ptu-mɨtkolʼa-ltɨ-ntɨ-tmuntoksoma-ktäš-altɨ-s-tɨikona-tsečʼčʼi-pačʼ-altɨ-ntɨ-tšoːqɨr-ɨ-
mp  nʼikutɨaššaatɨmɔːt-ɨ-mtoː-mɨnkolʼɨ-ltɨ-ntɨ-tɨmuntɨksoma-ktäš-altɨ-sɨ-tɨikona-nsečʼčʼi-mačʼɨ-altɨ-ntɨ-tɨšoːqɨr-ɨ-
ge  LOC.ADVNEGwho.[NOM]NEGbe.visible.[3SG.S]house-EP-ACCthere-PROLturn-TR-INFER-3SG.Oallgood-ADVZ%%-TR-PST-3SG.Oicon-GENcandle-ACCsmoulder-CAUS-INFER-3SG.Ostove-
gr  LOC.ADVNEGкто.[NOM]NEGвиднеться.[3SG.S]дом-EP-ACCтуда-PROLповернуться-TR-INFER-3SG.Oвсёхороший-ADVZ%%-TR-PST-3SG.Oикона-GENсвеча-ACCтлеть-CAUS-INFER-3SG.Oпечь-EP
mc  ptclinterrog-n:caseptclv-v:pnn-n:ins-n:caseadv-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnquantadj-adj>advv-v>v-v:tense-v:pnn-n:casen-n:casev-v>v-v:tense.mood-v:pnn-n:ins-
ps  ptclinterrogptclvnadvvquantadvvnnvn
BOR  RUS:cult
fr   не видно. /Дом [царевна] обошла, / всё хорошо [прибрала?], / зажгла свечу иконы, / натопила жарко печку, / забралась на полати / и тихонько легла. /
fe  nobody can be seen. /[The tsarevna] went through the house, / [cleaned up?] everywhere, / lit the candle by the icon, / lit the stove hot, / climbed up to the sleeping bench / and lay down quietly.
fg   ist niemand zu sehen. /[Die Zarentochter] ging durch das Haus, / [räumte?] alles auf, / zündete der Ikone eine Kerze an, / heizte den Ofen an, / kletterte auf die Schlafbank / und legte sich leise hin. /
ltr  ничего не видно /дома вокруг обошел / все хорошо убрала / иконы свечу зажгла / печку жарко натопила / на палату верх залезла / тихо легла /
[47]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.077 (008.001)
st  илла ольчеинта. /челыт чоннонт тəтче еса. /
stl  čelɨt čonnont tətče esa. /
ts  Čʼeːlɨt čʼonnont tətčʼe ɛːsa/.
tx  šoːqɨrɨp pötpɨlla čʼetɨntɨtɨ, polatit iːntɨ sɨːqɨlelʼa lʼamɨk ılla olʼčʼeıːnta. Čʼeːlɨt čʼonnont tətčʼe ɛːsa.
mb  ppötpɨl-lačʼetɨ-ntɨ-tɨpolati-tiː-ntɨsɨːqɨle-lʼalʼamɨ-kıllaolʼčʼe-ıː-ntačʼeːlɨ-tčʼonno-nttətčʼeɛː-sa
mp  mpötpɨlʼ-lʼačʼɔːtɨ-ntɨ-tɨpolati-niː-ntɨsɨːqɨl-lälʼamɨ-kılläalʼčʼɨ-ıː-ntɨčʼeːlɨ-nčʼontɨ-ntɨtəttɨčʼaɛː-sɨ
ge  EP-ACChot-DIMset.fire-INFER-3SG.Osleeping.bench-GENon-ILLclimb-CVBquiet-ADVZdownfall-RFL.PFV-INFER.[3SG.S]day-GENmiddle-ILLrelative.[NOM]be-PST.[3SG.S]
gr  -ACCгорячий-DIMзажечь.огонь-INFER-3SG.Oполати-GENна-ILLвзбираться-CVBтихий-ADVZвнизупасть-RFL.PFV-INFER.[3SG.S]день-GENсередина-ILLродня.[NOM]быть-PST.[3SG.S]
mc  n:caseadj-adj>adjv-v:tense.mood-v:pnn-n:casereln-n:casev-v>cvbadj-adj>advpreverbv-v>v-v:tense.mood-v:pnn-n:casereln-n:casen-n:casev-v:tense-v:pn
ps  adjvnrelncvbadvpreverbvnrelnnn
fr  Было около полудня. /
fe  It was close to noon. /
fg  Es war fast Mittag. /
ltr  наступил полдень /
nt  [OSV:] here "tətčʼe" is used in the meaning of "təttɨčʼak" - "closely".
[48]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.078 (008.002)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.079
st  сʼӱмы у′нтʼалында покʼыт: / сельчи мотырын на серот, / сельчит мундык унтыль укык. /мəркы нетыт нильчик еса: / “на ля kай есʼ кутар
stl  sʼümɨ unčalɨnda pokʼɨt: / selʼči motɨrɨn na serot, / selʼčit mundɨk untɨlʼ ukɨk. /mərkɨ netɨt nilʼčik esa: / “na lя qaj esʼ kutar some, /
ts  Sümɨ untalɨnta poːqɨt/: seːlʼčʼi mɔːtɨrɨn na seːrɔːt/, seːlʼčʼit muntɨk untɨlʼ uːkɨk/. Mərqɨ neːtɨt nılʼčʼik ɛsa/: Na lʼa qaj ɛsʼ kutar some/,
tx  Sümɨ untalɨnta poːqɨt: seːlʼčʼi mɔːtɨrɨn na seːrɔːt, seːlʼčʼit muntɨk untɨlʼ uːkɨk. Mərqɨ neːtɨt nılʼčʼik
mb  sümɨunt-al-ɨ-ntapoː-qɨtseːlʼčʼimɔːtɨr-ɨ-nnaseːrɔː-tseːlʼčʼi-tmuntɨkuntɨlʼ uːkɨ-kmərqɨneː-tɨtnılʼčʼi-k
mp  sümɨüntɨ-alʼ-ɨ-ntɨpoː-qɨnseːlʼčʼɨmɔːtɨr-ɨ-tnašeːr-tɨtseːlʼčʼɨ-tmuntɨkuntɨlʼ uːkɨ-kwərqɨneː-tɨtnılʼčʼɨ-k
ge  noise.[NOM]be.heard-INCH-EP-IPFV.[3SG.S]space.outside-LOCsevenstrongman-EP-PL.[NOM]herecome.in-3PLseven-PLallmoustache-ADVZelderliving.being.[NOM]-3PLsuch-ADVZ
gr  шум.[NOM]слышаться-INCH-EP-IPFV.[3SG.S]пространство.снаружи-LOCсемьбогатырь-EP-PL.[NOM]вотвойти-3PLсемь-PLвсёусы-ADVZстаршийживое.существо.[NOM]-3PLтакой-ADVZ
mc  n-n:casev-v>v-v:ins-v>v-v:pnn-n:casenumn-n:ins-n:num-n:caseptclv-v:pnnum-n:numquantn-n>advadjn-n:case-n:possdem-adj>adv
ps  nvnnumnptclvnumquantadvadjnadv
fr  Снаружи послышался шум: / вот заходят семь богатырей, / семь усачей. /Старший так сказал: / "Что же случилось, как всё
fe  Noise is heard from the outside: / seven warriors come in, / seven moustached men. The oldest one said: / “What happened, everything
fg  Von draußen ist Lärm zu hören: /sieben Helden kommen hinein, / sieben Schnurbartträger. /Der älteste sagte: / "Was ist passiert, alles ist so gut, /
ltr  шум слышен на улице / 7 мужчин зашли / 7 все они усатые (бородатые) /старшая дочь так была (сказала) / что за “люди”
[49]
ref  (008.003)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.080 (008.004)
st  соме, / кутар мундык курасс е′нʼа. /куты кʼос монмыт тəщанʼпаты / миты мещимыт əта кʼотый [ӓтым′потын]. /
stl  kutar mundɨk kurass enʼa. /kutɨ kʼos monmɨt təšanʼpatɨ / mitɨ mešimɨt əta kʼotɨj ätɨmpotɨn. /
ts  kutar muntɨk kurass ɛːnʼa/. Kutɨ qos mɔːnmɨt təšanʼpatɨ/ mitɨ meːšımɨt ətakkɔːtɨj (/ätɨmpɔːtɨn)/.
tx  ɛsa: Na lʼa qaj ɛsʼ kutar some, kutar muntɨk kurass ɛːnʼa. Kutɨ qos mɔːnmɨt təšanʼpatɨ mitɨ meːšımɨt ətakkɔːtɨj
mb  ɛsaNalʼaqajɛsʼkutarsomekutarmuntɨkkuras-sɛː-nʼakutɨqosmɔːn-mɨttəšanʼ-pa-tɨmitɨmeːšımɨtəta-kkɔː-tɨj
mp  ɛsɨnalʼaqajɛsɨkuttarsomakuttarmuntɨkkuras-säɛː-ŋɨkutɨkosmɔːt-mɨttäš-mpɨ-tɨmɨtameːšımɨtətɨ-kkɨ-tɨt
ge  say.[3SG.S]hereheywhetherbecome.[3SG.S]howgoodhowallappearance-INSTRbe-CO.[3SG.S]who.[NOM]INDEF3house.[NOM]-1PL%%-PST.NAR-3SG.Oas.ifwe.PL.ACCwait-HAB-3PL
gr  сказать.[3SG.S]вотэйчто.листать.[3SG.S]какхорошийкаквсёвид-INSTRбыть-CO.[3SG.S]кто.[NOM]INDEF3дом.[NOM]-1PL%%-PST.NAR-3SG.Oбудтомы.PL.ACCподождать-HAB-3PL
mc  v-v:pnptclptclptclv-v:pninterrogadjinterrogquantn-n:casev-v:ins-v:pninterrog-n:caseclitn-n:case-n:possv-v:tense-v:pnptclpersv-v>v-v:pn
ps  vptclptclptclvinterrogadjinterrogquantnvinterrogclitnvptclpersv
fr  хорошо, / как всё красиво. /Кто-то наш дом [прибрал?], / будто нас ждали. /
fe  is so nice, / everything is beautiful. /Somebody [cleaned up?] our house, / as if they were expecting us. /
fg   alles ist so schön. /Irgendjemand hat unser Haus [aufgeräumt?], / als ob man uns erwartete. /
ltr  все хорошие / как все похожи /чей-то дом убрала / как будто нас ждали /
[50]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.081 (008.005)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.082 (008.006)
st  кутонтʼ?тантʼаш атылтʼащик, / мещим тоныкʼотак чэтэш. /кʼатамол тат мэр′кʼы кʼумонт, /
stl  kutonč?tančaš atɨlčašik, / mešim tonɨkʼotak čɛtɛš. /kʼatamol tat mɛrkʼɨ kʼumont, /
ts  Kutontʼ? Tantaš atɨltašik/, meːšım toːnɨ qotak čʼɛːtäš/. Qatamol tat mɛrqɨ qumont/,
tx  (/ätɨmpɔːtɨn). Kutontʼ? Tantaš atɨltašik, meːšım toːnɨ qotak čʼɛːtäš. Qatamol tat mɛrqɨ
mb  ätɨ-mpɔː-tɨnkuto-ntʼtant-ašatɨ-lt-ašikmeːšımtoː-nɨqota-kčʼɛːt-äšqatamoltanmɛrqɨ
mp  ətɨ-mpɨ-tɨtkutɨ-ntɨtantɨ-äšɨkatɨ-ltɨ-äšɨkmeːšımɨttoː-nɨqotəl-kčʼəːtɨ-äšɨkqatamoltanwərqɨ
ge  wait-PST.NAR-3PLwho-2SG.Sgo.out-IMP.2SG.Sbe.visible-TR-IMP.2SG.Swe.PL.ACCthere-ABL.ADV%%-ADVZmeet-IMP.2SG.Sifyou.SG.[NOM]elder
gr  подождать-PST.NAR-3PLкто-2SG.Sвыйти-IMP.2SG.Sвиднеться-TR-IMP.2SG.Sмы.PL.ACCтуда-ABL.ADV%%-ADVZвстретить-IMP.2SG.Sеслиты.[NOM]старший
mc  v-v:tense-v:pninterrog-v:pnv-v:mood.pnv-v>v-v:mood.pnpersadv-adv:caseadj-adj>advv-v:mood.pnconjpersadj
ps  vvvvpersadvadvvconjpersadj
fr  Кто ты?Выйди покажись, / [хорошо?] нас встреть. /Если ты старый человек, / будешь
fe  Who are you?Come out and show yourself, / meet us [nicely?]. /If you are an old man, / you’ll be our
fg  Wer bist du?Komm heraus und zeig dich, / triff uns [nett?]. /Wenn du ein alter Mann bist, / wirst
ltr  кто тывыйди покажись / нас хорошо встреть /наверное ты большой человек /
[51]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.083 (008.007)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.084 (008.008)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.085
st  ильчаныткʼо мелты е′ннант. /кʼатамол тат ильматнʼонты, / мекин чопаныткʼо е′ннат. /кʼатамол тат имаkота – / кэрянтымыт
stl  ilʼčanɨtkʼo meltɨ ennant. /kʼatamol tat ilʼmatnʼontɨ, / mekin čopanɨtkʼo ennat. /kʼatamol tat imaqota – / kɛrяntɨmɨt
ts  ilʼčʼanɨtqo meːltɨ ɛːnnant/. Qatamol tat ilʼmat nʼoːntɨ/, meːqin čʼopanɨtqo ɛːnnat/. Qatamol tat imaqota–/ qɛrʼantɨmɨt
tx  qumont, ilʼčʼanɨtqo meːltɨ ɛːnnant. Qatamol tat ilʼmat nʼoːntɨ, meːqin čʼopanɨtqo ɛːnnat. Qatamol tat imaqota–
mb  qum-o-ntilʼčʼa-nɨt-qomeːltɨɛː-nna-ntqatamoltanilʼmatnʼoː-ntɨmeːqinčʼopa-nɨt-qoɛː-nna-tqatamoltanimaqota
mp  qum-ɨ-ntɨilʼčʼa-nɨt-tqomeːltɨɛː-ɛntɨ-ntɨqatamoltanilʼmatɨlʼnʼeː-ntɨmeːqɨnʼɨnčʼopa-nɨt-tqoɛː-ɛntɨ-tɨqatamoltanimaqota
ge  human.being-EP-2SG.Sgrandfather-OBL.1PL-TRLalwaysbe-FUT-2SG.Sifyou.SG.[NOM]youngsomebody-2SG.Swe.PL.ALLbrother-OBL.1PL-TRLbe-FUT-3SG.Oifyou.SG.[NOM]
gr  человек-EP-2SG.Sдедушка-OBL.1PL-TRLвсегдабыть-FUT-2SG.Sеслиты.[NOM]молодойнекто-2SG.Sмы.PL.ALLбрат-OBL.1PL-TRLбыть-FUT-3SG.Oеслиты.[NOM]старуха.[NOM]
mc  n-n:ins-v:pnn-n:obl.poss-n:caseadvv-v:tense-v:pnconjpersadjn-v:pnpersn-n:obl.poss-n:casev-v:tense-v:pnconjpersn-n:case
ps  vnadvvconjpersadjnpersnvconjpersn
fr  нам дедушкой. /Если ты молодой человек, / будешь нам братом. /Если ты старушка – / [будешь нам]
fe   grandfather. /If you are a young man, / you’ll be our brother./If you are an old woman – / [you will be]
fg  du unser Großvater. /Wenn du ein junger Mann bist, wirst du unser Bruder. /Wenn du eine alte Frau bist / [wirst du]
ltr  дедушкой все время будешь /наверное ты молодой человек / нам приходишься как брат [братом] /наверное ты бабушка / будем называть
[52]
ref   (008.009)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.086 (008.010)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.087
st  эмыныткʼо. /кʼатамол тат нель кумонты – / мекин неньняныткʼо еннат.” /сарыт неля илла панча [илʼлʼымпа̄ны], /
stl  ɛmɨnɨtkʼo. /kʼatamol tat nelʼ kumontɨ – / mekin nenʼnяnɨtkʼo ennat.” /sarɨt nelя illa panča [ilʼlʼɨmpaːnɨ], / torovatɨnt
ts  ämɨnɨtqo/. Qatamol tat nälʼ qumontɨ–/ meːqin nʼenʼnʼanɨtqo ɛːnnat/. Sarɨt nälʼa ılla pančʼa (/ılʼlʼɨmpanɨ)/, torowatɨnt
tx  qɛrʼantɨmɨt ämɨnɨtqo. Qatamol tat nälʼ qumontɨ– meːqin nʼenʼnʼanɨtqo ɛːnnat. Sarɨt nälʼa ılla pančʼa
mb  qɛrʼ-antɨ-mɨtämɨ-nɨt-qoqatamoltannälʼqum-o-ntɨmeːqinnʼenʼnʼa-nɨt-qoɛː-nna-tsar-ɨ-tnälʼaıllapan-čʼa
mp  qərɨ-ɛntɨ-mɨtama-nɨt-tqoqatamoltannälʼaqum-ɨ-ntɨmeːqɨnʼɨnnʼenʼnʼa-nɨt-tqoɛː-ɛntɨ-tɨcaːr-ɨ-nnälʼaılläpanı-ntɨ
ge  old.woman.[NOM]call-FUT-1PLmother-OBL.1PL-TRLifyou.SG.[NOM]daughter.[NOM]human.being-EP-2SG.Swe.PL.ALLsister-OBL.1PL-TRLbe-FUT-3SG.Otsar-EP-GENdaughter.[NOM]down
gr  позвать-FUT-1PLмать-OBL.1PL-TRLеслиты.[NOM]дочь.[NOM]человек-EP-2SG.Sмы.PL.ALLсестра-OBL.1PL-TRLбыть-FUT-3SG.Oцарь-EP-GENдочь.[NOM]вниз
mc  v-v:tense-v:pnn-n:obl.poss-n:caseconjpersn-n:casen-n:ins-v:pnpersn-n:obl.poss-n:casev-v:tense-v:pnn-n:ins-n:casen-n:casepreverbv-v>v-
ps  vnconjpersnvpersnvnnpreverbv
BOR  RUS:cult
fr  названной матерью. /Если ты девушка, – / будешь нам сестрой. /Царевна вниз спустилась, / поздоровалась с
fe  our sworned mother. /If you are a young woman, – / you will be our sister. /The tsarevna came down, / greeted them, /
fg  unserer Adoptivmutter. /Wenn du ein Mädchen bist, / wirst du uns eine Schwester. /Die Zarentochter kam hinunter, / begrüßte sie, /
ltr  матерью /наверное ты женщина / нам сестрой будешь /царская дочь жила / поздоровалась с ними /
nt  [OSV:] the verbal form "muqšaitɨla" has been
[53]
ref  (009.001)
st  тороватынт тəпытыса, / чунтыт тӓтты мукшаитыла [нʼӱты соч]. /нʼер тарыс, ниль е′сыт: /
stl  təpɨtɨsa, / čuntɨt tättɨ mukšaitɨla [nʼütɨ soč]. /nʼer tarɨs, nilʼ esɨt: / motkʼɨnčit
ts  təpɨtɨsa/, čʼüːntɨt tättɨ mušqaıːtɨla (/nʼuːtɨ sočʼ)/. Nʼertarɨs, nılʼ ɛsɨt/: Mɔːtqɨntit
tx   (/ılʼlʼɨmpanɨ), torowatɨnt təpɨtɨsa, čʼüːntɨt tättɨ mušqaıːtɨla (/nʼuːtɨ sočʼ). Nʼertarɨs,
mb  ılʼlʼɨ-mpa-nɨtorowatɨ-nttəp-ɨ-t-ɨ-sačʼüː-n-tɨttättɨmušq-aıː-tɨ-lanʼuːtɨsočʼnʼer-ta-r-ɨ-s
mp  ıllä-mpɨ-ŋɨtorowajtɨ-ntɨtəp-ɨ-t-ɨ-säčʼüː-n-tɨttəttɨmušqɨ-ɛː-ntɨ-länʼuːtɨsočʼɨnʼarqɨ-ttɨ-r-ɨ-sɨ
ge  come.down-IPFV.[3SG.S]down.VBLZ-DUR-CO.[3SG.S]greet-IPFV.[3SG.S](s)he-EP-PL-EP-COMwaist-GEN-3PLup.tobow-PFV-IPFV-CVBgrass.[NOM]grow.[3SG.S]red-VBLZ-FRQ-EP-
gr  спускаться-IPFV.[3SG.S]вниз.VBLZ-DUR-CO.[3SG.S]здороваться-IPFV.[3SG.S]он(а)-EP-PL-EP-COMпояс-GEN-3PLдонаклониться-PFV-IPFV-CVBтрава.[NOM]вырасти.[3SG.S]красный-VBLZ-FRQ-EP-
mc  v:pnv-v>v-v:ins-v:pnv-v>v-v:pnpers-n:ins-n:num-n:ins-n:casen-n:case-n:possppv-v>v-v>v-v>cvbn-n:casev-v:pnadj-adj>v-v>v-v:ins-v:tense-
ps  vvpersnppvnvv
BOR  RUS:cult
fr  ними, / в пояс поклонилась (/трава растёт). /Раскраснелась, сказала: / "В
fe  bowed them down to the waist (/[as high as] grass grows). /She turned red in the face and
fg   verbeugte sich bis zur Taille (/wie das Gras wächst). /Sie wurde rot und sagte: / "Ich
ltr  земля /наступила осень [деревья
nt  edited into "mušqaıːtɨla". Tentative analysis.
[54]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.088 (009.002)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.089 (009.003)
st  моткʼынтʼит мол серсак мат тʼи, / кʼос сит кʼэрыптелыт ченʼа. /нына[ы] этомынты кəнтот[ыт]: / там аш сарыт неля еса. /
stl   mol sersak mat či, / kʼos sit kʼɛrɨptelɨt čenʼa. /nɨna[ɨ] ɛtomɨntɨ kəntot[ɨt]: / tam aš sarɨt nelя esa. /
ts  mol seːrsak mat tiː/, qos sıt qɛrɨptälɨt čʼäːnʼa/. Nɨːnɨ ɛːtomɨntɨ qəntɔːtɨt:/ tam aš sarɨt nälʼa ɛːsa/.
tx  nılʼ ɛsɨt: Mɔːtqɨntit mol seːrsak mat tiː, qos sıt qɛrɨptälɨt čʼäːnʼa. Nɨːnɨ ɛːtomɨntɨ qəntɔːtɨt: tam sarɨt nälʼa
mb  nı-lʼɛsɨ-tmɔːt-qɨntitmolseːr-sa-kmattiːqossıtqɛrɨ-ptä-lɨtčʼäːnʼanɨːnɨɛːto-mɨn-tɨqə-ntɔː-tɨttamsar-ɨ-tnälʼa
mp  nılʼčʼɨ-lʼɛsɨ-tɨmɔːt-qɨntɨtmolšeːr-sɨ-kmantɨːkosmašımqərɨ-äptɨ-lɨtčʼäːŋkɨnɨːnɨəːtɨ-mɨn-tɨqo-ntɨ-tɨttamcaːr-ɨ-nnälʼa
ge  PST.[3SG.S]such-ADJZsay-3SG.Ohouse-ILL.3PLhe.sayscome.in-PST-1SG.SI.[NOM]hereINDEF3I.ACCcall-ATTEN-2PLNEGthenword-PROL-3SGsee-IPFV-3PLthisbuttsar-EP-GEN
gr  PST.[3SG.S]такой-ADJZсказать-3SG.Oдом-ILL.3PLмолвойти-PST-1SG.Sя.[NOM]сюдаINDEF3я.ACCпозвать-ATTEN-2PLNEGпотомслово-PROL-3SGувидеть-IPFV-3PLэтотажцарь-EP-GEN
mc  v:pndem-n>adjv-v:pnn-n:case.possptclv-v:tense-v:pnpersadvclitpersv-v>v-v:pnptcladvn-n:case-n:possv-v>v-v:pndemptcln-n:ins-n:casen-n:case
ps  adjvnptclvpersadvclitpersvptcladvnvdemptclnn
BOR  RUS:discRUS:cult
fr  ваш дом мол я вошла, / хотя меня не звали." /По её речи они поняли: / это была царевна. /
fe  said: / “I came into your house, / even though you didn’t invite me.”From the way she talked, they understood: / that she was the tsarevna. /
fg  kam ich euer Haus, / obwohl ihr mich nicht eingeladen habt." /An ihrer Art zu sprechen verstanden sie: / das war die Zarentochter. /
ltr  (земля) пожелтела] / в дом вошел я / хотя его не звали /мимо улицы поедут / там с ними [вот это] царя дочь была /
[55]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.090 (009.004)
st  сенʼелянты омтылтысот, / няниляса [нʼӓнилʼлʼӓса] мильчечесот, / рюмкай тирла кʼамтечесот / илит икʼыт татӓче̄соты. /
stl  senʼelяntɨ omtɨltɨsot, / nяnilяsa [nʼänilʼlʼäsa] milʼčečesot, / rюmkaj tirla kʼamtečesot / ilit ikʼɨt tatäčeːsotɨ. /
ts  Sänʼälʼantɨ omtɨltɨsɔːt/, nʼanʼilʼasa (/nʼänʼilʼäsa) milʼčʼečʼesɔːt/, rʼumkaj tıːrla qamtečʼesɔːt,/ ilit iːqɨt taːtäčʼesɔːtɨ/.
tx  ɛːsa. Sänʼälʼantɨ omtɨltɨsɔːt, nʼanʼilʼasa (/nʼänʼilʼäsa) milʼčʼečʼesɔːt, rʼumkaj tıːrla qamtečʼesɔːt, ilit
mb  ɛː-sasänʼä-lʼa-ntɨomtɨ-ltɨ-sɔː-tnʼanʼ-i-lʼa-sanʼänʼ-i-lʼä-sami-lʼčʼe-čʼe-sɔː-trʼumka-jtıːr-laqam-te-čʼe-sɔː-tili-t
mp  ɛː-sɨsäŋä-lʼa-ntɨomtɨ-ltɨ-sɨ-tɨtnʼanʼ-ɨ-lʼa-sänʼanʼ-ɨ-lʼa-sämi-lʼčʼɨ-tɨ-sɨ-tɨtrʼumka-lʼtıːrɨ-lʼaqam-tɨ-tɨ-sɨ-tɨtili-n
ge  daughter.[NOM]be-PST.[3SG.S]corner-DIM-ILLsit.down-TR-PST-3PLbread-EP-DIM-INSTRbread-EP-DIM-INSTRgive-PFV-TR-PST-3PLshot.glass-ADJZamount-DIM.[NOM]pour-TR-%%-PST-3PL%%-GEN
gr  дочь.[NOM]быть-PST.[3SG.S]угол-DIM-ILLсесть-TR-PST-3PLхлеб-EP-DIM-INSTRхлеб-EP-DIM-INSTRдать-PFV-TR-PST-3PLрюмка-ADJZсовокупность-DIM.[NOM]лить-TR-%%-PST-3PL%%-GEN
mc  v-v:tense-v:pnn-n>n-n:casev-v>v-v:tense-v:pnn-n:ins-n>n-n:casen-n:ins-n>n-n:casev-v>v-v>v-v:tense-v:pnn-n>adjn-n>n-n:casev-v>v-v>v-v:tense-v:pnn-n:case
ps  nnvnnvadjnvn
BOR  RUS:cult
fr  Они её в уголок посадили, / хлебца дали, / рюмку полную налили, / мох вверху принесла [?] /
fe  They seated her in a corner, / gave her bread, / filled a [wine] glass for her, / she brought moss up [?] /
fg  Sie setzten sie in eine Ecke, / gaben ein Brot, / gossen [ihr] ein Glas [Wein] ein, / sie brachte Moos [?] /
ltr  в угол посадили / кусочек хлеба дали / рюмку полную наполнили / мох вверху принесла /
[56]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.091 (009.005)
st  ′тапыль у′тып аша исты. / няниляп кес сепытела, / кыпэ липымт о′кʼынт исты, / вэтын ноны нʼышкʼынтокʼо / коптыткʼоно мотырана. /
stl  tapɨlʼ utɨp aša istɨ. / nяnilяp kes sepɨtela, / kɨpɛ lipɨmt okʼɨnt istɨ, / vɛtɨn nonɨ nʼɨškʼɨntokʼo / koptɨtkʼono motɨrana. /
ts  Tapɨlʼ utɨp aša iːstɨ/, nʼanʼilʼap kes sepɨtela/, kɨpɛ lıːpɨmt ɔːkɨnt iːstɨ/, wɛtɨn nɔːnɨ nʼɨšqɨntoːqo/ koptɨtqo no mɔːtɨrana/.
tx  iːqɨt taːtäčʼesɔːtɨ. Tapɨlʼ utɨp aša iːstɨ, nʼanʼilʼap kes sepɨtela, kɨpɛ lıːpɨmt ɔːkɨnt iːstɨ, wɛtɨn nɔːnɨ
mb  iː-qɨttaːtä-čʼe-sɔː-tɨtap-ɨ-lʼut-ɨ-pašaiː-s-tɨnʼanʼ-i-lʼa-pkessepɨ-te-lakɨpɛlıːpɨ-m-tɔːk-ɨ-ntiː-s-tɨwɛtɨ-nnɔːnɨnʼɨš-
mp  iː-qɨntaːtɨ-tɨ-sɨ-tɨtəp-ɨ-lʼüt-ɨ-maššaiː-sɨ-tɨnʼanʼ-ɨ-lʼa-mkessəpɨ-tɨ-läkɨpalıːpɨ-m-tɨɔːŋ-ɨ-ntɨiː-sɨ-tɨwəttɨ-nnɔːnɨnıšqɨ-
ge  on-LOCbring-%%-PST-3SG.O(s)he-EP-ADJZalcohol-EP-ACCNEGtake-PST-3SG.Obread-EP-DIM-ACC%%break-TR-CVBsmallpiece-ACC-3SGmouth-EP-ILLtake-PST-3SG.Otrace-GENfromrelax-
gr  на-LOCпринести-%%-PST-3SG.Oон(а)-EP-ADJZалкоголь-EP-ACCNEGвзять-PST-3SG.Oхлеб-EP-DIM-ACC%%ломать-TR-CVBмаленькийкусок-ACC-3SGрот-EP-ILLвзять-PST-3SG.Oслед-GENототдыхать
mc  reln-n:casev-v>v-v:tense-v:pnpers-n:ins-n>adjn-n:ins-n:caseptclv-v:tense-v:pnn-n:ins-n>n-n:caseptclv-v>v-v>cvbadjn-n:case-n:possn-n:ins-n:casev-v:tense-v:pnn-n:caseppv-
ps  relnvadjnptclvnptclcvbadjnnvnppv
fr  Она вина не выпила, / хлебец разломила, / маленький кусочек в рот положила, / отдохнуть с дороги / на кровати попросилась. /
fe  She didn’t drink any wine, / broke the bread, / put a small piece in her mouth, / and she asked to let her have a rest on the bed after her journey. / /
fg  Sie trank den Wein nicht, / sie brach das Brot, / sie legte sich ein kleines Stück in den Mund, / sie bat, sich auf dem Bett vom weg zu erholen. /
ltr  имя вода не взял / кусок хлеба отломил / маленький кусочек [лоскуток] в рот взял / с дороги отдохнуть / кровать просит /
[57]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.092 (009.006)
st  кʼэнтысотыт тэпыт нетʼап / инна челынʼпытыль сюннёт / ай ондыкʼыт на [нымты] кʼəчынт[с]отыт тəпып. / онг[д]ыт итыл пелыколык. /
stl  kʼɛntɨsotɨt tɛpɨt nečap / inna čelɨnʼpɨtɨlʼ sюnnёt / aj ondɨkʼɨt na [nɨmtɨ] kʼəčɨnt[s]otɨt təpɨp. / ong[d]ɨt itɨl pelɨkolɨk. /
ts  Qɛntɨsɔːtɨt tɛpɨt nätap/ ınna čʼeːlɨnʼpɨtɨlʼ sünnöt/ aj ontɨqɨt na (/nɨmtɨ) qəːčʼɨntɔːtɨt (/qəːčʼɨsɔːtɨt) təpɨp/ ɔːŋkɨtitɨl pɛlɨkɔːlɨk / ((…)).
tx  nʼɨšqɨntoːqo koptɨtqo no mɔːtɨrana. Qɛntɨsɔːtɨt tɛpɨt nätap ınna čʼeːlɨnʼpɨtɨlʼ sünnöt aj ontɨqɨt na (/nɨmtɨ)
mb  qɨntoːqokoptɨ-tqonomɔːtɨ-r-a-naqɛn-tɨ-sɔː-tɨttɛp-ɨ-tnäta-pınnačʼeːlɨ-nʼ-pɨ-tɨlʼsünnö-tajontɨ-qɨtnanɨmtɨqəːčʼɨ-ntɔː-
mp  qɨntoːqokoptɨ-tqonamɔːtɨ-r-ɨ-ŋɨqən-tɨ-sɨ-tɨttəp-ɨ-tnätäk-mınnäčʼeːlɨ-k-mpɨ-ntɨlʼšünʼčʼɨ-najontɨ-qɨnnanɨmtɨqəːčʼɨ-ntɨ-
ge  SUP.3SGplace-TRLhereask.for-FRQ-EP-CO.[3SG.S]leave-TR-PST-3PL(s)he-EP-PL.[NOM]girl-ACCupwardsday-VBLZ-DUR-PTCP.PRSinside-LOC.ADVandoneself.3SG-LOCINFERthereleave-
gr  -SUP.3SGместо-TRLвотпросить-FRQ-EP-CO.[3SG.S]уйти-TR-PST-3PLон(а)-EP-PL.[NOM]девушка-ACCвверхдень-VBLZ-DUR-PTCP.PRSнутро-LOC.ADVисам.3SG-LOCINFERтамоставить-
mc  v:inf.possn-n:caseptclv-v>v-v:ins-v:ins-v:pnv-v>v-v:tense-v:pnpers-n:ins-n:num-n:casen-n:caseadvn-n>v-v>v-v>ptcpn-n>advconjemphpro-n>advptcladvv-
ps  nptclvvpersnadvadjadvconjemphproptcladvv
fr  Они увели девушку / наверх в светлую комнату / и (/там) её одну оставили, /засыпающую. / (…)
fe  They led the young woman / upstairs to a well-lit room / and (/there) they left her alone, / as she was falling asleep. / (…)
fg  Sie brachten das Mädchen / hoch in ein helles Zimmer / und (/dort) ließen sie sie alleine, / als sie eingeschlafen war. / (…)
ltr  увезли ее дочь / вверх рассветает / одного там оставили его / сон взял один
nt  [OSV:] 1) "čʼeːlɨmpɨtɨlʼ" - "light" (adj), "ontɨqɨt" - "separately"; 2) after this sentence a part of the original text is omitted.
[58]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.093 (010.001)
st  няркы челон [челʼи] морокʼынты / ильмат коралтынса: / челынʼпыта чеп[л]ымыт ме! /
stl  nяrkɨ čelon [čelʼi] morokʼɨntɨ / ilʼmat koraltɨnsa: / čelɨnʼpɨta čep[l]ɨmɨt me! /
ts  Nʼarqɨ čʼeːlon (/čʼeːlʼi) moːroqɨntɨ/ ilʼmat koraltɨpsa/: Čʼeːlɨnʼpɨta čʼeːlɨmɨt meː! /
tx  qəːčʼɨntɔːtɨt (/qəːčʼɨsɔːtɨt) təpɨp ɔːŋkɨtitɨl pɛlɨkɔːlɨk ((GAP)). Nʼarqɨ čʼeːlon (/čʼeːlʼi) moːroqɨntɨ ilʼmat koraltɨpsa: Čʼeːlɨnʼpɨta
mb  tɨtqəːčʼɨ-sɔː-tɨttəp-ɨ-pɔːŋkɨ-ti-tɨlpɛlɨ-kɔːlɨ-knʼarqɨčʼeːlo-nčʼeːlʼimoːro-qɨntɨilʼmatkor-altɨ-p-sačʼeːlɨ-nʼ-pɨ-ta
mp  tɨtqəːčʼɨ-sɨ-tɨttəp-ɨ-mɔːŋkɨ-tɨ-ntɨlʼpɛlɨ-kɔːlɨ-knʼarqɨčʼeːlɨ-nčʼeːlɨmoːrɨ-qɨntɨilʼmatɨlʼkorɨ-altɨ-mpɨ-sɨčʼeːlɨ-š-mpɨ-ntɨlʼ
ge  INFER-3PLleave-PST-3PL(s)he-EP-ACCdream-TR-PTCP.PRSfriend-CAR-ADVZredsun-GENsun.[NOM]end-LOC.3SGyoungturn-TR-DUR-PST.[3SG.S]day-VBLZ-DUR-
gr  INFER-3PLоставить-PST-3PLон(а)-EP-ACCсон-TR-PTCP.PRSдруг-CAR-ADVZкрасныйсолнце-GENсолнце.[NOM]конец-LOC.3SGмолодойповернуть-TR-DUR-PST.[3SG.S]день-VBLZ-DUR-
mc  v:tense.mood-v:pnv-v:tense-v:pnpers-v:ins-n:casen-n>v-v>ptcpn-n>adj-adj>advadjn-n:casen-n:casen-n:case.possadjv-v>v-v>v-v:tense-v:pnn-n>v-v>v-v>ptcp
ps  vpersptcpadvadjnnnadjvptcp
fr  К красному солнцу наконец / обратился молодец: / "Светлое наше солнце! /
fe  Finally the young man turned to the red sun: / / “Our bright sun!/
fg  Schließlich zur roten Sonne / drehte sich der junge Mann: /"Unsere helle Sonne! /
ltr  к красну солнцу наконец / обратился молодец / свет наш солнышко /
nt  [OSV:] the verbal form "koraltɨnsa" has been edited into "koraltɨpsa".
[59]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.094 (010.002)
st  тат каранʼанты [куторнанты] / понты кунды нут некмы, / тоталтукал кəп[т] петпыль ′утыса / мудокт месим онант илкыт контырнанты. /
stl  tat karanʼantɨ [kutornantɨ] / pontɨ kundɨ nut nekmɨ, / totaltukal kəp[t] petpɨlʼ utɨsa / mudokt mesim onant ilkɨt kontɨrnantɨ. /
ts  Tat karanʼnʼantɨ (/kutornantɨ)/ poːntɨ kuntɨ nuːt nekmɨ/, totaltukkal kəp petpɨlʼ utɨsa/ mutokt meːsım onant ılqɨt qontɨrnantɨ/.
tx  čʼeːlɨmɨt meː! Tat karanʼnʼantɨ (/kutornantɨ) poːntɨ kuntɨ nuːt nekmɨ, totaltukkal kəp petpɨlʼ utɨsa mutokt
mb  čʼeːlɨ-mɨtmeːtankara-nʼ-nʼa-ntɨkuto-r-na-ntɨpoː-n-tɨkuntɨnuː-tnekmɨtot-altu-kka-lkə-ppetpɨlʼutɨ-samutok-t
mp  čʼeːlɨ-mɨtmeːtankorɨ-š-ŋɨ-ntɨkutta-r-ŋɨ-ntɨpoː-n-tɨkuntɨnom-nnekmɨtottɨ-altɨ-kkɨ-lkə-mpötpɨlʼüttɨ-sämuntɨk-t
ge  PTCP.PRSsun.[NOM]-1PLwe.PL.[GEN]you.SG.[NOM]turn-US-CO-2SG.Sgo-FRQ-CO-2SG.Syear-GEN-3SGduringsky-GEN%%stand-CAUS-HAB-2SG.Owinter-ACCwarmspring-COMall-
gr  PTCP.PRSсолнце.[NOM]-1PLмы.PL.[GEN]ты.[NOM]повернуть-US-CO-2SG.Sидти-FRQ-CO-2SG.Sгод-GEN-3SGв.течениенебо-GEN%%стоять-CAUS-HAB-2SG.Oзима-ACCтёплыйвесна-COMвсё-
mc  n-n:case-n:possperspersv-v>v-v:ins-v:pnv-v>v-v:ins-v:pnn-n:case-n:possppn-n:case%%v-v>v-v>v-v:pnn-n:caseadjn-n:casequant-
ps  nperspersvvnppn%%vnadjnquant
fr  Ты поворачиваешь (/ходишь) / круглый год по небу, / сводишь зиму с теплой весной, / всех нас ты под собой видишь. /
fe  You turn (/go) / around the sky the whole year, / you make the winter meet the warm spring, / and you see all of us underneath you. /
fg  Du drehst dich (/gehst) / das ganze Jahr am Himmel, / du machst den Winter zum warmen Frühling, / uns alle siehst du unter dir. /
ltr  ты ходишь / круглый год по небу / сводишь зиму с теплою весной / всех нас видишь под собой /
nt  
[60]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.095 (010.003)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.096 (010.004)
st  монты əтоп то чатантал? /контырсал кʼай кунем тəтот / сарыт неляп ильматыль тат? /
stl  montɨ ətop to čatantal? /kontɨrsal kʼaj kunem tətot / sarɨt nelяp ilʼmatɨlʼ tat? /
ts  Montɨ əːtop toː čʼatantal/? Qontɨrsal qaj kun ɛːm tətot/ sarɨt nälʼap ilʼmatɨlʼ tat?/ ((…))
tx  meːsım onant ılqɨt qontɨrnantɨ. Montɨ əːtop toː čʼatantal? Qontɨrsal qaj kun ɛːm tətot sarɨt
mb  meːsımonantıl-qɨtqo-ntɨr-na-ntɨmontɨəːto-ptoːčʼat-anta-lqo-ntɨr-sa-lqajkunɛːmtəto-tsar-ɨ-t
mp  meːšımɨtonäntɨɨl-qɨnqo-ntɨr-ŋɨ-ntɨmontɨəːtɨ-mtoːčʼattɨ-ɛntɨ-lqo-ntɨr-sɨ-lqajkunɛːmätəttɨ-kcaːr-ɨ-n
ge  PL.[NOM]we.PL.ACConeself.2SG.[NOM]under-LOCsee-DRV-CO-2SG.Sapparentlyword-ACCawaythrow-FUT-2SG.Osee-DRV-PST-2SG.OwhetherwhereINDEF2ground-ADVZtsar-EP-GEN
gr  PL.[NOM]мы.PL.ACCсам.2SG.[NOM]низ-LOCувидеть-DRV-CO-2SG.Sвидатьслово-ACCпрочьбросить-FUT-2SG.Oувидеть-DRV-PST-2SG.Oчто.лигдеINDEF2земля-ADVZцарь-EP-GEN
mc  n:num-n:casepersemphpro-n:casereln-n:casev-v>v-v:ins-v:pnptcln-n:casepreverbv-v:tense-v:pnv-v>v-v:tense-v:pnptclinterrogptcln-n>advn-n:ins-n:case
ps  persemphprorelnvptclnpreverbvvptclinterrogptcladvn
BOR  RUS:cult
fr  Ты наверное отбросишь мой вопрос [откажешь в ответе]? /Не видало ли ты где-нибудь на земле / молодой царевны? / (…)
fe  You will perhaps throw my question aside [refuse to answer]? /Have you seen anywhere on earth / the young tsarevna? (…)
fg  Du wirst mein Frage wohl zur Seite werfen [nicht antworten]? /Sahst du nicht irgendwo auf der Erde / die jungen Zarentochter? (…)
ltr  аль откажешь мне в ответе /не видно ль где на свете / ты царевны молодой /
nt  [OSV:] after this sentence a part of the original text is omitted.
[61]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.097 (011.001)
st  ирет, ирет, онак немы, / золоченыль оттыля! /мəшиканты корел пит тат, / пюрыль
stl  iret, iret, onak nemɨ, / zoločenɨlʼ ottɨlя! /məšikantɨ korel pit tat, / pюrɨlʼ
ts  Irät, irät, onak neːmɨ/, zoločʼenɨlʼ ɔːttɨlʼa/! Məšikkantɨ korel pit tat/, pürɨlʼ
tx  nälʼap ilʼmatɨlʼ tat ((GAP)). Irät, irät, onak neːmɨ, zoločʼenɨlʼ ɔːttɨlʼa! Məšikkantɨ korel
mb  nälʼa-pilʼmatɨlʼtanirä-tirä-tonakneː-mɨzoločʼenɨ-lʼɔːttɨ-lʼaməši-kka-ntɨkore-l
mp  nälʼa-milʼmatɨlʼtanirä-tɨirä-tɨonäkneː-mɨzoločʼenɨ-lʼɔːmtɨ-lʼawəšɨ-kkɨ-ntɨkorɨ-lʼ
ge  daughter-ACCyoungyou.SG.[NOM]moon.[NOM]-3SGmoon.[NOM]-3SGoneself.1SG.[NOM]living.being.[NOM]-1SGgilt-ADJZhorn-DIM.[NOM]stand.up-HAB-2SG.Sdeep-ADJZ
gr  дочь-ACCмолодойты.[NOM]луна.[NOM]-3SGлуна.[NOM]-3SGсам.1SG.[NOM]живое.существо.[NOM]-1SGпозолоченный-ADJZрог-DIM.[NOM]встать-HAB-2SG.Sглубокий-ADJZ
mc  n-n:caseadjpersn-n:case-n:possn-n:case-n:possemphpron-n:case-n:possadj-n>adjn-n>n-n:casev-v>v-v:pnadj-adj>adj
ps  nadjpersnnemphpronadjnvadj
BOR  RUS:cult
fr  Месяц, месяц, мой друг, / позолоченный рожок! /Ты встаёшь глубокой ночью, /
fe  Moon, moon, my friend, / gilded crescent moon! /You rise in the dark night, / round
fg  Mond, Mond, mein Freund, / vergoldetes Hörnchen! /Du gehst in der dunklen Nacht aus, /
ltr  месяц месяц мой дружок / позолоченный рожок /ты видишь во тьме глубокой /
nt  
[62]
ref  SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.098 (011.002)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.099 (011.003)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.100
st   мэнтыль, челыль саиль. / ай мат серлы кыкыла / кʼишкʼят тянты маннымпотыт. / нечет чонты кюныль кыкят тоаб / енʼа
stl  mɛntɨlʼ, čelɨlʼ sailʼ. / aj mat serlɨ kɨkɨla / kʼiškʼяt tяntɨ mannɨmpotɨt. / nečet čontɨ kюnɨlʼ kɨkяt toap / enʼa pirqɨ
ts  mɛntɨlʼ, čʼeːlɨlʼ sailʼ/. Aj mat serlɨ kɨkɨla/ qıšqat tantɨ mannɨmpɔːtɨt / ((…)). Näčʼät čʼontɨ künɨlʼ kɨqat toap/ ɛːnʼa pirqɨ
tx  pit tat, pürɨlʼ mɛntɨlʼ, čʼeːlɨlʼ sailʼ. Aj mat serlɨ kɨkɨla qıšqat tantɨ mannɨmpɔːtɨt ((GAP)). Näčʼät čʼontɨ künɨlʼ
mb  pi-ttanpürɨ-lʼmɛntɨ-lʼčʼeːlɨ-lʼsai-lʼajmatserlɨkɨkɨ-laqıšqa-ttantɨmannɨ-mpɔː-tɨtnäčʼä-tčʼontɨkünɨ-lʼ
mp  pi-ntanpürɨ-lʼwəntɨ-lʼčʼeːlɨ-lʼsajɨ-lʼajmanserlɨkɨkɨ-läqıšqä-ttäntɨmantɨ-mpɨ-tɨtnäčʼčʼä-nčʼontɨküŋɨ-lʼ
ge  night-LOC.ADVyou.SG.[NOM]circle-ADJZface-ADJZday-ADJZeye-ADJZandI.[GEN]%%.[NOM]love-CVBstar-PL.[NOM]you.SG.ALLgive.a.look-DUR-3PLthere-LOC.ADVmiddle.[NOM]stream-
gr  ночь-LOC.ADVты.[NOM]круг-ADJZлицо-ADJZдень-ADJZглаз-ADJZия.[GEN]%%.[NOM]любить-CVBзвезда-PL.[NOM]ты.ALLвзглянуть-DUR-3PLтуда-LOC.ADVсередина.[NOM]течение-
mc  n-n>advpersn-n>adjn-n>adjn-n>adjn-n>adjconjpersn-n:casev-v>cvbn-n:num-n:casepersv-v>v-v:pnadv-adv:casereln-n:casen-n>adj
ps  advpersadjadjadjadjconjpersncvbnpersvadvrelnadj
fr  круглолицый, светлоокий. / И, любя твой [обычай?], / звезды на тебя смотрят. / (…) Там на краю тихой речки / есть высокая
fe  faced and bright eyed. /And, liking your [custom?], / the stars look at you. / (…)There at the edge of the quiet river / there is a
fg  mit rundem Gesicht und großen Augen. /Und, dich liebend [Brauch?], / schauen dich die Sterne an. / (…)Dort am Ufer des ruhigen Flusses / ist ein
ltr  круглолицый, светлолицый / и обычай твой любя / звезды смотрят на тебя / через быстрая речка там за речкой
nt  [OSV:] after this sentence a part of the original text is omitted.[OSV:] here "čʼontɨ" is used in the meaning
[63]
ref  (012.001)SAG_1965_TaleOfDeadPrincess_transl.101 (012.002)
st  пирkы тоанʼ / нымты коры мю. /питы маты тəты. /
stl  toanʼ / nɨmtɨ korɨ mю. /pitɨ matɨ tətɨ. /
ts  toanʼ,/ nɨmtɨ korɨ mü/. Pitɨ matɨ tətɨ / ((…))
tx  kɨqat toap ɛːnʼa pirqɨ toanʼ, nɨmtɨ korɨ mü. Pitɨ matɨ tətɨ ((GAP)).
mb  kɨ-qattoapɛː-nʼapirqɨtoanʼnɨmtɨkorɨpi-tɨmatɨtətɨ
mp  kɨ-qɨntoːpɛː-ŋɨpirqɨtoanʼnɨmtɨkorɨpi-tɨmatɨtəttɨ
ge  ADJZriver-LOCedge.[3SG.S]be-CO.[3SG.S]high%%.[NOM]theredeephole.[NOM]night.[NOM]-3SGcliff.[3SG.S]ground.[NOM]
gr  ADJZрека-LOCкрай.[3SG.S]быть-CO.[3SG.S]высокий%%.[NOM]тамглубокийдыра.[NOM]ночь.[NOM]-3SGобрыв.[3SG.S]земля.[NOM]
mc  n-n:casen-v:pnv-v:ins-v:pnadjn-n:caseadvadjn-n:casen-n:case-n:possn-v:pnn-n:case
ps  nnvadjnadvadjnnnn
fr  [гора?], / там глубокая нора. /Ночь, обрыв, земля. / (…)
fe   tall [mountain?], / there is a deep den. /The night, the precipice, the ground. / (…)
fg  hoher [Berg?], / dort ist eine tiefe Höhle. /Die Nacht, die Steilwand, die Erde. / (…)
ltr  тихоспущеной / есть высокая гора / в ней глубокая нора /
nt  of "čʼontɨka" - "slowly".[OSV:] the text is not finished.